Beroepsopdracht 12. Chronische zorgvrager, geriatrische zorgvrager en palliatieve zorg

Transcriptie

1 Beroepsopdracht 12 Chronische zorgvrager, geriatrische zorgvrager en palliatieve zorg

2 Werkprocessen 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan op A: Beslissen en activiteiten initiëren D: Aandacht en begrip tonen H: Overtuigen en beïnvloeden F: Formuleren en rapporteren K: Vakdeskundigheid toepassen M: Analyseren 1.2 Biedt persoonlijke verzorging, observeert en monitort gezondheid en welbevinden E: Samenwerken en overleggen F: Ethisch en integer handelen J: Formuleren en rapporteren K: Vakdeskundigheid toepassen R: Op de behoefte en verwachting van de klant richten V: Met druk en tegenslag omgaan 1.4 Begeleidt een zorgvrager C: Begeleiden D: Aandacht en begrip tonen R: Op de behoefte en verwachting van de klant richten 1.7 Hanteert crisissituaties en onvoorziene situaties E: Samenwerken en overleggen T: Instructies en procedures opvolgen V: Met druk en tegenslag omgaan 1.8 Coördineert de zorgverlening B: Aansturen E: Samenwerken en overleggen Q: Plannen en organiseren 1.9 Evalueert de zorgverlening D: Aandacht en begrip tonen J: Formuleren en rapporteren M: Analyseren 2.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep K: Vakdeskundigheid toepassen 2

3 Inhoudsopgave Overzicht werkprocessen en competenties 2 Inleiding 4 Oriënteren 5 Resultatenoverzicht 6 Taakopdracht 1: Uitwerking casuïstiek 7 Taakopdracht 2: Presentatie casuïstiek aan collega s 9 Taakopdracht 3: Zorg en beleid rondom sterven 10 Inhoud lessen 11 Opdracht leermenu 17 Bijlage 1 Literatuur / ondersteunend materiaal 18 Bijlage 2 Voorbeeld STARRT methode i.v.m. reflectie 20 Bijlage 3 Criteria met betrekking tot complexiteit van zorgsituaties 21 3

4 Inleiding Beroepsopdracht: chronische, geriatrische zorgvrager en palliatieve zorg In deze opdracht gaat het om de specifieke benadering van chronisch zieke en geriatrische zorgvragers. Ook palliatieve zorgverlening komt in deze beroepsopdracht aan bod. Zowel in de GGZ, AZ, VVT en GHZ kun je deze zorgvragers tegenkomen. Zorgvragers kunnen chronisch ziek zijn. Dit betekent dat een stoornis altijd zal blijven bestaan en kan verergeren. Het is belangrijk dat deze zorgvrager leert om te gaan met deze situatie. Dit is vaak vallen en opstaan. Er wordt bijvoorbeeld in de psychiatrie uitgegaan van de herstelvisie. Dit wil niet zeggen dat de zorgvrager zal herstellen maar leert omgaan met de stoornis. In de praktijk word je ook geconfronteerd met mensen die komen te overlijden als gevolg van een ziekte of door ouderdom. Soms weten deze zorgvragers al dat ze niet lang meer te leven hebben of niet meer verder willen leven, maar hebben ze nog wel zorg nodig. De zorg en begeleiding die je binnen deze beroepsopdracht gaat geven zal in de verschillende zorgsettings op een andere manier naar voren komen. Toch zijn er verpleegkundige taken die je in alle settings moet kunnen toepassen. Met deze taken ga je de komende periode aan de slag. Van jou wordt verwacht dat je als tweede jaars leerling verpleegkundige een bijdrage kunt leveren aan het bevorderen van de deskundigheid van verpleegkundigen en professionalisering van het beroep. In deze beroepsopdracht ga je een patiëntenbespreking houden op de afdeling waar je werkzaam bent, gericht op een zorgvrager uit de categorie: chronische of geriatrische zorgvrager of palliatieve zorgverlening. Als tweede jaars leerling verpleegkundige kom je in aanraking met mensen die niet meer beter worden. Welke aspecten komen kijken bij het verplegen van stervenden of mensen die niet meer verder willen leven en wat is het beleid op de afdeling? Dit ga je uitwerken in een verslag. We wensen je veel plezier en succes met het uitvoeren van deze beroepsopdracht. 4

5 Oriënteren: Wat weet je al van de beroepsopdracht? Vul onderstaande lijst in. Welke competenties ga ik laten zien bij deze beroepsopdracht? Welk gedrag dien ik te laten zien bij het uitvoeren van de beroepsopdracht? (neem hiervoor de beoordelingscriteria door). Welke resultaten moet ik aantonen om de beroepsopdracht af te sluiten? Wat voor werkafspraken moet ik met mijn begeleiders maken? Wanneer leg ik mijn planning (PAP) aan de begeleiders voor? Wat verwacht ik van de begeleiders bij deze beroepsopdracht? Bepalen van de beginsituatie (oriëntatie) Ik heb kennis van de categorie: chronisch zieke zorgvrager Ik heb kennis van de categorie: geriatrische zorgvrager Ik heb kennis van de categorie: palliatieve zorgvrager Ik weet wat deskundigheidsbevordering is voor verpleegkundigen Ik weet wat professionalisering inhoudt Ik kan een bijdrage leveren aan deskundigheidsbevordering en professionalisering Ik weet hoe cultuur invloed kan hebben op de beleving van ziekte Ik weet welke lichamelijke verschijnselen optreden bij iemand die gaat sterven Ik weet wat een wilsverklaring is en waarvoor deze wordt gebruikt Ik weet aan welke criteria moet er zijn voldaan om euthanasie toe te mogen passen? Ik weet welke zorg ik kan verlenen aan een overledene binnen de instelling waar ik werk Ik weet wat de verschillende fasen van rouwverwerking zijn Ik weet welke fasen er zijn in het slecht-nieuwsgesprek Ik weet wat de meest voorkomende vermijdingstactieken zijn binnen het slecht-nieuws gesprek Ik weet wat voor mij belangrijkste aandachtspunten zijn, als verpleegkundige, om een zorgvrager te begeleiden bij een slecht - nieuwsgesprek Ik weet hoe ik naasten op moet vangen na een overlijden van een zorgvrager tijdens mijn dienst Weet ik genoeg van Moet ik meer over leren 5

6 Resultaatoverzicht Beroepsopdracht 12: chronische, geriatrische zorgvrager en palliatieve zorg Naam: Groep: Datum afgerond: Praktijk of Beroepsopdracht: Theorie BPV Taakopdracht 1: Verslag van casuïstiek van een: - chronische zorgvrager of - geriatrische zorgvrager of - palliatieve zorgvrager Handtekening Begeleider in praktijk BPV Taakopdracht 2: Organiseren van een patiëntenbespreking n.a.v. casuïstiek zoals omschreven in taakopdracht 1 Maken van een kort verslag van deze bespreking Begeleider in de praktijk BPV Taakopdracht 3: Verslag van beleid en zorg rondom sterven en de taken en verantwoordelijkheden van de verpleegkundige Begeleider in de praktijk Toelichting op resultaat 6

7 Taakopdracht 1: Uitwerking casuïstiek In deze taakopdracht ga je in gesprek met een zorgvrager. Het doel van deze opdracht is dat je inzicht krijgt wat het voor de zorgvrager betekent om ziek te zijn. Welke gevolgen heeft dit voor de zorgvrager (en diens naasten) op lichamelijk, geestelijk, sociaal en maatschappelijk gebied. Welke toekomstverwachting heeft de zorgvrager en welke gevolgen heeft dat voor de zorgvrager en diens naasten? Welke probleemvragen of dilemma s komt een zorgvrager tegen in zijn proces van ziek-zijn? Zijn er nieuwe ontwikkelingen op het gebied van behandelingen die de zorgvrager mogelijk kunnen helpen? Zoek naar informatie over vakliteratuur en patiëntenverenigingen. Je kiest een zorgvrager uit de categorieën die horen bij deze beroepsopdracht en bespreekt met je begeleider of deze zorgvrager geschikt is om deze opdracht uit te voeren. Het is mogelijk om een zorgvrager te kiezen met een chronische lichamelijke ziekte maar denk ook aan een zorgvrager met een chronische psychiatrische aandoening (bijv. schizofrenie, bipolaire stoornis). Beoordelingscriteria V O BPV Voorbereiding Heeft een zorgvrager gekozen die voldoet aan één van de categorieën van deze beroepsopdracht (chronisch, geriatrisch of palliatief) Heeft de opdracht besproken met de begeleider Heeft toestemming gevraagd aan de zorgvrager Uitvoering Heeft gegevens verzameld over het ziektebeeld van de zorgvrager en heeft het ziektebeeld uitgewerkt Heeft aan de hand van bijlage 3 criteria m.b.t. complexiteit van zorgsituaties, de complexiteit van de zorgvrager bepaald en heeft deze uitgewerkt Heeft de verpleegkundige zorg beschreven volgens de methodiek van de instelling Heeft beschreven welke medicatie de zorgvrager gebruikt, waar deze voor dient en welke mogelijke bijwerkingen er kunnen optreden Heeft beschreven welke patiëntenvereniging voor deze zorgvrager van belang kan zijn en waarom Heeft recente vakliteratuur over het ziektebeeld opgezocht en beschreven of er nieuwe ontwikkelingen zijn ten aanzien van zorg en behandeling In gesprek met de zorgvrager: Heeft met de zorgvrager gesproken over diens toekomstperspectief ten aanzien van gezondheid, gezin en werk en heeft dit vastgelegd in het verslag Heeft met de zorgvrager gesproken over de gevolgen van de ziekte voor de zorgvrager en diens naasten op somatische en psychosociaal gebied en heeft dit vastgelegd in het verslag Heeft met de zorgvrager minimaal één probleemvraag/dilemma geformuleerd 7

8 Terugkijken Heeft met de zorgvrager het verslag besproken met betrekking tot inhoud en volledigheid Heeft met de begeleider het verslag besproken en op inhoud en volledigheid 8

9 Taakopdracht 2: Patiëntenbespreking n.a.v. casuïstiek In taakopdracht 1 heb je een casus geschreven over een zorgvrager en heb je in kaart gebracht wat ziek-zijn voor deze zorgvrager betekent en welke gevolgen de zorgvrager hiervan ondervindt. Samen met de zorgvrager en/of diens naasten heb je minimaal één probleemvraag of dilemma geformuleerd. Deze probleemvraag/dilemma ga je met minimaal twee collega s bespreken. Beoordelingscriteria V O Voorbereiding: Heeft de opzet en de inhoud van de patiëntenbespreking besproken met de werkbegeleider en de praktijkopleider Heef minimaal twee collega s uitgenodigd Heeft vanuit de casus een probleemvraag/dilemma geformuleerd samen met de zorgvrager en/of diens naasten Heeft de faciliteiten geregeld Uitvoering Heeft het doel van de patiëntenbespreking duidelijk verwoord Heeft een duidelijke structuur in de patiëntenbespreking aangebracht ( inleiding, kern en een afsluiting) Heeft de casus van desbetreffende zorgvrager besproken Heeft de probleemvraag/dilemma ingebracht en besproken met het team Heeft voldoende gelegenheid gegeven om vragen te stellen Heeft voldoende aandacht besteedt aan de ingebrachte vragen Terugkijken Heeft de presentatie geëvalueerd met de begeleiding Heeft benoemt wat een volgende keer eventueel anders moet Heeft een kort verslag van deze bespreking gemaakt m.b.t. de voorbereiding, uitvoering en evaluatie 9

10 Taakopdracht 3: Zorg rondom sterven in de instelling In deze opdracht ga je je verdiepen in de zorg en het beleid rondom sterven in de instelling waar je werkzaam bent. Overlijden is een ingrijpende gebeurtenis waarbij jouw persoonlijke ervaringen naar boven kunnen komen. Op het moment dat een zorgvrager gaat overlijden wordt van jou een professionele houding verwacht. Als verpleegkundige is het belangrijk dat je weet waar je taken en verantwoordelijkheden liggen en waar deze eindigen. Deze opdracht kan je daarbij helpen. In deze opdracht ligt de nadruk op zorg en beleid rondom een zorgvrager die gaat sterven. Mocht de situatie zich voordoen dat een zorgvrager overlijdt op jouw afdeling, dan kan in overleg met je praktijkopleider/werkbegeleider- de opdracht verbreedt worden met de zorg voor, tijdens en na overlijden. Beoordelingscriteria V O Voorbereiding Heeft de planning en opdracht besproken met de begeleider Heeft met de begeleider besproken welke protocollen er zijn rondom overlijden en bij wie deze informatie achterhaald kan worden Uitvoering Heeft het beleid rondom het overlijden van een zorgvrager in de instelling beschreven Heeft het beleid rondom de palliatieve zorgvrager (bijv. zorgpad stervensfase) beschreven Heeft beschreven welke afspraken er zijn in de instelling rondom euthanasie Heeft beschreven wat de taken van de verpleegkundige zijn rondom het sterven Heeft de taken van andere disciplines / functionarissen beschreven rondom het sterven Heeft beschreven welke ruimte(n) er is/zijn voor culturele / religieuze of persoonlijke wensen rondom sterven Heeft beschreven welke rol de naasten van de zorgvrager kunnen spelen tijdens en na het sterven Heeft beschreven welke stappen moeten worden uitgevoerd en door wie, wanneer een zorgvrager overlijdt Heeft de nazorg na een overlijden beschreven Heeft alle gegevens die in deze opdracht zijn verzameld, verwerkt in een verslag. Heeft een reflectieverslag geschreven volgens de STARRT methode (bijlage 2). Dit kan zijn n.a.v.: - het beleid wat is onderzocht of - een overlijden van een zorgvrager Terugkijken Heeft met de begeleider het verslag en het reflectieverslag besproken 10

11 Inhoud lessen Verpleegkunde en Ziektekunde Bij beroepsopdracht 12 Chronische en geriatrische zorgvrager en palliatieve zorg 11

12 Overzicht vakken en literatuur Verpleegkunde LET OP verpleegkunde en omgangskunde geïntegreerd bij dit vak verpleegkunde Thema Chronische, geriatrische, palliatieve zorgvrager Boeken meenemen naar de lessen: Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Basisboek verplegen van geriatrische zorgvragers Herhalen jaar 1 COPD Diabetes Mellitus Oncologie Hartfalen Nierinsufficiëntie Reumatoïde artritis Parkinson MS Dwarslaesie Basisboek Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Thema 3: hoofdst uk 1, 2, 3 Observatie symptomen Problemen gezondheid en bestaansrecht Medicatiegebruik, werking en bijwerkingen observeren Problemen en interventies Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Thema 3: hoofdstuk 5 Observatie symptomen Problemen gezondheid en bestaansrecht Medicatiegebruik, werking en bijwerkingen observeren Problemen en interventies bij RA Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Thema 3: hoofdstuk 7 Observatie symptomen Problemen gezondheid en bestaansrecht Medicatiegebruik, werking en bijwerkingen observeren Problemen en interventies bij Parkinson Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Thema 3: hoofdstuk 8 en 9 Observatie symptomen Problemen gezondheid en bestaansrecht Medicatiegebruik, werking en bijwerkingen observeren Problemen en interventies bij MS en Dwarslaesie 12

13 5 CVA en NAH Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Thema 3: hoofdstuk 10 en 12 Observatie symptomen Problemen gezondheid en bestaansrecht Medicatiegebruik, werking en bijwerkingen observeren Problemen en interventies bij CVA en NAH 6 Chronische pijn Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Thema 3: hoofdstuk 11 Pijnanamnese, pijnmonitoring, VAS Gedragstherapie Observatie symptomen pijn Problemen gezondheid en bestaansrecht Medicatiegebruik, werking en bijwerkingen observeren Problemen en interventies bij chronische pijn 7 Geriatrie, dementie, depressie en delier Boek Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 2: Hoofdstuk 1 Bestaansproblemen Hoofdstuk 2 De Verpleegkundige 8 Verplegen van mensen met een chronische aandoening Boek Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 2: Hoofdstuk 3 Coördinatie en continuïteit Hoofdstuk 4 Kwaliteitszorg Boek Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg Thema 10 Verplegen van cliënten met een chronische psychiatrische ziekte 9 Palliatieve zorg Boek Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3: Hoofdstuk 8 Het levenseinde Palliatieve en terminale zorg Lichamelijke aspecten terminale zorg Rituelen 10 Palliatieve zorg Boek Verplegen van geriatrische zorgvragers Euthanasie / suïcide Thema 3: Hoofdstuk 8 Het levenseinde Palliatieve en terminale zorg Boek Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg 13

14 Thema 8: Verplegen van mensen met suïcidaal gedrag Afsluiten theorie beroepsopdracht 14

15 Thema 1 Chronisch hartfalen Infectieuze endocarditis Hartklepafwijkingen Ziektekunde Basisboeken ThiemeMeulenhoff: Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Ziektekunde: Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening Thema 3 Clientencategorieen, hoofdstuk 6 Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties Anatomie: zie aparte leerlijn 2 Reumatoïde artritis Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Clientencategorieen, hoofdstuk 5 Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties 3 Parkinson Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Clientencategorieen, hoofdstuk 7 4 MS Dwarslaesie Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Clientencategorieen, hoofdstuk 8 en 9 Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties 5 CVA en NAH Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Clientencategorieen, hoofdstuk 10 en 12 Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling 15

16 Complicaties 6 Chronische pijn Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Clientencategorieen, hoofdstuk 11 7 Verplegen van mensen met COPD of astma Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Clientencategorieen, hoofdstuk 2 Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties 8 Diabetes Mellitus Verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening & Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 2 Clientencategorieen, hoofdstuk 3 9 Algemene oncologie Long- en darmcarcinoom Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties Basisboek Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Zorgvrager categorieën, hoofdstuk 8 Oncologie Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties 10 Vervolg oncologie Basisboek Verplegen van geriatrische zorgvragers Thema 3 Zorgvrager categorieën, hoofdstuk 8 Vervolg oncologie Pathologie, ziekteverloop, diagnose. Kenmerken en symptomen Behandeling Complicaties Afsluiten beroepsopdracht 16

17 Leermenu Opdracht 1 Verlies, sterven, verdriet en rouwcultuur. Wanneer je als verpleegkundige werkzaam bent zal je in aanraking komen, met verlies, verdriet, sterven, suïcide en rouw. Deze thema s hebben niet enkel invloed op de betreffende zorgvrager, maar hebben ook hun weerslag op jou. Omgaan met sterven en rouw, verlies en verdriet van een ander is emotioneel belastend voor zorgverleners. Het kan ervoor zorgen dat je zelf verdriet of verlies ervaart of dat het je herinnert aan een zelf doorgemaakte periode van verlies en verdriet. In onze huidige samenleving kom je in aanraking met verschillende culturen. Bij de begeleiding van zorgvragers en diens naasten is het dan ook van belang rekening te houden met zijn of haar cultuur. Van rouwen is overigens ook niet enkel sprake bij overlijden, denk ook maar eens aan processen van acceptatie wanneer je te horen hebt gekregen een chronische stoornis te hebben. Het kan lastig zijn om zorgvragers en diens naasten te begeleiden wanneer jouw eigen cultuur afwijkt van die van hen. Hoe kun je hier als professional nu het beste mee om gaan? En hoe ga je in het algemeen om met verdriet en rouw? Welke begeleiding bied je bij zorgvragers die overlijden en welke zorg verleen je wanneer een zorgvrager zijn of haar leven heeft beëindigd door suïcide te plegen? In deze opdracht ga je een thema rondom overlijden uitwerken. Verdeel de lesgroep in subgroepen van ongeveer 3 a 4 personen Verdeel onderstaande thema s Stel met elkaar en de docent criteria op waaraan de uitwerking van het thema moet voldoen Spreek af hoe je de informatie met elkaar gaat delen Thema: Groep 1: Hospice Groep 2: Euthanasie en gewetensbezwaren Groep 3: Gebruiken binnen religies rondom overlijden (bijv. Rooms-katholiek, islam) Groep 4: Suïcide Evt. Groep 5: Of een ander thema dat geschikt is voor deze opdracht, overleg dit eerst met de docent. 17

18 Bijlage 1 Ondersteunende materialen Verplichte literatuur (boekenlijst): Basisboek verplegen van mensen met een chronisch somatische aandoening ISBN Basisboek verplegen van geriatrische zorgvragers ISBN Basisboek Verplegen in de geestelijke gezondheidszorg ISBN Keuzemateriaal: DVD Psychiatrie. Lucy (2 delen) Rouwverwerking Regie over eigen leven en sterven Dood op verzoek Mag ik dood Goede bedoelingen Slecht nieuws gesprek Rouwverwerking bij jonge mensen Leven met verlies Leven met de dood 418.7/LUCY 418.7/ROUW 418.7/Regie 603.1/Dood 603.1/VOOR 603.1/GOED 499.4/SLEC 418.7/Rouw 418.7/LEVE 418.7/LEVE Nachtvlinder, over de zelfgekozen dood van een jonge chronische zieke vrouw. Palliatieve zorg: de kunst van 'er zijn' / Marianne Waling-Huijsen cop. 2004, Budel : DAMON, Met lit. opg, 128 p. ; 21 cm, ISBN: Trefwoord: maatschappelijke gezondheidszorg; stervensbegeleiding, palliatieve behandeling Palliatieve zorg : richtlijnen voor de praktijk / red. de A.Graeff,...[et al.]. - 2e dr. - Utrecht : Vereniging van Integrale Kankercentrale, p. : ill. Met reg. ISBN Trefwoorden: palliatieve zorg, oncologie, richtlijnen, pijnbestrijding diagnostiek Samenvatting: In dit boek worden de meest recente inzichten in diagnostiek en behandeling bij palliatieve zorg beschreven. De richtlijnen zijn multidisciplinair en waar mogelijk evidence based opgesteld. Aandacht wordt besteed aan psychosociale problematiek (mantelzorg, existentiële crisis en rouw) en aan niet oncologische aandoeningen (ALS en hartfalen). Het boek is prima te gebruiken door professionals als handboek in de verschillende praktijksituaties waar palliatieve zorg verleend wordt: de thuissituatie, het ziekenhuis, het hospice en het verpleeg- en verzorgingshuis. Palliatieve zorg: richtlijnen voor de praktijk / [red. A. de Graeff... et al.] 2006, Utrecht : Vereniging van Integrale Kankercentra (VIKC) Met index, lit. opg, Geh. herz. uitg. van : Oncologieboek IKMN 2002, dl.2: Richtlijnen palliatieve zorg / [red. A. de Graeff.. et al.].- Utrecht: IKMN, p. : ill. ; 25 cm, ISBN: geb. stervensbegeleiding; medische aspecten 18

19 Titel: Handboek palliatieve zorg / onder red. van C. Spreeuwenberg. [et al.] ; R.J.M. Dillmann (eindred.), 2005, 2e dr, Maarssen : Elsevier gezondheidszorg 1e dr.: 2002, Met lit. opg., reg, 468 p. : ill. ; 25 cm, ISBN: geb. Trefwoord: stervensbegeleiding, palliatieve behandeling, Stervensbegeleiding, Terminale patiënten, Kwaliteit van het bestaan Zorgvuldige zorg rond het levenseinde: een handreiking voor verpleegkundigen, verpleeghuisartsen Tijdschriften Nederlands Tijdschrift voor Palliatieve Zorg (NTPZ) van uitgeverij Lemma Web: Pallium (uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum), tijdschrift voor palliatieve zorg webversie: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie Websites

20 Bijlage 2 Reflecteren volgens STARRT Reflecteren is een belangrijke manier om een leercyclus te doorlopen en bewust te leren. Zo heb je meer rendement van datgene dat je leert. Belangrijk om eigenlijk bij elke beroepsopdracht reflectiemomenten in te bouwen. Bij dit onderdeel ga je dat doen volgens de STARRT methode. Criteria: Het reflectieverslag beslaat minimaal 1 en maximaal 1½ A4. Goed Nederlands. Het verslag is getypt in lettertype Arial, lettergrootte 12. Het reflectieverslag gaat over jouw gedrag. Situatie Je benoemt / beschrijft de complexiteit van de beroepssituatie. Taak Je benoemt wat je wilde bereiken. Je geeft een toelichting op je plan van aanpak. Activiteiten Je verantwoordt jouw handelen in de beroepssituatie Resultaat Je benoemt wat het uiteindelijke resultaat was Je benoemt de toegepaste kennis, vaardigheden en houding Reflectie Je reflecteert op je eigen handelen: - welk gedrag was effectief? - Welk gedrag was ineffectief? - Op welke andere manieren kun je deze situatie uitvoeren? - Hoe wil je het in de toekomst aanpakken? - Welke competenties wil je versterken? - Wat wil je hiervoor leren? Toepassing - Je benoemt wat je hebt geleerd - je benoemt aan welke competenties je hebt gewerkt. - je benoemt hoe je het geleerde kunt toepassen in andere meer complexe situaties - je neemt je leerdoelen op in je POP 20

21 BIJLAGE 3 Criteria met betrekking tot complexiteit van zorgsituaties Criteria Midden-complex Hoog-complex Verpleegsituatie Hulpvraag Eenvoudig, duidelijk en concreet Meerdere hulpvragen, onduidelijk en vaag Voorspelbaarheid van wisselingen Hoge voorspelbaarheid Kans op verrassende situaties Stabiliteit van de situatie Geen gevaar op complicaties Verpleegsituatie kan snel veranderen Mate van levensbedreiging Laag hoog Gevolgen van de behandeling Niet belastend Ingrijpend, mutilerend, belastend Ziektesoort Beperkt tot één orgaan Meerdere organen betrokken bij ziekteproces Psychosociale begeleiding Vermogens van de patiënt om zich te uiten Hoog, verbaal en non-verbaal begrijpelijk Laag, onbegrijpelijk, niet verbaal (b.v.) andere taal of afasie Mate van kritisch bewust zijn van de situatie Hoog Laag, b.v. door bewustzijnsstoornis of geen ziekte-inzicht Mate van emotionele beleving van eigen situatie Normaal, patiënt kan redelijk met de situatie omgaan, accepteren Proces verloopt heel moeizaam, sterke emotionele beleving, moeilijke acceptatie Mate waarin de patiënt keuzes kan maken Hoog, kan zelfstandig keuzes maken Laag, ander personen nodig om keuzes te maken Verpleegkundig Mate van ADL-zelfstandigheid Weinig hulp nodig Veel hulp nodig en of weerstanden bij de patiënt handelen Mate van inzet van verpleegtechnisch handelen Eenvoudige handelingen in een stabiele situatie, bekende en veel voorkomende handelingen Alle overige verpleegtechnische handelingen, niet vaak voorkomend en specifieke situaties Mate van behoefte van intensieve Laag, patiënt vraagt weinig aandacht en heeft Hoog, patiënt vraagt veel aandacht. verpleegkundige zorg ook weinig aandacht nodig GVO Mate van informatie en voorlichting ten behoeve Gericht op ziekenverpleging, gezond gedrag, Specifieke informatie over ziekte, behandeling van de patiënt eenvoudige problemen Mate waarin de patiënt meewerkt Hoog Geringe motivatie om mee te werken Omgeving Aanwezigheid van andere hulpverleners Laag aantal zorgverleners dat gecoördineerd Veel zorgverleners wordt. Mate van intensiteit van samenwerking met Laag, weinig overleg is nodig Hoog, wel overleg nodig andere disciplines Mate waarin de omgeving voor de patiënt betrouwbaar veilig en acceptabel is. Hoog, patiënt kan zijn weg makkelijk vinden, stabiele omgeving Laag, gedwongen opname in psychiatrisch ziekenhuis of verpleeghuis; geen optimaal therapeutisch klimaat Mate van contact tussen de familie en de patiënt Goed contact, mantelzorg biedt ook veel ondersteuning Slecht contact; mantelzorg is niet aanwezig of moeilijk te motiveren Mate van communicatie met familie van de Goede communicatie Moeizame communicatie patiënt Mat waarin informatie en voorlichting ten Informatie en voorlichting wordt snel Weinig bereid om mee te behoeve van de contactpersoon nodig opgenomen Mate van emotionele ondersteuning Laag hoog 21