BASISOPLEIDING PALLIATIEVE ZORG. Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw

Transcriptie

1 BASISOPLEIDING PALLIATIEVE ZORG Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw 1

2 Palliatieve zorg Historiek Definitie palliatieve zorg Organisatie palliatieve zorg in Vlaanderen Basiskenmerken kenmerken van palliatieve zorg voor artsen 2

3 Historiek 3

4 Historiek Hospices = Godshuizen 4 de eeuw AD Opvang pelgrims op bedevaart Voorwaar ik zeg u: Al wat gij gedaan hebt voor een dezer geringste van mijn broeders, hebt gij voor mij gedaan (Matt. 25, vers 40) 4

5 Historiek Vanaf 1950: euforie in de geneeskunde; Dood = mislukking geneeskunde Kenmerken van moderne geneeskunde : Professionaliteit Technologie Instellingenzorg 5

6 Historiek Bakermat palliatieve zorg: hospice 1842 Jeanne Garnier (Lyon) 1879 Irish Sisters of Charity (Dublin) 1893 St. Lukes Home for the Dying Poor (London) 6

7 Historiek 3 sleutelfiguren 7

8 DAME CICELY SAUNDERS ( ) St Luke s hospital Registratie Empathie voor stervende (luisteren) David Tasma: I ll be a window in your home 8

9 St Christopher Hospice (1967) Sterven is een natuurlijk proces When it is no longer possible to cure, its our duty to care ; Zieke grootst mogelijke comfort Multidisciplinair team Wetenschappelijke benadering + onderzoek 9

10 Total pain concept 10

11 WHO cancer relief pain

12 Home care team 1969 Hospital support team

13 Dr. Balfourt Mount ( 1939 ) Palliative Care Service Montreal's Royal Victoria Hospital 1975 (Canada) 13

14 Dr. Elisabeth Kübler-Ross ( ) 14

16 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG 1989 Palliative Care means a form of care that recognizes that cure or long term control is not possible; is concerned with the quality rather than the quantity of life, and cloaks troublesome and distressing symptoms with treatments whose primary or sole aim is the highest possible measure of patient comfort. 16

17 1990 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG Palliative care is the active total care of patients whose disease is not responsive to curative treatment. Control of pain, or other symptom, and of psychological, social and spiritual problems is paramount. The goal of palliative care is the achievement of the best quality of life for patients and their families. Many aspects of palliative care are also applicable in the course of the illness in conjunction with anti cancer treatment. 17

18 1998 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG Palliative care is the active total care of patients whose disease is not responsive to curative treatment. Control of pain, of other symptoms, and of psychological, social and spiritual problems is paramount. The goal of palliative care is the achievement of the best possible quality of life for patients and their families. Many aspects of palliative care are also applicable earlier in the course of the illness, in conjunction with anticancer treatment.

19 1998 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG Palliative care: affirms life and regards dying as a normal process; neither hastens nor postpones death; provides relief from pain and other distressing symptoms; integrates the psychological and spiritual aspects of patient care; offers a support system to help patients live as actively as possible until death; offers a support system to help the family cope during the patient's illness and in their own bereavement. 19

20 2002 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, d.m.v. vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. Bij palliatieve zorg: is niet de genezing van de patiënt, maar een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven het doel; is de dood een normaal, natuurlijk proces, dat niet vertraagd of versneld wordt; is er aandacht voor lichamelijke én psychische klachten (van pijn of benauwdheid tot angst of woede); zijn de psychologische en spirituele aspecten van de zorg geïntegreerd; 20

21 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG is er emotionele ondersteuning voor de patiënt en zijn naasten; is er is begeleiding bij existentiële vragen; wordt, indien nodig, gebruik gemaakt van een team om aan de noden van de patiënt en zijn familie te voldoen; ook rouwcounseling hoort hierbij; wil men de kwaliteit van het leven verhogen en kan aldus het ziekteverloop positief beïnvloed worden. Palliatieve zorg is vroeg in het ziekteverloop toepasbaar in combinatie met andere therapieën die levensverlengend zijn zoals chemotherapie en radiotherapie, en omvat ook technische onderzoeken die nodig zijn om pijnlijke klinische complicaties te begrijpen en te behandelen. 21

22 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG 22

23 DEFINITIE PALLIATIEVE ZORG Fase 1 Fase 2 Fase 3 23

25 Historiek 1980 Joan Jordan: vzw continuing care 1985 Chantal Couvreur: thuiszorgdienst palliatieve patiënten 25

26 Historiek 1985 Prof C Deckers (UCL) unité de soins continus 1985 diverse initiatieven in Vlaanderen 1988 Lisette Ceustermans: vzw Omega 26

27 Historiek 1989 Chantal Couvreur eerste doctoraat PZ 1990 Zr. Leontine: palliatieve eenheid St.-Jans ZH Brussel Hospice gedachte 27

28 Historiek KB experimenten Busquin 3 mei 1995 besluit Vlaamse Regering: netwerken KB Sp bedden palliatieve eenheden KB Samenwerkingsverbanden KB palliatieve functie in WZC KB Palliatief Support Team in ZH KB MBE KB de palliatieve thuispatiënt 28

29 Historiek Wet Euthanasie Wet Palliatieve Zorg Wet Patiëntenrechten Wijziging Wet Palliatieve Zorg 29

30 Wetgeving PALLIATIEVE ZORG Art. 2. Elke patiënt heeft recht op palliatieve zorg bij de begeleiding van het levenseinde. Een voldoende ruim aanbod van palliatieve zorg en de criteria voor de terugbetaling van die zorg door de sociale zekerheid moeten er borg voor staan dat dit soort zorg voor alle ongeneeslijk zieke patiënten even toegankelijk is, binnen het geheel van het zorgaanbod. Onder palliatieve zorg wordt verstaan: het geheel van zorgverlening aan patiënten waarvan de levensbedreigende ziekte niet langer op curatieve therapieën reageert. Voor de begeleiding van deze patiënten bij hun levenseinde is een multidisciplinaire totaalzorg van essentieel belang, zowel op het fysieke, psychische, sociale als morele vlak. Het belangrijkste doel van de palliatieve zorg is deze zieke en zijn naasten een zo groot mogelijke levenskwaliteit en maximale autonomie te bieden. Palliatieve zorg is erop gericht de kwaliteit van het resterende leven van deze patiënt en nabestaanden te waarborgen en te optimaliseren. 14 JUNI Wet betreffende de palliatieve zorg. (B.S. 26/10/2002) 30

31 Wetgeving PALLIATIEVE ZORG Art. 2. Elke patiënt heeft, ongeacht zijn levensverwachting, recht op palliatieve zorg als hij zich bevindt in een vergevorderd of terminaal stadium van een ernstige evolutieve en levensbedreigende ziekte. Een voldoende ruim aanbod van palliatieve zorg en de criteria voor de terugbetaling van die zorg door de sociale zekerheid, staan er borg voor dat dit soort zorg voor alle patiënten even toegankelijk is, binnen het geheel van het zorgaanbod. Onder palliatieve zorg wordt verstaan: alle zorg die wordt verstrekt aan de patiënt die zich, ongeacht zijn levensverwachting, bevindt in een vergevorderd of terminaal stadium van een ernstige evolutieve en levensbedreigende ziekte. Voor een begeleiding van deze patiënten wordt multidisciplinaire totaalzorg gewaarborgd op fysiek, psychisch, sociaal, moreel, existentieel en desgevallend spiritueel vlak. Palliatieve zorg biedt de zieke en zijn naasten een zo groot mogelijke levenskwaliteit en een maximale autonomie. Palliatieve zorg is erop gericht de kwaliteit van het leven van de patiënt en zijn naasten en mantelzorgers voor een zo lang mogelijke periode te waarborgen en te optimaliseren. Palliatieve zorg wordt ingezet vanaf het ogenblik dat de patiënt als palliatief wordt geïdentificeerd tot en met de terminale fase. Palliatieve zorg kan eveneens reeds ingezet worden wanneer er nog ziektebehandeling plaatsvindt tot en met de zorg voor naasten en mantelzorgers tot na het overlijden. De inzet van palliatieve zorg verloopt idealiter progressief in functie van de zorgnoden en -wensen, onafhankelijk van de levensverwachting. 21 juli 2016 Wet betreffende de palliatieve zorg. (B.S. 26/10/2002) 31

32 % patiënten Plaats van zorg 3 laatste levensmaanden 70% 60% 50% 59% 40% 30% 20% 10% 30% 40% ziekenhuis 26% bejaardentehuis 24% thuis 10% palliatieve eenheid 0% 8% Aantal dagen voor overlijden Indien verhuisd Care in the last months of life in Belgium. Senti-MELC study % in laatste maand 33% in laatste week 32

33 vrijwilligers Aanbod palliatieve zorg PALLIATIEVE NETWERKEN THUIS ZH Palliatieve eenheid MBE Palliatief dagcentrum KOESTER KITES Palliatieve referente PST MOC vrijwilligers PALLIATIEVE NETWERKEN 33

34 Palliatieve thuispatiënt: Palliatief statuut o patiënten die thuis verblijven o levensverwachting maximum 3 maanden o formulier in te vullen door huisarts o patiënt thuis o in team o op te sturen naar mutualiteit van de patiënt 34

35 Gevolgen: Uitbetaling palliatief forfait 2 x 652,53 (2017) Wegvallen remgeld bezoeken huisarts Wegvallen remgeld thuisverpleegkundigen Wegvallen remgeld kinesitherapie Terugbetaling zuurstoftherapie 35

36 Multidisciplinaire begeleidingsequipe: Verpleegkundigen, deskundig in palliatieve zorg Equipearts(en) (Psycholoog) Administratieve ondersteuning MBE ondersteunt palliatieve thuispatiënt patiënt en familie best mogelijke levenskwaliteit en de zelfstandigheid bieden 24/24 en 7/7 te bereiken voor hulp/advies 36

37 Advies pijn- en symptoomcontrole Patiënt en omgeving informeren Psychologische en morele steun Gebruik medische apparatuur aanleren Coördinatie palliatieve zorg 37

38 Samenwerking met gebruikelijke verzorgers van patiënt Gebruikelijke verzorgers ondersteunen en advies geven op hun vraag Enkel als instemming behandelende huisarts 38

39 39

40 40

41 loopbaanonderbreking in het kader van het palliatief verlof Voltijds, halftijds, 1/5 Max 2 maanden (Wetsvoorstel 3 maanden) 1 attest/maand Meerdere personen per patiënt 41

42 42

43 Palliatief statuut o Patiënten in instelling o levensverwachting maximum 3 maanden o formulier in te vullen door huisarts o Aanvraag tot afschaffing van het persoonlijk aandeel voor de bezoeken en de desbetreffende supplementen, die door een erkend huisarts of een huisarts met verworven rechten worden uitgevoerd o opsturen naar ziekteverzekering van patiënt 43

44 Gevolg o wegvallen remgeld bezoeken huisarts o terugbetaling zuurstoftherapie 44

45 de opleiding en de sensibilisering van het personeel voor de palliatieve verzorging WZC kunnen beroep doen op 45

46 Palliatieve eenheid 5000 patiënten per jaar Gemiddeld < 1 maand K.B. 15/7/1997 Kleinschalige diensten 6-12 bedden Ongeneeslijke zieken in terminale fase Multidisciplinair team Architectonische normen Personeelsnormen Ten Oever Kortrijk Het Anker Roeselare De Vlinder Brugge Palliatieve Eenheid Ieper Palliatieve Eenheid Oostende 46

47 MOC Multidisciplinair Oncologisch Consult Schriftelijke aanvraag door huisarts of behandelende specialist Min 4 artsen, verschillende disciplines Vergoeding niet-zh arts Bespreking resultaat met patiënt Specifieke nomenclatuur 47

48 Palliatief support team Mobiel team binnen het ziekenhuis Interdisciplinair. Artsen, verpleegkundigen en psycholoog Ondersteunend en adviserend voor verschillende diensten Samenwerking met afdeling waar patiënt verblijft Goede transfer palliatieve patiënt naar huis Palliatieve opdracht organiseren 48

49 vrijwilligers Aanbod palliatieve zorg vrijwilligers WZC THUIS Ziekenhuis Palliatieve MBE PST KITES referente Palliatief nachthotel Palliatief dagcentrum Project nachtzorg KOESTER Palliatieve eenheid vrijwilligers MOC vrijwilligers 49

50 Aanbod palliatieve zorg PALLIATIEVE NETWERKEN WZC THUIS Ziekenhuis Palliatieve referente MBE PST MOC Palliatief nachthotel Palliatief dagcentrum Project nachtzorg KOESTER KITS Palliatieve eenheid PALLIATIEVE NETWERKEN 50

51 PALLIATIEVE NETWERKEN Opdrachten: Zorg en hulpverlening coördineren Raad geven en begeleiding bieden In samenspraak met vertrouwde zorg en hulpverleners Vorming organiseren en deskundigheidsbevordering Bevolking inlichten & sensibiliseren 51

52 52

53 Missie Palliatieve zorg herkenbaar aanwezig in maatschappij brengen Hoogstaande palliatieve zorg voor iedere Vlaming toegankelijk maken 53

54 ANDEREN vragen over beslissingen rond het levenseinde LEIFlijn LEIF artsen LEIF verpleegkundigen LEIF kaart LEIF brochures 54

55 ANDEREN CAW s Sociale diensten mutualiteiten, OCMW s, thuiszorgdiensten, Vonkel, Ulteam, Levensbeschouwelijke verenigingen en organisaties Rouwbegeleiding 55

57 BASISPRINCIPES Palliatieve Zorg Anticiperen Professionele houding Betrokkenheid Respect voor autonomie Werken in team 57

58 BASISPRINCIPES Palliatieve Zorg Anticiperen 58

59 BASISPRINCIPES Palliatieve Zorg Professionele houding 59

60 BASISPRINCIPES Palliatieve Zorg Betrokkenheid 60

61 BASISPRINCIPES Palliatieve Zorg Respect voor autonomie 61

62 BASISPRINCIPES Palliatieve Zorg Werken in team 62

63 BASISPRINCIPES Palliatieve Zorg Anticiperen Professionele houding Betrokkenheid Respect voor autonomie Werken in team 63

64 Palliatieve zorg Historiek Definitie palliatieve zorg Organisatie palliatieve zorg in Vlaanderen Basiskenmerken kenmerken van palliatieve zorg voor artsen Met dank aan Dr. Noël Derycke en Tine De Vlieger voor het cursusen beeldmateriaal 64

65 65

66 FPZV 66