Palliatieve Terminale zorg training voor beroepsbeoefenaren binnen de psychiatrie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Palliatieve Terminale zorg training voor beroepsbeoefenaren binnen de psychiatrie"

Transcriptie

1 Deelnemer 1

2 Colofoon Deze training is vanuit een subsidie van het innovatiefonds voor zorgverzekeraars door de projectgroep palliatieve terminale zorg ontwikkeld binnen Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen (GGzE), in samenwerking met GGZ Centraal en Stichting Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg.( VPTZ) De training kan binnen elke GGz- instelling gegeven worden op voorwaarde dat de training wordt gegeven door een trainer vanuit een GGZ-instelling en een trainer die deskundig is op het gebied van de palliatieve zorg. Ondanks alle aan de samenstelling van deze training bestede zorg kan noch de projectgroep, noch de auteur aansprakelijkheid aanvaarden voor de schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave. De training kan, in overleg met GGzE, op geleide van het commentaar en de suggesties van de deelnemers gewijzigd worden. Auteur: Rébecca Thomaes Eindredactie: Tomas Göbbels Giel Verhaegh Nadere informatie: Marecille van Herpen Druk: GGzE projectgroep palliatieve terminale zorg, druk

3 Inhoudopgave Inleiding 4 Programma 5 Introductie 6 Dag 1 7 Introductie 7 Kennismaking met elkaar 7 Eigen ervaringen en belevingen met verlies, sterven, de dood en rouw 7 Theorieën, modellen en fasen in de palliatieve terminale zorg 8 De visie van de organisatie over palliatieve terminale zorg 8 Spirituele zorg en zingeving 8 Casus met opdracht 9 palliatieve terminale zorg; wat betekent dit voor de ondersteuning van je cliënt? 9 palliatieve terminale zorg; wat zijn de leerervaringen? 9 Dag 2 10 palliatieve terminale zorg; wat betekent dat voor de communicatie? 10 palliatieve terminale zorg; Hoe werk je samen? 10 Eindevaluatie 10 Achtergrondinformatie en bijlagen 11 3

4 Inleiding U bent werkzaam binnen de psychiatrie en u merkt dat u graag meer kennis en vaardigheden wilt omtrent het thema Palliatieve terminale zorg. In deze waardevolle training leert u wat palliatieve terminale zorg precies is en u krijgt handvatten om de terminale zorg te verbeteren. Doelgroep: Iedereen die werkzaam is binnen de psychiatrie, die in aanraking komt of kan komen met het overlijden van psychiatrische cliënten. U bent bijvoorbeeld verpleegkundige, begeleider, psycholoog, somatische arts, geestelijk verzorger, psychiater of paramedicus en bent werkzaam als beroepsbeoefenaar binnen de psychiatrie. Resultaat: Na het volgen van deze cursus bent u in staat om de term palliatieve terminale zorg met al zijn facetten te verwoorden. op de hoogte van verschillende modellen en theorieën bij omgaan met verlies, sterven en rouw. in staat om rondom belangrijke thema s: bij terminale palliatieve zorg in het psychiatrisch kader te handelen en u weet hierin de cliënt te ondersteunen. op de hoogte van palliatief redeneren. in staat als beroepsbeoefenaar om verschillende technieken en methodieken in te zetten in de begeleiding van mensen in een terminale fase en hun naasten. in staat om binnen en buiten uw instelling de juiste informatie en ondersteuning te vinden rondom palliatieve terminale zorg. kritisch en komt met verbetervoorstellen omtrent het beleid palliatief terminale zorg. zich bewust van uw eigen emoties en rolverandering in het begeleiden van mensen in een terminale fase. zich bewust van uw persoonlijke kracht en weet deze op juiste wijze in te zetten. Studiewijzer: Voorafgaand aan de training bereid u zich voor door informatie mee te nemen van uw eigen instelling, denk aan protocollen, afspraken, consultatieteam, afdelingen, afspraken met geestelijk verzorger. Onder leiding van ervaren trainers zullen de verschillende aspecten van palliatieve terminale zorg aan bod komen. U krijgt een actieve training aangeboden waarbij u gerichte feedback krijgt en ruimte is voor discussie. Na de eerste trainingsdag krijgt u een opdracht mee die u schriftelijk voorbereid. Duur, data, groepsgrootte: 1,5 dag. De training wordt gegeven op twee dagen. De eerste trainingsdag duurt 1 dag de tweede trainingsdag duurt een halve dag. De maximale groepsgrootte is 12. 4

5 Programma (Huiswerk)opdracht: In totaal 2 uur voorbereiding. Verzamel alle belangrijke documenten van je instelling met betrekking tot palliatieve terminale zorg. Lees daarnaast het bijgevoegde visiedocument. Dagprogramma uur: 0 introductie training uur: I Kennismaking met elkaar uur: II Eigen ervaringen en belevingen met verlies, sterven, de dood en rouw uur: Pauze uur: III Theorieën, modellen en fasen in de palliatieve terminale zorg + palliatief redeneren :40 uur: IV Visie en beleid in de instelling :30 uur: V Spirituele zorg en zingeving uur: Lunch uur: VI Casus en opdracht met de beslisschijf uur: Pauze uur: VII Wat betekent dit voor de ondersteuning van je cliënt? uur: VII Wat zijn de leerervaringen? 16:00-16:15 uur: Afsluiting Dagprogramma 2. 08:30 09:00 uur: I Welkom en leerervaringen 09:00 10:15 uur: II Wat betekent het voor de communicatie? 10:15 10:30 uur: Pauze 10:30 11:40 uur: III Hoe werk je samen? 11:40 12:00 uur: IV Eindevaluatie en afsluiting 5

6 Introductie Voor u ligt de handleiding van de training Palliatieve terminale zorg, voor iedereen die werkzaam is binnen de psychiatrie en die in aanraking komt of kan komen met het overlijden van psychiatrische cliënten. Bijvoorbeeld als verpleegkundige, begeleider, psycholoog, somatische arts, geestelijk verzorger, psychiater of paramedicus. Deze training is ontwikkeld vanuit een subsidie van het innovatiefonds voor zorgverzekeraars en in samenwerking geschreven door GGz Eindhoven en de Kempen en door het Landelijk Steunpunt VPTZ. De meeste mensen met een psychiatrische stoornis willen, net als ieder mens, het liefst sterven in de eigen, vertrouwde omgeving. Om dit te kunnen realiseren is vaak veel zorg, aandacht en ondersteuning nodig. Ook de medebewoners en familie van de stervende hebben in deze fase behoefte aan extra aandacht. Om goed te kunnen begrijpen hoe iemand met een psychiatrische stoornis zijn naderend einde beleeft, is het belangrijk om te weten wie hij is, hoe zijn leven er uit ziet en welke levenservaringen hij heeft. Daarna komt de vraag wat de dood voor hem betekent, wat is zijn beleving daarbij, kan hij erover praten? Is hij gelovig of niet? Maar ook; hoe functioneert hij, verstandelijk, emotioneel, qua communicatie en zingeving? Wat is zijn levensverhaal en is er een levensboek gemaakt met foto s, herinneringen, wensen en belangrijke feiten uit zijn leven? Ook de medebewoners merken dat een huisgenoot heel erg ziek is en zullen, net als verwanten en de groepsleiding, afscheid moeten nemen. Ieder op zijn eigen wijze. De beroepskracht zal een manier moeten vinden om met al deze verschillen om te gaan. Bij de opzet van de training wordt uitgegaan van twee trainers, een trainer vanuit de organisatie voor mensen met een psychiatrische stoornis en een trainer die deskundig is op het gebied van de palliatieve terminale zorg. 6

7 Dag 1 0 Introductie: Uitleg training Centraal 9:00-9:10 Doelstelling: Inleiding van de training en het onderwerp Er is zorg voor een vertrouwd, veilig en effectief leerklimaat binnen de groep en er is gesproken over hoe de groep dat leerklimaat met elkaar bewaken. Contract maken met de deelnemers over hoe een veilig en goed leerklimaat kan ontstaan. I Kennismaken met elkaar 9:10 9:25 Inleiding De deelnemers de gelegenheid geven om zich aan elkaar voor te stellen. Inventariseren wat ieder verwacht van de training. De deelnemers stimuleren hun persoonlijke motivatie onder woorden te brengen. Doel De deelnemers leren elkaar kennen en hebben een beeld van de groep. De deelnemers krijgen inzicht in hun motivatie om de training Palliatieve Terminale Zorg te volgen. II Eigen ervaringen en beleving met verlies, sterven, de dood en rouw 9:25 tot 10:25 Inleiding De deelnemers onderzoeken wat er bij verlieservaringen gebeurt in voelen, denken en doen. De deelnemers gaan aan de hand van eigen voorbeelden op zoek naar rouwtaken. Gesprekken over eigen ervaringen in afscheid en verlies met aandachtspunten als Waar (in welke situatie) wordt het spannend voor u? en Wat heeft u nodig in moeilijke situaties? Doel Bewustwording van verschillende processen die plaats kunnen vinden bij verlies. Inzicht krijgen in eigen reacties op verlies in de naaste omgeving. Aan kunnen geven wat u nodig heeft wanneer het moeilijk wordt in verliessituaties. Pauze: 10:25 tot

8 III Theorieën, modellen en fasen in de palliatieve terminale zorg + palliatief redeneren tot 11:00 Inleiding: U krijgt aan de hand van een power point presentatie uitleg over verschillende theorieën, modellen en fasen in de palliatieve terminale zorg. Doel: De deelnemer krijgt theorie rondom het thema palliatieve zorg De deelnemer kent de theorieën van curatie versus palliatie, het traditioneel en het nieuwe zorgmodel gebaseerd op Lynn and Adamson, 2003, de theorie van Kübler-Ross, de verschillende fasen. De deelnemer weet wat palliatief redeneren is. IV De visie van de organisatie over palliatieve terminale zorg 11:10 tot Gebruik de meegenomen informatie van je organisatie ( huiswerkopdracht) Doel: De deelnemer geeft zijn/haar mening ten aanzien van het beleid palliatieve terminale zorg binnen de eigen organisatie naar aanleiding van eigen ervaringen. De deelnemer kijkt kritisch naar het beleid palliatieve zorg in de organisatie en bedenkt verbeterpunten. V Spirituele zorg en zingeving tot 12:30 Inleiding Eigen overtuigingen wat betreft goed sterven kunnen grote invloed hebben op het werk. Daarom is bewustzijn over deze overtuiging voor elke beroepsbeoefenaar belangrijk. Hoe gaan beroepsbeoefenaren om met de grenzen die volgen uit eigen overtuigingen? Doel De deelnemers weten welke overtuigingen voor hen belangrijk zijn. De deelnemers kennen hun grenzen t.a.v. andere overtuigingen en weten hoe zij die grenzen kunnen aangeven. beroepsbeoefenaren zijn in staat eigen gedachten met betrekking tot zingeving onder woorden te brengen. Levensbeschouwing: waarin jij zin ervaart en/of wat jij gelooft dat de kern van dit bestaan is; Overtuiging: wat voor jou waar en bepalend is in je doen en laten, jouw basiswaarden; Gedrag: wordt beïnvloed en meebepaald door jouw overtuigingen, jouw basiswaarden en ook door je levensbeschouwing. 8

9 Lunch 12:30 tot VI Casus met opdracht 13:00 tot 14:20 Doelen: De deelnemers oefenen met het methodisch werken bijvoorbeeld met de beslisschijf (palliatief redeneren) en het handboek palliatieve zorg in de GGz. De deelnemers werken onderwerpen uit waardoor ze bewust leren omgaan met symptomen en factoren rondom een persoon die in de terminale fase zit. Pauze 14:20 tot VII Palliatieve terminale zorg: Wat betekent dit voor de ondersteuning van je cliënt? tot 15:30 Inleiding: Waar ligt het verschil met gewone ondersteuning? Doelen: De deelnemer kan in eigen woorden vertellen wat het verschil (of niet) is in de ondersteuning van een psychiatrische cliënt in de palliatieve terminale fase. De deelnemer denkt na en vormt een mening over het verschil in benadering / ondersteuning tussen een psychiatrische cliënt in de palliatieve terminale fase en een niet psychiatrische cliënt. VIII Palliatieve terminale zorg in de psychiatrie: Wat zijn de leerervaringen? 15:30 tot 16:00 Inleiding: Het verwoorden van leerervaringen. Wat heeft u vandaag geleerd en hoe gaat u dit in de praktijk uitvoeren? Doelen: De deelnemer staat stil bij zijn leerervaringen tot nu toe en kan deze vertellen. De deelnemer ervaart dat hij/zij nieuwe informatie heeft verkregen. Afsluiting eerste dag 16:00 tot 16:15 9

10 Dag 2 I Welkom en Leerervaringen 8:30 tot 9:00 Welkom. Terugkoppeling van de leerervaringen. II Palliatieve terminale zorg in de psychiatrie; wat betekent dat voor de communicatie? 9:00 tot 10:15 Bij communicatie met cliënten die ongeneeslijk ziek zijn gaat het om alle mogelijke vormen van communicatie. U bent, naast alle kennis die u bezit, uw eigen instrument. De wijze waarop u communiceert bepaalt voor een deel of de cliënt wel of geen contact met u ervaart. Kennis over en inzicht in uw eigen mogelijkheden en beperkingen zijn daarbij van groot belang. Doelen Bewustwording dat de communicatie door de ziekte beïnvloed wordt en hoe u daar mee om kunt gaan. Bewustwording van de gevolgen van de ziekte; zoals gering sociaal netwerk, wonen in een instelling. Bewustwording dat de klemtoon in de zorg kan veranderen van cure naar care. Pauze 10:15 tot 10:30 III Palliatieve terminale zorg in de psychiatrie: Hoe werk je samen? 10:30 tot 11:40 Inleiding: Palliatieve zorg betekent op basis van gelijkwaardigheid samenwerken, waarbij cliënt centraal staat. Houd hierbij rekening met familie, vrijwilligers, geestelijk verzorger, ergotherapeut etc.. Niet iedereen heeft inzage in het patiëntendossier. Het verpleegkundige team bepaalt bij iedere patiënt welke informatie de betrokkenen nodig hebben om adequaat te kunnen functioneren. Wanneer de palliatieve terminale fase ingaat kan er een communicatieschrift gemaakt worden voor de verschillende betrokkenen. Hierin kunnen familieleden, vrijwilligers en de verpleegkundigen dagelijks verslag doen. Welke dilemma s komen we tegen? Welke specifieke vragen? Welke specifieke taken? Wat vraagt dit van de familie? Wat vraagt dit van de samenwerking met het zorgteam? Wat vraagt dit van de vrijwilliger? Doelen: De deelnemers zijn zich bewust van de verschillende rollen en taken rondom een patiënt die terminaal is. 10

11 De deelnemers verdiepen zich in de rollen van de verschillende betrokkenen en weten welke grenzen er in ieders taken zijn. IV Eindevaluatie 11:40-12:00 Achtergrondinformatie en Bijlagen 1. Visiedocument Palliatieve zorg 2. De cirkeltheorie van Elisabeth Kübler Ross 3. Artikel: Communicatie en palliatieve zorg 4. Powerpoint behorend bij opdracht III Theorieën, modellen en fasen in de palliatieve terminale zorg + palliatief redeneren. 5. Palliatieve zorg, richtlijnen voor de praktijk 6. Palliatieve kaarten 7. Casussen 8. Evaluatie-instrument 11

Palliatieve Terminale zorg training voor beroepsbeoefenaren binnen de psychiatrie

Palliatieve Terminale zorg training voor beroepsbeoefenaren binnen de psychiatrie Trainers map 1 Colofon Deze training is vanuit een subsidie van het innovatiefonds voor zorgverzekeraars door de projectgroep palliatieve terminale zorg ontwikkeld binnen Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven

Nadere informatie

Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg

Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg Voorwoord Het netwerk palliatieve zorg Eemland is een samenwerkingsverband van zorginstellingen dat sinds 2004 gezamenlijk werkt aan de verbetering van de kwaliteit

Nadere informatie

Leergang Ambtelijk Secretaris III De invloedrijke OR

Leergang Ambtelijk Secretaris III De invloedrijke OR Leergang Ambtelijk Secretaris III De invloedrijke OR Cursusdag 1 09:30 uur Kennismaking We starten deze module een kennismaking. We inventariseren de verwachtingen van alle deelnemers. U krijgt een toelichting

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische

Nadere informatie

Cursussen en Themabesprekingen

Cursussen en Themabesprekingen Cursussen en Themabesprekingen voor NPV-Thuishulpafdelingen en voor Kerkelijke Thuishulpprojecten Cursussen en Themabesprekingen Cursussen en Themabesprekingen NPV-Thuishulp De NPV-Thuishulp richt zich

Nadere informatie

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,

Nadere informatie

HET PALLIATIEF ZORGBELEID. Alles wat nog gedaan moet worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden

HET PALLIATIEF ZORGBELEID. Alles wat nog gedaan moet worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden HET PALLIATIEF ZORGBELEID Alles wat nog gedaan moet worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden Palliatieve zorg is totaalzorg De term palliatie is afgeleid van het latijnse woord: pallium

Nadere informatie

Training Resultaatgericht Coachen

Training Resultaatgericht Coachen Training Resultaatgericht Coachen met aandacht voor zingeving Herken je dit? Je bent verantwoordelijk voor de gang van zaken op je werk. Je hebt alle verantwoordelijkheid, maar niet de bijbehorende bevoegdheden.

Nadere informatie

Omgaan met pestgedrag voor leerlingen

Omgaan met pestgedrag voor leerlingen Omgaan met pestgedrag voor leerlingen Algemeen: Uw ROC wil door middel van eenduidige trainingen pesten structureel aanpakken. Trainingen en cursussen als maatwerk. Doelstelling: Het doel van de training

Nadere informatie

Iedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het?

Iedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het? Ultieme huisartsenzorg? Iedere tijd heeft zijn handvatten NHG, 23 Mei 2013 Prof dr Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek www.zorgethiek.nu Palliatieve zorg Hoe noemen we het? Palliatieve zorg is een

Nadere informatie

Als genezing niet meer mogelijk is

Als genezing niet meer mogelijk is Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als

Nadere informatie

MEDIATION: INSTRUMENT VOOR CONFLICTMANAGEMENT. Specialisatietraining

MEDIATION: INSTRUMENT VOOR CONFLICTMANAGEMENT. Specialisatietraining MEDIATION: INSTRUMENT VOOR CONFLICTMANAGEMENT Specialisatietraining Mediation: instrument voor conflictmanagement Doelgroep Deze specialisatietraining is bij uitstek geschikt voor 'organisatie-interne'

Nadere informatie

Klinisch redeneren BBL/BBL-i/ BOL/Vakbekwaam/HBOV Opdracht: Start klinisch redeneren: - observeren van een patiënt.

Klinisch redeneren BBL/BBL-i/ BOL/Vakbekwaam/HBOV Opdracht: Start klinisch redeneren: - observeren van een patiënt. Klinisch redeneren BBL/BBL-i/ BOL/Vakbekwaam/HBOV Opdracht: Start klinisch redeneren: - observeren van een patiënt. Inleiding In dit onderdeel beschrijven we de opdracht, maar allereerst krijg je algemene

Nadere informatie

rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014

rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve

Nadere informatie

MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG. Verdiepingstraining

MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG. Verdiepingstraining MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG Verdiepingstraining Mediation in de gezondheidszorg Introductie De gezondheidszorg is met 1.2 miljoen werkenden de grootste beroepsgroep van Nederland en is volop in beweging.

Nadere informatie

Model Ekstraa Mantelkracht

Model Ekstraa Mantelkracht Model Ekstraa Mantelkracht deel je leven Inhoudsopgave Model Ekstraa Mantelkracht 3 Extern - Regie 5 Extern - Maatwerk 5 Extern - Mantelkracht 5 Kennismaking - Regie 6 Kennismaking - Maatwerk 6 Kennismaking

Nadere informatie

23-09-14. Zorgconsulent Palliatieve Zorg. van idee, naar pilot, naar project, naar Goed Voorbeeld. - 5 zorginstellingen - 9 zorgconsulenten

23-09-14. Zorgconsulent Palliatieve Zorg. van idee, naar pilot, naar project, naar Goed Voorbeeld. - 5 zorginstellingen - 9 zorgconsulenten } Achtergrondinformatie } De functie Zorgconsulent Palliatieve Zorg Els M.L. Verschuur 1 en Marja Oud 2 1 Associate Lector, Hogeschool Arnhem Nijmegen 2 Zorgconsulent Palliatieve Zorg, Esdégé Reigersdaal

Nadere informatie

Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname

Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Ernstig zieke mensen voor wie geen genezing meer mogelijk is, willen de laatste fase van hun leven graag thuis doorbrengen in hun eigen vertrouwde omgeving.

Nadere informatie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 00 De Lastmeter Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 1 Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en behandeling kunnen niet alleen lichamelijke

Nadere informatie

Producten COiL. Het COiL biedt momenteel de volgende producten aan:

Producten COiL. Het COiL biedt momenteel de volgende producten aan: Producten COiL Het COiL biedt momenteel de volgende producten aan: Voor zorgprofessionals en vrijwilligers 1. Trainingen Omgaan met levensvragen 2. Begeleide intervisie, moreel beraad 3. Train- de- trainers

Nadere informatie

BEGELEIDEN VAN INTERVISIE: VOOR MEDIATORS

BEGELEIDEN VAN INTERVISIE: VOOR MEDIATORS BEGELEIDEN VAN INTERVISIE: VOOR MEDIATORS Life can only be understood backwards; but it must be lived forwards Søren Kierkegaard, Deens filosoof, 1813-1855 Begeleiden van intervisie voor mediators Introductie

Nadere informatie

De beschaving van een land kan afgeleid worden uit de manier waarop dat land zijn zieken, behoe)igen, gevangenen en ouderen behandeld.

De beschaving van een land kan afgeleid worden uit de manier waarop dat land zijn zieken, behoe)igen, gevangenen en ouderen behandeld. OVER-LIJDEN Palliatieve zorg bij mensen met een psychiatrische stoornis Wim Janssen De beschaving van een land kan afgeleid worden uit de manier waarop dat land zijn zieken, behoe)igen, gevangenen en ouderen

Nadere informatie

Wat als ik niet meer beter word...

Wat als ik niet meer beter word... Wat als ik niet meer beter word... 1 Deze folder is bedoeld voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en voor hen die betrokken zijn bij een ziek familielid of een andere zieke naaste waarvan het levenseinde

Nadere informatie

Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten BEGELEIDING VAN ROUWVERWERKING

Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten BEGELEIDING VAN ROUWVERWERKING Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten BEGELEIDING VAN ROUWVERWERKING Naam Therapeutisch Opleidingscentrum Kersten Adres Van Lennepstraat 14 Postcode plaats 6416 EG Heerlen Kvk 14095853 Telefoon 0458505115

Nadere informatie

Tijdig spreken over het levenseinde

Tijdig spreken over het levenseinde Tijdig spreken over het levenseinde foto (c) Ben Biondina voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Cliëntenbrochure van Goedleven foto (c) Jan Kooren voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl 1.

Nadere informatie

1. Human Factor Management Training... 4 1.1 Doel HFM... 4 1.2 Doel training... 4 1.3 Doelgroep... 4 1.4 Duur... 4 1.5 Inhoud... 4

1. Human Factor Management Training... 4 1.1 Doel HFM... 4 1.2 Doel training... 4 1.3 Doelgroep... 4 1.4 Duur... 4 1.5 Inhoud... 4 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 1. Human Factor Management Training... 4 1.1 Doel HFM... 4 1.2 Doel training... 4 1.3 Doelgroep... 4 1.4 Duur... 4 1. Inhoud... 4 2. Lessen... 2.1 Onderwerpen... 2.2 Lesmateriaal...

Nadere informatie

Workshop communicatie

Workshop communicatie Workshop communicatie Feedback is collegiale ondersteuning of toch niet? Wat wil de beroepsvereniging betekenen voor Verzorgenden en Verpleegkundigen? Wij willen onze beroepsgroepen in staat stellen hun

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

MANAGEN VAN CONFLICTEN OP DE WERKPLEK. Vaardigheidstraining

MANAGEN VAN CONFLICTEN OP DE WERKPLEK. Vaardigheidstraining MANAGEN VAN CONFLICTEN OP DE WERKPLEK Vaardigheidstraining Managen van conflicten op de werkvloer Introductie Conflicten hebben zowel belemmerende als kansrijke aspecten. Naast pijn, verwarring en onzekerheid

Nadere informatie

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert.

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert. Nummer 2, jaargang 4, juli 2015 Special Cursusaanbod Bureau Herstel Beste lezer.. Voor je ligt de Herstel nieuwsbrief. Deze keer met als onderwerp het cursusaanbod van Bureau Herstel. Cursusaanbod voor

Nadere informatie

Workshop samen talenten benutten

Workshop samen talenten benutten Workshop samen talenten benutten Doelgroep: organisaties die met vrijwilligers met een beperking willen werken Doel: kennis en vaardigheden overdracht voor het werken met mensen met een beperking Bijeenkomst

Nadere informatie

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/

Nadere informatie

Opname in de kliniek. Hebben psychische problemen tot een crisis geleid en is een opname noodzakelijk? Cliënten >>

Opname in de kliniek. Hebben psychische problemen tot een crisis geleid en is een opname noodzakelijk? Cliënten >> GGzE centrum spoedeisende psychiatrie Opname in de kliniek Hebben psychische problemen tot een crisis geleid en is een opname noodzakelijk? Cliënten >> HEBBEN PSYCHISCHE PROBLEMEN TOT EEN CRISIS GELEID

Nadere informatie

Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen

Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg 20-8-2014 Scholing Palliatieve zorg voor verpleegkundigen Duur van de scholing: 3 dagen Aantal deelnemers

Nadere informatie

Wie betrek ik bij de zorg?

Wie betrek ik bij de zorg? Wie betrek ik bij de zorg? Dilemma's bij dementie. Handleiding voor het gesprek met mantelzorgers. In een viertal films vertellen 10 mantelzorgers over 4 dilemma's die spelen bij de zorg voor hun naaste

Nadere informatie

Informatieboekje Berkenrode, palliatieve zorg GGz Centraal, Zon & Schild. volwassenen pallatieve terminale zorg

Informatieboekje Berkenrode, palliatieve zorg GGz Centraal, Zon & Schild. volwassenen pallatieve terminale zorg Informatieboekje Berkenrode, palliatieve zorg GGz Centraal, Zon & Schild volwassenen pallatieve terminale zorg Inhoudsopgave Inleiding 2 Palliatieve unit locatie Zon & Schild 2 Visie en uitgangspunten

Nadere informatie

opleiding Leergang Train de Trainer Trainers in

opleiding Leergang Train de Trainer Trainers in Trainers in opleiding Leergang Train de Trainer Het is niet de sterkste die overleeft, ook niet de slimste, maar degene die het meest openstaat voor verandering. Unieke insteek! De wereld om ons heen verandert

Nadere informatie

Beste zorgverlener, Ik hoop u en/of uw collega s dan ook in 2012 te mogen begroeten. Met vriendelijke groet, Desiree Helmond, trainen met zorg

Beste zorgverlener, Ik hoop u en/of uw collega s dan ook in 2012 te mogen begroeten. Met vriendelijke groet, Desiree Helmond, trainen met zorg Beste zorgverlener, Hierbij ontvangt u het nieuwe scholingsprogramma 2012 van Trainen met zorg. Bij Trainen met zorg geen scholingen over voorbehouden of risicovolle handelingen. Wel scholingen om het

Nadere informatie

Suc6 Cursussen voor mensen. Suc6 Cursusboek 2014/2015

Suc6 Cursussen voor mensen. Suc6 Cursusboek 2014/2015 Cursussen voor mensen Suc6 Cursusboek 2014/2015 Inleiding Leren is leuk. Als je iets leert, weet je meer of kun je meer! In dit boekje staan alle cursussen die je bij Suc6 kunt leren. Je kunt samen met

Nadere informatie

Onder palliatieve zorg wordt verstaan: de zorg voor een cliënt met een levensbedreigende ziekte die niet of niet meer kan genezen.

Onder palliatieve zorg wordt verstaan: de zorg voor een cliënt met een levensbedreigende ziekte die niet of niet meer kan genezen. De Hazelaar Hospice De Hazelaar is een afdeling voor terminaal zieke mensen. In een huiselijke sfeer wordt de cliënt ondersteund om de laatste levensfase op een goede manier door te brengen. Hospice De

Nadere informatie

Als docent werk je vanuit een positie van autoriteit, als trainer vanuit een positie van gelijkwaardigheid

Als docent werk je vanuit een positie van autoriteit, als trainer vanuit een positie van gelijkwaardigheid JOUW ROL ALS TRAINER Het klinkt misschien overbodig om het te hebben over de rol die je hebt bij het beïnvloeden van het denken en doen van anderen in groepssituaties. Iedereen weet toch wel wat die rol

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Woord vooraf 7. Over dit boek 8

Inhoudsopgave. Woord vooraf 7. Over dit boek 8 Inhoudsopgave Woord vooraf 7 Over dit boek 8 Hoofdstuk 1. Om te beginnen 11 Spiritualiteit 13 Waarom zou ik deze vaardigheden willen leren? 14 Multiculturele aspecten 18 Niet alleen met woorden 19 Hoofdstuk

Nadere informatie

2. Lessen... 2.1 Onderwerpen... 2.2 Lesmateriaal... 2.3 Discussie... 2.4 Naslagwerk... 3. Programma... 6

2. Lessen... 2.1 Onderwerpen... 2.2 Lesmateriaal... 2.3 Discussie... 2.4 Naslagwerk... 3. Programma... 6 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 1. Human Factor Management IntroductieTraining... 4 1.1 Doel HFM... 4 1.2 Doel introductietraining... 4 1.3 Doelgroep... 4 1.4 Duur... 4 1.5 Inhoud... 4 2. Lessen... 2.1 Onderwerpen...

Nadere informatie

Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking

Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking Keuzedeel mbo Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Op dit moment is een wijziging van de WEB in voorbereiding waarmee de positie van keuzedelen

Nadere informatie

Wanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg

Wanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg Wanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg Wanneer u niet meer kunt genezen of ouder en kwetsbaar bent, kunnen er vragen rijzen over het levenseinde. Deze fase van het

Nadere informatie

Trainingen die je in beweging brengen!

Trainingen die je in beweging brengen! Trainingen die je in beweging brengen! Een training bij Caro van Roon brengt je in beweging. Dat levert je inzichten, ervaringen en kennis op over jezelf en de ander. Je leert vanuit je eigen persoonlijkheid

Nadere informatie

Wanneer genezing niet meer mogelijk is. Palliatieve zorg en consultatie

Wanneer genezing niet meer mogelijk is. Palliatieve zorg en consultatie Wanneer genezing niet meer mogelijk is Palliatieve zorg en consultatie Even voorstellen Stichting Sint Annaklooster is een brede zorginstelling in Eindhoven en Helmond. Met een op maat gesneden aanbod

Nadere informatie

PROGRAMMA VRIJWILLIGERSACADEMIE NAJAAR 2014. Cursus Datum + tijd Locatie Aantal plekken Snelcursus

PROGRAMMA VRIJWILLIGERSACADEMIE NAJAAR 2014. Cursus Datum + tijd Locatie Aantal plekken Snelcursus Augustus PROGRAMMA VRIJWILLIGERSACADEMIE NAJAAR 2014 Cursus Datum + tijd Locatie Aantal plekken Snelcursus De Noordster EHBO Maandag 18-08 & 25-08 19.30u-21.30u Dinsdag 19-08 13.00u-14.30u Landsmeerstraat

Nadere informatie

Palliatieve zorgen. Studentenbrochure

Palliatieve zorgen. Studentenbrochure Palliatieve zorgen Studentenbrochure 01. Inleiding Binnenkort loop je stage op de palliatieve eenheid en het palliatief support team (PST). Deze brochure is een voorbereiding op jouw stage. De bedoeling

Nadere informatie

SCHATTEN VAN ADVOCATEN

SCHATTEN VAN ADVOCATEN SCHATTEN VAN ADVOCATEN PRAKTIJKOPLEIDINGEN VOOR DE ADVOCATUUR Vaardigheden in de praktijk Coachen in de praktijk Leidinggeven in de praktijk Teamwork in de praktijk SCHATTEN VAN ADVOCATEN Wij zijn er van

Nadere informatie

Training Verbindend Leiderschap

Training Verbindend Leiderschap Training Verbindend Leiderschap Voor vrouwen die leiding geven binnen de Medezeggenschap (of deze ambitie hebben) Het idee achter deze training is ontstaan vanuit gesprekken met vrouwen in een leidinggevende

Nadere informatie

Zelfhulpgroepen en verslavingen

Zelfhulpgroepen en verslavingen 2011 1 Zelfhulpgroepen en verslavingen 2011 2 deel I: Zelfhulpgroepen in Nederland Wat gebeurt er in een zelfhulpgroep? belang van samenwerking tussen zelfhulp en de professionele zorg. deel II: Dubbel

Nadere informatie

CONCEPT. Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen. Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg. Definitief, juni 2017

CONCEPT. Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen. Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg. Definitief, juni 2017 CONCEPT Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg 2018 Definitief, juni 2017 Scholing Palliatieve zorg voor verpleegkundigen 2018 Duur van

Nadere informatie

Tijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg

Tijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Tijd voor de dood Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen Beleidsnotitie Tijd voor de dood Auteur(s) A.Trienekens Datum September

Nadere informatie

Evaluatie thema avond Help! Ik wil een spuitje! d.d. 11 maart 2014, Kenniscentrum Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht Breda

Evaluatie thema avond Help! Ik wil een spuitje! d.d. 11 maart 2014, Kenniscentrum Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht Breda Evaluatie thema avond Help! Ik wil een spuitje! d.d. 11 maart 2014, Kenniscentrum Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht Breda Aantal aanwezige personen 190 Aantal ingevulde formulieren 170 (wijk)verpleegkundige

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans Alie Timmer Marieke van Harskamp Disclosure sheet Palliatieve zorg in de Tjongerschans Inleiding Palliatieve zorg: definitie en meer. Markering Behoeften Kenmerken

Nadere informatie

BALANS WERK EN PRIVÉ VOOR AIOS. Hoe blijf ik baas over mijn eigen tijd?

BALANS WERK EN PRIVÉ VOOR AIOS. Hoe blijf ik baas over mijn eigen tijd? BALANS WERK EN PRIVÉ VOOR AIOS Hoe blijf ik baas over mijn eigen tijd? Toelichting PAO Heyendael organiseert in samenwerking met het Servicebedrijf productgroep HRM van het de workshop: BALANS WERK EN

Nadere informatie

Workshop Bespreekbaar maken van het levenseinde Cilia Linssen/Catalijn Willemsen. Een model voor het bespreekbaar maken van moreel gevoelige keuzes

Workshop Bespreekbaar maken van het levenseinde Cilia Linssen/Catalijn Willemsen. Een model voor het bespreekbaar maken van moreel gevoelige keuzes Workshop Bespreekbaar maken van het levenseinde Cilia Linssen/Catalijn Willemsen Een model voor het bespreekbaar maken van moreel gevoelige keuzes Programma Moreel gevoelige keuzes maken in de palliatieve

Nadere informatie

Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum

Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum Psychosociale begeleiding in het Centrum Inleiding Als u te horen krijgt dat u kanker heeft of een hematologische ziekte, kan er veel veranderen in uw leven en dat van uw naasten. Niet alleen lichamelijk,

Nadere informatie

Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget

Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Palliatieve zorg Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende

Nadere informatie

Oncologie. Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum

Oncologie. Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum Oncologie Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer umcg (050) 361 61 61 U kunt hier ook terecht met algemene vragen over het UMCG. Bijvoorbeeld over

Nadere informatie

TRAINING ROUWZORG. Tussen afstand en nabijheid

TRAINING ROUWZORG. Tussen afstand en nabijheid TRAINING ROUWZORG Tussen afstand en nabijheid INLEIDING In het leven zijn er vele momenten van verlies. Het omgaan met een verlies kan gepaard gaan met hevige emoties. Rouw is het antwoord dat we (als

Nadere informatie

goede zorg voor mensen met ernstig hartfalen

goede zorg voor mensen met ernstig hartfalen IKNL, lid van coöperatie Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) goede zorg voor mensen met ernstig hartfalen Informatie voor mensen met hartfalen die palliatieve zorg krijgen of daar binnenkort voor in aanmerking

Nadere informatie

De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen

De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen Casus : terechte vragen!! Psychiatrie vandaag Vooruitgangsdenken Toename van diagnostische

Nadere informatie

mbo-v BBL Werken en leren bij Dimence Ontdek de veelzijdigheid van de ggz Contactgegevens Dimence, september 2013

mbo-v BBL Werken en leren bij Dimence Ontdek de veelzijdigheid van de ggz Contactgegevens Dimence, september 2013 mbo-v BBL Werken en leren bij Dimence Contactgegevens Team V-opleiding & Scholing Nico Bolkesteinlaan 1 7416 SB Deventer 0570 680 800 www.dimence.nl g e e s t e l i j k e g e z o n d h e i d s z o r g

Nadere informatie

Kwantitatief en kwalitatief onderzoek voor toegepaste psychologie

Kwantitatief en kwalitatief onderzoek voor toegepaste psychologie Kwantitatief en kwalitatief onderzoek voor toegepaste psychologie Kwantitatief en kwalitatief onderzoek voor toegepaste psychologie Laurens Ekkel Tweede druk Boom Lemma uitgevers Amsterdam 2015 Voorwoord

Nadere informatie

Blauwdruk ZorgPad Nieuwe leeroplossing 2016

Blauwdruk ZorgPad Nieuwe leeroplossing 2016 Blauwdruk ZorgPad Nieuwe leeroplossing 2016 MBO Verzorgende (IG) Versie 1.4 Noordhoff Health Het Spoor 8-14 3994 AK HOUTEN 088-522 68 66 zorgpadmbo@noordhoff.nl Noordhoff Health, aantoonbaar beter. www.noordhoff-health.nl

Nadere informatie

Speel het spel. stimulansen

Speel het spel. stimulansen Speel het spel In een mix van hints, pictionary, ganzenbord en spijker slaan staan we stil bij belevingsgericht werken. In twee teams strijden we om de eer: wie is het meest belevingsgericht? Hierbij moeten

Nadere informatie

Verantwoordingsdocument relatie editie 2017 Prove2Move combi-opleiding Verzorgende (IG) / medewerker Maatschappelijke Zorg

Verantwoordingsdocument relatie editie 2017 Prove2Move combi-opleiding Verzorgende (IG) / medewerker Maatschappelijke Zorg Verantwoordingsdocument relatie editie 2017 Prove2Move combi-opleiding Verzorgende (IG) / medewerker Maatschappelijke Zorg Uitstroomvariant Begeleider Gehandicaptenzorg Datum januari 2017 Versie 1.0 Noordhoff

Nadere informatie

Begeleide intervisie levensvragen en ouderen Instructieboek voor deelnemers

Begeleide intervisie levensvragen en ouderen Instructieboek voor deelnemers Begeleide intervisie levensvragen en ouderen Instructieboek voor deelnemers Aandacht voor levensvragen hoort bij een goede kwaliteit van welzijn en zorg voor ouderen Auteur(s) Wout Huizing, Reliëf met

Nadere informatie

MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG. Verdiepingstraining

MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG. Verdiepingstraining MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG Verdiepingstraining Mediation in de gezondheidszorg Introductie De gezondheidszorg is met 1.2 miljoen werkenden de grootste beroepsgroep van Nederland en is volop in beweging.

Nadere informatie

MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG. Verdiepingstraining

MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG. Verdiepingstraining MEDIATION IN DE GEZONDHEIDSZORG Verdiepingstraining Mediation in de gezondheidszorg Introductie De gezondheidszorg is met 1.2 miljoen werkenden de grootste beroepsgroep van Nederland en is volop in beweging.

Nadere informatie

Scholingen Najaar 2015

Scholingen Najaar 2015 Scholingen Najaar 2015 verpleegkundigen en verzorgenden Expertisecentrum Palliatieve Zorg Basiscursus Palliatieve Zorg verpleegkundigen De basistraining Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen besteedt

Nadere informatie

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

EFFECTIEF COMMUNICEREN MET NLP. Compacte introductie van NLP met focus op praktische toepassing in gespreksvoering en samenwerken

EFFECTIEF COMMUNICEREN MET NLP. Compacte introductie van NLP met focus op praktische toepassing in gespreksvoering en samenwerken EFFECTIEF COMMUNICEREN MET NLP Compacte introductie van NLP met focus op praktische toepassing in gespreksvoering en samenwerken Effectief Communiceren met NLP Effectief communiceren is niet zo moeilijk,

Nadere informatie

1. Inleiding. Pagina 1

1. Inleiding. Pagina 1 Pagina 1 1. Inleiding Nederland is een van de weinige landen met een euthanasiewet. Alleen in België en Luxemburg is euthanasie net als bij ons in een wet geregeld. Veel mensen hebben een mening over euthanasie.

Nadere informatie

Basistraining Huiselijk Geweld en Kindermishandeling / Meldcode

Basistraining Huiselijk Geweld en Kindermishandeling / Meldcode Basistraining Huiselijk Geweld en Kindermishandeling / Meldcode Inleiding Dit document beschrijft de basistraining Huiselijk Geweld en Kindermishandeling / Meldcode van trainingsbureau Moetd. Doelgroep

Nadere informatie

Geestelijke verzorging

Geestelijke verzorging Geestelijke verzorging Zorg met aandacht - Aandacht voor wat u gelooft Onlangs bent u opgenomen in het Havenziekenhuis. Opname in een ziekenhuis kan vragen en emoties oproepen. Het kan prettig zijn om

Nadere informatie

Deelnemers welkom heten Stel medewerkers op hun gemak, maak contact.

Deelnemers welkom heten Stel medewerkers op hun gemak, maak contact. Deelnemers welkom heten Dag 1: Deelnemers welkom heten Introductie trainers Energizer: De deelnemers lopen kriskras door de ruimte. Zij geven elkaar een krachtige hand en zeggen hoe zij heten in verstaanbaar

Nadere informatie

12 augustus 2011 Aan : Van : Afdeling/functie : VTO, opleider Betreft. : OMA scholing leerlingen en stagiaires. Management samenvatting

12 augustus 2011 Aan : Van : Afdeling/functie : VTO, opleider Betreft. : OMA scholing leerlingen en stagiaires. Management samenvatting 12 augustus 2011 Aan : Van : Afdeling/functie : VTO, opleider Betreft : OMA scholing leerlingen en stagiaires Management samenvatting Binnen Mondriaan is het de afspraak dat alle medewerkers in de directe

Nadere informatie

PLEITEN VOOR RECHTERLIJKE INSTANTIES. Vaardigheidstraining

PLEITEN VOOR RECHTERLIJKE INSTANTIES. Vaardigheidstraining PLEITEN VOOR RECHTERLIJKE INSTANTIES Vaardigheidstraining Pleiten voor rechterlijke instanties Introductie In deze training worden alle facetten van mondelinge pleitvaardigheid behandeld en geoefend. Door

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 199

Samenvatting. Samenvatting 199 Samenvatting Samenvatting 199 Goede zorg aan het levenseinde van mensen met een verstandelijke beperking is niet vanzelfsprekend, bijvoorbeeld omdat de verstandelijke beperking mensen belemmert in het

Nadere informatie

Mentrum SAMEN WERKEN AAN HERSTEL EN EEN WAARDEVOL LEVEN. Onderdeel van Arkin

Mentrum SAMEN WERKEN AAN HERSTEL EN EEN WAARDEVOL LEVEN. Onderdeel van Arkin Mentrum SAMEN WERKEN AAN HERSTEL EN EEN WAARDEVOL LEVEN Onderdeel van Arkin Ieder mens is waardevol. Mentrum behandelt mensen met langerdurende ernstige problemen op het gebied van psychiatrie en/of verslaving.

Nadere informatie

Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis

Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis 28 juni 2010 Status definitief Referentie cb 1/7 Auteur(s) Drs. M.B.L. Leys Dhr. E.M. Reijerink Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis Stichting Maasstad Ziekenhuis Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Daarnaast hebben deskundigen van HO hebben gezamenlijk presentaties voor ouders ontworpen te geven door decanen VO of deskundigen HO.

Daarnaast hebben deskundigen van HO hebben gezamenlijk presentaties voor ouders ontworpen te geven door decanen VO of deskundigen HO. Handleiding training mentor en ouders, partners in studiekeuze De training mentor en ouders, partners in studiekeuze is zodanig ontworpen dat een decaan de training zelfstandig uit kan voeren. Alle leden

Nadere informatie

Informatiebrochure Deskundigheidsbevordering Wijkverpleegkundige Indiceren en organiseren van zorg

Informatiebrochure Deskundigheidsbevordering Wijkverpleegkundige Indiceren en organiseren van zorg Informatiebrochure Deskundigheidsbevordering Wijkverpleegkundige Indiceren en organiseren van zorg AVZN Deskundigheidsbevordering wijkverpleegkundigen 2015 Pagina 1 van 8 AVZN Deskundigheidsbevordering

Nadere informatie

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch werker Volwassenen en ouderen mensenkennis Van onze klinisch psycholoog heb ik een groep cliënten overgenomen, bij wie ik de instrumenten uit de opleiding

Nadere informatie

Symposium palliatieve zorg

Symposium palliatieve zorg Symposium palliatieve zorg Zorgmodule palliatieve zorg Markeren van de palliatieve fase Markeren van de palliatieve fase 20 oktober 2016 Angelie van de Crommert Karin van Veen Als ik sterven zal. Claudia

Nadere informatie

Eigen regie in de palliatieve fase

Eigen regie in de palliatieve fase Verwante begrippen Eigen regie in de palliatieve fase zelfmanagement Hanke Timmermans Opdracht film ZM Er volgt zo meteen een korte film van ca. 6 minuten, waarin zes mensen met een chronische ziekte aan

Nadere informatie

Islam, cultuur en kanker; Zorg aan een moslim patiënt. Fatma Katirci Moslim geestelijk verzorger Farida Ilahi Medisch maatschappelijk werker

Islam, cultuur en kanker; Zorg aan een moslim patiënt. Fatma Katirci Moslim geestelijk verzorger Farida Ilahi Medisch maatschappelijk werker Islam, cultuur en kanker; Zorg aan een moslim patiënt Fatma Katirci Moslim geestelijk verzorger Farida Ilahi Medisch maatschappelijk werker Programma Welkom Voorstellen Fatma: religieuze aspecten v/e moslim

Nadere informatie

Leerstraf TACt Individueel. Informatie voor jongeren

Leerstraf TACt Individueel. Informatie voor jongeren Leerstraf TACt Individueel Informatie voor jongeren Je gaat de leerstraf TACt Individueel volgen. Deze brochure legt uit wat de leerstraf is en wat we van jou verwachten. Inhoud 4 > Wat lees je in deze

Nadere informatie

Inleiding 3. Les zingeving 3. Les rouw en verlies 3. Les euthanasie 4. Doorvragen en assertief 4. Casus 5. Reflectie op casus 5.

Inleiding 3. Les zingeving 3. Les rouw en verlies 3. Les euthanasie 4. Doorvragen en assertief 4. Casus 5. Reflectie op casus 5. Naam: Joyce Stuijt Leerlingennummer: 500635116 Klas: 2B2 Vak: Cova 2S Docent: I. te Hennepe Datum: 15 januari 2013 Inhoudsopgave Inleiding 3 Les zingeving 3 Les rouw en verlies 3 Les euthanasie 4 Doorvragen

Nadere informatie

Uitnodiging. Aan de slag! Werkconferentie palliatieve zorg Gelderland. 29 september 2011 Huis der Provincie, Arnhem

Uitnodiging. Aan de slag! Werkconferentie palliatieve zorg Gelderland. 29 september 2011 Huis der Provincie, Arnhem Uitnodiging Aan de slag! Werkconferentie palliatieve zorg Gelderland 29 september 2011 Huis der Provincie, Arnhem Aan de slag! Kwaliteitsinstrumenten in de Palliatieve Zorg Platform Palliatieve zorg provincie

Nadere informatie

verstandelijke beperking

verstandelijke beperking Besluitvorming in de palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Over verhuizingen & medische interventies Informatie voor familie en andere naasten Wat is palliatieve zorg? Palliatieve

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Rouw en verlies Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 8-12 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Rouw en verlies Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 8-12 jaar DOELSTELLINGEN De deelnemers worden zich bewust van hun eigen omgang met rouw en verlies en de rol die hun geloof of levensoriëntatie hierbij heeft. De deelnemers weten dat ieder op een eigen manier rouwt

Nadere informatie

Wier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie

Wier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie Wier Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen Patiënten & familie 2 Voor wie is Wier? Wier is er voor mensen vanaf achttien jaar (en soms jonger)

Nadere informatie

Meegaan in de veranderende werkelijkheid, kan ik dat?

Meegaan in de veranderende werkelijkheid, kan ik dat? Meegaan in de veranderende werkelijkheid, kan ik dat? Dilemma's bij dementie. Handleiding voor het gesprek met mantelzorgers. In een viertal films vertellen 10 mantelzorgers over 4 dilemma's die spelen

Nadere informatie

Basisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling

Nadere informatie

SPECIALISATIEOPLEIDING ARBEIDSMEDIATION. Specialisatietraining

SPECIALISATIEOPLEIDING ARBEIDSMEDIATION. Specialisatietraining SPECIALISATIEOPLEIDING ARBEIDSMEDIATION Specialisatietraining Specialisatieopleiding Arbeidsmediation Introductie Mediation in arbeidszaken is een specialisatie-opleiding waarbij de noodzakelijke extra

Nadere informatie