Palliatieve Zorg in Nederland: een update

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Palliatieve Zorg in Nederland: een update"

Transcriptie

1

2 Palliatieve Zorg in Nederland: een update Prof.dr.Kris C.P.Vissers., MD, PhD, FIPP Hoogleraar Pijn en Palliatieve Geneeskunde Afdeling voor Anesthesiologie, Pijn- en Palliatieve Geneeskunde UMC St Radboud, Nijmegen

3 We leven met z`n allen langer D. Meier, 2010,

4 En dat kost veel geld.

5 2/3 van de kosten worden gemaakt bij patiënten met multimorbiditeit

6 Wat kunnen we: KV

7 Economist Intelligence Unit 2010 In de meeste landen is er maar een beperkte financiering beschikbaar voor levenseinde zorg / palliatieve zorg Meer palliatieve zorg betekent minder gezondheidskosten De steun van beleidsmakers is essentieel Er moet meer training en educatie gegeven worden KV-09-01

8 Economist Intelligence Unit 2010 Het juist neerzetten van de perceptie over de dood en culturele taboes is cruciaal om de palliatieve zorg te verbeteren Het publieke debat over euthanasie en PAS verhogen de kennis en besef, maar gaat maar over een heel klein aantal overlijdens Het beschikbaar zijn van de juiste medicijnen is het hoofdprobleem in de meeste landen KV-09-01

9 KV Quality of death Index

10 KV-09-01

11 KV-09-01

12 Toenemend aantal opnames in hospices

13 BMC Health Service,

14 Density of palliative care beds in the netherlands 13

15 Palliatieve Zorg in Nederland 1999: Palliatieve zorg stimuleringsprogramma 2001: start Netwerken 2005: eerste leerstoel Palliatieve Zorg (start Kenniscentra) 2008: platform palliatieve zorg 2009: BMC / TNO / financiering palliatieve zorg rapport 2010: her-organisatie van de IKC`s 2010: standpunt Palliatieve Zorg NHG

16 Palliatieve Zorg in Nederland 2011: Fibula met 1 voorzitter platform coördinatoren netwerken 2011: Kerngroep Palliatieve Zorg 2011: Witboek Petitie Palliatieve Zorg 2011: NFU II werkgroep 2012: functionele inbedding zorg coördinatie in netwerken? 2012: start DOT DBC palliatieve zorg ziekenhuizen 2012: brief staatssecretaris: uitbouw ondersteunings structuur

17 KV Wat willen we?...

18 KV Hoe lang kan je doorgaan?

19 Kwaliteit van leven tot wanneer? Hoeveel mantelzorgers heb je nodig om die kwaliteit te behouden? KV-09-01

20 Palliative Care program

21 KV-09-01

22 Probleem transitie ziekte georiënteerd handelen - palliatief Vaak abrupt onverwacht traject Indicatie tot transitie onduidelijk Veel patiënten overlijden in ziekenhuis (acuut) Palliatieve fase nog vaak gemist (ZH en thuis) Integrale aanpak? Aanvullende supportieve zorg onvoldoende Overname naar hospice problematisch (prognose) Deel van patiënten knapt op in hospice (reevaluatie!) 21

23 Sterfte aan chronisch ziekten in 2006 in Nederland BMC Pall Care :4 L van der Velden 22

24 Plaats van overlijden constant over 10 jaar Thuis 23

25 Verdeling consulten over afdelingen UMCN % 2% 6% 3% 15% Oncologie Hematologie Overig interne geneeskunde 7% longziekten 9% Cardiologie Neurologie Heelkunde 13% Urologie & gynaecologie 9% Mond en kaakheelkunde Geriatrie 11% 3% 6% kindergeneeskunde Intensieve zorg 13% Overige afdelingen

26 Nieuwe patienten per leeftijdsgroep % 1% 33% 21% 11% 2% 2% 3% 9% 21% 0-10 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar > 90 jaar 29% 50%

27 Kwaliteit van leven? De medische vooruitgang heeft vele aandoeningen die vroeger snel dodelijk waren, omgevormd tot chronische aandoeningen.? Het blijkt echter dat het verbeteren van de kwaliteit van deze levensverlenging vele malen moeilijker is om te bereiken. D.Meier, BMJ,

28 What is Palliative Care? Palliative care is an approach that improves the quality of life of patients and their families facing the problems associated with lifethreatening illness, through the prevention and relief of suffering by means of early identification and impeccable assessment and treatment of pain and other problems, physical, psychosocial and spiritual. Definition of the World Health Organisation,

29 Palliative Care: uses a team approach to address the needs of patients and their families, including bereavement & counselling, is applicable early in the course of illness, in conjunction with other therapies that are intended to prolong life, such as chemotherapy or radiation therapy, and includes those investigations needed to better understand and manage distressing clinical complications. Definition of the World Health Organisation,

30 Daarom hebben een speciaal programma nodig: Niet alleen een ziekte gericht handelen of programma: maar een ziekte gerichte palliatie Die overgaat in een (Add-On) symptoom gericht programma! Symptoom-gerichte palliatie Met als belangrijkste doel: het compenseren van het verlies aan functionaliteit en kwaliteit van leven. Tenslotte: Palliatie in de stervensfase (terminale fase) A. De Graeff, VIKC richtlijnen,

31 Start palliatieve fase dood Ziektegerichte palliatie Symptoomgerichte palliatie Palliatie in de stervensfase Nazorg rouw PALLIATIEVE ZORG Voortschrijdende ziekte in de tijd handboek Palliatieve Zorg, 2010, Ed. Wanrooij. B.

32 Palliatieve zorg; alleen stervenden? 31

33 Problemen tijdens de overgang van ziekte georiënteerd handelen naar symptoom georiënteerd handelen: Het onverwacht optreden van problemen Het aanduiden van het transitie moment is heel moeilijk Bij een aantal patiënten wordt de palliatieve fase niet gedetecteerd! Transfer in de (palliatieve) zorg verlopen vaak moeilijk Sommige patiënten verbeteren in de palliatieve fase Wat doen we met de hoop die de patiënt en zijn familie koestert? 32

34 33

35 Resultaat van goede palliatieve zorg? Goede palliatieve zorg verbetert: het opsporen van symptomen De behandeling van deze symptomen De arts patient relatie Stroomlijnt medische beslissingen De organisatie van veilige en goede zorg We need to move from prognostic paralysis to active total care D.Meier, BMJ, 2004 / S Murray, BMJ, 2005 P.Manfredi, J Pain sympt man, 2000 M Rabow, Arch Intern Med,

36 T, 35

37 Het Zwitserleven Gevoel Te mogen spelen Te mogen dansen Gelukkig mogen zijn Te mogen meedoen Een steentje bijdragen Misschien ook zorgen Misschien ook eenzaam Misschien geen arm om je heen Misschien. 36

38 Omgang met lijden? Aandacht? Onderzoek / kennis? Lichamelijk Spiritueel Functioneel lijden Existentieel Psychisch Sociaal KV

39 Voor de patiënt en zijn mantelzorger Verbonden met anderen - dierbaren KV Professioneel ondersteund We doen het samen! Beeldmateriaal van Pal4 focus cura J

40 Waarom ontwikkeling Palliatieve Zorg? Verbetering van de ketenzorg Ontwikkelt een nieuw zorgmodel: simultaan cure en care Consequente opvang van zorgtraject Kennisverhogend voor eerste / tweede lijn (detectie van risicopatiënten (complexe patiënt)) Belangrijke samenwerking Preventie van onnodige ziekenhuisopnames Betere inzet van beschikbare middelen waar nodig Kwaliteit controlerend voor de klinische organisatie van zorg 39

41 Rol van de ziekenhuizen: Marktmodel met concurrentie Nieuwe bekostiging systematiek Medisch specialist mag huisbezoeken afleggen Zorgstandaarden Zorgpad financiering Ziekenhuis verplaatste zorg

42 Wat u moet onthouden? P Z is generalistische zorg die specialistisch ondersteund moet worden PZ is meer dan terminale zorg! Simultane ziekte-gerichte en symptoom gerichte palliatie Herken de trajecten Anticiperen en proactief handelen / plannen 41

43 Palliactief dé landelijke multidisciplinaire beroepsvereniging, die zich inzet voor de palliatieve zorg in de volle breedte. Het is een vereniging van en voor alle professionals werkzaam in de palliatieve zorg

44

Hoe herken ik tijdig mijn patiënt met palliatieve behoefte? Uden 20 oktober 2016

Hoe herken ik tijdig mijn patiënt met palliatieve behoefte? Uden 20 oktober 2016 Hoe herken ik tijdig mijn patiënt met palliatieve behoefte? Uden 20 oktober 2016 De huisarts van de HAP belt voor acute opname van dhr. P. (73) nadat hij recent nog opgenomen is geweest voor exacerbatie

Nadere informatie

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg?

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Prof.dr.K.C.P.Vissers, MD, PhD, FIPP Kenniscentrum Palliatieve Zorg UMC St Radboud Nijmegen Doodgaan behoort tot het zeer weinige dat niet

Nadere informatie

Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft?

Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Het belang van een integraal anticiperend beleid 22 maart 2012 Bernardina Wanrooij Huisarts, consulent palliatieve zorg AMC Palliatieve zorg

Nadere informatie

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren NHG-Leergang Palliatieve Zorg Module 1: inleiding, palliatief redeneren Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Palliatieve zorg Stel je voor dat je zelf te horen hebt gekregen

Nadere informatie

De Zorgmodule Palliatieve Zorg

De Zorgmodule Palliatieve Zorg De Zorgmodule Palliatieve Zorg - wat betekent dit voor de professional en zijn werkveld?- 2e regionale symposium palliatieve zorg s Hertogenbosch, 2 oktober 2014 Drs. Jaap R.G. Gootjes Alg. directeur /

Nadere informatie

Dyspneu. B. Van der Bruggen-Bogaarts

Dyspneu. B. Van der Bruggen-Bogaarts Dyspneu B. Van der Bruggen-Bogaarts INDELING Dyspneu: pathofysiologie,etiologie,diagnostiek, behandeling COPD: GOLD indeling Palliatieve fase van COPD Behandelingsopties Beademing Dyspneu Een onaangename

Nadere informatie

Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0. Welkom bij: De Zorgmodule Palliatieve Zorg en de Palliative Performance Scale. Inhoud. Definitie Palliatieve Zorg

Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0. Welkom bij: De Zorgmodule Palliatieve Zorg en de Palliative Performance Scale. Inhoud. Definitie Palliatieve Zorg Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0 Welkom bij: De Zorgmodule Palliatieve Zorg en de Palliative Performance Scale Symposium V&VN Verpleegkundigen Maatschappij & Gezondheid Els M. L. Verschuur namens V&VN Palliatieve

Nadere informatie

Ervaring in palliatieve zorg

Ervaring in palliatieve zorg De psychologische invalshoek in de palliatieve zorg Wie doet wat? Dr. Judith Prins klinisch psycholoog Medische Psychologie Congres NPTN 2 november 2006 1 Ervaring in palliatieve zorg 1986-1990 1992-1996

Nadere informatie

Palliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma. Jeroen Hasselaar, September 2012

Palliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma. Jeroen Hasselaar, September 2012 Palliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma Jeroen Hasselaar, September 2012 Palliatieve zorg; alleen stervenden? Sterfte aan chronisch ziekten in 2006 in Nederland BMC Pall Care 2009 8:4

Nadere informatie

Vier kernvragen in de palliatieve zorg:

Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg 2. Het PaTz project in de praktijk

Nadere informatie

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand

Nadere informatie

COP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong

COP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg Hein Visser, Mira Jong Wie, wat, waar is COP zorg COP zorg: consultteam ondersteunende en palliatief zorg Nurse based team: verpleegkundig specialisten

Nadere informatie

COPD en hartfalen in de palliatieve fase

COPD en hartfalen in de palliatieve fase COPD en hartfalen in de palliatieve fase Manon Boddaert Arts palliatieve geneeskunde Bardo en Spaarne Ziekenhuis Antoon van Dijck Kwaliteit van leven Verloop COPD en hartfalen Markering palliatieve fase

Nadere informatie

Zorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh. 15 januari Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg

Zorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh. 15 januari Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg Zorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh 15 januari 2013 Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg Reis naar het ongerijmde Ignatieff: reis naar het ongerijmde Mysterieuze ziekte:

Nadere informatie

In gesprek met de patient over de palliatieve fase. Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz

In gesprek met de patient over de palliatieve fase. Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz In gesprek met de patient over de palliatieve fase Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz Vrijdagmiddag 3 uur.. Transferverpleegkundige Vumc belt de praktijk: meneer Franke wil

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG Prof dr Wouter WA Zuurmond Vrije Universiteit Medisch Centrum Medisch Direkteur Hospice Kuria Amsterdam 1 BEHANDELING PIJN MEER DAN ALLEEN PIJNBEHANDELING PALLIATIEVE

Nadere informatie

Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg

Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Open communicatie met patiënt en naasten over: Situatie

Nadere informatie

Palliatieve zorg in het ZGT

Palliatieve zorg in het ZGT 30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de

Nadere informatie

Palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis

Palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis Palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis LOOV, 4 november 2014 Ingrid van Asseldonk Verpleegkundig specialist palliatieve zorg Programmaleider palliatieve zorg Consulent palliatieve zorg IKNL Elkerliek

Nadere informatie

Hoe het multifunctionele hospice bijdraagt aan advance care planning

Hoe het multifunctionele hospice bijdraagt aan advance care planning Hoe het multifunctionele hospice bijdraagt aan advance care planning Jaap Gootjes RN, MSc Saskia Teunissen RN, PhD Associatie High Care Hospices Saskia Teunissen Wat aan bod komt Wat is de AHCH? Wat is

Nadere informatie

De bermuda driehoek in de praktijk communicatie tussen patiënt/naasten - huisarts specialist over wensen rond het levenseinde

De bermuda driehoek in de praktijk communicatie tussen patiënt/naasten - huisarts specialist over wensen rond het levenseinde De bermuda driehoek in de praktijk communicatie tussen patiënt/naasten - huisarts specialist over wensen rond het levenseinde Marijke van Daelen, kaderhuisarts PZ Coördinator Kaderopleiding PZ NHG-Gerion

Nadere informatie

Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe?

Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe? Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe? Inleiding Symposium 05.07.16 Goede zorg rond het levenseinde Geert van der Aa, klinisch geriater 2012 2014 In de Westerse wereld sterft

Nadere informatie

Basisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling

Nadere informatie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie als

Nadere informatie

Palliatief consult door de verpleegkundig specialist: de arts overbodig?

Palliatief consult door de verpleegkundig specialist: de arts overbodig? Palliatief consult door de verpleegkundig specialist: de arts overbodig? Ellen de Nijs Verpleegkundig specialist chronische zorg Leids Universitair Medisch Centrum (EPZ) Kennis en Innovatie (Kennis) Centrum

Nadere informatie

thuiszorg in de standaardzorg voor

thuiszorg in de standaardzorg voor Tijdige integratie van palliatieve thuiszorg in de standaardzorg voor mensen met ernstige COPD Charlotte Scheerens 10 meest voorkomende doodsoorzaken 2008 Mortaliteit COPD/100 000 inwoners, 2011 België

Nadere informatie

Wat is goede palliatieve zorg? Welke transitie vergt dat in onze regio?

Wat is goede palliatieve zorg? Welke transitie vergt dat in onze regio? Wat is goede palliatieve zorg? Welke transitie vergt dat in onze regio? Symposium Schakels in de palliatieve zorg Herten, 22 mei 2014 Cor Spreeuwenberg, voorzitter ontwikkelgroep van de zorgmodule palliatieve

Nadere informatie

NHG-Standpunt. Huisarts en palliatieve zorg. Fijn dat u er bent, dokter. standpunt

NHG-Standpunt. Huisarts en palliatieve zorg. Fijn dat u er bent, dokter. standpunt NHG-Standpunt Huisarts en palliatieve zorg Fijn dat u er bent, dokter standpunt Lijden verlichten De huisarts en de laatste levensfase Bij mevrouw Van Oosten, 51 jaar, is twee jaar geleden een melanoom

Nadere informatie

Vroeg begonnen, veel gewonnen!

Vroeg begonnen, veel gewonnen! Vroeg begonnen, veel gewonnen! Transmuraal zorgpad voor palliatieve patiënten Liesbeth Struik Verpleegkundig specialist Carolien Hoogstede Adjunct bestuurssecretaris Aanleiding Praktijk ervaringen: heropnames,

Nadere informatie

BASISOPLEIDING PALLIATIEVE ZORG. Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw

BASISOPLEIDING PALLIATIEVE ZORG. Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw BASISOPLEIDING PALLIATIEVE ZORG Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw 1 Palliatieve zorg Historiek Definitie palliatieve zorg Organisatie palliatieve zorg in Vlaanderen Basiskenmerken kenmerken

Nadere informatie

Financiering palliatieve zorg

Financiering palliatieve zorg Financiering palliatieve zorg 20 april 2018 Chantal Pereira, adviseur palliatieve zorg IKNL Manon Boddaert, arts palliatieve geneeskunde / medisch adviseur IKNL Disclosure belangen C.F.R. Pereira & M Boddaert

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg

Palliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk

Nadere informatie

Nieuwsbrief. NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg DECEMBER 2014. De uitdagingen in de palliatieve zorg

Nieuwsbrief. NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg DECEMBER 2014. De uitdagingen in de palliatieve zorg Nieuwsbrief Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg DECEMBER 2014 INDEX Mensen in de palliatieve fase centraal...2 Project Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg...3 Eerste resultaten met hospices positief...4

Nadere informatie

Zorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC

Zorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Zorg in de laatste levensfase Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Verschillen Nederland buitenland Palliatieve zorg is geen specialisme Palliatieve zorg is in principe

Nadere informatie

Project Transmurale Palliatieve Zorg & Schokbrekers in de communicatie. Minisymposium SKB 19 december 2013

Project Transmurale Palliatieve Zorg & Schokbrekers in de communicatie. Minisymposium SKB 19 december 2013 Project Transmurale Palliatieve Zorg & Schokbrekers in de communicatie Minisymposium SKB 19 december 2013 Hoeveel patiënten heeft u nu in behandeling (of verzorgje nu op de afdelingof thuis) waarbij het

Nadere informatie

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie.

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie

Nadere informatie

Symposium palliatieve zorg

Symposium palliatieve zorg Symposium palliatieve zorg Zorgmodule palliatieve zorg Markeren van de palliatieve fase Markeren van de palliatieve fase 20 oktober 2016 Angelie van de Crommert Karin van Veen Als ik sterven zal. Claudia

Nadere informatie

Transitie van pathologiseren naar normaliseren

Transitie van pathologiseren naar normaliseren Transitie van pathologiseren naar normaliseren Patiënten verdienen een eerlijke kans. OOK 6 februari 2019 1 Chris de Jongh Fysiotherapeut / oedeem therapeut / haptonoom / docent 36 jaar 1 ste lijns praktijk

Nadere informatie

Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis

Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis 28 juni 2010 Status definitief Referentie cb 1/7 Auteur(s) Drs. M.B.L. Leys Dhr. E.M. Reijerink Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis Stichting Maasstad Ziekenhuis Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Vroeg begonnen, veel gewonnen!

Vroeg begonnen, veel gewonnen! Vroeg begonnen, veel gewonnen! Transmuraal zorgpad voor palliatieve patiënten Duodagen 27 en 28 maart 2014 Liesbeth Struik, Nurse Practitioner IJsselland Diederik Kehrer, internist-oncoloog IJsselland

Nadere informatie

VU Huisarts in opleiding. Palliatieve Terminale Zorg (PTZ)

VU Huisarts in opleiding. Palliatieve Terminale Zorg (PTZ) VU Huisarts in opleiding Palliatieve Terminale Zorg (PTZ) Palliatieve fase en sterfbed heeft wetmatigheden, onafhankelijk van de ziekte Palliatieve zorg is niet ziektegericht, het is mensgericht: Het is

Nadere informatie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie

Nadere informatie

Het PaTz project : Een ander focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider

Het PaTz project : Een ander focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het PaTz project : Een ander focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider De Volkskrant 8 oktober 2013 In deze presentatie: 1.Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken

Nadere informatie

beslisschijf evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase palliatieve zorg

beslisschijf evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase palliatieve zorg evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase beslisschijf palliatieve zorg Begin 2006 zijn de VIKC-richtlijnen voor de palliatieve zorg en het zakboekje verschenen. Het IKMN en het UMC Utrecht

Nadere informatie

Palliatieve Oncologische Zorg

Palliatieve Oncologische Zorg Palliatieve Oncologische Zorg In het Ziekenhuis En Thuis Liesbeth Peters en Eisso Braak Palliatieve Oncologische Zorg Impressies Definitie, geschiedenis Binnen en buiten ziekenhuis Nieuw palliatief zorgmodel

Nadere informatie

Ethische vragen. Dick Willems. Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC

Ethische vragen. Dick Willems. Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC Ethische vragen Dick Willems Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC d.l.willems@amc willems@amc.uva.nl Voorbeelden van ethische vragen in de palliatieve zorg Toegankelijkheid van zorg Cognitieve problemen

Nadere informatie

WITBOEK Palliatieve Zorg 2011 2020

WITBOEK Palliatieve Zorg 2011 2020 WITBOEK Palliatieve Zorg 2011 2020 De Kerngroep die dit Witboek aanbiedt wordt gevormd door: - Palliactief, dr. S. Teunissen - Prof.dr.K.Vissers, co-voorzitters - AHCH, mw. C. van Tol - VPTZ, mw. J. Fiouw

Nadere informatie

Tijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg

Tijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Tijd voor de dood Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen Beleidsnotitie Tijd voor de dood Auteur(s) A.Trienekens Datum September

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Zorgpad Stervensfase Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Herkenning stervensfase Inhoud van Zorgpad Stervensfase Onderzoeksresultaten Zorgpad

Nadere informatie

De spirituele begeleiding van mensen aan het eind van hun leven

De spirituele begeleiding van mensen aan het eind van hun leven De spirituele begeleiding van mensen aan het eind van hun leven Marie-José Gijsberts, Specialist Ouderengeneeskunde Consulent Palliatief Team Midden Nederland Promovenda VUmc: spirituele Levenseindezorg

Nadere informatie

PATz: Samen werken aan betere palliatieve zorg in de eerste lijn. Dr Bart Schweitzer, huisarts niet praktizerend, Projectleider PaTz

PATz: Samen werken aan betere palliatieve zorg in de eerste lijn. Dr Bart Schweitzer, huisarts niet praktizerend, Projectleider PaTz PATz: Samen werken aan betere palliatieve zorg in de eerste lijn Dr Bart Schweitzer, huisarts niet praktizerend, Projectleider PaTz Vrijdagmiddag 3 uur.. Transferverpleegkundige Vumc belt: meneer Franke

Nadere informatie

Missie & visie. Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen. Visie Eigen tekst toevoegen

Missie & visie. Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen. Visie Eigen tekst toevoegen Missie & visie Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen Tekst toevoegen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen Visie Eigen tekst toevoegen Uitgangspunten Eigen tekst toevoegen Coördinatie & continuïteit

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans Alie Timmer Marieke van Harskamp Disclosure sheet Palliatieve zorg in de Tjongerschans Inleiding Palliatieve zorg: definitie en meer. Markering Behoeften Kenmerken

Nadere informatie

Het geriatrisch spreekuur in de huisartsenpraktijk Out off the box

Het geriatrisch spreekuur in de huisartsenpraktijk Out off the box Het geriatrisch spreekuur in de huisartsenpraktijk Out off the box Een opstap naar een 1,5 lijns centrum Door Coert Koenen, SO en opleider VOSON Van maatschap GeriCare AWBZ en intramuraal grootschalig

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase

Zorgpad Stervensfase Zorgpad Stervensfase de laatste stand van zaken Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Belang markering stervensfase Zorgpad Stervensfase Nieuwe

Nadere informatie

ZORG VOOR STERVENDEN

ZORG VOOR STERVENDEN ZORG VOOR STERVENDEN TOEKOMST PALLIATIEVE ZORG IN NEDERLAND overheidsbeleid en strategie Cilie Alberda November 2006 Inhoud presentatie Tweedelige inhoud A. Waar staan we nu Toekomstig beleid B. Politiek

Nadere informatie

In deze presentatie: The Quality of Death Index. 1. Voor Wie? Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Het wereld sterftecijfer blijft 100%..

In deze presentatie: The Quality of Death Index. 1. Voor Wie? Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Het wereld sterftecijfer blijft 100%.. In deze presentatie: 1.Palliatieve zorg in de 21e eeuw, de stand van zaken 2. PaTz in de praktijk Ook voor chronische ziekten en dementie? September 2013 Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het

Nadere informatie

Palliatieve zorg. Hoe lang nog?! Wim Janssen MA

Palliatieve zorg. Hoe lang nog?! Wim Janssen MA Palliatieve zorg Hoe lang nog?! Wim Janssen MA Dimensies van tijd KAIROS BELEEFDE TIJD, HET JUISTE MOMENT CHRONOS LINEAIRE TIJD, MEETBARE TIJD Surprise Question Bij hoeveel van uw patiënten zou u niet

Nadere informatie

Genero Invitational Conference 27 maart 2017

Genero Invitational Conference 27 maart 2017 Genero Invitational Conference 27 maart 2017 Frans Baar, Spec Ouderengeneeskunde, Consulent consultatief palliatief team, directeur stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg Ellen Vink, Netwerk coördinator

Nadere informatie

Sterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie

Sterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie Prevalentie dementie Sterven bij dementie mannen vrouwen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde % populatie

Nadere informatie

BETER THUIS STERVEN? Vroegsignalering door de thuiszorg bij patiënten in de palliatieve fase. M.C. de Korte-Verhoef S.C.C.M.

BETER THUIS STERVEN? Vroegsignalering door de thuiszorg bij patiënten in de palliatieve fase. M.C. de Korte-Verhoef S.C.C.M. BETER THUIS STERVEN? Vroegsignalering door de thuiszorg bij patiënten in de palliatieve fase M.C. de Korte-Verhoef S.C.C.M. Teunissen A BETER THUIS STERVEN? Vroegsignalering door de thuiszorg bij patiënten

Nadere informatie

Back to the future, yes we can! we can!

Back to the future, yes we can! we can! Back to the future, yes we can! we can! De zuster en de dood: De zuster en de dood Welke rol heb jij als wijkverpleegkundige? : welke rol heb jij als wijkverpleegkundige? Marjolein van Meggelen RN MSc

Nadere informatie

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen prof.dr. Cees Hertogh en dr.ir. Jenny van der Steen EMGO Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Aart Schene Hoogleraar Psychiatrie Radboud umc, Nijmegen Artikelen Neurowetenschappen - 1973-2012 - 2010 2000 1990 Translational Research Basic Animal Research

Nadere informatie

en de rol van palliatieve zorg

en de rol van palliatieve zorg en de rol van palliatieve zorg 16 februari 2017 Marleen Hout-Korevaar Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Enkele casus vooraf Ontwikkeling euthanasie debat Euthanasiewet in 2002 In

Nadere informatie

Wat zou jij willen? Voor je dierbaren? Voor jezelf?

Wat zou jij willen? Voor je dierbaren? Voor jezelf? 21 juni 2016 Franca Horstink; Specialist Ouderen Geneeskunde, SCEN arts Laetitia Schillemans;Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg Beide Consulent; Palliatie Team Midden Nederland

Nadere informatie

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,

Nadere informatie

De lange weg is vaak te kort.

De lange weg is vaak te kort. www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw De lange weg is vaak te kort. Dr. F. Krekelbergh Geriater Verantwoordelijke arts palliatieve zorgen Levenseinde is belangrijk moment Vroeg of laat Leven : veel verlieservaringen

Nadere informatie

Thuis komen in de palliatieve zorg

Thuis komen in de palliatieve zorg kris vissers Thuis komen in de palliatieve zorg palliatieve zorg Het begrip palliative care werd in 1973 geïntroduceerd door de Canadese arts Balfour Mount. In datzelfde jaar werd dit begrip voor het eerst

Nadere informatie

Een adembenemend vooruitzicht:

Een adembenemend vooruitzicht: Palliatieve fase: Een adembenemend vooruitzicht: positief aanwenden van lichamelijke mogelijkheden inhoud Voorstellen Fasering Richtlijn oncologische revalidatie Wat is normaal? Zorg voor de zorgers Een

Nadere informatie

Laurens & palliatieve zorg. Palliatieve zorg Laurensbreed en in de keten 24 februari 2012

Laurens & palliatieve zorg. Palliatieve zorg Laurensbreed en in de keten 24 februari 2012 Laurens & palliatieve zorg Palliatieve zorg Laurensbreed en in de keten 24 februari 2012 PROGRAMMA 9.00 Welkom en toelichting programma 9.20 Delen van ervaring met palliatieve zorg 10.30 Pauze 10:45 Visie

Nadere informatie

De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen

De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen Casus : terechte vragen!! Psychiatrie vandaag Vooruitgangsdenken Toename van diagnostische

Nadere informatie

Is er in Nederland behoefte aan de Palliative Performance Scale om terminale zorg te indiceren?

Is er in Nederland behoefte aan de Palliative Performance Scale om terminale zorg te indiceren? Is er in Nederland behoefte aan de Palliative Performance Scale om terminale zorg te indiceren? Wim Jansen coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam-Diemen coördinator Expertisecentrum Palliatieve

Nadere informatie

Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding. Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen

Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding. Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen UMC

Nadere informatie

Post-EAPC symposium 17 juni 2014

Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Zorg rond het levenseinde Arianne Brinkman, onderzoeker Erasmus MC Geen potentiële belangenverstrengeling / End-of-life care, onderwerpen: - Changes in personal dignity

Nadere informatie

ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen

ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen C. Waerenburgh M.Sc.N., Dr. M.L. Streffer, Prof. B. Van den Eynden 1 opdracht van het project: Vlaams Agentschap

Nadere informatie

Meerjarig Strategisch Beleidsplan

Meerjarig Strategisch Beleidsplan Meerjarig Strategisch Beleidsplan 2011-2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Visie 3 1.2 Missie 4 1.3 Algemene uitgangspunten ten aanzien van het beleid 4 1.3.1 Relatie Koers 013 4 1.3.2 Projectgroep palliatieve

Nadere informatie

Landelijke Jaarcijfers 2015: Prevalentieonderzoek ziekenhuizen Basis ziekenhuizen Thema beoordeling urethrakathetergebruik

Landelijke Jaarcijfers 2015: Prevalentieonderzoek ziekenhuizen Basis ziekenhuizen Thema beoordeling urethrakathetergebruik Landelijke Jaarcijfers 2015: Prevalentieonderzoek ziekenhuizen Thema beoordeling urethrakathetergebruik PREZIES versie: augustus 2016 Documentversie: 1.0 Landelijke Jaarcijfers PO 2015 Versie: 1.0 Pagina

Nadere informatie

Rol van de huisarts in de palliatieve zorg

Rol van de huisarts in de palliatieve zorg Rol van de huisarts in de palliatieve zorg Johan Blommestein Huisarts sinds 1995 Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Nieuwegein Kaderarts Palliatieve Zorg sinds 2016 Hospice-arts sinds 2017 Proxima, terminale

Nadere informatie

ALS zorg en palliatieve zorg? Een gezamenlijk doel! En dezelfde uitkomstmaten?!

ALS zorg en palliatieve zorg? Een gezamenlijk doel! En dezelfde uitkomstmaten?! Saskia Teunissen Hoogleraar palliatieve zorg en hospicezorg Oncologieverpleegkundige en gezondheidswetenschapper Julius Centrum UMC Utrecht en Associatie Hospicezorg Nederland Directeur/bestuurder academisch

Nadere informatie

ACUTE ZORG SIONSBERG 2.0 ACUTE ZORG SIONSBERG 2.0. Wie sturen de patiënten: ACUTE ZORG SIONSBERG 2.0. Opvang basis acute zorg: Ons Streven:

ACUTE ZORG SIONSBERG 2.0 ACUTE ZORG SIONSBERG 2.0. Wie sturen de patiënten: ACUTE ZORG SIONSBERG 2.0. Opvang basis acute zorg: Ons Streven: Ons Streven: Kwalitatief goede en veilige zorg Dichtbij en makkelijk toegankelijk Duurzaam en tegen lagere kosten 24/7 beschikbaar, dan ook Dokterswacht bestaansrecht! Wie sturen de patiënten: Huisartsen

Nadere informatie

Guy Hannes Coördinator PNAT

Guy Hannes Coördinator PNAT Dementie : palliatieve benadering? Guy Hannes Coördinator PNAT Palliatieve zorg = van alle tijden Een waardig afscheid, omringd door geliefden Voedingsbodem vooruitgang van de geneeskunde : we leven langer.

Nadere informatie

Thuis zijn van begin tot einde? De huisarts en het ideaal van thuis sterven

Thuis zijn van begin tot einde? De huisarts en het ideaal van thuis sterven carel veldhoven Thuis zijn van begin tot einde? De huisarts en het ideaal van thuis sterven Palliatieve zorg richt zich op een goede kwaliteit van leven en sterven en op een waardige afronding van het

Nadere informatie

Macht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg

Macht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg Macht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg Naomi Van De Moortele, psychologe hematologie en palliatieve zorgen UZ Gent An Lievrouw, psychologe digestieve oncologie UZ Gent Workshop: 1. Palliatieve

Nadere informatie

Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU)

Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU) Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding (PZU) Afdeling 3.37 interne geneeskunde Locatie Veldhoven Unit voor palliatieve zorg en symptoombestrijding U bent of wordt opgenomen op de unit voor palliatieve

Nadere informatie

Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen

Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen Daisy J.A. Janssen, MD PhD Specialist ouderengeneeskunde, arts palliatieve zorg 13-04-2018 Conflicts of interest I have received

Nadere informatie

COPD en Palliatieve Zorg

COPD en Palliatieve Zorg Een logisch sluitstuk van de keten Lucyl Verhoeven Longverpleegkundige Nurse Practitioner i.o. Thebe Mick Raeven Medisch coördinator Palliatief Netwerk Midden-Brabant COPD is dodelijk Bij mensen met COPD

Nadere informatie

WITBOEK Palliatieve Zorg 2011 2020

WITBOEK Palliatieve Zorg 2011 2020 WITBOEK Palliatieve Zorg 2011 2020 De Kerngroep die dit Witboek aanbiedt wordt gevormd door: - Palliactief, dr. S. Teunissen - Prof.dr.K.Vissers, co-voorzitters - AHCH, mw. C. van Tol - VPTZ, mw. J. Fiouw

Nadere informatie

Palliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl

Palliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie 14 oktober 2015 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie in het hospice Veel kennis en ervaring Wat weten we over de praktijk? Dilemma

Nadere informatie

1. Wat is palliatieve zorg?

1. Wat is palliatieve zorg? To cure sometimes, To relieve often, To comfort always. Anonieme arts, 16 de eeuw 1. Wat is palliatieve zorg? Met dit hoofdstuk gaan we in op de definitie van palliatieve zorg, enkele verwante begrippen,

Nadere informatie

Besluitvorming in de palliatieve fase. Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU

Besluitvorming in de palliatieve fase. Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU Besluitvorming in de palliatieve fase Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU Besluitvorming in de palliatieve fase Expertisecentrum palliatieve zorg UMC Utrecht

Nadere informatie

Pro memorie: Memento mori (multidisciplinaire besluitvorming bij palliatieve sedatie)

Pro memorie: Memento mori (multidisciplinaire besluitvorming bij palliatieve sedatie) Palliatieve sedatie Pro memorie: Memento mori (multidisciplinaire besluitvorming bij palliatieve sedatie) Dr S(iebe)J. Swart, specialist ouderengeneeskunde beslissing rond het levenseinde maar: mogelijke

Nadere informatie

Iedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het?

Iedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het? Ultieme huisartsenzorg? Iedere tijd heeft zijn handvatten NHG, 23 Mei 2013 Prof dr Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek www.zorgethiek.nu Palliatieve zorg Hoe noemen we het? Palliatieve zorg is een

Nadere informatie

2 januari 2015. Onderzoek: Effectiviteit van de zorg

2 januari 2015. Onderzoek: Effectiviteit van de zorg 2 januari 2015 Onderzoek: Effectiviteit van de zorg 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Quality of Care. EMGO Institute for Health and Care Research

Quality of Care. EMGO Institute for Health and Care Research Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research V&VN wetenschap in Praktijk 12 oktober 2015 Promotieonderzoek VUmc Ria de Korte-Verhoef Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje Onwuteaka-Philipsen

Nadere informatie

Orde in de heterogeniciteit van ouderen

Orde in de heterogeniciteit van ouderen Orde in de heterogeniciteit van ouderen 1 First an axis for Frailty 80 jaar 90 jaar Why Frailty? Biological age is a poor reflection of the ageing process in elderly Ageing Ageing Ageing Intervention is

Nadere informatie

Jaarcijfers 2018: Thema Urethrakathetergebruik PREZIES versie: februari 2019 Documentversie: 1.0

Jaarcijfers 2018: Thema Urethrakathetergebruik PREZIES versie: februari 2019 Documentversie: 1.0 Jaarcijfers 2018: Thema Urethrakathetergebruik PREZIES versie: februari 2019 Documentversie: 1.0 Prevalentie Jaarcijfers PO 2018 Versie: 1.0 Pagina 1 van 8 2 Rapportage PREZIES Prevalentiestudie Thema

Nadere informatie

Palliatieve Thuiszorg: doe je samen. Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam

Palliatieve Thuiszorg: doe je samen. Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam PaTz Palliatieve Thuiszorg: doe je samen Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam Palliatieve zorg in de eerste lijn: vooruitgang? Technische mogelijkheden Deskundigheid Continuiteit Samenwerking

Nadere informatie

Sjouke Schiere en Paulien Stollmeijer

Sjouke Schiere en Paulien Stollmeijer Sjouke Schiere en Paulien Stollmeijer Weduwnaar klaagt huisarts aan Casus Echtgenote: 2010 Darmkanker Juli 2015 Uitbehandeld; naar huis met O2 suppletie Palliatieve sedatie in geval van pijn, dyspnoe Geen

Nadere informatie