Najaar Organisatie van de palliatieve zorg. Mevr. Rosemie Van Bellingen Mevr. Tine De Vlieger Mevr. Ria Vandermaesen

Transcriptie

1 Najaar 2015 Organisatie van de palliatieve zorg Mevr. Rosemie Van Bellingen Mevr. Tine De Vlieger Mevr. Ria Vandermaesen

2 IPSA VZW kan niet verantwoordelijk worden voor de inhoud van de hand-outs en de uitspraken van de gastspreker, die mogelijks schade berokkenen aan bedrijf, product of persoon.

3 In de komende dagen ontvangt u van ons een mailtje met: de belangrijkste weetjes uit deze les communicatie van onze partnerfirma s

4

5 Palliatieve zorg in Vlaanderen Lessenreeks IPSA Najaar 2015 Rosemie Van Bellingen Ria Vandermaesen Tine De Vlieger Palliatieve zorg in Vlaanderen definitie en basisprincipes 1

6 Palliatieve zorg Continue, actieve totaalzorg Ongeneeslijke zieken Levensbedreigende aandoening Kwaliteit van leven Patiënt en zijn naasten Waardig sterven in gekozen milieu Palliatieve zorg Basisprincipes Sterven is een normaal gebeuren in het leven en moet bespreekbaar zijn Als genezen niet meer kan, heeft de zieke ook recht op totale goede zorg fysiek psychisch sociaal spiritueel Palliatieve zorg is teamwerk Palliatieve zorg en medisch begeleid sterven Palliatieve zorg 2

7 Palliatieve zorg in Vlaanderen organisatie en regelgeving Netwerk palliatieve zorg Thuiszorg Thuisvervangend o.a. WZC Ziekenhuis MBE Referent pz PST Dagcentrum pz PZE Vrijwilligers Structuur van palliatieve zorg 3

8 Netwerken/samenwerkingsverbanden Palliatieve Zorg Doelstellingen Het informeren van de bevolking. Het bevorderen van samenwerking en het aanbieden van consult. Het bevorderen van de deskundigheid. Het uitbouwen van het vrijwilligerswerk. Het verbeteren van het aanbod van kwaliteitsvolle palliatieve zorg door registreren en evalueren. Netwerken Palliatieve Zorg Contactgegevens: Werkingsgebied netwerken palliatieve zorg Vlaanderen 4

9 Netwerk Palliatieve Zorg Thuiszorg Thuisvervangend o.a. WZC Ziekenhuis MBE Referent pz PST Dagcentrum pz PZE Vrijwilligers Multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging Multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging RIZIV (K.B. 13/10/1998) Ondersteunen van de palliatieve zorg in de thuiszorg en thuisvervangende zorgsettings Personeelsnorm: deskundige/verpleegkundigen palliatieve zorg equipearts administratief medewerker Betoelaging: per patiënt via ziekenfonds (grote en kleine forfaits = plafond) Multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging 5

10 Ondersteuning in de thuiszorg en de thuisvervangende zorgsettings Aanvraag door iedereen Akkoord behandelende huisarts Advies, ondersteuning, aanvullend Permanentie 24 u op 24 u Gratis voor de patiënt Multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging Ondersteuning in de thuiszorg en de thuisvervangende zorgsettings Pijn- en symptoomcontrole Psychosociale ondersteuning Organiseren van de thuiszorg Vrijwilligers Uitlenen van materiaal Multidisciplinaire begeleidingsequipe voor palliatieve verzorging 6

11 Forfaitaire tegemoetkoming palliatieve zorg Statuut palliatieve patiënt Een recht Levensverwachting maximum 3 maanden Intentie om thuis te sterven Formulier in te vullen door de huisarts Opsturen naar ziekteverzekering van patiënt 647,16 (1/1/2014) 2 de maal aan te vragen na 1 maand Tegemoetkomingen palliatieve zorg Forfaitaire tegemoetkoming pallia eve zorg statuut pallia eve pa ënt Wegvallen remgeld bezoeken huisarts Wegvallen remgeld thuisverpleegkundigen Wegvallen remgeld kinesitherapie Terugbetaling zuurstoftherapie Tegemoetkomingen palliatieve zorg 7

12 Netwerk palliatieve zorg Thuiszorg Thuisvervangend o.a. WZC Ziekenhuis MBE Referent pz PST Dagcentrum pz PZE Palliatieve zorg in woonzorgcentra Vrijwilligers Palliatief statuut Vanaf 1 mei 2009 Patiënten die in een instelling verblijven Levensverwachting maximum 3 maanden Formulier in te vullen door de huisarts Opsturen naar ziekteverzekering van patiënt Wegvallen remgeld bezoeken huisarts Terugbetaling zuurstoftherapie Tegemoetkomingen palliatieve zorg 8

13 Netwerk palliatieve zorg Thuiszorg Thuisvervangend o.a. WZC Ziekenhuis MBE Referent pz PST Dagcentrum pz PZE Vrijwilligers Palliatieve zorg in ziekenhuizen Palliatief supportteam K.B. 15/7/1997 Palliatieve zorgcultuur invoeren Medewerkers adviseren en ondersteunen bij de palliatieve verzorging van patiënten in het ziekenhuis Deskundigheidsbevordering ziekenhuismedewerkers Personeelsnorm per 500 bedden: Verpleegkundigen Artsen Psycholoog Palliatieve zorg in ziekenhuizen 9

14 Netwerk palliatieve zorg Thuiszorg Thuisvervangend o.a. WZC Ziekenhuis MBE Referent pz PST Dagcentrum pz PZE Vrijwilligers Palliatieve zorgeenheid Palliatieve zorgeenheid K.B. 15/7/1997 Kleinschalige diensten 6-12 bedden Ongeneeslijke zieken in terminale fase Architectonische normen Personeelsnormen K.B. 30/10/1996 maximum 360 bedden Palliatieve zorgeenheid 10

15 Netwerk palliatieve zorg Thuiszorg Thuisvervangend o.a. WZC Ziekenhuis MBE Referent pz PST Dagcentrum pz PZE Vrijwilligers Dagcentra palliatieve zorg Dagcentra palliatieve zorg Erkenning en financiering Bijkomende ondersteuning van de palliatieve zorg in de thuiszorg Momenteel vijf dagcentra: Complementair Dagcentrum De Kust, Oostende Dagcentrum Coda, Wuustwezel Palliatief Dagcentrum Heidehuis, Brugge Sint-Camillus Palliatief Dagcentrum, Antwerpen Topaz Palliatief Dagcentrum, Wemmel Dagcentra palliatieve zorg 11

16 Netwerk palliatieve zorg Thuiszorg Thuisvervangend o.a. WZC Ziekenhuis MBE Referent pz PST Dagcentrum pz PZE Vrijwilligers Vrijwilligers palliatieve zorg Palliatief verlof Een recht Niet noodzakelijk familie Meerdere personen per patiënt mogelijk 1 maand, eventueel te verlengen Maandag volgend op aanvraag Bedrag vergoeding: zie www. RVA.be Ook voor zelfstandigen Tegemoetkomingen palliatieve zorg 12

17 Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen LEIF 13

18 Palliatieve zorg in Vlaanderen Medisch begeleid sterven Vroegtijdige zorgplanning Medisch begeleid sterven: een begrippenkader Prof. dr. Bert Broeckaert Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Medischbegeleid sterven 14

19 Medisch begeleid sterven koepelterm niet: euthanasie niet: medische beslissingen rond het levenseinde wel: medisch begeleid sterven wat artsen doen en laten om het sterven van de patiënt te begeleiden dit kan soms levensverkortend of levensverlengend zijn, maar vaak heeft het niets met levensverkorting of levensverlenging te maken en staat kwaliteit van leven centraal medisch begeleid sterven Medisch begeleid sterven: 3 categorieën keuzes in verband met curatief of levensverlengend handelen keuzes in verband met pijn- en symptoomcontrole keuzes in verband met actieve levensbeëindiging, waarbij doelgericht letale medicatie wordt toegediend. Medisch begeleid sterven 15

20 Definities Het opstarten of voortzetten van een curatieve of levensverlengende behandeling Niet-behandelbeslissing: het staken of nalaten van een curatieve of levensverlengende behandeling omdat deze behandeling in de gegeven situatie als net langer zinvol of doeltreffend wordt beoordeeld Weigeringvan behandeling: hetstakenof nalatenvan eencuratieveof levensverlengende behandeling omdat de patiënt deze behandeling weigert Medischbegeleid sterven Definities Pijn-en symptoombestrijding: het toedienen van analgetica en/of andere medicatie in doseringen en combinaties vereist om pijn en ongemakken op adequate wijze te controleren Palliatieve sedatie: het toedienen van sedativa in doseringen en combinaties die vereist zijn om het bewustzijn van een terminale patiënt zoveel te verlagen als nodig om een of meerdere refractairesymptomen op adequate wijze te controleren medisch begeleid sterven 16

21 Richtlijn palliatieve sedatie Pijn-en symptoombestrijding en palliatieve sedatie Intentie: Symptoombehandeling Handeling: Zoveel als nodig om symptoom onder controle te krijgen (proportionaliteit) Resultaat: Levensverkorting (zeer) uitzonderlijk Actieve levensbeëindiging Intentie: Levensbeëindiging Handeling: Zoveel als nodig om leven te beëindigen Resultaat: Overlijden patiënt (per definitie) Medisch begeleid sterven 17

22 Euthanasie opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene, op diens verzoek letale medicatie niet: stopzetten of nalaten levensverlengende behandeling dooreenander niet: door patiënt zelf op verzoek wilsbekwaam voorafgaandelijk verzoek(wilsverklaring) Nederland, Luxemburg en België: euthanasie wettelijk mogelijk maar: geen afdwingbaar recht Euthanasie LEIF 18

23 Euthanatica Intraveneuze toediening van barbituraten De IV-toedieningvan een bolus barbituraten gebeurt via een waakinfuus of direct via intraveneuze injectie Standaardmedicatie: 2 gram TiobarbitalBraun IV (eventueel uit te breiden tot 3 gram) Toedienen van een myoplegicum: Norcuron 4 mg / Nimbex 20 mg Kaliumchloride 7,45 % (pacemaker) Euthanasie Euthanatica Orale toediening van barbituraten Magistraal recept Tiobarbital Braun 9 g Alcohol 96 16,2 g Propyleenglycol 10,4 g Natriumsaccharinaat 250 mg Enkelvoudige siroop 65 g Anijsvlugolie 1 druppel mfsaéén siroop Euthanasie 19

24 Hulp bij zelfdoding opzettelijk meewerken aan een opzettelijk levensbeëindigend handelen door de betrokkene patiënt stelt dodende handeling Nederland: euthanasie + hulp bij zelfdoding Zwitserland en Oregon (VS): enkel hulp bij zelfdoding België: enkel euthanasie België: statuut hulp bij zelfdoding onduidelijk Medisch begeleid sterven Actieve levensbeëindiging zonder verzoek opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene, niet op diens verzoek geen verzoek patiënt ookdisproportioneelopdrijvenvan pijnmedicatieen sedativaom sterven te bespoedigen traagof snel niet in euthanasiewet(want geen euthanasie)! medisch begeleid sterven 20

25 Overzicht: medisch begeleid sterven Keuzes in verband met curatief of levensverlengend handelen Behandeling starten of verderzetten Behandeling staken of nalaten Weigeren van behandeling Keuzes in verband met palliatief handelen en symptoomcontrole Pijn- en symptoomcontrole Palliatieve sedatie Keuzes in verband met actieve levensbeëindiging: Euthanasie Hulp bij zelfdoding Actieve levensbeëindiging zonder verzoek Medisch begeleid sterven Vroegtijdige zorgplanning Wet op de patiëntenrechten (22/8/2002) Wet over palliatieve zorg (14/6/2002) Wet over euthanasie (28/5/2002) Vroegtijdige zorgplanning 21

26 Vroegtijdige zorgplanning Kwaliteitsvolle zorg, ook bij het levenseinde Vooraf nadenken Bespreken Schriftelijk vastleggen Vroegtijdige zorgplanning Vooraf nadenken? Ik wil er niet bij stilstaan Ik neem de regie in handen Ik aarzel Ik wil me toevertrouwen Vroegtijdige zorgplanning 22

27 Bespreken? Je partner? Je kinderen? Een goede vriend? Je huisarts? Vroegtijdige zorgplanning Schriftelijk vastleggen? Opmaken wilsverklaring Duidelijke omschrijving van je wil in verband met toekomstige behandelingen en interventies op gebied van gezondheidszorg en levenseinde Voor het geval je jewil niet meer kan vormen of uitdrukken Bindend voor de vertegenwoordiger en de zorgverstrekkers, behalve de wilsverklaring inzake euthanasie Vroegtijdige zorgplanning 23

28 Wilsverklaring: document Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Alle verklaringen in één document Negatieve wilsverklaring Positieve wilsverklaring = wilsverklaring inzake euthanasie Vertegenwoordiger Vroegtijdige zorgplanning Negatieve wilsverklaring Onbeperkt geldig Kan steeds worden herroepen Juridisch bindend: benoemen vertegenwoordiger! Vroegtijdige zorgplanning 24

29 Positieve wilsverklaring = wilsverklaring inzake euthanasie 5 jaar geldig Kan steeds worden herroepen Juridisch niet bindend Kan geregistreerd worden op de gemeente Vormvereisten Vroegtijdige zorgplanning Administratieve gegevens Persoonlijke waarden en opvattingen Benoemen vertegenwoordiger Negatieve wilsverklaring Positieve wilsverklaring Aanvullingen Uitvaart Als je niet kan schrijven Bewaarplaats Wilsverklaring 25

30 laatste reis.be Brochure vroegtijdige zorgplanning Meer informatie: Informatie over palliatieve zorg 26

31 Besluit België aan de top van de wereld wat betreft uitbouw van palliatieve zorg Rol van de apotheker: Informeren Doorverwijzen Adviseren Besluit 27

32 IPSA vzw Archimedesstraat Brussel Tel: 02/ Fax: 02/ IPSA is een wettig erkende vereniging zonder winstoogmerk met als leden: De beroepsverenigingen van apothekers: Apothekersvereniging van Brussel - AVLVA BAF BAM De Westvlaamse Apothekersvereniging KAV KAVA KAVW KFK KOVAG KLAV SWAV OPHACO De Vlaamse universiteiten: Katholieke Universiteit Leuven Universiteit Gent Universiteit Antwerpen Vrije Universiteit Brussel