Jaarverslag 2016 Commissie van Toezicht bij Penitentiaire Inrichting Nieuwegein

Transcriptie

1 Jaarverslag 2016 Commissie van Toezicht bij Penitentiaire Inrichting Nieuwegein

2 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van de commissie van toezicht bij de PI Nieuwegein over Een jaar waarin we als commissie constateerden dat het grote aantal klachten van gedetineerden niet afnam en de variëteit in klachten zelfs toenam. Dit thema en vele andere thema s hebben wij steeds constructief met de directie kunnen bespreken. Zij stonden open voor onze inbreng en hebben zich ook actief ingezet om het werkklimaat binnen de inrichting gericht te laten zijn op het oplossen van klachten buiten zitting. Eind 2015 heeft de commissie in tweetallen afdelingsoverleggen binnen de inrichting bijgewoond, om met PIW-ers in gesprek te gaan over de taken van de commissie en hoe om te gaan met klachten. Afdelingshoofden hebben een enkele keer (wij stimuleren nog steeds dat dat vaker mag en kan) de commissievergaderingen bijgewoond. Deze activiteiten hebben bijgedragen aan wederzijds begrip en, naar wij hopen, enige positieve invloed op de wijze waarop klachten intern worden voorkomen en afgehandeld. Dit thema heeft en houdt onze aandacht. In dit jaarverslag zijn de belangrijkste onderwerpen die de aandacht van de commissie van toezicht hadden in 2016, beschreven. De volgende wil ik hier uitlichten: De commissie constateert dat er geen landelijk eenduidig beleid is (of het wordt niet eenduidig uitgevoerd) ten aanzien van de invoer en het gebruik van elektronische apparatuur. Dit leidt tot onnodige frustratie bij gedetineerden. Een schriftelijk advies van de commissie aan DJI heeft helaas nog niet tot navolging geleid. Een voorbeeld hiervan was de aanschaf van nieuwe huurtelevisies. Door de snelle technologische ontwikkelingen waren de mogelijkheden van nieuwe modellen veel groter dan van modellen, die twee jaar ouder waren. Hier leidt de snelle ontwikkeling van de techniek tot ongelijkheid tussen gedetineerden. Graag vragen wij hiervoor nogmaals aandacht. De workload van de casemanagers binnen de PI Nieuwegein was in 2016 heel hoog. Dit heeft geleid tot een aanzienlijk aantal klachten. De directie heeft aandacht voor dit thema, maar wij constateren dat in 2016 sprake was van een wankel evenwicht. Ziekte van een casemanager was nauwelijks meer op te vangen voor collega s en had wachttijden voor gedetineerden tot gevolg. Het ziekteverzuim binnen de organisatie was hoog. Er was onzekerheid voor medewerkers. Dit heeft negatieve gevolgen voor het detentieklimaat. De commissie heeft hier steeds aandacht voor gevraagd en de directie heeft die ook zeker gegeven. Het ziekteverzuim bleef gedurende het jaar echter een punt van zorg.

3 Heel positief vond de commissie de organisatie van de tentoonstelling Olympische spelen door de jaren heen. Onder het motto door gedetineerden, voor gedetineerden organiseerde een groep deze actieve tentoonstelling. De commissie heeft zich over de tentoonstelling laten leiden, heeft actief deelgenomen aan de competitie die er bij hoorde en de quizvragen beantwoord. Het was een groot succes. Wij juichen dit soort activiteiten toe, die ruimte bieden aan gedetineerden om zich te ontwikkelen en daarnaast leuk zijn. Tenslotte namen wij dit verslagjaar onder dankzegging afscheid van een lid en verwelkomden drie nieuwe leden. Nieuw was de mate van populariteit van een vacature bij de commissie van toezicht. Wij ontvingen 30 sollicitaties voor een plek in de commissie. Na een sollicitatieprocedure is de commissie weer op sterkte met een mooie mix van ervaren en jongere leden. mw. mr. H.G. Pluimers voorzitter van de commissie van toezicht bij de PI Nieuwegein 1

4 Inhoudsopgave Pagina Voorwoord 1. Inrichting Algemeen Cijfers Activiteiten in het kader van de advies- en toezichthoudende taak Activiteiten in het kader van de bemiddelingstaak en de rechtsprekende taak Bemiddelingstaak Rechtsprekende taak Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen Algemene conclusie ten behoeve van NPM-jaarverslag Management- en totaaloverzicht KLAVER 14 Bijlagen Klachtenoverzicht 2016 Bijlage 1 2

5 1. Inrichting Naam: Penitentiaire Inrichting Nieuwegein Bestemming: huis van bewaring en gevangenis Aantal detentieplaatsen: maximale capaciteit 481 De commissie van toezicht - Voorzitter: mevrouw mr. H.G. Pluimers [tevens beklagrechter], lid sinds 1 juni 2003 Plaatsvervangend voorzitter: de heer drs. H.T.A. Vredendaal, lid sinds 1 november Leden, te weten: De heer M. Chibiane, lid sinds 1 juli 1999 De heer Y. Bouchikhi, lid sinds 1 maart 2016 Mevrouw Z. Drees-Roeters, lid sinds 1 mei 2014 Mevrouw M.W.V. van Duursen, lid sinds 1 februari 2016 Mevrouw mr. P. Figge [tevens beklagrechter], lid sinds 1 juli 2013 De heer dr. J. Koudstaal, lid sinds 1 april 2011 Mevrouw mr. D. van der Linden [tevens beklagrechter], lid sinds 1 augustus 2004 Mevrouw mr. A.M. Overbeeke [tevens beklagrechter], lid sinds 1 oktober 2005 De heer mr. F.C. Rehbock [tevens beklagrechter], lid sinds 1 februari 2004 De heer P.D. Ruys, lid sinds 1 juni 2002 De heer E. Uitenbogaard MA, lid sinds 14 april 2009 De heer L.M.G. de Weerd [tevens beklagrechter], lid sinds 1 maart 2016 De heer mr. E.J. Willekers [tevens beklagrechter], lid sinds 1 juli Van de commissie van toezicht maken deel uit een advocaat, een medicus, een rechter en een deskundige uit de kring van het maatschappelijk werk. - Gedurende het verslagjaar zijn mevrouw mr. L. van Gaal, mevrouw mr. M.W.F. Eltink en dhr. T.R. Veldman als ambtelijk secretaris aan de commissie verbonden geweest. - Mevrouw Overbeeke heeft dit jaar de commissie verlaten. In 2016 heeft de commissie een drietal nieuwe leden aangetrokken. Mevrouw Van Duursen is per 1 februari 2016 toegetreden tot de commissie en de heren Bouchikhi en De Weerd per 1 maart De werving heeft plaatsgevonden middels voordracht en via het plaatsen van een vacature op het Kenniscentrum commissies van toezicht. De commissie was overweldigd door het aantal reacties, meer dan 30, en heeft op basis van gesprekken met een sollicitatiecommissie haar uiteindelijke keuze gemaakt. 3

6 - In het kader van de deskundigheidsbevordering van de commissie hebben de voorzitter, leden en secretarissen verschillende bijeenkomsten en cursussen bijgewoond gedurende het verslagjaar: Een afvaardiging van de commissie heeft de afsluitende dag van het Huis van Herstel in de PI Nieuwegein bijgewoond. Een deel van de commissie heeft deelgenomen aan de Masterclass penitentiair recht, een samenwerking tussen de RSJ en DJI. Verschillende leden van de commissie en de secretarissen zijn naar het RSJ-congres geweest. Ook op de Landelijke themadag commissies van toezicht, georganiseerd door de Klankbordgroep, was de commissie vertegenwoordigd. Tot slot waren de secretarissen aanwezig bij het jaarlijkse overleg tussen HDJI Peter Hennephof en secretarissen van de commissies van toezicht in den lande. 4

7 2. Algemeen De commissie van toezicht is in de verslagperiode elke maand eenmaal in vergadering bijeengekomen. De vergaderingen werden gehouden in de inrichting en telkens bijgewoond door een (plaatsvervangend) vestigingsdirecteur. Anders dan voorgaande jaren zijn er geen afdelingshoofden die de commissievergaderingen hebben bijgewoond, de commissie betreurt dit. De aanwezigheid van de afdelingshoofden werd altijd als zeer zinvol ervaren en de commissie spreekt de hoop uit dat zij in de toekomst weer zullen aansluiten tijdens de maandelijkse vergaderingen. De agenda van de vergadering bestond doorgaans uit de volgende agendapunten: 1. Mededelingen 2. Ingekomen stukken 3. Notulen van de vorige vergadering 4. Mededelingen van de directie 5. Verslag van de maandcommissaris 6. Verslag van de beklagrechter 7. Inzage strafregister 8. Rondvraag In het algemeen bestond de bijdrage van de directie aan de vergaderingen uit mededelingen over onder andere: - Het functioneren van de inrichting en haar populatie; - De invoering en wijziging van het (nieuwe) dagprogramma; - Personele aangelegenheden (waaronder ziekteverzuim, de nieuwe managementstructuur en vacatures); - Capaciteit, bezetting, bestemming, van de PI, interne verhuizingen en voorgenomen sluitingen; - Pilots en projecten ( Het Nieuwegein van morgen, pilot over zelfredzaamheid in samenwerking met de Universiteit van Leiden, tentoonstelling over de Olympische spelen door de jaren heen); - Incidenten (waaronder, zoekactie(s), suïcide(s) en het strafregister); Daarnaast heeft de commissie tijdens de vergadering van februari de heer B. Woertman, teamleider beveiliging, uitgenodigd om de nieuwe wijze van eigendommenregistratie toe te lichten. In november was mevrouw M. van Eck aanwezig. Zij heeft namens het Bureau Selectie en Detentiebegeleiding verslag gedaan over hun werkzaamheden in de inrichting. Hierdoor ontstond een uitwisseling van ervaringen en gedachten over deze onderwerpen. 5

8 3. Cijfers Aantal beklagzittingen In beginsel vindt er in de PI Nieuwegein viermaal per maand, altijd op woensdagmiddag, een beklagzitting plaats. Om uiteenlopende redenen kan de beklagzitting niet altijd doorgang hebben. In totaal zijn er gedurende het verslagjaar 40 beklagzittingen gehouden door de beklagcommissie uit de commissie van toezicht. Detentieplaatsen Het aantal bezette detentieplaatsen in de PI Nieuwegein heeft gedurende het verslagjaar gevarieerd van 380 tot 425. Gedeco De commissie nodigt de gedetineerdencommissie (gedeco) ten minste eenmaal per jaar uit om een vergadering bij te wonen. De commissie gaat, zonder aanwezigheid van de directie, in gesprek met een afvaardiging van de gedeco. Vervolgens deelt de commissie haar bevindingen met de directeur. Gedurende het verslagjaar heeft de commissie voorafgaand aan haar vergadering van de maand mei gesproken met een afvaardiging van de gedeco. Per september van dit vergaderjaar is besloten om twee losse gedecos in te stellen, één gedeco per unit. De commissie heeft nog niet van de gedecoleden kunnen vernemen hoe dit wordt ervaren. Medische klachten In 2016 zijn er op het secretariaat van het Bureau commissies van toezicht 49 klachten binnen gekomen die zijn ingeboekt met het onderwerp Verzorging (medische). Medische klachten van organisatorische aard worden door de commissie zelf afgehandeld. In 2016 waren dat er 6. 2 klachten zijn gegrond verklaard, 1 klacht deels gegrond en 3 klachten zijn ingetrokken. 43 klachten zijn overgedragen aan het Hoofd Zorg van de PI Nieuwegein. Een overzicht van alle binnengekomen klachten, waaronder de medische klachten, en de afhandeling hiervan is als bijlage 1 aan dit verslag gehecht. De arts uit de commissie van toezicht heeft periodiek overleg met het Hoofd Zorg aangaande medische klachten en overige noemenswaardige gebeurtenissen op medisch gebied binnen de PI. 6

9 4. Activiteiten in het kader van de advies- en toezichthoudende taak In dit hoofdstuk wordt een aantal onderwerpen besproken waar de commissie van toezicht zich in 2016 mee heeft beziggehouden. Het betreft onderwerpen waar de commissie aandacht voor heeft gevraagd. Ten aanzien van deze onderwerpen heeft de commissie in meer of minder directe wijze geadviseerd dan wel haar toezichthoudende taak uitgevoerd. Andere onderwerpen waar de commissie minder nadrukkelijk van haar adviestaak dan wel toezichthoudende taak gebruik heeft gemaakt, maar welke wel de aandacht van de commissie hadden, komen aan de orde in hoofdstuk 6 Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen. - De commissie constateert dat er landelijke geen eenduidig beleid is ten aanzien van de invoer en het gebruik van elektronische apparatuur. Althans, als dit beleid er is wordt dat niet eenduidig uitgevoerd. Deze situatie zorgt ervoor dat gedetineerden in de ene PI, toestemming krijgen om bijvoorbeeld een televisie of radio met bepaalde uitgangen (zoals USB-poorten) in te voeren, terwijl deze televisie na overplaatsing in een andere PI niet wordt toegestaan. De commissie vindt dit een zeer onwenselijke situatie, die lastig of zelfs niet is uit te leggen aan de betrokken gedetineerden. De commissie heeft daarom aanleiding gezien om gedurende het verslagjaar een schriftelijk advies uit te brengen aan DJI om eenduidig beleid op te stellen en daar een eenduidige uitvoering van dit beleid aan te koppelen. Helaas heeft de commissie vernomen dat DJI geen aanleiding ziet om het huidige beleid aan te passen omdat er per inrichting ruimte moet zijn om naar eigen inzicht te beoordelen welke apparatuur met het oog op handhaving van de orde en veiligheid is toegestaan binnen de PI. De commissie wil middels dit jaarverslag nogmaals aandacht vragen voor deze situatie, die zich gelet op de snelheid waarmee de techniek zich momenteel ontwikkeld, alleen nog maar vaker zal voordoen. - Een concreet voorbeeld van bovenstaande situatie betreft de huurtelevisies die de PI aanbiedt voor verhuur. Deze televisies worden geleverd door Strijbosch. De nieuwste televisies zijn echter verder ontwikkeld dan de oudere telvisies. Dit betekent dat in de praktijk verschillende huurtelevisies in omloop zijn. Met sommige van deze televisies kunnen extra zenders en een betere beeldkwaliteit worden ontvangen. Daarnaast waren er enige tijd televisies in omloop, voorzien van een USB-poort, wat in principe niet is toegestaan in de PI Nieuwegein. De beklagcommissie heeft in een formele beklagprocedure geoordeeld dat het onderscheid tussen de diverse telvisies onrechtmatig is. - In het begin van dit verslagjaar kreeg de commissie diverse klachten van islamitische gedetineerden over het vrijdaggebed. Er was meer vraag dan aanbod en veel gedetineerden konden niet deelnemen aan het vrijdaggebed. Aan het eind van het verslagjaar ontving de commissie vergelijkbare klachten over de mogelijkheid tot het bijwonen van de dienst van de humaniste. De ontvangen klachten zijn niet doorgezet tot aan de beklagcommissie, dit betekent dat er geen uitspraak is gedaan over de vraag of deze situatie mogelijk in strijd is met het recht op 7

10 geestelijke verzorging zoals vastgelegd in de Penitentiaire beginselenwet. De commissie adviseert de directie om samen met de dienst Geestelijke verzorging te spreken over de capaciteitsproblemen bij de verschillende denominaties. - In het vorige verslagjaar heeft de commissie haar zorgen geuit over het ambivalente beleid ten aanzien van de prijzen van de inrichtingswinkel. Inmiddels heeft de commissie begrepen dat APS niet langer de inrichtingswinkel zal verzorgen maar dat dit wordt overgenomen door InMade, onderdeel van DJI. In de praktijk betekent dit dat de goederen voor de PI Nieuwegein zullen worden verpakt in de PI Almelo. De prijzen die InMade berekent, zijn voor alle inrichtingen gelijk. De commissie heeft daarnaast kennisgenomen van een onderzoek van de Nationale ombudsman, naar wat gedetineerden mogen verwachten van de wijze waarop DJI zorg draagt voor redelijke winkelprijzen in een penitentiaire inrichting. - De commissie heeft tijdens de maandelijkse vergaderingen in dit verslagjaar diverse malen haar zorgen geuit over de casemanagers. De leden kunnen zich niet aan de indruk onttrekken dat er sprake is van onderbezetting en dat de workload per casemanager te hoog is. De directie heeft aangegeven dat daarvan in principe geen sprake is. Desondanks merken de commissieleden, zowel als maandcommissaris maar ook als beklagrechter, regelmatig dat er klachten zijn over de voortvarendheid van de werkzaamheden van de casemanagers. De commissie is zich er van bewust dat juist die onderwerpen waar de casemanager over gaat, naar het oordeel van de gedetineerden nimmer snel genoeg gaan. Desondanks heeft de commissie gemerkt dat de werkdruk (te) hoog wordt op het moment dat een van de casemanagers ziek is. Dit blijkt onder meer uit diverse klachten die de beklagcommissie gedurende het jaar heeft ontvangen, waaronder een aantal klachten die specifiek gericht zijn op het verblijfsplan en het trajectbepalingsoverleg van ISD-ers. - Een onderwerp dat de commissie geheel 2016 heeft bezig gehouden is de verstrekking van voeding. Gedurende het verslagjaar is steeds gebleken dat de verstrekking van voeding niet vlekkeloos verloopt. Met name ten aanzien van de koosjere voeding verneemt de commissie (te) vaak problemen. De directie heeft zich het afgelopen jaar ingespannen om deze problemen te voorkomen, onder andere door het inbouwen van meer controle momenten in het proces van de verstrekking. Helaas lijkt het probleem tot op het heden nog niet geheel ondervangen te zijn. Voor de commissie blijft dit onderwerp een punt van aandacht in

11 5. Activiteiten in het kader van de bemiddelingstaak en de rechtsprekende taak In het jaar 2016 zijn 952 klachten vanuit de inrichting bij het Bureau commissies van toezicht (het secretariaat) binnengekomen. Een overzicht van de binnengekomen klachten en de afhandeling hiervan is als bijlage 1 aan dit verslag gehecht. 5.1 Bemiddelingstaak Het maandcommissariaat werd beurtelings gedurende een periode van twee weken door een lid van de commissie van toezicht verzorgd. Gemiddeld werd de inrichting ten minste tweemaal per maand, maar geregeld vaker, door een maandcommissaris bezocht teneinde zich op de hoogte te stellen van de sfeer en de gang van zaken in de inrichting, klachten met de gedetineerden te bespreken - al dan niet naar aanleiding van een sprekersbriefje - en waar mogelijk te bemiddelen. Hiervan werd schriftelijk verslag gedaan. Deze verslaglegging werd in de vergadering mondeling toegelicht. De werkzaamheden van de maandcommissaris werden als zeer zinvol ervaren en leverden een bijdrage aan de oordeelsvorming van de commissie van toezicht over het klimaat in de inrichting en naar het voelen van de maandcommissarissen is het gelukt in voorkomende gevallen een bijdrage te leveren aan de oplossing van problemen van gedetineerden. Regelmatig heeft de maandcommissaris kunnen bemiddelen in binnengekomen klachten (ingetrokken na bemiddeling). Het komt ook voor dat gedetineerden hun klachten intrekken, al dan niet nadat zij met de maandcommissaris hebben gesproken (ingetrokken). In 2016 zijn 89 klachten door de maandcommissaris bemiddeld. 313 klachten zijn ingetrokken. Het aantal ingetrokken klachten, al dan niet na bemiddeling, betreft met 402 klachten 42% van het totaalaantal klachten. Historisch levert dit het volgende beeld op: Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Net als vorig jaar heeft de commissie de indruk dat er op het gebied van het substantieel aantal ingetrokken klachten wellicht winst te behalen valt. Daarbij wordt met name gedacht aan het terugdringen van het totaalaantal klachten. In 2015 was er sprake van een daling van het totaalaantal klachten ten opzichte van 2014, helaas heeft deze daling niet doorgezet. Zowel de commissie als ook de directie is geschrokken van het hoge aantal klachten in dit verslagjaar. Er is sprake van een stijging van 55% ten opzichte van In de tweede helft van het jaar heeft men hier daarom uitgebreid over gesproken. Er is geen sprake van een direct aantoonbare en aanwijsbare reden voor deze stijging. De commissie heeft wel de indruk dat het hoge ziekteverzuim en dientengevolge de krappe personele 9

12 bezetting, mede debet zijn aan het aantal klachten. Klachten die hierdoor ontstaan maar ook klachten die hierdoor simpelweg niet opgelost worden, omdat een gesprek van gedetineerde tot personeelslid niet in de strakke tijdsplanning past. De commissie vindt dit een zorgelijke ontwikkeling en constateert dat het personeel gedetineerden regelmatig verwijst naar de weg van het beklag, zonder dat samen naar een oplossing is gezocht. De commissie is van mening dat een groot deel van de klachten die in dit verslagjaar zijn ingediend, voorkomen had kunnen worden. Zo getuige ook het aantal klachten dat uiteindelijk na indiening alsnog is ingetrokken, zijnde 402 klachten. De commissie zal in 2017 haar beklagformulier aanpassen, ten einde gedetineerden te motiveren eerst op een andere manier te proberen om hun klacht op te lossen. Daarnaast zal middels een stukje in de personele nieuwsbrief van de PI gepoogd worden om meer bewustwording bij het personeel te creëren. Het personeel moet zich er van bewust worden dat een beklagprocedure ook veel tijd en geld kost en dat het in vele gevallen beter is om een dergelijke procedure te voorkomen. 5.2 Rechtsprekende taak Zoals reeds vermeld in hoofdstuk 3 Cijfers is gedurende het verslagjaar viermaal per maand een beklagzitting gehouden. Een aantal leden van de commissie fungeerde hierbij -bij toerbeurt- als alleensprekend beklagrechter. Indien hiertoe noodzaak bestond zijn de klachten door een meervoudige beklagcommissie afgedaan. In totaal zijn er gedurende het verslagjaar 40 beklagzittingen gehouden. De beklagcommissie heeft de klachten telkens zo spoedig mogelijk in behandeling genomen. Tijdens de beklagzittingen werden zowel de (plaatsvervangend) vestigingsdirecteur, of een medewerker die haar heeft vertegenwoordigd, en de desbetreffende klagers -eventueel met advocaat- gehoord. Het is de beklagcommissie opgevallen dat klagers nog altijd in grote aantallen, maar percentueel gezien minder, worden bijgestaan door een advocaat. Vorig jaar was dit in 40% van de klachten het geval, dit jaar in 32%, zijnde 303 klachten. De leden van de commissie van toezicht ontvingen steeds afschriften van de schriftelijke beslissingen. Daarnaast werd tijdens de vergadering van de commissie verslag uitgebracht van de werkzaamheden van de beklagcommissie. De klachten die bij het secretariaat zijn binnengekomen waren van zeer uiteenlopende aard. Onderwerpen die in de klachten aan de orde kwamen, waren: Onderwerpen Aantal Activiteiten (arbeid) 40 Activiteiten (diversen) 19 Activiteiten (luchten) 10 Activiteiten (sport) 11 Behandeling 2 Bejegening 52 Compensatie 4 Contact buitenwereld (bellen) 12 10

13 Contact buitenwereld (bezoek) 47 Contact buitenwereld (post) 20 Controle 41 Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat 42 Disciplinaire straf 110 Eisen verblijfsruimte 2 Geweld 3 Informatie/procedure 8 Inrichting voor stelselmatige daders 10 Onbekend 10 Ordemaatregel 19 Persoonlijke voorwerpen 102 Regime 26 Rekening courant/zak- en kleedgeld 20 Rogatoir verzoek 131 Selectie/overplaatsing (extern) 30 Selectie/overplaatsing (intern) 9 Toezicht 1 Transport 8 Verlaten inrichting 43 Verzorging (diversen) 31 Verzorging (godsdienst, levensovertuiging) 8 Verzorging (medische) 49 Verzorging (persoonlijke) 32 Totaal 952 In 2016 zijn 49 klachten gegrond, 12 klachten deels gegrond en 158 klachten ongegrond verklaard. Verder zijn 86 klachten niet-ontvankelijk verklaard en zijn er 25 klachten ingetrokken ter zitting. Voorts zijn 88 klachten overgedragen aan een andere instantie (bijvoorbeeld een andere beklagcommissie, de RSJ, de selectiefunctionaris of het Hoofd Zorg van de inrichting). 132 klachten zijn afgedaan naar aanleiding van een rogatoir verzoek van een andere beklagcommissie. Historisch levert dit het volgende beeld op: Beklagcommissie Afdoening na rogatoir verzoek Deels gegrond Gegrond Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Ingetrokken ter zitting Niet ontvankelijk Ongegrond Overgedragen Totaal In bijlage 1 staat achter de klachten vermeld in welke zaken beroep is ingesteld bij de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ). In het verslagjaar is dit 59 keer geschied, 12 keer door de directie en de overige keren door de klager. In het overzicht staat achter de beroepen die zijn ingesteld door de directie een (D). Van het totaalaantal beroepen zijn 7 beroepen gegrond, 38 beroepen ongegrond en 4 beroepen niet ontvankelijk verklaard. 5 beroepen zijn ingetrokken en 5 11

14 beroepen staan nog open. Opvallend is dat in de 952 klachten die zijn afgedaan, slechts 59 keer beroep is ingesteld. Dat is dus in 6% van alle beklagzaken ten opzichte van 14,5% van alle beklagzaken in Het aantal klachten is in dit verslagjaar exponentieel toegenomen terwijl het aantal beroepszaken is afgenomen. Historisch levert dit het volgende beeld op: Beroepscommissie Gegrond Deels gegrond Ongegrond Niet ontvankelijk Ingetrokken Openstaand Totaal Ook het aantal beroepszaken waarin de gedetineerden worden bijgestaan door een advocaat is in het verslagjaar ontzetten afgenomen. Was dit in 2015 nog in 91% van de beroepen het geval, dit jaar is dat in 68% van de beroepen zo. Sinds 2012 vindt er regelmatig een beklagrechtersoverleg plaats. De beklagcommissie bespreekt tijdens dit overleg, zaken die minder relevant zijn voor de overige leden. Dit overleg heeft tijdens het verslagjaar feitelijk geen plaats gehad vanwege onvoldoende aanwezigheid van de beklagrechters. De commissie betreurt dit, te meer omdat er diverse keren is aangegeven dat er wel degelijk behoefte is aan het overleg. In 2017 zal worden geïnventariseerd op welke wijze er invulling kan worden gegeven aan deze behoefte. 12

15 6. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen In dit hoofdstuk wordt een aantal activiteiten en gebeurtenissen besproken die vermeldenswaardig zijn, maar niet onder een van de voorgaande hoofdstukken vallen. - In april van 2016 heeft de nieuw opgerichte Commissie Monitoring en Toezicht Politiecellen (CMPT) op Curaçao, een vergadering en beklagzitting van de commissie bijgewoond. De commissie heeft de CMPT mee laten kijken met haar werkzaamheden opdat de CMPT deze ervaring kan gebruiken om op juiste wijze haar eigen taken te (gaan) vervullen. - De Inspectie voor Veiligheid en Justitie heeft gedurende het verslagjaar een onderzoek gedaan naar voortgezet crimineel handelen, integriteit en contrabande in diverse PI s. De PI Nieuwegein was er daar een van. De voorzitter heeft in het kader van dit onderzoek gesproken met een van de onderzoekers en heeft diverse vragen beantwoord. - In de zomer van 2016 heeft de commissie vernomen dat de vestigingsdirectie, Ton Golstein, de PI per 1 september 2016 zou moeten verlaten. Dit terwijl hijzelf, het personeel en het managementteam dit helemaal niet wilden. Omdat de commissie zeer te spreken is over de heer Golstein en een eventueel vertrek zou betreuren is besloten om hierover een brief te zenden aan DJI. Uiteindelijk is de aanstelling van de heer Golstein verlengd tot 31 december 2016, waarna hij alsnog is overgeplaatst. Hoewel de commissie het nog altijd een gemis vindt voor de PI dat de heer Golstein is vertrokken, leggen zij zich hierbij neer, dat heeft hijzelf immers ook gedaan. 13

16 7. Algemene conclusie ten behoeve van NPM-jaarverslag In het kader van het VN-Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing (OPCAT) zijn in Nederland diverse organisaties benoemd als leden van het nationaal preventief mechanisme (NPM). De commissies van toezicht maken geen onderdeel uit van het Nederlandse NPM maar zijn wel toehoorder. Dit jaarverslag van de commissie van toezicht bij de PI Nieuwegein laat zien dat de rechten van de gedetineerden die in de PI Nieuwegein verblijven over het algemeen voldoende gerespecteerd worden. Echter, vindt de commissie de werkdruk die het personeel van de PI ervaart een groot punt van aandacht. Deze werkdruk lijkt mede de oorzaak te zijn voor het hoge ziekteverzuim en het grote aantal klachten dat in 2016 is ingediend. De commissie is van oordeel dat een deel van de klachten aantoonbaar gerelateerd is aan de werkdruk en het daarmee samenhangende personeelstekort. De commissie is van mening dat de directie binnen de haar gegeven mogelijkheden er alles aan doet om te voorkomen dat er sprake is van een te hoge werkdruk. Voor het overige zijn de zaken waarmee de commissie zich heeft beziggehouden tijdens dit verslagjaar vooral van praktische aard. Daarbij wordt gedacht aan het beleid rondom de elektrische appratuur, de praktijk van de voedselverstrekking en de invulling van het recht op geestelijke verzorging. De commissie is niet gebleken dat deze praktische problemen van dusdanige aard zijn te noemen dat daarmee rechten van gedetineerden op grote schaal worden geschonden. Desalniettemin is er ruimte voor verbetering, welke verbetering de commissie in 2017 dan ook hoopt te zien. 14

17 8. Management- en totaaloverzicht KLAVER Met ingang van 2012 verzoekt de Dienst Justitiële Inrichtingen aan de commissie om bij haar jaarverslag het managementoverzicht en totaaloverzicht uit KLAVER 1 te voegen. De commissie zal aan dit verzoek tegemoetkomen maar plaatst daarbij wel een kanttekening. KLAVER baseert de berekeningen op alle klachten waarin enige activiteit is geweest in het verslagjaar, in casu Dit betekent dat in de gevraagde overzichten ook gegevens worden meegenomen van klachten met een kenmerk uit het voorgaande jaar, En dat klachten met een kenmerk uit het verslagjaar die in het opvolgende kalenderjaar zijn afgedaan niet worden meegenomen. De commissie baseert de berekeningen en gegevens in haar verslag uitsluitend op klachten die zijn aangemaakt in het verslagjaar. Dit betekent dat de verzochte overzichten aantoonbaar afwijkend zullen zijn van hetgeen in andere hoofdstukken van dit verslag is te lezen. Totaaloverzicht CvT Bureau Utrecht 2016 Beklagcommissie, PI Nieuwegein Doorloop termijnen in dagen Beslissingen Instroom Uitstroom 0- Ingetrokken Ingetrokken Afdoening >60 Gegrond Ongegrond gegrond gedragen ontvankelijk trokken Deels Over- Niet Inge- na ter na rogatoir bemiddeling zitting verzoek Staat voor KLAchten Verwerken En Rapporteren en is het klachtenregistratiesysteem van de commissies van toezicht. 15

18 16

19 Bijlage 1 Klachtenoverzicht PI Nieuwegein 2016

20 Klachtnummer A Datum ontvangst Datum afdoening Totaal dagen Onderwerp Beslissing S Hoger beroep NM x Verlaten inrichting Ingetrokken NM x Disciplinaire straf Ingetrokken NM x Activiteiten (arbeid) Ingetrokken NM x Contact buitenwereld (post) Ingetrokken NM Persoonlijke voorwerpen Gegrond x Ingetrokken (D) NM Verlaten inrichting Ingetrokken NM Controle Ingetrokken NM Disciplinaire straf Ongegrond x NM Controle Ongegrond x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Disciplinaire straf Overgedragen NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek NM x Contact buitenwereld (post) Gegrond x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Persoonlijke voorwerpen Overgedragen NM Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Niet ontvankelijk x NM Verlaten inrichting Ingetrokken NM Activiteiten (arbeid) Ingetrokken na bemiddeling NM x Disciplinaire straf Ongegrond NM x Ordemaatregel Ongegrond NM Disciplinaire straf Ongegrond x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken na bemiddeling NM Persoonlijke voorwerpen Overgedragen NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Verzorging (persoonlijke) Overgedragen NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken NM Disciplinaire straf Ongegrond x NM Contact buitenwereld (post) Ingetrokken NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken na bemiddeling NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken na bemiddeling

21 NM Verlaten inrichting Ingetrokken ter zitting NM Bejegening Ingetrokken NM Disciplinaire straf Ongegrond x NM x Contact buitenwereld (post) Gegrond x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM x Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Ingetrokken NM x Verlaten inrichting Ingetrokken NM Activiteiten (arbeid) Niet ontvankelijk x NM Contact buitenwereld (bezoek) Ongegrond x NM Verlaten inrichting Ingetrokken ter zitting NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Regime Gegrond x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM x Regime Ingetrokken NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Activiteiten (arbeid) Ingetrokken NM Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Ingetrokken NM Verzorging (diversen) Ingetrokken na bemiddeling NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek NM Contact buitenwereld (bezoek) Niet ontvankelijk x Ongegrond (K) NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Disciplinaire straf Ongegrond x NM Verzorging (diversen) Ingetrokken na bemiddeling NM Verzorging (diversen) Ingetrokken

22 NM Contact buitenwereld (post) Ingetrokken NM x Verzorging (diversen) Ingetrokken na bemiddeling NM Persoonlijke voorwerpen Gegrond x Gegrond (D) NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Contact buitenwereld (post) Gegrond x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Verlaten inrichting Ingetrokken NM Contact buitenwereld (post) Gegrond x NM Selectie/overpl. (extern) Overgedragen NM Selectie/overpl. (intern) Ingetrokken na bemiddeling NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken na bemiddeling NM Selectie/overpl. (intern) Ingetrokken na bemiddeling NM Selectie/overpl. (intern) Ingetrokken na bemiddeling NM Selectie/overpl. (intern) Ingetrokken na bemiddeling NM Verzorging (godsdienst, levensovertuiging) Ingetrokken na bemiddeling NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken na bemiddeling NM x Disciplinaire straf Niet ontvankelijk x NM x Verzorging (persoonlijke) Niet ontvankelijk x NM Nog onbekend Overgedragen NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken NM x Disciplinaire straf Ingetrokken NM Verzorging (diversen) Ingetrokken na bemiddeling NM x Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Ingetrokken NM x Bejegening Ingetrokken NM Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Ingetrokken na bemiddeling NM Controle Ongegrond x NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM ISD (interventies + behandeling) Ingetrokken na bemiddeling NM Bejegening Ingetrokken na bemiddeling NM ISD (interventies + behandeling) Ingetrokken na bemiddeling

23 NM Persoonlijke voorwerpen Overgedragen NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM x Disciplinaire straf Ongegrond x NM x Persoonlijke voorwerpen Ongegrond NM Persoonlijke voorwerpen Niet ontvankelijk x Gegrond (K) NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM x Activiteiten (diversen) Gegrond x NM x Activiteiten (diversen) Gegrond x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM ISD (interventies + behandeling) Ingetrokken na bemiddeling NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken NM Verzorging (medische) Overgedragen NM x Activiteiten (diversen) Ingetrokken NM x Activiteiten (luchten) Ingetrokken NM x Activiteiten (luchten) Ingetrokken NM x Verzorging (persoonlijke) Ingetrokken NM Activiteiten (luchten) Gegrond x NM Bejegening Ingetrokken na bemiddeling NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM Regime Ingetrokken NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken NM Activiteiten (diversen) Gegrond x NM Transport Niet ontvankelijk x NM Disciplinaire straf Gegrond x NM Verzorging (diversen) Ingetrokken na bemiddeling NM Transport Overgedragen NM Activiteiten (diversen) Gegrond x Niet ontvankelijk (D) NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM Contact buitenwereld (bezoek) Niet ontvankelijk x NM Nog onbekend Niet ontvankelijk x NM Bejegening Ingetrokken NM x Verzorging (diversen) Deels gegrond x NM x Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Ingetrokken na bemiddeling

24 NM x Verlaten inrichting Ingetrokken na bemiddeling NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Verzorging (medische) Overgedragen NM x Disciplinaire straf Ongegrond x NM Disciplinaire straf Ongegrond NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM x Disciplinaire straf Deels gegrond x NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM Activiteiten (diversen) Ingetrokken NM x Activiteiten (diversen) Ingetrokken NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM Contact buitenwereld (bellen) Ingetrokken NM Persoonlijke voorwerpen Overgedragen NM x Ordemaatregel Gegrond x NM x Disciplinaire straf Gegrond x NM Disciplinaire straf Ongegrond x NM x Regime Ingetrokken NM Activiteiten (diversen) Ingetrokken NM Verzorging (medische) Ingetrokken NM Bejegening Ingetrokken NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Activiteiten (diversen) Gegrond x Ongegrond (D) NM Persoonlijke voorwerpen Gegrond x NM Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Ingetrokken na bemiddeling NM x Verlaten inrichting Ongegrond x NM Verzorging (medische) Ingetrokken NM Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Gegrond x NM Regime Ongegrond x NM Verlaten inrichting Ingetrokken NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x

25 NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Contact buitenwereld (post) Ingetrokken na bemiddeling NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM Disciplinaire straf Ongegrond NM Disciplinaire straf Ongegrond x NM x Disciplinaire straf Gegrond x Ongegrond (K) NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Disciplinaire straf Ongegrond x NM Verzorging (medische) Overgedragen NM Bejegening Niet ontvankelijk x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken na bemiddeling NM Disciplinaire straf Ingetrokken ter zitting NM Controle Ingetrokken NM Activiteiten (arbeid) Ingetrokken ter zitting NM x Disciplinaire straf Ingetrokken NM x Contact buitenwereld (bezoek) Niet ontvankelijk x NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM Contact buitenwereld (post) Ingetrokken na bemiddeling NM Bejegening Ingetrokken NM x Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Ingetrokken ter zitting NM Contact buitenwereld (bezoek) Niet ontvankelijk x NM Persoonlijke voorwerpen Overgedragen NM Regime Ingetrokken ter zitting NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek NM x Controle Ongegrond x Ongegrond (K) NM Rekening courant/zak- en kleedgeld Ingetrokken na bemiddeling NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM x Rekening courant/zak- en kleedgeld Ingetrokken NM x Contact buitenwereld (bellen) Ingetrokken NM x Regime Ongegrond x

26 NM Contact buitenwereld (bezoek) Niet ontvankelijk x NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM Verzorging (diversen) Ingetrokken NM Verzorging (persoonlijke) Ingetrokken NM x Disciplinaire straf Ongegrond x NM Bejegening Ingetrokken NM Transport Overgedragen NM Verlaten inrichting Ingetrokken NM Disciplinaire straf Ingetrokken NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek NM Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM Controle Ingetrokken ter zitting NM Persoonlijke voorwerpen Niet ontvankelijk x NM Verzorging (persoonlijke) Gegrond x Niet ontvankelijk (K) NM x Verlaten inrichting Niet ontvankelijk x NM x Disciplinaire straf Ongegrond x NM Persoonlijke voorwerpen Ingetrokken na bemiddeling NM Verzorging (diversen) Ingetrokken NM Activiteiten (diversen) Ongegrond x NM x Persoonlijke voorwerpen Niet ontvankelijk x Ongegrond (K) NM x Nog onbekend Niet ontvankelijk x Ongegrond (K) NM x Disciplinaire straf Ongegrond x NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM Contact buitenwereld (bezoek) Ingetrokken NM x Dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat Niet ontvankelijk x NM x Verzorging (diversen) Ongegrond x NM Bejegening Ingetrokken NM Contact buitenwereld (post) Ingetrokken na bemiddeling NM Activiteiten (diversen) Ingetrokken na bemiddeling NM Verzorging (diversen) Ingetrokken NM x Rogatoir verzoek Afdoening na rogatoir verzoek x NM Contact buitenwereld (bezoek) Niet ontvankelijk x NM Activiteiten (diversen) Ingetrokken na bemiddeling