Jaarverslag Commissie van Toezicht bij

Transcriptie

1 JAARVERSLAG COMMISSIE VAN TOEZICHT 2013

2 Jaarverslag Commissie van Toezicht bij Justitiële Jeugdinrichting Juvaid (Het Poortje Jeugdinrichtingen) te Veenhuizen 2013 Inhoud: 1 Samenstelling commissie van toezicht Ledenwerving Werkwijze ledenwerving Deskundigheidsbevordering 3 2. Algemeen 3,4 3. Activiteiten in het kader van de adviestaak 4 4. Activiteiten in het kader van de toezichthoudende taak De formele rechtsbescherming De materiële en sociale omstandigheden van ingeslotenen 5,6 4.3 Het regiem, programma s, (proef)verlof en (persoonlijke, medische en geestelijke) verzorging Het beleid en de organisatie voor zover deze gevolgen hebben voor behandeling/zorg/bejegening van de ingeslotenen en hun veiligheid 7 5. Activiteiten in het kader van de bemiddelingstaak 7 6. Activiteiten in het kader van de rechtsprekende taak 7,8 Bijlagen: * Klachtenoverzicht JUVAID, 2011, 2012 en 2013 * Overzicht aantal klachten per onderwerp 2011, 2012 en 2013 * Cirkeldiagrammen afdoening klachten 2011, 2012 en 2013 * Staafdiagrammen intrekkingen door bemiddeling # Het jaarverslag is vastgesteld op de vergadering van 21 oktober 2014 Jaarverslag Juvaid

3 1. Samenstelling Commissie van Toezicht Naam: M.M.A. Blom Functie binnen de commissie Voorzitter tot Lid sinds Ontslag per Functie in het dagelijks leven: Beleidsadviseur gemeente Groningen E.M. van den Berg Lid Gedragswetenschapper R. Bootsma Lid / voorzitter beklagcommissie Rechter rechtbank Noord Nederland E.F.A. Dams Lid Advocaat W.B. Geven Lid Kinderarts M.A. Hart de Ruyter-Koutstaal W.Janssen- Breederveld F. Sijens Lid/voorzitter beklagcommissie En per voorzitter van de commissie Lid Ontslag per Maatschappelijk werkster Lid Kinder-Jeugdpsychiater Senior rechter rechtbank Noord Nederland E.W.J. Weisbeek Lid Directeur praktijkschool M.H.F. Oosterbaan Lid Psychotherapeut/ verslavingszorg T.C. Heller Ambtelijk secretaris Ledenwerving: Per 1 april 2013 trad een tweetal leden af. Gelet op de daling van het aantal jongeren binnen Juvaid is er voor gekozen om bovengenoemde twee leden te vervangen door één nieuw lid. 1.2 Werkwijze bij ledenwerving: Het aftredend lid wordt verzocht te kijken naar een opvolger en ook tijdens de vergaderingen wordt de leden gevraagd na te denken over een opvolger. Daarbij wordt steeds rekening gehouden met de wettelijk verplichte vertegenwoordiging van de verschillende disciplines in de commissie. Jaarverslag Juvaid

4 1.3 Deskundigheidsbevordering: Eén lid heeft in het verslagjaar de cursus Penitentiair recht in Amsterdam gevolgd. 2. Algemeen Stichting Het Poortje Jeugdinrichtingen verzorgt opvang en behandeling voor strafrechtelijk geplaatste jongeren in JUVAID (Veenhuizen) en gesloten jeugdzorg voor civielrechtelijk geplaatste jongeren in Wilster (Groningen). Tot de stichting behoort ook Portalis Onderwijs en Arbeidstoeleiding, de interne school voor voortgezet speciaal onderwijs. In JUVAID worden sinds 2010 alleen strafrechtelijk geplaatste jongens opgevangen en behandeld. De commissie van toezicht functioneert voor de strafrechtelijk geplaatste jongeren in JUVAID. In 2013 kreeg JUVAID aanvankelijk de toezegging dat het voortbestaan voor een drietal jaren werd gegarandeerd. In een volgende bezuinigingsronde werd deze toezegging onzeker. Uiteindelijk is beslist dat de capaciteit van 48 naar 44 jeugdigen zou worden teruggebracht. Ondanks de lage bezettingsgraad bleef het rooster voor het bezoek door de maandcommissaris gehandhaafd en bezocht de maandcommissaris één keer per twee weken twee groepen van de instelling en deed hij/zij de door het secretariaat aan de maandcommissaris toegezonden bemiddelingen. De bezuinigingen hebben geleid tot een aantal gedwongen ontslagen. Het aantal afdelingsmanagers werd van vier teruggebracht naar twee. In het verslagjaar is door JUVAID de verwachting uitgesproken dat het aantal plaatsen door de invoering van het adolescentenstrafrecht weer zal toenemen. In januari 2013 zijn de eerste jongvolwassenen ingestroomd. Tijdens de vergadering van de commissie in januari werd het project Pas op de Plaats (POP) toegelicht. In april deelde de directeur mede dat de instelling per direct met dit project moest stoppen. In september deelde de directeur mede dat het project inmiddels landelijke belangstelling had gekregen en dat werd overwogen het project landelijk in te voeren. Melding werd gemaakt van honorering van het voorstel om een speciale groep voor de tussenstap van beslotenheid naar een plaatsing in een open setting te maken. Door verbouwing van twaalf cellen van groep Kiel zullen er zes kamers worden gecreëerd. Voorts werd melding gemaakt van de bestuurlijke fusie met Elker. In december 2013 is de instelling doorgelicht door de Inspectie Veiligheid en Justitie, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de Inspectie Jeugdzorg, de Inspectie van het Onderwijs en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Deze doorlichting vond plaats op basis van het toetsingskader voor justitiële jeugdinrichtingen van april Tijdens de vergadering van de commissie in december 2013 deelde de directeur mede dat de inspecteurs in het algemeen positief waren over de sfeer en het beleid binnen de instelling. De instelling heeft een waarschuwing gekregen voor het niet registreren van verbale agressie naar medewerkers toe. Ook waren de inspecteurs van mening dat de afhandeling van de klachten te lang duurde. Jaarverslag Juvaid

5 In 2013 vergaderde de Commissie van Toezicht 11 keer in het bijzijn van de directie, daarvan was één vergadering gezamenlijk met Wilster met als hoofdthema de fusie met Elker. Het gehele management team was tijdens één van de vergaderingen aanwezig, waarbij de memo Instrumenten bij het beperken van bewegingsvrijheid van jongeren werd besproken. Naar aanleiding van deze bespreking is onder meer afgesproken dat een disciplinaire straf op een afzonderlijk interventieformulier zal worden vermeld, in plaats van samen met een ordemaatregel. Vaste agendapunten zijn de klaagschriften, de verslagen van de maandcommissarissen van hun bezoek aan de groepen en het verslag en de mededelingen van de directie van JUVAID over lopende zaken, de notulen van de Jongerenraad, opvallende incidenten en (nieuw) beleid. De vergaderingen verliepen allemaal in een open sfeer en er was voldoende gelegenheid voor discussie met de directie. De voorzitter bezocht één van de twee landelijke vergaderingen van de Commissies van Toezicht bij de JJI s onder voorzitterschap van DJI en deed daarvan mondeling verslag in de commissievergadering. De landelijke themadag commissies van toezicht werd door één lid en de secretaris bezocht. 3. Activiteiten in het kader van de adviestaak De commissie bespreekt ter vergadering de klaagschriften die door de beklagcommissie zijn behandeld en de uitspraken die daarin werden gedaan. In aanwezigheid van de directie van JUVAID is niet inhoudelijk op de beslissingen ingegaan. Besproken werd o.a. dat JUVAID alerter dient te zijn op naleving van regelgeving, danwel beleid dient te ontwikkelen om daarmee de oorzaken van op formele gronden gegrond verklaarde klachten weg te nemen. Door de instelling werd aangegeven dat medewerkers soms wel moeite hebben met gegrond verklaarde klachten, omdat naar hun gevoel de rechten van de jongeren vaak zwaarder worden gewogen dat hun rechten. Ook na uitleg kon door de directeur die onvrede niet altijd worden weggenomen. Ook is door de directie tijdens een vergadering opgemerkt dat in de beslissingen van de beklagcommissie onvoldoende rekening met de belangen van de instelling wordt gehouden en dat door de beklagcommissie onvoldoende pedagogisch zou worden nagedacht. Uitgelegd is dat de Bjj als leidraad dient en dat uiteindelijk als de instelling zich niet in beslissingen van de beklagcommissie, waarbij een klacht gegrond wordt verklaard, kan vinden, de inrichting de mogelijkheid heeft om beroep aan te tekenen bij de RSJ. Aan de andere kant is door de directeur ook opgemerkt dat bepaalde beslissingen de binnen de instelling al lopende discussies hebben versneld. Als voorbeeld is genoemd het inhalen van de op school gemiste uren in de avonduren op kamer. Elke groep krijgt in ieder geval eens per zes weken bezoek van de maandcommissaris. Deze doet daarvan schriftelijk verslag en stelt indien nodig vragen aan de directie, of legt onderwerpen voor ter bespreking op de vergadering. De directie van JUVAID Jaarverslag Juvaid

6 bespreekt zowel de klaagschriften als de verslagen van de maandcommissaris in de werkoverleggen met de teams. De Commissie van Toezicht bespreekt ter vergadering ook de verslagen van de Jongerenraad. 4. Activiteiten in het kader van de toezichthoudende taak. 4.1 De formele rechtsbescherming Doorlooptijd van klachten: de afhandeling van klachten verliep in 2013 niet volgens schema. Één jongere van de jong volwassen groep zorgde voor een grote toename van klachten. Door de maandcommissarissen en de beklagcommissie is veel aandacht en tijd aan de betrokken jongere besteed, waarbij wel de conclusie kon worden getrokken dat klagers klachten, gelet op het aantal gegronde klachten, de instelling ook veel leerpunten heeft opgeleverd. Kwaliteit verweerschriften: zoals eerder al naar voren gebracht is, kan de kwaliteit van de verweerschriften van de instelling worden verbeterd. Het gebruik van digitale interventieformulieren levert weliswaar informatie op, maar deze is nog niet volledig betrouwbaar. De keuze tussen een ordemaatregel of sanctie wordt niet altijd goed gemaakt: daar is nog een verbeterslag te maken. Ook wordt aandacht gevraagd voor het feit dat nog niet altijd de voor de beklagzaak van belang zijnde onderliggende stukken bij het verweerschrift worden gevoegd. Rechtsbescherming ingesloten vreemdelingen: in 2013 zat een uitgeprocedeerde jeugdige met vreemdelingenachtergrond zijn straf uit in JUVAID. Deze jongere heeft voor een ernstig incident binnen de instelling gezorgd. Begeleide verloven: de directie meldde dat begeleide verloven met een hoog risico alleen nog maar mochten plaatsvinden met begeleiding door twee groepsleiders en dat de jongere daarbij een broekstok aan moet. De instelling zal daarvoor gebruik moeten maken van de DV&O, omdat zij dit zelf qua bezetting niet kan waarmaken Project jong volwassenen: in 2013 werd een begin gemaakt met de plaatsing van jong volwassenen in de instelling. De directeur stelde de vergadering regelmatig op de hoogte van de voortgang van dit project. De groep heeft voor een fors incident binnen de instelling gezorgd, waarbij sprake was van een totale anarchie. Het is een moeilijke doelgroep mede doordat het niveau erg laag is. Aan de orde is geweest of de Huisregels voor deze groep jongeren aangepast zouden moeten worden. Vooralsnog is besloten dit niet te doen. Voorts is de instelling samen met de Rijksuniversiteit Groningen een onderzoek naar de meerwaarde van plaatsing van adolescenten in JJI s gestart. 4.2 De materiële en sociale omstandigheden voor de ingeslotenen. - Het eten: In een tweetal groepen is een pilot gehouden omtrent de maaltijden. Toen men in augustus 2013 niet tevreden leek, is verzocht de nieuwe maaltijd van de leverancier eerst nog eens uit te proberen. Daarna zijn geen klachten bekend over de maaltijden. Jaarverslag Juvaid

7 - De inrichtingswinkel; In de Jongerenraad was het aanbod van de producten en de prijzen van de producten in de winkel vaak onderwerp van gesprek. In verband met bezuinigingen is de winkel gesloten voor het bezoek. Als gevolg hiervan hebben jongeren minder producten tot hun beschikking, nu deze niet meer door het bezoek in de winkel aangekocht kunnen worden. De instelling heeft daarom het bedrag dat in de winkel kan worden besteed, verhoogd van 18,00 naar 25,00. - Kapper: een terugkerend item was de kapper. Gevraagd werd of de kapper ook baarden mocht trimmen. Geconcludeerd werd dat dit niet tot het takenpakket van de kapster behoorde. - T.v: zowel het aanbod van het aantal zenders als de uren die tv gekeken mocht worden waren regelmatig onderwerp van gesprek in de Jongerenraad en ook werden deze klachten regelmatig met de maandcommissarissen besproken. - Douches: In de Jongerenraad werd ook regelmatig gesproken over de temperatuur van de douches; deze zouden te koud zijn. - Bezoek van de maandcommissaris: Ook in dit verslagjaar vroeg de commissie aandacht van de instelling voor betere communicatie over het bezoek van de maandcommissaris aan de groepen en betere introductie op de groep, om de voorwaarden voor het groepsbezoek te verbeteren. In de gedragscode voor de Commissies van Toezicht is opgenomen dat de maandcommissaris eens per twee weken een bezoek brengt aan de inrichting. Volgens een rooster bezoeken de maandcommissarisen eens per twee weken twee groepen van de inrichting. Jongeren van de groepen, die niet bezocht worden, kunnen een afzonderlijk gesprek aanvragen. 4.3 Het regime, programma s, (proef)verlof, behandeling en (persoonlijke, medische en geestelijke) verzorging - melding aan CvT van plaatsing in afzondering langer dan 24 uur: bij plaatsing in afzondering langer dan 24 uur vanwege een ernstig incident, bedreigingen richting het personeel etc. werd het secretariaat in kennis gesteld, dat de melding vervolgens doorstuurde naar de dienstdoende maandcommissaris. De maandcommissaris informeerde vaak telefonisch bij afdelingsmanager en/of groepsleiding naar het voorval en de situatie van de betrokken jongere. Zonodig werd de betrokken jongere bezocht. - Separatiebeleid: JUVAID heeft het separatiebeleid vastgelegd in de Nota separeren als intensief behandelmoment, onder het motto: voorkomen. In het behandelplan van elke jongere wordt opgenomen welke beperkende maatregelen van toepassing kunnen zijn en of separatie daartoe behoort. Separaties worden bij hoge uitzondering opgelegd. JUVAID evalueert alle separaties en toetst hoe de separatie voorkomen had kunnen worden. - verlof: geklaagd werd over het feit dat dit verlof moest plaatsvinden met een broekstok en boeien. Jaarverslag Juvaid

8 4.4 Het beleid en de organisatie voor zover deze gevolgen hebben voor behandeling/ zorg/bejegening van de ingeslotenen en hun veiligheid - de aanwezigheid van de groepsleiding op school: de groepsleiding gaat overdag mee naar school, zodat er geen groepsleiding op de groep is voor de jongeren die op hun kamers verblijven. Geklaagd werd over het feit dat er dan niet werd gereageerd op oproepen, omdat vergeten werd de intercom over te schakelen. - Wisseling binnen de groepsleiding: De jongeren gaven aan dat wisseling binnen de groepsleiding (met name als dit een jongere en minder ervaren groepsleider is) invloed op de structuur en rust binnen een groep geeft. - Huisregels: In 2013 zijn de Huisregels herschreven, omdat gebleken was dat de Huisregels niet helemaal voldeden aan het Model Huisregels van de Bjj. Ook werd een brochure, waarin in het kort de regels werden uitgelegd, gemaakt. - De plaatsing van uitgeprocedeerde Alleenstaande minderjarige asielzoekers (Ama s). Door positie waarin deze groep verkeert bestaat de kans op frustratie die tot ernstige ( agressieve) incidenten kan leiden. Een incident in juli 2013 heeft geleid tot tijdelijke sluiting van een groep en een schade van , Activiteiten in het kader van de bemiddelingstaak. De werkwijze en werkzaamheden van de maandcommissaris. Het secretariaat van de CvT selecteert de klachten, die ter bemiddeling worden doorgezonden aan de maandcommissaris. Uitgangspunt is dat in het merendeel van de klachten een bemiddelingspoging wordt gedaan. De maandcommissaris is in beginsel vrij in de werkwijze bij bemiddeling. Kern is dat de jongere zijn klacht toelicht bij de maandcommissaris en dat die de afdelingsmanager en jongere bij elkaar brengt om het probleem te bespreken en naar tevredenheid van beide partijen op te lossen. De ervaring is dat het serieus nemen van de klacht, op een tijdstip dat de emoties zijn geluwd, een positieve invloed heeft op de uitkomst van bemiddeling. De meeste aan de maandcommissaris ter bemiddeling toegezonden klachten zijn na bemiddeling ingetrokken. Zie voor het overzicht van de bemiddelingsresultaten het klachtenoverzicht op bladzijde 10, 12 en Activiteiten in het kader van de rechtsprekende taak. In beginsel wordt na binnenkomst van de schriftelijke reactie van de directie op de door de jongeren ingediende klachten een mondelinge behandeling bepaald op basis van een vastgesteld rooster. In een enkel geval is een mondelinge behandeling bepaald zonder dat de schriftelijke reactie van de directeur was binnengekomen. Dit omdat de verweertermijn al lang was verstreken. Er is gekozen voor een vast zittingsrooster. De betrokken afdelingsmanagers van de groepen waar de betrokken jongeren verblijven, kunnen dan zoveel mogelijk zelf bij de behandeling van de klacht aanwezig zijn. De beklagzaken zijn in het verslagjaar allemaal enkelvoudig afgedaan. De uitspraak is in de meeste beklagzaken schriftelijk gedaan. In een aantal beklagzaken is mondeling uitspraak gedaan. Jaarverslag Juvaid

9 Gestreefd wordt om zo spoedig mogelijk overeenkomstig de geldende bepalingen van de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen (Bjj) op de klachten te beslissen. Ook in dit verslagjaar kon de in de Bjj genoemde termijn van vier weken waarbinnen een klacht na indiening dient te zijn afgehandeld niet altijd worden gerealiseerd. Als oorzaken daarvoor kunnen worden genoemd: *het ontvangen van de schriftelijke reactie van de instelling vergt de nodige tijd; *de betrokken jongere is op de vastgestelde datum van de mondelinge behandeling niet aanwezig, waardoor de behandeling moet worden aangehouden; *de jongeren is inmiddels overgeplaatst naar een andere instelling, zodat er een rogatoir verhoor moet plaatsvinden; *het niet aanwezig zijn van alle informatie van de instelling, bijvoorbeeld het ontbreken van het formulier formele interventies JUVAID; *de afweging of er een zitting moet worden gehouden als slechts één klacht kan worden behandeld. Kopieën van de schriftelijke uitspraken over de ingediende klachten zijn ter informatie bij de vergaderstukken gevoegd en zoals hiervoor vermeld zo nodig, echter niet inhoudelijk, op de vergadering besproken. Eén jongere heeft tijdens zijn verblijf in de instelling in totaal 73 klachten ingediend, waarvan 52 in Aanvankelijk werden deze klachten nog ter bemiddeling naar de maandcommissaris toegezonden. Toen bleek dat dit niet tot een oplossing van de klachten leidde, is direct aan de directeur om een reactie verzocht. In een aantal gevallen is de klacht direct, omdat de klacht kennelijk nietontvankelijk, gegrond of ongegrond was, zonder een reactie van de directeur en/of zitting afgedaan. De directeur heeft in een aantal gevallen niet inhoudelijk gereageerd op klachten van deze jongere, omdat hij van mening was dat klager misbruik maakte van het beklagrecht. Hoewel de voorzitter van de beklagcommissie had aangegeven dat niet snel, mede gelet op jurisprudentie van de RSJ, misbruik van het beklagrecht wordt vastgesteld, en hij de directeur nogmaals had verzocht kort inhoudelijk te reageren, is er in die gevallen geen schriftelijke reactie van de directeur gekomen. In een aantal gevallen heeft dit geleid tot het gegrond verklaren van de klacht, omdat deze niet werd weersproken. De beklagrechter heeft tijdens de behandeling van een dertigtal zaken van deze jongere op een zitting in het grootste deel van die zaken mondeling uitspraak gedaan. Voor de cijfers van de beklagzaken en overige gegevens wordt verwezen naar de bijlagen van dit verslag. Gegrond verklaarde klachten In 2013 werden in totaal 30 van de 137 ingediende klachten gegrond verklaard. Jaarverslag Juvaid

10 Klachtenoverzicht Juvaid Aantal binnengekomen klachten Hiervan ter bemiddeling doorgezonden 45 = 65.2% 52 = 52.5% 60 = 43.8% naar de maandcommissaris Ingetrokken na bemiddeling 24 = 53.3% 37 = 71.2% 46 = 76.7% Aantal ter zitting behandelde klachten 17 = 24,6% 19 = 19,2% 47 = 34,3% Aantal klachten waarin niet is 24 = 34,8% 44 = 44,4% 77 = 56,2% bemiddeld Aantal gegrond verklaarde klachten 6 = 8,7% 19 = 19,2% 30 = 21,9% Aantal deels gegrond verklaarde klachten Aantal ongegrond verklaarde klachten 1 = 1.4% 14 = 14,1% 13 = 9,5% Niet-ontvankelijke verklaarde klachten 1 = 1,4% 1 = 1,0% 22 = 16,1% Doorgestuurde klachten Beroep ingesteld door de directeur Beroep ingesteld door klager Overzicht ingetrokken klachten: Totaal ingetrokken klachten 58 = 84,1% 45 = 45,5% 62 = 45,3% Ingetrokken na bemiddeling Binnengekomen verzoeken rogatoire verhoren Uitgaande verzoeken rogatoir verhoren Jaarverslag Juvaid

11 Overzicht aantal klachten per onderwerp Onderwerp Activiteiten (div.) Activiteiten (luchten) Activiteiten(sport) Behandeling Bejegening Contact buitenw. (bezoek) Contact buitenw ( post) Controle Disciplinaire straf Geweld Informatie/procedure Ordemaatregel Persoonlijke voorwerpen Regime Rek.courant/ zak- en kleedgeld Schadeverhaal Selectie/overpl. (ext) Time-out Toezicht Transport Verlaten inrichting Verzorging (div) Verzorging (medisch) Verzorging (persoonlijke) Activiteiten (vervallen) Contact buitenwereld (vervallen) Selectie/overpl (vervallen) Verzorging (vervallen) Totaal Jaarverslag Juvaid

12 Afdoeningen klachten 2011 gegrond ongegrond niet-ontvankelijk deels gegrond ingetrokken overgedragen afdoening na rogatoir verhoor ingetrokken na bemiddeling Afdoening klachten 2012 gegrond ongegrond niet-ontvankelijk deels gegrond ingetrokken overgedragen afdoening na rogatoir verhoor ingetrokken na bemiddeling Afdoening klachten 2013 Jaarverslag Juvaid

13 gegrond ongegrond niet-ontvankelijk deels gegrond ingetrokken overgedragen afdoening na rogatoir verhoor ingetrokken na bemiddeling ingetrokken na bemiddeling ter bemiddeling verzonden ingetrokken na bemiddeling ter bemiddeling verzonden Jaarverslag Juvaid

14 ingetrokken na bemiddeling ter bemiddeling verzonden Jaarverslag Juvaid