Commissie van toezicht bij de Rijks Justitiële Jeugdinrichting, locatie De Hunnerberg te Nijmegen

Transcriptie

1 Commissie van toezicht bij de Rijks Justitiële Jeugdinrichting, locatie De Hunnerberg te Nijmegen

2 Commissie van Toezicht bij de Rijks Justitiële Jeugdinrichting, locatie De Hunnerberg te Nijmegen Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van de commissie van toezicht bij De Hunnerberg. Het jaar 2015 is voor de inrichting en de commissie van toezicht een onrustig jaar geweest. Per 13 juli 2015 is De Hunnerberg geen zelfstandige inrichting meer. Samen met De Hartelborgt en Den Hey-Acker vormt zij de Rijks Justitiële Jeugdinrichting. Deze samenvoeging heeft met name de managementlaag getroffen. Hierdoor heeft de commissie van toezicht in 2015 te maken gehad met drie directeuren. Dit zorgde voor onrust en onvoldoende continuïteit, hetgeen ook meermalen vanuit de commissie met de directie is besproken. In dit verslag vindt u daar ook een weerslag van. We hopen dat het stof inmiddels is neergedaald en we eind 2016 kunnen terugkijken op een wat rustiger en evenwichtiger jaar. Namens de leden van de Commissie van Toezicht bij de R.J.J.I., locatie De Hunnerberg, W.J. Vierveijzer, voorzitter. 2

3 Inhoudsopgave 1. Inrichting De commissie van toezicht Samenstelling van de commissie van toezicht Werkwijze werving nieuwe leden Cijfers De toezichthoudende taak Contacten en samenwerking met de directie van de inrichting Onderwerpen die in het verslagjaar nader zijn belicht De adviestaak De bemiddelingstaak Het maandcommissariaat De bemiddeling De rechtsprekende taak Cijfermatig overzicht Doorlooptijden Rogatoir verhoor Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen Afgelegde bezoeken Educatie... 9 Bijlagen:...11 Overzicht soorten klachten per onderwerp KLAVER...11 Aantal klachten en hun beoordeling over de afgelopen zes verslagjaren..12 Managementoverzicht KLAVER...12 Bezettingspercentage JJI De Hunnerberg Nieuw beklagformulier

4 1. Inrichting De Hunnerberg is een (locatie van de rijks) justitiële jeugdinrichting waar in geslotenheid maximaal 72 jongeren verblijven. De inrichting heeft 30 kort traject plaatsen, 40 lang traject plaatsen en 2 beperkt beveiligde lang traject plaatsen De commissie van toezicht Samenstelling van de commissie van toezicht Op 1 januari 2015 was de commissie als volgt samengesteld: Naam Functie binnen cvt Lid sinds: Functie in dagelijks leven Mw. mr. W.J. Vierveijzer Voorzitter commissie tevens voorzitter beklagcommissie 1 oktober 2010 Rechter Rechtbank Gelderland Mw. drs. M.J. van Maanen-Peters Plaatsvervangend voorzitter commissie 21 februari 2001 Voormalig jeugdarts Dhr. mr. drs. T. Kraniotis Voorzitter beklagcommissie 1 april 2007 Stafjurist Gerechtshof s-hertogenbosch Dhr. mr. W.J.J.M. Peters Lid 21 februari 2001 Voormalig advocaat Mw. H. Leenders Lid 1 april 2004 Voormalig reclasseringswerker Mw. mr. C.H.W. Janssen Mw. mr. S.C.M. Vugts Lid 1 april 2007 Advocaat Lid 1 februari 2014 Haptotherapeut Aan de heer W.J.J.M. Peters is per 1 juli 2015 eervol ontslag verleend. Het secretariaat van de commissie werd in het verslagjaar uitgevoerd door mevrouw M. Gort, verbonden aan de rechtbank Gelderland Werkwijze werving nieuwe leden In het laatste kwartaal van 2015 zijn nieuwe leden geworven, in verband met het (voorgenomen) vertrek van de leden Peters en Van Maanen-Peters. De werkwijze die wordt gevolgd bij de werving van nieuwe leden is als volgt: De leden bespreken in de vergadering het profiel van een nieuwe kandidaat (man/vrouw, beroepsgroep). De leden gaan in hun netwerk op zoek naar een vervanger. Soms worden spontane verzoeken tot toetreden ingediend. Zodra zich een kandidaat-opvolger heeft aangediend, heeft de kandidaat een gesprek met drie leden van de commissie. Na het gesprek wordt in de vergadering van de commissie besloten of de kandidaat kan en wil toetreden tot de commissie van toezicht. 4

5 Nieuwe commissieleden worden ingewerkt door ervaren leden. Het nieuwe lid loopt enkele keren mee met ervaren leden tijdens het verrichten van de werkzaamheden, zoals maandcommissariaat, klachtzitting en bemiddeling, en krijgt vanuit de inrichting een inwerkprogramma aangeboden. Het nieuwe lid kan op die manier goed geïnformeerd met de werkzaamheden van de commissie van toezicht aanvangen. In het verslagjaar heeft de commissie de heren Coldewijn en Nijman geworven als nieuwe leden. De heer Coldewijn heeft in het verslagjaar een aantal maal meegelopen met de maandcommissaris en zal officieel beginnen met zijn werkzaamheden voor de commissie per 1 januari De heer Nijman zal meelopen vanaf 1 januari 2016 en zal formeel benoemd worden per 1 maart Cijfers Het aantal gehouden beklagzittingen voor 2015 bedraagt 12 Het aantal bezette plaatsen per 1 juli van het verslagjaar bedraagt (vlg. schema pag. 11) 56 Het aantal contacten met het Jongerenberaad 7 Het aantal medische klachten van organisatorische aard 1 Het aantal klachten van medisch inhoudelijke aard 2 Het aantal bemiddelde/opgeloste medische zaken 3 3. De toezichthoudende taak 3.1. Contacten en samenwerking met de directie van de inrichting De heer M. Mohammed Amin trad tot 1 juli 2015 veelal op als vertegenwoordiger van de directie bij beklagzittingen, bijgestaan door mevrouw mr. A. Warringa, juridisch medewerker. Na de samenvoeging treedt de heer H. Nijenhuis op als vertegenwoordiger bij de beklagzittingen. De inrichting heeft geen beschikking meer over een juridisch medewerker. Deze ontwikkeling wordt door de commissie betreurd. De inhoud, tijdigheid en volledigheid van de verweerschriften en stukken vormen een groot punt van zorg. Ondanks het feit dat de commissie hiervoor op diverse manieren aandacht heeft gevraagd, lijkt de inrichting dit moeilijk op orde te krijgen. De commissie heeft in het verslagjaar elf keer vergaderd. Tot 1 april 2015 trad namens de directie de heer L. Huizenga op als vaste vertegenwoordiger van de directie bij de commissievergaderingen. Met ingang van 1 april 2015 nam de heer B. Lalbahadoersing deze taak van hem over. Na de samenvoeging van De Hunnerberg met de Hartelborgt en den Hey- Acker tot de Rijks Justitiële Jeugdinrichting trad de heer H. Nijenhuis op als vertegenwoordiger van de directie bij de commissievergaderingen. Tot de vaste agendapunten behoorden: 1. Opening 2. Vaststelling notulen vorige vergadering - actiepuntenlijst 3. Ingekomen stukken en mededelingen 4. Mededelingen directie 5. Verslagen maandcommissaris 6. Verslag klachtencommissie 7. Wat verder ter tafel komt en rondvraag 8. Sluiting 5

6 Door alle wijzigingen in het management van de inrichting zijn diverse door de commissie aangedragen belangrijke onderwerpen niet altijd goed overgedragen, waardoor afspraken tussen de directie en de commissie niet altijd werden nagekomen. Dit maakt dat bij de commissie onvrede is ontstaan over het optreden van de directie. Door de voorzitter is op 14 september 2015 een brief gestuurd aan de per 13 juli 2015 benoemde algemeen directeur van de inrichting, de heer B. van Els. In deze brief zijn de zorgen geuit en de wensen en verwachtingen van de commissie benoemd. Met de directie is overleg gevoerd over actuele aandachtspunten voor de inrichting en de wijze waarop deze zaken in de praktijk doorwerken. Hierbij waren de rechtspositie van de jeugdigen, eigen observaties, de contacten met de jongeren en personeel en informatie vanuit het jongerenberaad leidend. De navolgende onderwerpen zijn in de vergaderingen van de commissie van toezicht met de directie in dit kader in het verslagjaar 2015 met name aan de orde geweest: 1. Schriftelijke mededeling: In het verslagjaar is geregeld gesproken over het voldoen aan wettelijke vereisten wanneer het gaat om de oplegging van een disciplinaire straf of ordemaatregel. De commissie heeft als oplossing voor problemen met het nieuwe computersysteem voorgesteld dat handmatig wordt aangegeven of sprake is van een ordemaatregel dan wel een disciplinaire straf. Het is voor de inrichting lastig gebleken dit in de praktijk te brengen met als gevolg veel klachten die op dit punt gegrond werden verklaard. 2. Nieuw drugsbeleid: De commissie heeft met de directie overleg gehad over het nieuwe drugsbeleid, het zogenaamde abstinentieprogramma. Naar aanleiding van opmerkingen van de zijde van de commissie heeft de inrichting besloten dit programma aan te merken als een doseerprogramma. 3. Melding >24 uurs afzondering: Tijdens de vergaderingen van de commissie met de directie is meermalen gesproken over de verplichting van de inrichting om de commissie te informeren over plaatsingen in afzondering wanneer deze langer dan 24 uur duren. In de praktijk is gebleken dat de commissie hierover niet wordt geïnformeerd. 4. Perspectiefplan: Evenals het vorige verslagjaar is er ook dit jaar aandacht geweest voor de termijn van verslaglegging na een perspectiefplanbespreking. Hiervoor bestaat geen wettelijke termijn. Met de directie is de commissie van toezicht van oordeel dat het in het belang van de jongere is dat het verslag tijdig wordt vastgesteld. De directie heeft aangegeven hier aandacht aan te besteden. 5. Integriteitskwestie: Tijdens een zitting van de beklagcommissie kwam aan de orde dat een schriftelijke mededeling door een medewerker is gewijzigd, nadat deze aan de jongere was uitgereikt. De beklagcommissie neemt dit de inrichting kwalijk. Dit onderwerp is tijdens de vergadering besproken met de directie waarbij de commissie duidelijk heeft gemaakt dat zij moet kunnen vertrouwen op de stukken die zij ontvangt van de inrichting. 6. Samenvoeging: Meermalen is gesproken over de samenvoeging van drie Justitiële Jeugdinrichtingen (De Hunnerberg, Den Hey-Acker en De Hartelborgt) tot één Rijks Justitiële Jeugdinrichting en de gevolgen hiervan voor met name het personeel. In de aanloop naar de samenvoeging is er onder het personeel onrust geweest over het al dan niet openblijven van de inrichting en het aantal arbeidsplaatsen. Dit heeft geleid tot spanningen onder het personeel en heeft daarmee ook invloed gehad op de kwaliteit en wijze van benadering van de jongeren. Hierover is door de commissie meermalen gesproken met de directie in de vergaderingen. 7. Communicatie: De commissie is ter ore gekomen dat de school van de inspectie voor het derde jaar op rij het predicaat zwak heeft gekregen. De commissie is hierover door de directeur niet geïnformeerd. Evenmin is de commissie erover geïnformeerd dat de inrichting blijkens een ander rapport niet voldeed aan gestelde veiligheidseisen. Desgevraagd heeft de directie hierover meer duidelijkheid gegeven. De directie is verzocht ook dergelijke onderwerpen met de commissie te bespreken. 6

7 8. Medische zorg (tandarts): Zowel bij de maandcommissaris als ter zitting van de beklagcommissie zijn problemen met betrekking tot het bieden van mondzorg besproken. De directie heeft aangegeven hier aandacht voor te hebben Onderwerpen die in het verslagjaar nader zijn belicht: De commissie van toezicht heeft zich in het verslagjaar verder verdiept in een aantal ontwikkelingen van de inrichting en de invloed hiervan op de materiële en sociale omstandigheden van de jeugdigen. Een thema heeft veel tijd en energie van de leden van de commissie gevraagd. Het betreft de casus van een jongere A. De commissie heeft in samenspraak met de directie besloten om de casus van A. nader te onderzoeken, met als voornaamste doel het concretiseren en verhelderen van de gang van zaken rondom zijn perspectiefplannen. Twee leden van de commissie, daarin ondersteund door twee medewerkers van de inrichting, hebben onderzoek gedaan naar de gang van zaken rondom de perspectiefplannen van A. en hebben hun bevindingen neergelegd in een notitie die, nadat de bevindingen daarin zijn overgenomen door de commissie, is voorgelegd aan de directie. De directie heeft aangegeven de uitkomsten serieus te nemen en geeft aan het proces rondom de perspectiefplannen met hoge prioriteit op te willen pakken. De directie heeft toegezegd dat de suggesties zoals gedaan door de commissie daarbij zullen worden meegenomen. 4. De adviestaak Een aantal punten die ook onder het punt adviestaak zouden kunnen worden geschaard zijn hiervoor reeds besproken onder het punt toezichthoudende taak. Voor het overige werden in het verslagjaar door de commissie geen expliciete adviezen uitgebracht aan het Ministerie van Justitie, de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, of andere instanties en personen. 5. De bemiddelingstaak 5.1. Het maandcommissariaat Zes leden van de commissie traden in het verslagjaar, aan de hand van een vastgesteld rooster, gemiddeld negen maal op als maandcommissaris. De commissie heeft het maandcommissariaat zo ingericht dat de inrichting om de week wordt bezocht door twee maandcommissarissen. De een handelt bemiddelingsverzoeken af terwijl de ander een algemeen bezoek uitvoert. De maandcommissaris maakt bij elk bezoek en van elk (bemiddelings)gesprek een kort verslag. De verslagen van de maandcommissaris worden besproken in de maandelijkse vergadering van de commissie van toezicht. Ook gaf de maandcommissaris de jongere waar nodig uitleg over de geldende regels. Soms bleek er sprake van een misverstand in de communicatie dat door de maandcommissaris kon worden verhelderd. Bij ieder bezoek aan de inrichting werd door het secretariaat een overzicht van lopende klachten aan de maandcommissaris verstrekt zodat eventuele vragen over lopende klachten direct konden worden beantwoord. 7

8 5.2. De bemiddeling In beginsel dient een klacht na binnenkomst te worden doorgeleid aan de maandcommissaris om te onderzoeken of bemiddeling tot de mogelijkheden behoort. De commissie heeft zich op het standpunt gesteld dat niet alle klachten zich lenen voor bemiddeling. Dit betreft met name klachten, waarop de jongere zelf aangeeft geen behoefte aan bemiddeling te hebben of principiële klachten, zoals bijvoorbeeld de uitslag van een urinecontrole. Deze klachten worden meteen op zitting gezet. De overige klachten worden doorgestuurd naar de dienstdoende maandcommissaris voor bemiddeling. In het verslagjaar zijn 114 klachten voor bemiddeling naar de maandcommissaris gestuurd. Deze bemiddelingsverzoeken werden door een maandcommissaris behandeld, waarbij de jongere werd bezocht en met hem over de klacht werd gesproken. Indien het nuttig en mogelijk bleek, werd de betrokken medewerker van de inrichting bij het gesprek betrokken of nadien door de maandcommissaris gesproken, om mogelijkerwijs tot een oplossing te komen. Dit heeft ertoe geleid dat in het verslagjaar 39 klachten zijn ingetrokken na bemiddeling. 6. De rechtsprekende taak De commissie van toezicht heeft ervoor gekozen om de beklagzaken meervoudig te behandelen. De klachtbehandeling wordt door de commissie als leerzaam ervaren en de betrokkenheid bij de besluitvorming binnen de beklagcommissie geeft de leden van de commissie van toezicht meer inzicht. Klager en directie worden voor een mondelinge behandeling van het beklag uitgenodigd. Bij kennelijk (on)gegronde of niet-ontvankelijke klachten worden deze buiten zitting door de alleensprekende beklagrechter afgedaan. Door de beklagrechters wordt steeds meer mondeling uitspraak gedaan om zo de jongere meteen duidelijkheid te geven in begrijpelijke taal. Klachten moeten echter regelmatig worden aangehouden, wegens het ontbreken van stukken of benodigd onderzoek. De commissie heeft in het verslagjaar een nieuw beklagformulier geïntroduceerd. Het nieuwe beklagformulier is in begrijpelijke taal geformuleerd en geeft meer informatie over de procedure. Het nieuwe formulier, dat als bijlage aan dit jaarverslag is toegevoegd, is in september 2015 in gebruik genomen Cijfermatig overzicht In het verslagjaar werd in De Hunnerberg in totaal 159 maal beklag gedaan. Van de ingediende klachten zijn in het verslagjaar in totaal 68 klachten ingetrokken. De beklagcommissie heeft 17 klachten niet-ontvankelijk, 26 klachten ongegrond, 37 klachten gegrond en 4 klachten deels gegrond verklaard. Aantal klachten Niet-ontvankelijk Ongegrond Gegrond Deels Gegrond Overgedragen Rogatoir verhoor Ingetrokken De gegrond verklaarde klachten hadden veelal betrekking op de bejegening, de oplegging van een disciplinaire straf en/of de toepassing van een ordemaatregel. 8

9 Ter zitting van de beklagcommissie werd veelal aan de klager gevraagd wat hij bij een eventuele gegrondverklaring een passende compensatie zou vinden. Dit om te bezien of aan klager een niet geldelijke tegemoetkoming kon worden toegekend. In de meeste gevallen werd door klagers aangegeven dat zij een geldelijke tegemoetkoming wilden ontvangen. Door de beklagcommissie werd in voorkomende gevallen aan dit verzoek gehoor gegeven. Bij de bepaling van de hoogte van de tegemoetkoming zocht de beklagcommissie aansluiting bij de richtlijnen hiervoor van de RSJ. In het verslagjaar werd vier maal door klager beroep ingesteld tegen een uitspraak van de beklagcommissie. Eenmaal werd het beroep door klager ingetrokken, een beroep werd ongegrond verklaard en een beroep werd gegrond verklaard waarbij aan klager een tegemoetkoming werd toegekend. Een beroep van klager is nog niet afgedaan. Door de directeur werd twee maal beroep ingesteld tegen een uitspraak van de beklagcommissie. De uitspraak op deze beroepen is ten tijde van de vaststelling van dit jaarverslag nog niet bij de commissie bekend Doorlooptijden De commissie heeft in het verslagjaar geconstateerd dat in 72 gevallen de wettelijke termijn van vier weken, welke termijn verlengd kan worden met vier weken, niet gehaald werd. Deze overschrijding had verschillende oorzaken, namelijk: duur van ontvangst van het verweerschrift; aanhouding van klachten ter zitting omdat de beklagcommissie niet over voldoende informatie beschikte om het beklag af te doen; overplaatsing van klager waardoor deze eerst rogatoir gehoord moest worden; de situatie dat de klager in vrijheid was gesteld. verhindering van de raadsman Rogatoir verhoor De commissie heeft in het verslagjaar vier verzoeken tot rogatoir verhoor ontvangen van andere inrichtingen. Deze werden behandeld door de voorzitter van de beklagcommissie. Het proces-verbaal werd opgemaakt en verzonden naar de verzoekende inrichting. 7. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen 7.1. Afgelegde bezoeken Op 12 maart 2015 is door een aantal leden het RSJ-congres bijgewoond. Twee leden hebben de Open Dag in de inrichting op 11 april 2015 bezocht. De landelijke bijeenkomst voor voorzitters bij commissies van toezicht bij justitiële jeugdinrichtingen op 29 mei 2015 werd wegens verhindering van de voorzitter door een van de leden bijgewoond. De Landelijke Themadag voor commissies van toezicht op 2 november 2015 werd door een aantal leden van de commissie bijgewoond. Op 17 november 2015 heeft de voorzitter van de commissie een door de RSJ georganiseerde rechtspraakbijeenkomst bijgewoond. 7.2 Educatie Op 22 januari 2015 heeft dhr. mr. drs. T. Kraniotis een presentatie gegeven voor MT-leden, afdelingshoofden en leden van de commissie van toezicht. In vogelvlucht heeft hij uitleg gegeven over de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen. 9

10 Dit Jaarverslag 2015 is vastgesteld op 17 maart De secretaris, De voorzitter, mw. M. Gort, mw. mr. W.J. Vierveijzer 10

11 BIJLAGEN Overzicht soorten klachten per onderwerp Activiteiten vervallen vervallen vervallen Activiteiten (arbeid) Activiteiten (diversen) Activiteiten (lucht) Activiteiten (sport) Behandeling Bejegening Bewegingsvrijheid Contact buitenwereld vervallen vervallen vervallen Contact buitenwereld (bellen) Contact buitenwereld (bezoek) Contact buitenwereld (post) Controle Disciplinaire straf Geweld Informatie/ procedure Nog onbekend Ordemaatregel Persoonlijke voorwerpen Regime Rek.cour./zak- en kleedgeld Rogatoir verzoek Schadeverhaal Selectie/ overpl vervallen vervallen vervallen Selectie / overplaatsing (extern) Selectie / overplaatsing (intern) Terugkeerfunctionaris 0 0 vervall vervallen vervallen vervallen Time-out 0 1 en Toezicht vervallen vervallen vervallen Transport vervallen vervallen vervallen Verlaten inrichting Verzorging vervallen vervallen vervallen Verzorging (diversen) Verzorging (godsdienst) Verzorging (medische) Verzorging (persoonlijke) Totaal

12 Aantal klachten en hun beoordeling over de afgelopen zes verslagjaren Aantal klachten Aantal klagers Niet-ontvankelijk Gegrond Deels gegrond Ongegrond Rogatoir verhoor Overgedragen Ingetrokken Managementoverzicht Klaver Beginvoorraad Instroom Uitstroom Doorlooptijd Gegrond Ongegrond Deels gegrond Overgedragen Niet ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Ingetrokken ter zitting Afdoening na rogatoir verzoek Kw Kw Kw Kw Totaal Eindvoorraad 12

13 percentage Bezettingspercentage JJI De Hunnerberg 2015 Bezettingspercentage JJI De Hunnerberg 2015 Gemid Bestemming Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Totaal Totaal NBI kort 50,5 58,5 66,7 64,0 52,7 51,4 63,4 53,7 57,9 51,2 57,6 60,7 52,3 Totaal NBI lang 89,2 94,1 95,2 94,5 90,9 87,9 81,6 77,6 75,4 77,8 73,4 64,1 78,1 Totaal 70,9 79,3 83,3 81,8 75,0 72,7 74,1 67,7 75,4 66,7 66,8 60,5 74,1 Bezettingspercentage JJI De Hunnerberg 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Maanden NBI kort NBI lang 13

14 14

15 15