0,D Commissie van Toezicht bij de Justitiele Jeugdinrichting De Hartelborgt te Spijkenisse

Transcriptie

1 0,D Commissie van Toezicht bij de Justitiele Jeugdinrichting De Hartelborgt te Spijkenisse Jaarverslag

2 1. lnrichting Justitiele Jeugdinrichting De Hartelborgt (Jo Capaciteit: 86 De Commissie van toezicht 1-4 Weekcommisarissen dhr. drs. W.C.H. Brandt Voorzitter mei 2009 mevr. mr. S.M. Conijnenberg lid april 2008 mevr. ml. dr. J. uit Beijerse lid mrt dhr. drs. C.J. van Heijningen lid mrt 2009 (ontslag op eigen verzoek 31 december 2013) mevr. E. Zegers lid april 2009 mevr. mr. S. Beumer lid sept (ontslag op eigen verzoek 1 juni 2013) drs. mevr. M. van Bokkem lid juni 2011 dhr. M. Dors lid sep 2013 drs mevr. M. Dik lid sep 2013 dhr. drs. F.W. van der Meer lid jan 2013 Beklagcommissie dhr. mr. drs. J. van den Bos Voorzitter okt mevr. mr. W.R. Arema lid apr dhr. mr. G.E. van der Pols lid mrt mevr. E.J. van Beuzekom secretaris okt (tot febr. 2013) mevr. mr. J.A. Seebregts secretaris mrt Algemeen Het jaar 2013 was op vele fronten een "roerig" jaar. Startend bij de commissie van toezicht. De commissie van toezicht bestaat inmiddels uit 11 leden, waarin o.a. vertegenwoordigd zijn: een rechter, een advocaat en een jeugdpsychologe. In de loop van het jaar hebben de heer C.J. van Heijningen en mevrouw S. Beumer de commissie van toezicht verlaten. Hun plaats is ingenomen door de heer M. Dors en mevrouw M. Dik. Oak is zoals in het jaarverslag van 2012 was aangekondigd een arts, de heer F.W. van der Meer, aan de commissie van toezicht toegevoegd. De frequentie van de vergaderingen van de commissie van toezicht is in 2013 gelijk gebleven, namelijk vergaderen am de zes weken. Oak de indeling van een voorvergadering buiten aanwezigheid van de directie en aansluitend een vergadering met de directie is in 2013 niet gewijzigd. In de voornoemde voorvergadering komen onderwerpen aan de orde die vervolgens in de vergadering met de directie warden besproken. De voorvergadering wordt gebruikt voor oordeelsvorming. Enkele vaste agendapunten in 2013 voor de voorvergadering waren, de portefeuilles, de samenstelling van de commissie van

3 toezicht en onderwerpen die met name de maandcommissarissen vanuit hun bezoek aan de inrichting meenamen. k.;) In de loop van 2013 is de vaste vergaderdag van de woensdag verruild voor dè 1;5 dinsdag. Bij de vergadering met de directie zijn, behalve een vast aantal agendapunten, zoals de opening, bespreking maandcommissariaat en beklagcommissie, ondermeer de volgende onderwerpen in 2013 besproken: cri - het zogenaamd "gesplitst draaien"; n.b. dit onderwerp is in 2012 ook reeds aan de orde geweest en was in 2013 dus nog steeds een punt van zorg,,dit onderwerp wordt in dit jaarverslag nog nadrukkelijk besproken. Zie Par.; - het hoog ziekteverzuim (jan. 2013, 18%) dat met name samenhangt met het voorgaand onderwerp; - de vraag of het douchen wel of niet meetelt voor het aantal uren dagprogramma (uitkomst: telt mee); - jaarplan 2013 Hartelborgt; zie Par. 3; - meldingen Bijzonder Voorval: in de loop van 2013 waren er diverse onttrekkingen. Deze zijn tevens onderwerp van gesprek geweest bij het bezoek in september van staatssecretaris F. Teeven aan de inrichting; - capaciteit van de Al's en daaraan gekoppeld de aangekondigde bezuinigingen bij Justitie en de gevolgen voor de Hartelborgt en dus de jeugdigen; - het pedagogisch klimaat, hetgeen weer samenhangt met een aantal van de vorenstaande onderwerpen; - sluiting van (dependance) Kralingen en daarmee de gevolgen voor de nachtdetentie; zie Par. 7; - klachten over het voedsel; - evaluatie beklag- en bemiddelingszaken; in 2012 waren met de directie daartoe afspraken gemaakt en is een protocol vastgesteld; zie paragraaf 5; - situatie op de groepen Bolder en Bezaan; zie Par. 4; - problemen op de groepen Ra en Steng; zie Par. 4; - audit rond het proces van goederenbeheer; - (presentatie) onderwijs binnen de Hartelborgt (Kompas College, Stichting Aloysius); zie Par. 3; - toekomstige fusie de Hartelborgt, Den Hey-Acker en de Hunnerberg; - (concept 2013) Toetsingscriteria: handreiking voor Commissies van Toezicht bij het versterken van hun toezichthoudende taak; zie Par. 3. De commissie van toezicht werkt met een (jaar)rooster waarin zijn vermeld: de vergaderingen, het weekcommissariaat (elke week door een weekcommissaris voor de twee achtereenvolgende weken) en de beklagzittingen (elke twee weken, waarvan elke 6 weken meervoudig). Teneinde het inzicht en daarmee de professionalisering van de commissie van toezicht, van met name de maandcommissarissen, van het beklagrecht te vergroten, is tevens afgesproken dat de maandcommissarissen bij toerbeurt meedraaien met een beklagzitting. Voor het waarborgen van de onafhankelijkheid is bij de planning van de zaken voor de beklagzitting daarbij uiteraard rekening gehouden dat de betreffende 3

4 maandcommissaris geen zaken voorgelegd krijgt waar hij of zij in zijn bemiddelingstaak bij betrokken was. kod De weekcommissaris bezoekt de inrichting voor de klachtenbemiddeling en N bespreking met jeugdigen naar aanleiding van de zogenaamde sprekersbriefjes. Uiteraard bestaat tevens ruimte voor ad hoc gesprekken met jeugdigen. Voorafgaand en ter voorbereiding van het bezoek aan de inrichting, spreekt de weekcommissaris met een vertegenwoordiging van de directie of met medewerkers van de Hartelborgt. cri 2. Cijfers Aantal beklagzittingen 2013 : 25 ( waarvan 7 meervoudig) Zie ook het bijgevoegde cijferoverzicht op bladzijde 9 van dit jaarverslag De toezichthoudende taak Zoals hiervoor in de inleiding vermeld was 2013 een "roerig" jaar. Onder het punt "Algemeen" zijn de belangrijkste onderwerpen benoemd die met de directie besproken zijn. Bij dit onderdeel zal nader worden ingegaan op: - het zogenaamd "gesplitst draaien"; - het voedsel; - het onderwijs binnen de Hartelborgt; - jaarplan 2013 Hartelborgt; en - de concept (2013) toetsingscriteria in het kader van de toezichthoudende taak. In de vergaderingen van de commissie van toezicht is in haar bespreking met de directie veel te doen geweest om het zogenaamd "gesplitst draaien". De oorzaak van dit gesplitst draaien was het hoge ziekteverzuim. Dit ziekteverzuim zorgde op haar beurt er voor, dat er een dusdanig personeelstekort ontstond waarvan de jeugdigen de dupe werden. Dit had bijvoorbeeld zijn weerslag op het dagprogramma, de bejegening, het verlof en de toename van het aantal klachten. De directie van de Hartelborgt was overigens van mening dat de oorzaak van het gesplitst draaien niet primair bij het hoge ziekteverzuim lag, maar meer bij de moeilijkheidsgraad van de groepen jeugdigen, die moeilijk aan te sturen waren door de medewerkers. De kwestie over het gesplitst draaien en als gevolg daarvan de situatie voor de jeugdigen in de Hartelborgt, liep zo hoog op, dat het uiteindelijk tot de uitzonderlijke stap heeft geleid van een brief van de commissie van toezicht aan de hoofddirectie. De commissie van toezicht heeft in deze brief van 21 maart 2013 haar ernstige zorgen uitgesproken over de situatie in de Hartelborgt. Naar aanleiding van deze brief heeft op 31 juli 2013 een gesprek plaatsgevonden tussen de heer H. Butselaar, en een afvaardiging van de commissie van toezicht. De uitkomst was, dat de heer Butselaar en de directie van de Hartelborgt de zorgen van de commissie van toezicht deelden en dat reeds maatregelen zijn 4

5 (Jo genomen om de problemen op te lossen. Dit bestond ondermeer uit de inzet vn een verzuimcoach, het anders aansturen van de managers van de Hartelborgt (en het versterken van de directie. Ten aanzien van de jeugdigen werden ondermeer de volgende maatregelen getroffen: geen kamerplaatsingen meer (incidenten daargelaten), slechts verlof toekennen als dit daadwerkelijk kan plaatsvinden en verlof en het niet doorgaan daarvan registreren. Naast voornoemd onderwerp was in 2013 ook het voedsel (wederom) een aandachtspunt. Hier waren opnieuw veel klachten over vanwege de komst van een nieuwe cateraar. De problemen met het voedsel zijn in de loop van 2013 opgelost doordat de directie met de cateraar duidelijkere afspraken heeft gemaakt ten aanzien van de leveringen aan de inrichting (omvang van de porties, versef. :), melk etc.). Ook zijn diverse groepen in de Hartelborgt overgegaan tot zelf koken. Het onderwijs binnen de Hartelborgt is gelet op het soort inrichting altijd een belangrijk onderwerp geweest. In de voorgaande jaren is binnen de comnnissie van toezicht en bij de directie daar ook nadrukkelijk aandacht voor geweest. Het onderwijs op het Compas college binnen de Hartelborgt wordt sinds kort verzorgd door Stichting Aloysius. In 2013 heeft het Kompas College een (leerzame) presentatie gehouden over het onderwijs binnen de Hartelborgt. Het ging daarbij ondermeer over de visie, de ruimte voor ontwikkeling en overleg ten behoeve van kwaliteitsverbetering, de gezamenlijke verantwoording met onderwijs als onderdeel van de gehele (dag)besteding en het perspectief uitstroom binnen de Wettelijke kaders. De commissie van toezicht kon zich vinden in voornoemde uitgangspunten. Begin 2013 is het jaarplan Hartelborgt 2013 met de commissie van toezicht besproken. Onderwerpen zoals de "cultuur", het verlagen van het ziekteverzuim en de aankomende bezuinigingen zijn ondermeer aan de orde gekomen. Omdat de uitvoering van het dagprogramma zowel in 2012 als in 2013 een punt van zorg was en dit onderwerp niet expliciet terugkwam in dit jaarplan, is dit nog eens nadrukkelijk door de commissie van toezicht aangekaart. De directie heeft aangegeven dat het dagprogramma voor 2013 geen speerpunt meer was, maar dat dit aspect is ondergebracht in het roostersysteem en de sectorale indeling, beiden wel onderdeel van het jaarplan. De concept (2013) toetsingscriteria zijn in het kader van de toezichthoudende taak eveneens onderwerp van bespreking geweest. De commissie van toezicht heeft ten aanzien daarvan besloten dat het bruikbare criteria zijn, maar dat vanwege het grote aantal, in de toekomst, per vergadering een aantal onderwerpen geagendeerd zullen worden. 4. De adviestaak Ten aanzien van de adviestaak wordt allereerst voor de volledigheid verwezen naar de onderwerpen die in paragraaf 3 aan de orde zijn gekomen. Daarnaast dient het volgende te worden vermeld. 5

6 N.4 In het kader van haar adviestaak, die nauw verweven is met haar toezichthoudende taak, is met name het werk van de weekcommissarissen vat!) belang. Door de bezoeken van de weekcommissarissen aan de jeugdigen, houdt de commissie van toezicht feitelijk toezicht op de inrichting en stelt het haar in staat om de problemen die binnen de inrichting spelen aan te kaarten bij de directie. In 2013 hebben zich op de groepen Bezaan, Bolder, Ra en Steng de nodige 1,"1 (ernstige) problemen voorgedaan. Ook heeft dit geleid tot een stroom aan klachten. De diverse maandcommissarissen hebben in hun verslagen hier steeds melding van gemaakt. De directie is binnen de vergadering van de commissie van toezicht hierop aangesproken en de commissie van toezicht is met haar daartoe de discussie aangegaan. Voor de Ra en Steng heeft dit geleid tot de inzet van enkele extra medewerkers met meer ervaring om dergelijke groepen aan te sturen. 5. De bemiddelingstaak Bemiddeling is sinds de uitvoering van de Bjj 2001 een expliciete taak van de commissie van toezicht. Sinds de herziening van de Bjj 2011 geldt deze bemiddeling zelfs voor alle klachten. De bemiddeling dient vervolgens binnen 6 weken te zijn afgerond. In paragraaf 3, hiervoor, is reeds weergegeven hoe de commissie van toezicht en dan in het bijzonder de weekcommissarissen te werk gaan. In 2013 zijn in totaal 442 klachten ingediend waarvan 164 na bemiddeling zijn ingetrokken. Ten aanzien van de bemiddeling dient nog het volgende te worden benoemd. Vanaf 2012 is er gewerkt met het protocol "beklag en bemiddeling" zoals deze, na samenspraak met de commissie van toezicht, door de directie is vastgesteld. Doel van dit protocol is een goede klachtenafhandeling. Eind 2012 heeft de commissie van toezicht haar eigen werkwijze ten aanzien van de bemiddeling tegen het licht gehouden. Daar zijn een aantal vraagpunten, waaronder de inzet van de afdelingshoofden, uit naar voren gekomen die vervolgens met de directie zijn besproken. 6. De rechtsprekende taak Voor een overzicht van de ingekomen klachten en hun afdoening wordt verwezen naar bijgevoegd overzicht op pagina 9 van dit jaarverslag. Verder kan nog het volgende worden opgemerkt. De eigen evaluatie van de commissie van toezicht, zoals gemeld in paragraaf 5, sloot nauw aan bij de evaluatie, genaamd "Beklag een jaar later", die dit jaar heeft plaatsgevonden van het in paragraaf 5 genoemd protocol. 6

7 ICJ De conclusie van laatstgenoemde evaluatie was, dat er wel verbeteringen zijn,t9 zien maar dat er nog steeds een aantal zaken niet goed gaan. Een van de 0 verbeteringen is dat vanuit de directie meer en beter gelet wordt op het voldaan, zijn aan de formaliteiten alvorens een maatregel wordt opgelegd. Als voorbeeld van een onderdeel dat minder goed gaat, is dat de directievertegenwoordiger zich nog steeds niet afdoende voorbereidt op de zitting (lees: tijdig de stukken leest, waardoor er beter geanticipeerd kan worden op vragen tijdens de zitting). Verder past hier de algemene opmerking dat na de zitting veel wordt nagepraat, hetgeen het "leerproces aangaande de verbeteringen" bevordert. In 2013 heeft de commissie van toezicht verder een analyse uitgevoerd van de klachten van januari 2012 tot en met mei De uitkomsten daarvan laten zi6h als volgt samenvatten: - vanaf 2009 tot en met mei 2013 is er een duidelijke (absolute) toename te zien van het aantal klachten, waaronder een sterke toename van het aantal klachten dat betrekking heeft op (het gebrek aan) activiteiten. Deze klachten hadden vervolgens vaak als achterliggende reden het eerder genoemd hoog ziekteverzuim onder het personeel en daarmee dus personeelsgebrek. - verder waren de meeste klachten afkomstig van een beperkt aantal afdelingen. De jeugdigen op de afdelingen Bezaan, Steng en Kikker (zie ook Par. 4 van dit jaarverslag) zijn hierin oververtegenwoordigd. De uitkomsten van deze analyse, maar dan met name het daaronder liggend probleem van het ziekteverzuim/personeelstekort, zijn uiteraard met de directie besproken. De directie heeft vervolgens aangegeven wat zij tot dan toe gedaan heeft om dit probleem op te lossen (zie ook Par. 3). Het streven was dan ook om de problemen eind van dit jaar opgelost te hebben. 7. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen A. Door de voor de komende jaren verwachte daling van de capaciteit van JJI's, in zijn algemeenheid, zal tussen 2014 en 2016 fors worden bezuinigd. Een voorbeeld hiervan is de voornoemde sluiting van "Kralingen". Verder zullen er meer locaties worden afgesloten of buiten gebruik worden gesteld. De snelle veranderingen in de jeugdinrichtingen hebben reeds hun weerslag op de behoefte aan personeel. In de Hartelborgt zijn voor fte boventallig. Hiervan heeft de directie aangegeven dat het streven is om geen directe ontslagen te laten vallen, maar dat de medewerkers van werk naar werk zullen worden geholpen. B. De locatie "Kralingen" is daadwerkelijk in april 2013 gesloten. De nachtdetentie en resocialisatie zijn ingebed in de Hartelborgt (Spijkenisse). C. De unit "Kralingen" zoals heden ingebed in de Hartelborgt in Spijkenisse is vervolgens door Justitie onder de loep genomen. Deze unit dient haar huidige status voor nachtdetentie en resocialisatie te houden. In dat kader heeft deze unit ook haar "eigen" weekcommissaris. D. De brief van 30 januari 2013 van Defence for Children is in de commissie van toezicht besproken. Deze brief betreft de aanbevelingen die zijn gedaan door 7

8 jongeren in justitiele jeugdinrichtingen. Dit naar aanleiding van een in opdracht van Defence for Children gedaan onderzoek met als onderwerp "wat vinden jongeren belangrijk om zich veilig te voelen en geweld en misbruik te voorkomen". De belangrijkste aanbeveling: zorg dat jeugdigen het personeel kunnen vertrouwen. E. In februari 2013 zijn in een documentaire van het tv-programma Holland Doc. 3 "Bijna 18", jeugdigen van de Hartelborgt gevolgd (tijdens en na hun verblijf in de Hartelborgt). F. Op 10 juni 2013 heeft de Kwaliteitsbijeenkomst, georganiseerd door het secretariaat van de commissie van toezicht Rotterdam. plaatsgevonden. G. Op 27 juni 2013 heeft in de Hartelborgt het Netwerk BBQ 2013 plaatsgevonden; (1.71 H. Staatssecretaris Teeven is op bezoek geweest in de Hartelborgt. Daarbij was speciale aandacht voor de verlofregelingen. I. Op 11 november 2013 was de Landelijke Themadag Commissies van Toezicht J. Er was aandacht voor de taalontwikkeling voor jeugdigen. Daarbij vonden voorleessessies plaats waar onder andere Gerda Havertong aan heeft deelgenomen. K. Vooraankondiging van de fusie tussen de Hartelborgt, Den Hey-Acker en de Hunnerberg in juli

9 Overzicht van het aantal klachten en de afdoening Uitstroom 2013 prognose begin- voo lnstroom uitstroom doorloop gegrond ongegrond deels overgedragen niet ingetrokken ingetrokken na afdoening na eind rraad tijd gegrond ontvankelijk bemiddeling rogatoir verzoek voorraad januari februari maart e kwartaal april mei juni e kwartaal juli augustus september e kwartaal oktober november december e kwartaal Totaal 42 _ _ 75 _ "Ir` L en, Cx Lr' L. 'O.:3 9