gemeente Borger-Odoorn Hoofdstraat AD EXLOO Postbus ZG EXLOO gemeente@borger-odoorn.

Transcriptie

1 2015 gemeente Borger-Odoorn Hoofdstraat AD EXLOO Postbus ZG EXLOO gemeente@borger-odoorn.nl

2 2 Inhoudsopgave Onderdeel Pagina Deel I 3 I.1 Inleiding 4 I.2 Recapitulatie lasten en baten per programma 5 I.3 Samenvatting en conclusies 6 I.4 Algemene uitgangspunten 9 I.5 Analyse op hoofdlijnen 12 Deel II 13 II.1 Programma 1 Politiek, bestuur, burgers 14 II.2 Programma 2 Wegen, verkeer, vervoer 16 II.3 Programma 3 Handel, recreatie, toerisme 17 II.4 Programma 4 Onderwijshuisvesting 18 II.5 Programma 5 Sport, cultuur, openbare ruimte 19 II.6 Programma 6 Sociaal domein 20 II.7 Programma 7 Milieu 25 II.8 Programma 8 Wonen, ruimtelijke ontwikkeling 26 II.9 A Algemene dekkingsmiddelen 28 Deel III 29 III.1 Paragraaf A Lokale heffingen 30 III.2 Paragraaf B Weerstandsvermogen, risicobeheersing 35 III.3 Paragraaf C Kapitaalgoederen 41 III.4 Paragraaf D Financieel fundament 46 III.5 Paragraaf E Financiering, Emu-saldo 48 III.6 Paragraaf F Bedrijfsvoering 52 III.7 Paragraaf G Verbonden partijen 56 III.8 Paragraaf H Grondbeleid 61 III.9 Paragraaf I Demografische ontwikkelingen 65 Deel IV 67 IV.1 Meerjarenbegroting Bijlagen Bijlage I Dynamische prioriteitenlijst, uitgebreid 71 Bijlage II Gebruikte afkortingen 72

3 3 DEEL I ALGEMEEN Onderdeel Pagina I.1 Inleiding 4 Voorwoord 4 I.2 Recapitulatie lasten & baten per programma 5 Recapitulatie 5 Toelichting 5 I.3 Samenvatting & conclusies 6 Ontwikkeling begroting Uitkomst begroting Bezuinigingsopdracht Bestedingsvoorstellen 6 Gemeentefonds 6 Uitkomst meerjarenbegroting Stelpost incidenteel nieuw beleid Mutaties reserves 8 I.4 Algemene uitgangspunten 9 Financiële uitgangspunten 9 Gemeentefonds 9 Belastingtarieven, belastingdruk 10 Herinrichting sociaal domein 11 Nullijn voor loon- en prijsgevoelige producten 11 Bestuursprogramma Beleidsintensivering & nieuw beleid 11 I.5 Analyse op hoofdlijnen 12 Stelpost incidenteel nieuw beleid 12 Saldo begroting 12

4 4 I.1 INLEIDING Voorwoord Voor u ligt de begroting 2015 en ook weer een sluitende begroting. Er is weer een positief begrotingssaldo en een stelpost voor nieuw beleid. Op dit laatste saldo wordt wel al een beroep gedaan met bestedingsvoorstellen. Bij alle vreugde dat de begroting ondanks alle bezuinigingen toch nog sluitend is, zijn er ook zorgen. Zo is de uitkering uit het gemeentefonds na doorrekening van de meicirculaire weer minder geworden en heeft geleid tot een aantal compensatieposten. De eerste jaren van de bezuinigingen waren relatief simpel, er waren maatregelen te vinden die nog niet veel pijn deden, maar nu ligt dat anders. De gemeentelijke organisatie is al flink afgeslankt, maar er komen nu grenzen in zicht. We moeten ook nog flinke besparingen realiseren, zoals nu bijvoorbeeld op de vermindering van de subsidies en dat is zeer pijnlijk voor alle betrokkenen. Een beroep op de eigen kracht van de bewoners is meer dan ooit nodig. Wat verder opvalt is de andere rangschikking in programma 6, het sociale domein. Een megawijziging met nieuwe taken die op de gemeente afkomen. Sommige producten uit andere programma s zijn naar programma 6 gegaan en hier en daar hebben programma s een wat andere naam gekregen om recht te doen aan de nieuwe indeling. Een uitdaging wordt het om de taken goed uit te voeren en de uitgaven in dit programma te monitoren en op tijd te zien of dit volgens verwachting verloopt. Een zware klus voor alle betrokkenen. Ook zijn er paragrafen herzien. De paragraaf risicomanagement is inhoudelijk vernieuwd. Risico s zijn opnieuw bekeken en er is een risico bijgekomen voor het Sociaal Domein. Kansen op het optreden van deze risico s zijn meegewogen. Dit leidt tot andere ratio s op het gebied van risico s en weerstandsvermogen. De lokale lasten ten slotte zijn gestegen met een beperkt percentage van 1,3%. Wij hebben in dit voorwoord u een kort beeld geschetst. U veel leesplezier wensen mag wat te sterk uitgedrukt zijn, maar wij verwachten wel dat de voor u liggende begroting uw aandacht trekt en inzicht geeft in het financiële reilen en zeilen van onze gemeente. College van burgemeester en wethouders

5 5 I.2 RECAPITULATIE VAN LASTEN EN BATEN Recapitulatie Hieronder is een verzameling weergegeven van de in de afzonderlijke programma's opgenomen lasten en baten 2015, inclusief de algemene dekkingsmiddelen en de mutaties op de reserves. tabel 1 Omschrijving Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Programma 1 Politiek, bestuur, burger Programma 2 Wegen, verkeer, vervoer Programma 3 Handel, recreatie, toerisme Programma 4 Onderwijshuisvesting Programma 5 Sport, cultuur, openbare ruimte Programma 6 Sociaal domein Programma 7 Milieu Programma 8 Wonen, ruimtelijke ontwikkeling Totaal programma's Belastingen & lokale heffingen Gemeentefonds Dividend Saldo financieringsfunctie Algemene lasten en baten Totaal algemene dekkingsmiddelen Saldo (programma's -/- dekkingsmiddelen) Stelpost nieuw beleid Calamiteiten Saldo voor bestemming (tekort) Mutaties reserves Saldo na bestemming (overschot) Toelichting Hieruit blijkt dat de begroting 2015 sluit met een overschot van Ook is te zien dat voor incidenteel nieuw beleid nog beschikbaar is en dat voor calamiteiten is geraamd.

6 6 I.3 SAMENVATTING EN CONCLUSIES Ontwikkeling begroting 2015 De begroting 2015 is opgesteld conform de financiële uitgangspunten uit de vastgestelde kadernota Wel zijn de ramingen geactualiseerd op basis van de laatste inzichten. Hierna worden enkele ontwikkelingen toegelicht. Uitkomst begroting 2015 Deze begroting sluit met een voordelig saldo van In de kadernota 2015 is voor 2015 een voordelig saldo gepresenteerd van In hoofdstuk I.5 wordt een analyse gegeven van de afwijking ten opzichte van dit geprognosticeerde saldo Bezuinigingsopdracht 2015 Het jaar 2015 is het laatste jaar van de vijf jaren van 1 miljoen bezuiniging. Daarmee is in die vijf jaren 5 miljoen aan structurele bezuinigingen gerealiseerd. De raad heeft bij de kadernota 2015 ingestemd met de diverse bezuinigingsvoorstellen. De daarbij vastgestelde bedragen zijn verwerkt in de begroting 2015 (en de meerjarenbegroting ). Voor de jaarschijf 2015 betekent dit, dat het totale bedrag van op de betreffende budgetten in mindering is gebracht. Voor de jaarschijven 2016, 2017 en 2018 is nu respectievelijk ook al aanvullend , en als bezuinigingsbedrag ingevuld. De specificatie van de in deze begroting 2015 verwerkte is als volgt. tabel 2 Functie, omschrijving Bedrag Representatie Saneren vastgoed Energie openbare verlichting Onderhoud openbare verlichting Stoppen subsidie centrum CQ Huisvesting cultuur in Mfa Herziening subsidiebeleid Aanbesteding energie Dit betekent dat de bezuiniging "Herziening subsidiebeleid" ad in 2015 geheel is ingeboekt. Dit bedrag is gespecificeerd in de bijlage bij de nota Anders maatschappelijk investeren. De definitieve besluitvorming over die nota volgt in december. Mocht daarbij blijken dat niet het gehele bedrag van structureel wordt gerealiseerd, moeten voor het verschil andere bezuinigingen worden ingevuld. De tabel uit de kadernota 2015 met de diverse bezuinigingsmogelijkheden biedt hiervoor desnoods alternatieven. Bestedingsvoorstellen In bijlage 1 is de DPL (dynamische prioriteitenlijst) opgenomen, waarop de onderwerpen staan waarvoor de komende jaren wellicht budget nodig is. Voor 2015 wordt voorgesteld om budget beschikbaar te stellen voor: inzake Verkeerseducatie voor elk van de jaren 2015, 2016, 2017 en 2018; inzake Organisatieontwikkeling, hal gemeentehuis De betreffende bedragen worden verwerkt ten laste van de stelpost voor incidenteel nieuw beleid. Gemeentefonds In de kadernota 2015 konden de consequenties van de meicirculaire 2014 nog niet worden verwerkt. Hierover is inmiddels duidelijkheid; zie hoofdstuk 1.4. De komende jaren ontstaan (oplopende) nadelen. Deze worden verwerkt in onze nieuwe meerjarenbegroting. Wel is de verwachting dat in de septembercirculaire het nadeel voor de jaren 2017 t/m 2019 wat wordt verzacht, waardoor in dit stadium nog geen verdere actie als een extra bezuiniging nodig is.

7 7 Uitkomst meerjarenbegroting In de kadernota 2015 zijn de saldi van de jaarschijven van de meerjarenbegroting gepresenteerd zoals hieronder aangegeven. Inmiddels kunnen deze saldi worden bijgesteld. tabel 3 Omschrijving Saldo in kadernota Structurele mutaties berap 2014-I Telling Mutatie gemeentefonds (zie I.4) Actualiseren ramingen Totaal, saldo begroting /- is nadeel Hieruit blijkt dat het geraamde saldi van de begroting wijzigen ten opzichte van de kadernota Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een lagere uitkering gemeentefonds volgens de meicirculaire In deze circulaire is het aantal punten door de ontwikkeling uitkeringsbasis t.o.v. de circulaire 2013 fors negatief bijgesteld door een verwachte toename van het aantal bijstandsontvangers. Ondanks de tweede bezuinigingsronde van drie maal voor de jaren 2016 t/m 2018 komen de saldi van de begroting negatief uit. Ons financieel beleid is er op gericht om de jaarschijf van zowel het begrotingsjaar als het laatste jaar van de meerjarenbegroting sluitend te hebben. Normaal gesproken zou dit leiden tot een extra bezuiniging in 2018 van en van aanvullend voor Op dit moment wordt een aanvullende bezuiniging boven op de afgesproken voor 2018 niet voorgesteld. Dit heeft de volgende redenen. Ten eerste is afgesproken dat de bedragen van de twee bezuinigingsrondes (vijf maal 1 miljoen en drie maal ) in principe niet worden aangepast als gevolg van herziene saldi van de begroting. Dit omdat de saldi soms meevallen en even later weer tegenvallen (of andersom). Aanpassingen van afgesproken bezuinigingsbedragen willen wij voorkomen. Ten tweede is in 2018 sprake van een verwacht positieve stand van de stelpost voor incidenteel nieuw beleid van Het nadeel van 2018 van kan hieruit (incidenteel) worden gedekt. Voor incidenteel nieuw beleid resteert dan nog voor 2018 een bedrag van Oorzaak van dit relatief hoog bedrag is het feit dat vanaf 2018 geen budget voor het project Borger-Centrum van meer is geraamd. Ook het op dit moment geraamd nadeel van voor 2019 kan worden gedekt uit de stelpost 2019 voor incidenteel nieuw beleid. Stelpost incidenteel nieuw beleid Uit onderstaande tabel blijkt, dat de beschikbare stelpost voor incidenteel nieuw beleid voor de jaren 2016 t/m 2019 oplopend positief is. Opgemerkt wordt dat de budgetten voor 2018 en 2019 nog kunnen worden verlaagd op grond van het voorstel (zie "Uitkomst meerjarenbegroting " hiervoor) om eventueel de nadelige saldi van de meerjarenbegroting uit deze stelpost te dekken. tabel 4 Omschrijving Stand kadernota Mutaties bestuursrapportage 2014-I Telling Invulling structurele bezuiniging Extra lasten strategisch bezit Voorstel verkeerseducatie Toevoeging in nieuwe schijf Stand begr saldo jaarschijf

8 8 Mutaties reserves In onderstaand overzicht zijn de mutaties in de reserves weergegeven, zoals in de begroting verwerkt. De mutaties vloeien voort uit eerdere besluitvorming door de raad. De afbouw van de egalisatievoorziening reinigingsheffingen in drie jaren valt niet onder deze mutaties van de reserves, omdat het een voorziening betreft. tabel 5 Mutaties reserves Programma Rentetoevoeging aan reserves A Egalisatiereserve riolering Totaal toevoegingen Reserve begrotingssaldo A Reserve aandelen bouwfonds Egalisatiereserve riolering Vervoermiddelen A Herstructurering Gekoppelde reserves A Totaal onttrekkingen Totaal mutatie reserves Ten opzichte van de programmabegroting 2014 zijn de onttrekkingen aan de reserve herstructurering toegevoegd. Er is van uitgegaan dat in vijf jaren voor totaal wordt ingezet voor herstructureringsprojecten. Het jaar 2019 is daarbij het laatste jaar; in 2020 vervalt deze onttrekking weer.

9 9 I.4 ALGEMENE UITGANGSPUNTEN Financiële uitgangspunten De begroting 2015 en meerjarenbegroting zijn opgesteld conform de financiële uitgangspunten en beleidskaders zoals genoemd en vastgesteld in de kadernota Als financieel uitgangpunt moet het volgende worden toegevoegd: Wegenbudget dat in een jaar niet is ingezet, blijft beschikbaar voor wegen en valt niet weg in de exploitatie. Hierna nog een toelichting op enkele belangrijke algemene uitgangspunten. Gemeentefonds De gevolgen van de meicirculaire zijn voor de jaren inzichtelijk gemaakt. Er is sprake van forse verschillen tussen de uitkering van het ene jaar en het andere jaar. De verschillen tussen de opeenvolgende jaren zijn in onderstaande tabel weergegeven. De uitkering voor de decentralisaties (de 3 D s) zijn vanaf 2015 in het gemeentefonds opgenomen. Het betreft een bedrag van De uitkering gemeentefonds neemt dus vanaf 2015 met dit bedrag toe. In de begroting wordt deze uitkering budgettair neutraal geraamd (inkomsten = uitgaven). Om een beter inzicht in de verschillen tussen de opeenvolgende jaren te krijgen is daarom de uitkering gemeentefonds met het bedrag voor de drie decentralisaties verlaagd. De laatste regel geeft het verschil aan tussen het uitkeringsjaar en het voorafgaand jaar. tabel 6 Omschrijving Gemeentefonds Decentralisaties Bedrag zonder 3D's Bedrag vorig jaar Verschil /- is nadeel Het nadelig verschil 2015 van afgerond 2,5 miljoen springt er uit. Een deel van dit nadeel loopt echter in de begroting budgettair neutraal door stelposten op te nemen voor nog in te vullen taakstellingen. Dit doet zich o.a. voor bij het nadeel als gevolg van de opschaling gemeenten / lagere apparaatskosten. Voor dit nadeel is bijv. een taakstelling van opgevoerd. Het nadelig verschil 2015 kan als volgt worden gespecificeerd: tabel 7 Omschrijving (> ) Nadeel Voordeel Accres Ontwikkeling uitkeringsbasis Opschaling gemeenten Bcf, korting handhaving Bcf, compensatie Woz, herwaardering, rekentarieven Groot onderhoud gemeentefonds Transitiekosten Awbz Onderwijshuisvesting Buitenonderhoud schoolgebouwen E-overheid, voorfinanciering Wmo Overige per saldo Totaal Saldo

10 10 Naast het inzicht in de verschillen tussen de opeenvolgende jaren is het nog belangrijker te weten wat het effect van de nieuwe uitkering gemeentefonds is voor onze begroting. De raming van het gemeentefonds is in onze programmabegroting en meerjarenbegroting voor het laatst gewijzigd bij de bestuursrapportage 2014-I. Deze effecten zijn in onderstaande tabel weergegeven, waarbij ook de compensatieposten en/of de nieuw in te vullen posten zijn weergegeven. De compensatieposten betreffen alle een verlaging van bestaande budgetten. Uitzondering hierop is de post "Opschaling gemeenten", dit betreft een nog in te vullen taakstelling. tabel 8 Omschrijving Gemeentefonds Vorige raming Verschil Compensatieposten Dualiseringskorting Opschaling gemeenten Maatschappelijke stages Scootmobielen Onderwijshuisvesting E-overheid E-boeken Wmo Nieuwe posten Invoering participatiewet Armoedebeleid Saldo comp/nwe posten Netto effect /- is nadeel Te zien is, dat in 2015 en 2016 voordelen ontstaan; deze worden verwerkt in de begrotingen voor deze jaren. In 2017, 2018 en 2019 ontstaan (oplopende) nadelen die forser van omvang zijn; deze nadelen zijn verwerkt in onze nieuwe meerjarenbegroting. Er is onderzoek gedaan waardoor deze oplopende nadelen zijn ontstaan. Dit wordt volledig veroorzaakt door de extra negatieve bijstelling van de ontwikkeling uitkeringsbasis (vooral door hogere aantallen bijstandsuitkeringen) in de laatste circulaire van het Rijk. Wel is de verwachting dat in de septembercirculaire het nadeel voor de jaren 2017 t/m 2019 wat wordt verzacht, waardoor in dit stadium nog geen verdere actie als een extra bezuiniging nodig is. Belastingtarieven, belastingdruk In de kadernota 2015 zijn de uitgangspunten benoemd voor aanpassing van de tarieven 2015 voor belastingen. Ons eigen tariefkader voor de mutatie Ozb zoals opgenomen in onze meerjarenbegroting betreft een verhoging van 2,75%. Het kader voor de reinigingsheffingen en de rioolheffing is 100% kostendekkendheid. Voor beide is dit kader in 2015 bereikt. Het tariefkader 2015 voor de onderdelen leges en lijkbezorgingrechten van 2,75% is conform de eerder vastgestelde kadernota 2015 verwerkt.

11 11 In de paragraaf A Lokale heffingen is een toelichting gegeven van de totale belastingdruk. Dit betreft het totale effect van de onderdelen Ozb, reinigingsheffingen en rioolheffing. De verhoging van de belastingdruk 2015 komt uit op 1,292 %. tabel 9 Ontwikkeling lokale lasten Ozb Reinigingsheffingen Rioolheffing Totaal Proc. Opbrengst Mutaties: OZB: +2,75% ,380% Reinigingsheffingen ,751% Rioolheffing ,664% Totaal verhoging ,292% Areaaluitbreiding Opbrengst Herinrichting sociaal domein In de kadernota 2015 is het financieel uitgangspunt voor de drie decentralisaties vastgelegd: de budgetten zijn taakstellend. In deze programmabegroting zijn daarom de extra lasten op het zelfde niveau geraamd als de extra baten. Bij programma 6 (zie deel II) wordt inhoudelijk ingegaan op de regierol van de gemeente en de transitie- en transformatieperiode. In de paragraaf Weerstandsvermogen, risicomanagement (deel III) is dit risico in geld uitgedrukt. Dit leidt niet tot aanpassing van het budget bij programma 6 in verband met het financieel uitgangspunt. Uiteraard wordt in de bestuursrapportages van 2015 verslag gedaan van de uitvoering; ook financieel. Nullijn voor loon- en prijsgevoelige producten De ramingen van de budgetten in de begroting zijn opgesteld op basis van de nullijn. Daar waar sprake is van contracten (bv. budgetten voor energie) en/of nieuwe besluitvorming (bv. ramingen voor Gemeenschappelijke regelingen) zijn de ramingen conform de nieuwe contracten en/of besluiten zoveel mogelijk gevolgd. Bestuursprogramma In de kadernota 2015 is aangekondigd, dat het coalitieakkoord wordt uitgewerkt in een bestuursprogramma. De projecten en actiepunten hieruit komen dan terug in de programmabegrotingen voor die jaren. In de nu voorliggende programmabegroting zijn deze nog niet opgenomen. Het bestuursprogramma wordt apart aangeboden. In de bestuursrapportage 2015-I zijn deze dan verwerkt. Beleidsintensivering & nieuw beleid In het vorige hoofdstuk zijn de twee bestedingsvoorstellen voor 2015 genoemd; hierbij kan het volgende worden toegelicht. Verkeerseducatie: Voor de voortzetting van het regionale convenant uitvoering gedragsbeïnvloeding wordt voorgesteld beschikbaar te stellen voor elk van de jaren 2015 t/m De gemeentelijke bijdrage is een voorwaarde voor het kunnen indienen van infrastructurele projecten in het kader van de Bdu-regeling. Organisatieontwikkeling, centrale hal gemeentehuis: In 2015 zijn gemeenten dé ingang voor alle burgers, bedrijven en instellingen voor nagenoeg alle vragen aan de overheid. Het KCC is het organisatieonderdeel dat de fysieke, telefonische, papieren en elektronische contacten met de burger aanneemt en mogelijk direct afhandelt. Met betrekking tot de fysieke ingang, de balie in de centrale hal, is geconstateerd dat deze aanpassing behoeft. Deze aanpassing heeft geen betrekking op ideeën inzake dienstverlening maar vloeit louter en alleen voort uit arbo wet - en regelgeving. Voorgesteld wordt hiervoor beschikbaar te stellen.

12 12 I.5 ANALYSE OP HOOFDLIJNEN In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in de afwijkingen die zich sinds de kadernota 2015 hebben voorgedaan op de structurele stelpost voor incidenteel nieuw beleid en het saldo van de begroting. Stelpost incidenteel nieuw beleid In de kadernota 2015 is de stelpost voor incidenteel nieuw beleid 2015 berekend op Daarin zijn de besluiten uit 2014 tot aanwending voor Geopark De Hondsrug en de Combicoach verwerkt. Door de mutaties in het strategisch bezit moet extra uit de stelpost worden afgeboekt. Er was tot nu toe vanuit deze stelpost afgezonderd om de lasten van het strategisch bezit af te dekken. Door verkoop van H. Tiesingstraat 23 te Borger en Noorderdiep 262 te Nieuw-Buinen is dit bedrag voordelig bijgesteld met , maar vooral door het vervallen van de huuropbrengst van een aantal strategische panden (Nuisveen 1-5 en Buinerstraat 2-4 te Borger, Zuiderhoofdstraat 6-8 te Exloo) en het toevoegen van het Omc te Borger aan de lijst, bedragen de lasten van strategisch bezit in meer dan in tabel 10 Omschrijving bedrag Stand kadernota Aanwendingen Erfgoedadvisering (2014, 2015, 2016) -/ Extra lasten strategisch bezit -/ Telling Bestedingsvoorstel Verkeerseducatie -/ Bestedingsvoorstel Centrale hal gemeentehuis -/ Stand begroting Bij aanvang van het jaar 2015 resteert als stelpost voor incidenteel nieuw beleid. Saldo begroting In de kadernota 2015 is de update van het meerjarenperspectief gepresenteerd; het saldo van de jaarschijf 2015 bedraagt daarin voordelig. De nu voorliggende begroting sluit met een saldo van voordelig, zodat er totaal voor aan mutaties is verwerkt. tabel 11 Omschrijving bedrag Stand kadernota Mutaties bestuursrapportage 2014-I -/ Mutaties gemeentefonds (zie I.4) Vervallen verhoging rioolrechten / Actualiseren diverse ramingen -/ Stand begroting

13 13 DEEL II PROGRAMMA'S In de kadernota 2015 is besloten tot aanpassing van de aanduiding en de inhoud van de diverse programma's, in verband met de herinrichting van het sociaal domein. Deze aanpassing is verwerkt in de hierna volgende programma's. Onderdeel Pagina II.1 Programma 1 Politiek, bestuur, burgers 14 II.2 Programma 2 Wegen, verkeer, vervoer 16 II.3 Programma 3 Handel, recreatie, toerisme 17 II.4 Programma 4 Onderwijshuisvesting 18 II.5 Programma 5 Sport, cultuur, openbare ruimte 19 II.6 Programma 6 Sociaal domein 20 II.7 Programma 7 Milieu 25 II.8 Programma 8 Wonen, ruimtelijke ontwikkeling 26 II.9 Algemeen A Algemene dekkingsmiddelen 28 Per programma wordt in beeld gebracht: - doelstellingen; - producten en verantwoordelijk cluster; - projecten en actiepunten per product: - budgetten: : programmabegroting 2015; : bestuursrapportage 2014-I; : jaarstukken Voor de vergelijking van de budgetten voor de jaarschijf 2015 met die van 2014 en 2013 is de aanpassing van de programma's ook op die jaarschijven toegepast.

14 14 1 POLITIEK, BESTUUR, BURGERS hoofdstuk II.1 Doelstellingen 1. Betere dienstverlening: - verbeterde directe dienstverlening aan inwoners, bedrijven en instellingen; - snellere afhandeling van brieven en klachten; - verbetering informatievoorziening aan burgers; - dienstverlening wordt beoordeeld als transparant, feitelijk juist, begrijpelijk, integer en klantgericht. 2. Grotere betrokkenheid: - grotere betrokkenheid van inwoners bij gemeentelijke ontwikkelingen; - afstand tussen burgers en bestuur verder verkleinen; - herkenbare en duidelijke beleidspunten; goede publieke verantwoording; - vergroten vertrouwen van burgers in het bestuur van de gemeente. 3. Bewerkstelligen van een efficiëntere en kwalitatief beter gebruik van de voorzieningen in onze gemeente. 4. Bevordering veiligheid en risicobeheersing in de gemeente. 5. Het handhaven en uitdragen van de Cittaslow-kwaliteiten van onze gemeente: ruimte, rust, authenticiteit en onthaasting. Producten 100 Gemeenteraad GRIF 101 Burgemeester, wethouders SECR 102 Griffie GRIF 103 Rechtsbescherming VSO 104 Bevolkingszaken SEM 105 Bestuurlijke samenwerking SECR 106 Kabinet, representatie VSO 107 Communicatie VSO 108 Verkiezingen SEM 109 Ontwikkeling vastgoed REAL 110 Openbare orde, veiligheid VSO 111 Brandweer, hulpverlening VSO 112 Rampenbestrijding VSO 113 Belastingen FBC Projecten en actiepunten Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 102 Vergaderen met I-pad. Alert zijn op en verkennen van uitbreiding van praktische gebruiksmogelijkheden en deze zo mogelijk (laten) ontwikkelen. 105 Cittaslow; Handhaven en uitdragen van de Cittaslowkwaliteiten (leefomgeving, landschap, streekproducten, gastvrijheid, milieu, infrastructuur, cultuurhistorie en behoud van identiteit) van onze gemeente. Self-audit t.a.v. de Cittaslowcriteria medio 2015, t.b.v. beter benutten Cittaslowkwaliteiten.

15 15 Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 109 Kern & kader; effectief en efficiënt huisvesten maatschappelijke functies, betaalbaar houden van voorzieningen. Kern en kader III: afronden. Kern en kader IV: sport uitvoeren (voetbalvelden, tenniscomplexen e.d.) Kern & kader, maatwerk; voorbereiden en implementeren maatwerkvoorstellen. 110 Kadernota integrale veiligheid. Toelichting 107 Dienstverleningsconcept en kwaliteitshandvesten Exloo e Exloërmond Ees Drouwenermond Valthermond-oost Opstellen nota. In 2015 zijn gemeenten dé ingang voor alle burgers, bedrijven en instellingen voor nagenoeg alle vragen aan de overheid. Deze visie van de commissie Gemeentelijke Dienstverlening (commissie Jorritsma) is overgenomen in de "Verklaring betere dienstverlening, minder administratieve lasten met de elektronische overheid" door de gezamenlijke overheden. Antwoord definiëren we als het concept dat Borger-Odoorn helpt de contacten met burgers professioneler af te handelen door een Klant Contact Centrum (Kcc) vorm te geven dat - op termijn - dé ingang wordt voor nagenoeg de gehele overheid. Het Kcc is het organisatieonderdeel dat de fysieke, telefonische, papieren en elektronische contacten met de burger aanneemt en mogelijk direct afhandelt. Antwoord staat voor de verbreding van de producten en diensten die het gemeentelijke Kcc afhandelt en het verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening. Een groot aantal aspecten van Antwoord zijn in Borger-Odoorn al (ver) voor 2015 gerealiseerd. Om een professionele dienstverlener te blijven moet Borger-Odoorn zich blijven inzetten om onze inwoners worden zo goed mogelijk in staat te stellen om de benodigde gemeentelijke informatie en gewenste diensten te krijgen. Bij de wijze waarop de gemeentelijke dienstverlening is ingericht, staan de wensen van de inwoners centraal. De inwoner houdt de keuze hoe hij of zij contact met de gemeente wil: via persoonlijk contact, op papier, via een toegankelijk website of app, via social media of per telefoon. De gemeente is volledig transparant over haar dienstverlening (wat de inwoners van haar mogen verwachten). Zij stelt daarom concrete servicenormen op en maakt deze openbaar. Budgetten Dienstjaar Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Begroot Begroot Werkelijk Het verschil tussen de budgetten 2014 en 2015 wordt o.a. veroorzaakt door de boeking van de reserve nog uit te voeren werken; de restantbudgetten van 2013 zijn - via de reserve - toegevoegd aan de budgetten 2014.

16 16 2 WEGEN, VERKEER, VERVOER hoofdstuk II.2 Doelstellingen 1. Het zo efficiënt mogelijk inzetten wegenonderhoudsgelden door middel van de door de raad goedgekeurde prioriteringssystematiek. Prioriteit ligt bij de doorgaande wegen, kernontsluitingswegen en woonstraten. 2. De Denktank Plattelandswegen werkt aan creatieve oplossingen voor het wegwerken van onderhoudachterstanden aan plattelandswegen. Nagaan in hoeverre er een verfijning van de prioriteringssystematiek voor plattelandswegen mogelijk is. Trachten voor het wegwerken van deze onderhoudsachterstanden extra financiële middelen beschikbaar te krijgen. 3. Verlichting in het buitengebied terugbrengen naar minimaal niveau. Overgaan op duurzame en energiezuinige armaturen. 4. Het inrichten van de wegen conform Gvvp. 5. Parkeerproblematiek vrachtwagens binnen de bebouwde kom terugdringen. Producten 114 Wegen REAL 115 Verkeer REAL 116 Gladheidbestrijding REAL 117 Afwatering, vijvers REAL Projecten en actiepunten Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 114 Reductie openbare Inventariseren en controleren verlichting buitengebied; reduceren lichtmasten in mastenbestand, fase 2. Uitvoering 2e fase het buitengebied en het energiezuinig maken van de te handhaven openbare verlichting. 115 N34 aansluiting Exloo. Begeleiding N34 aansluiting Klijndijk/Odoorn. Begeleiding Budgetten Dienstjaar Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Begroot Begroot Werkelijk Het verschil tussen de budgetten 2014 en 2015 wordt o.a. veroorzaakt door de boeking van de reserve nog uit te voeren werken; de restantbudgetten van 2013 zijn - via de reserve - toegevoegd aan de budgetten 2014.

17 17 3 HANDEL, RECREATIE, TOERISME hoofdstuk II.3 Doelstellingen 1. Het behouden / vergroten van de werkgelegenheid, waarbij het toerisme een belangrijke rol speelt. 2. Verbeteren van het ondernemingsklimaat. 3. Goede relatie met het bedrijfsleven. 4. Ondersteunen van projecten die de economie, het toerisme en de recreatie bevorderen. Producten 118 Lokale economie SEM 169 Recreatie, toerisme SEM Projecten en actiepunten Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 118 Uitvoering economisch Deelname aan Open bedrijvendag beleidsplan (Ebp). Drenthe. Bevordering (glasvezel)bekabeling buitengebied Drenthe: in samenwerking met gemeenten en provincie (die de lead heeft). Ondernemen in zwaar weer: ondersteuning regionaal ondernemers instituut (Roi). Bedrijfshuisvesting starters: campus Borger, invulling voormalige glasblazerij Borger. 169 Geopark. Participeren in agendacommissie Geopark: informeren en waar mogelijk verbinden van gemeentelijke ontwikkelingen (waaronder Cittaslow) met productontwikkelingen en activiteiten Stichting Geopark. 169 Uitvoering toeristisch Afstemming met en netwerkvorming via recreatief beleidsplan. St. Bestemming Borger-Odoorn (lokale RT-beurs, Tip s, brochure, relatie T&R en Cittaslow, opstellen toeristisch communicatieplan Borger-Odoorn). Updating T&R-beleidsplan Budgetten Dienstjaar Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Begroot Begroot Werkelijk Het verschil tussen de budgetten 2014 en 2015 wordt o.a. veroorzaakt door de boeking van de reserve nog uit te voeren werken; de restantbudgetten van 2013 zijn - via de reserve - toegevoegd aan de budgetten 2014.

18 18 4 ONDERWIJSHUISVESTING hoofdstuk II.4 Doelstellingen Het multifunctioneel gebruik van de gemeentelijke gebouwen vergroten, met als doel leegstand te voorkomen. Product 121 Onderwijshuisvesting JOS Projecten en actiepunten Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 121 Beleidsontwikkeling onderwijshuisvesting; beleidsplan onderwijshuisvesting. Anticiperen op overheveling budget buitenonderhoud naar schoolbesturen. Budgetten Dienstjaar Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Begroot Begroot Werkelijk Het verschil tussen de budgetten 2014 en 2015 wordt o.a. veroorzaakt door de boeking van de reserve nog uit te voeren werken; de restantbudgetten van 2013 zijn - via de reserve - toegevoegd aan de budgetten 2014.

19 19 5 SPORT, CULTUUR, OPENBARE RUIMTE hoofdstuk II.5 Doelstellingen 1. Zorgen voor een adequaat sport- en beweegaanbod door organisaties te faciliteren die bij sport en bewegen zijn betrokken. 2. Het aanbieden van adequate sportvoorzieningen in onze gemeente. 3. Behouden en versterken van de karakteristieke opbouw van de dorpen. 4. Aandacht voor cultuurhistorische aspecten door behoud en versterking van karakteristieke (groen)elementen. 5. Het openbaar groen zo veel mogelijk onderhouden op onderhoudsniveau 3 (redelijk niveau). 6. Karakteristieke eenvoud en onderhoudsniveau 3 ook zo veel mogelijk aanbrengen in nieuwe woonwijken en nieuwe projecten. 7. Streven naar gebiedseigen beplanting en eenvoud in materiaalgebruik. 8. Streven naar een eenduidig kwaliteitsniveau binnen de gemeente. 9. Uitvoering geven aan het uitvoeringsprogramma begraafplaatsen. Producten 128 Zwembaden JOS 129 Binnensport JOS 130 Buitensport JOS 131 Bibliotheek SEM 132 Kunst, cultuur SEM 133 Groene ruimte REAL 134 Begraven REAL Projecten en actiepunten Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 134 Renovatie Opruimen graven. begraafplaatsen; zorgen voor voldoende graf- en urnruimte en ontwikkelen van gemeentelijk beleid. Actualiseren grafadministratie; digitaal maken grafadministratie, zoeken (nieuwe) rechthebbenden voor graven. Onderzoek rechthebbenden. Budgetten Dienstjaar Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Begroot Begroot Werkelijk Het verschil tussen de budgetten 2014 en 2015 wordt o.a. veroorzaakt door de boeking van de reserve nog uit te voeren werken; de restantbudgetten van 2013 zijn - via de reserve - toegevoegd aan de budgetten 2014.

20 20 6 SOCIAAL DOMEIN hoofdstuk II.6 Doelstellingen 1. Door middel van een integrale benadering (waarbij het gezin / het huishouden centraal staat) oplossingen zoeken mét de cliënt, zo eenvoudig en zo lokaal mogelijk. 2. Daarbij gebruikmakend van de eigen kracht van burgers en hun omgeving. 3. Duurzame resultaten voor minder geld. Producten 122 Leerlingenvervoer SEM 123 Leerplicht JOS 124 Volwasseneneducatie SEM 125 Brede schoolsamenwerking JOS 126 Lokaal onderwijs JOS 127 Sportstimulering JOS 135 Inkomen SEM 136 Werk SEM 137 Minima SEM 138 Maatschappelijke zorg JOS 139 Nieuwkomers SEM 140 Sociaal cultureel werk JOS 141 Kinderdagopvang JOS 142 Wmo SEM 143 Volksgezondheid SEM 172 Jeugdhulp JOS 173 Economisch beleid SEM Projecten en actiepunten Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 124 Uitwerking plan van aanpak m.b.t. laaggeletterdheid. I.s.m. het veld uitvoering geven aan de nota laaggeletterdheid. 125 Brede school; intensivering van de samenwerking en afstemming binnen de brede scholen t.b.v. de ontwikkeling van het kind. (incl. Tijdbeleid; voor- en naschools aanbod in het kader van een 7 tot 7 arrangement. 127 Uitvoering project brede scholen, sport en cultuur (combicoach) en gezonde leefstijl. Kwaliteitsimpuls geven. Bevordering van gezonde leefstijl. 136 Decentralisatie participatie (Participatiewet). Een tijdelijke procescoördinator Brede School (2014 en 2015) Kwaliteitsimpuls bewegingsonderwijs Versterken lokale sportverenigingen Organiseren naschools aanbod Inzetten op preventieve interventies gezonde leefstijl (o.a. Mrt, fidkids, etc). Herinrichting sociale werkvoorzieningen Samenwerking met de zorg m.b.t arbeidsmatige dagbesteding. 136 Re-integratieverordening. Opstellen verordening. 136 Regionaal arbeidsmarktbeleid. Doorontwikkeling, met speciale aandacht voor de toeristische en recreatieve sector.

21 21 Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 138 Transformatie jeugdhulp; Accounthouderschap Pilot jeugdhulp ontwikkeling integraal Borger onderdeel jeugdhulp in brede beleid (Drenthebreed en intern) m.b.t. de transformatie jeugdhulp, in samenhang met de andere transformaties. sociale domein. Transformatie jeugdhulp. Organiseren (sub)regionale Cjg-taken Jeugdparticipatie; zoveel mogelijk jeugdigen (12-16 jr.) zijn bekend met onze gemeente en geven tips voor het jeugdbeleid. Digitale mogelijkheden voor jeugdparticipatie verkennen. Oprichten van een jongerenraad. 141 Wet Oké, VVE. Harmonisatie kinderopvang. Zorgdragen voor kwaliteit kinderopvang en peuterspeelzalen. Afstemming onderwijs-kinderopvangpeuterspeelzalen 142 Beleid sociaal domein; transformatie. Beleid dat te maken heeft met de transformatie uitwerken. Contracten met de aanbieders goed monitoren. Beleid ontwikkelen t.a.v. overgang Wmo 2007 naar Wmo Uitvoeringsbeleid ontwikkelen herindicaties i.v.m. overgangsrecht Awbz. Ondersteuning sociale teams/kcc (o.b.v. verordening en beleidsregels). Overleg met zorgpartijen over de lokale mogelijkheden. 142 Mobiliteit en voorziening. opstellen gemeentelijke visie t.a.v. integrale vervoersmogelijkheden, gericht op optimale mobiliteit voor alle inwoners van onze gemeente. 143 Opstellen gezondheidsnota. 173 Uitvoering economisch beleidsplan (Ebp) Onderzoek integratie vervoersstromen Verdere uitwerking op basis van een totale vervoersmatrix door integrale denktank. Efficiënt doelgroepenvervoer (Wmo, leerlingen, etc.). Opstellen nota Actieplan ambachteconomie (in samenwerking met Ovbo): netwerkvorming in relatie met arbeidsmarkt en onderwijs. Ondernemersplein Drenthe: structureren, uitbouwen regionale samenwerking in kader sociaaleconomische ontwikkeling ZO-Drenthe

22 22 Toelichting 142 Herinrichting sociaal domein Inleiding Per 1 januari 2015 moeten alle gemeenten klaar zijn voor drie grote transities: de decentralisatie van de jeugdzorg, we krijgen de verantwoordelijkheid voor de ondersteuning, begeleiding en verzorging van mensen met een beperking en de introductie van de Participatiewet. Daarmee worden we verantwoordelijk voor de doelstelling dat jeugd en mensen die (tijdelijk) verminderd zelfredzaam zijn zo veel mogelijk mee kunnen doen in de maatschappij en zo veilig en zelfstandig mogelijk blijven wonen. Waarom? De bestaande systemen dreigen vast te lopen. De huidige wijze van indiceren, verantwoorden en bekostigen heeft geleid tot fragmentatie, medicalisering, institutionalisering en jaarlijks stijgende kosten. De kwaliteit en toegankelijkheid voor burgers staan hierdoor onder druk. Dat is voldoende reden voor een radicale omslag in aanpak. De kortingen die met de transities gepaard gaan, vergroten verder de noodzaak van een fundamenteel andere aanpak: voortbouwen op het bestaande leidt automatisch tot nog grotere tekorten en/of minder kwaliteit. Anders dus! Er ligt een kans om een lokaal ondersteuningsstelsel te bouwen dat minder versnipperd en minder bureaucratisch is en dat uitgaat van wat mensen (en hun omgeving) zelf nog kunnen, in plaats van claimbare rechten op strak omlijnde vormen van zorg. Participatie is het sleutelwoord. Er ligt een kans om vanuit nabijheid de ondersteuning vorm te geven, integraal, beginnend vanuit de vraag van een persoon of een gezin / huishouden. Want die vragen volgen maar zelden de indeling zoals van tevoren door beleidsmakers bedacht. Voor de burgers zitten er geen schotten tussen werk, zorg of opvoeden. En er ligt een kans om professionals de ruimte te geven om samen met de cliënt richting te geven aan de ondersteuning. Waarbij de professional vanuit zijn deskundigheid ook een afweging maakt over de inzet van middelen en zich daar medeverantwoordelijk voor voelt. Budgetten In de kadernota 2015 is een indicatie gegeven van de hoogte van de budgetten. Hieronder is te zien wat het verwacht budget uit de kadernota 2015 is en wat nu in de begroting 2015 is verwerkt. De wijzigingen zijn vooral ontstaan door amendementen van de Tweede Kamer en indexatie. tabel 12 Omschrijving kadernota programmabegroting Budget jeugdhulp Budget (nieuwe) Wmo Budget Participatie Totaal Visie en regierol gemeente Op 1 januari 2015 is de gemeente klaar voor deze wettelijke taken in het sociale domein (oude en nieuwe taken). Zoals in de kadernota Meedoen naar vermogen staat beschreven, kiezen wij voor een integrale benadering waarbij het gezin / huishouden centraal staat. Oplossingen worden zo eenvoudig en zo lokaal mogelijk gezocht, gebruikmakend van de eigen kracht van burgers en hun omgeving. Als gemeente hebben wij daarbij een sterk regisserende rol: we gaan niet op de stoel van de professional en de burger zitten, maar bepalen wel het speelveld en de randvoorwaarden.

23 23 Transitie: keuze voor een integrale manier van werken Het overhevelen van de wettelijke taken zoals dat per 1 januari 2015 plaatsvindt, noemen we de transitie. Maar het vereist nog een hele transformatie om deze taken ook daadwerkelijk op een integrale wijze uit te voeren. Veel activiteiten zullen aan de voorkant plaatsvinden, in de dagelijkse leefomgeving van burgers. Door de integrale (ontschotte) benadering, vroegtijdige signalering en het betrekken van de burger en zijn/haar omgeving bij de oplossing, verwachten wij tot een betaalbaarder, duurzamer en vraag gestuurd aanbod te komen. Dit betekent veel ruimte voor maatwerk en dat is alleen mogelijk als je de verantwoordelijkheid voor het vinden van creatieve oplossingen laag in de organisatie van het sociale domein legt. Dat biedt professionals en vrijwilligers handelingsruimte, maar wel in onderlinge samenhang (integraal). Om dit allemaal goed te faciliteren, conform het bovenstaande, willen wij per 1 januari 2015 drie sociale teams ingericht hebben, waar burgers met al hun vragen op het terrein van welzijn en (jeugd)zorg terecht kunnen. Zij vormen in feite de toegang tot ondersteuning en zorg en blijven van het begin tot het eind bij de cliënt betrokken, ongeacht welke specialisten er nog bijgehaald worden. De toegang tot werk is (nog) niet in de sociale teams belegd, maar burgers kunnen er wel terecht voor informatie en advies. Het is wenselijk om de teams onder te brengen in een nieuwe, afzonderlijke, juridische entiteit, zodat zij geen last hebben van oude culturen en gewoonten van de huidige organisaties. Zo zijn zij ook duidelijk herkenbaar voor al onze inwoners. Bovendien wordt hierdoor de integraliteit van alle (oude en nieuwe) taken benadrukt. Het gaat immers om een écht wezenlijk andere manier van werken, ontschot. Transformatie: op expeditie In 2014 is afgesproken, dat de wettelijke taken per 1 januari 2015 goed geborgd zijn. Dat wil zeggen dat de huidige cliënten hun ondersteuning in 2015 behouden en dat nieuwe cliënten goed opgevangen worden. Daarna vindt echter nog doorontwikkeling plaats, omdat de teams nog niet zijn toegerust op alle taken waar we ze voor in willen zetten (deze kunnen variëren van informatie geven en eenvoudige vragen beantwoorden tot multiproblematiek). In 2015 en 2016 zal gewerkt worden aan het verder verstevigen van de sociale teams. De expeditie wordt als metafoor gebruikt om te beschrijven dat we ons eindpunt duidelijk voor ogen hebben, maar de weg naar dit eindpunt toe is niet volledig uitgestippeld. Gaande weg de expeditie zal er steeds meer duidelijkheid komen. Dit vraagt om flexibiliteit om de koers bij te sturen en om op bepaalde momenten de eindbestemming (lees ambitie) aan te scherpen, zodat we beter kunnen anticiperen en voorbereiden wat er allemaal nog gedaan moet worden. Belangrijke ijkmomenten: 1 januari 2015 de wettelijke taken komen over van het Rijk naar de gemeente (transitie), waarbij de eerste opvang, hulp- en dienstverlening wordt geboden door de sociale teams en bestaande cliënten een overgangsrecht hebben. Niemand komt tussen de wal en het schip; 1 januari 2017 moet het regenboogmodel geïmplementeerd zijn (transformatie) en functioneren de sociale teams onder een zelfstandige entiteit. Het oprichten van deze nieuwe juridische entiteit zal stapsgewijs gebeuren. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de inhoudelijke werkzaamheden binnen het sociaal domein, de administratieve afhandeling en de zogenaamde Piofach-onderdelen (personeel, informatievoorziening, organisatie, financiën, automatisering/administratie, communicatie en huisvesting). Tussen 1 januari 2015 en 1 januari 2017 zullen de taken gefaseerd overgaan, waarbij de gemeente eerst een grote faciliterende rol vervult die in de loop van de tijd afgebouwd wordt. Uiteindelijk zal er een duidelijke regierol blijven voor de gemeente t.a.v. een zelfstandig functionerende entiteit. Om de overgang goed te kunnen sturen en waar nodig te kunnen bijsturen, is het van belang dat er in de komende twee jaren een drietal evaluatiemomenten komen waarbij wordt gekeken of we nog op koers liggen. Ook zal er een kwartiermaker voor deze periode gezocht worden om de overgang goed te leiden.

24 24 Risico s, inhoudelijk - afspraken in het kader van de Jeugdwet zijn de eerste 2 jaar bindend. Deze zijn gebaseerd op een bepaald volume. Als het volume teveel toeneemt, is dat een risico, het betreft immers een open einde regeling. Dit geldt overigens ook voor de beide andere wetten; - nog te maken afspraken met de huisartsen: voorkomen dat teveel dure oplossingen worden ingezet door de huisartsen. Het is belangrijk, dat ze goed samenwerken met de sociale teams; - overgangsrecht / garantie t.b.v. cliënten kan extra kosten meebrengen; - de huidige cijfers over cliënten zijn niet volledig en accuraat. Dit kan nog financiële effecten hebben in het kader van het overgangsrecht; - de sociale teams vormen een belangrijke schakel in de toegang tot welzijn en zorg. Indien ze niet gereed zijn per 1 januari 2015, levert dat een extra financieel risico op i.v.m. tijdelijke noodmaatregelingen die dan getroffen moeten worden. Risico's, procesmatig - frictiekosten: (overhead)kosten die ontstaan bij organisaties die mensen laten vertrekken naar de sociale teams. Ook de gemeentelijke organisatie laat mensen gaan; - transformatiekosten: allerlei financiële gevolgen voor bestaande organisaties door het anders inrichten van het sociaal domein, waardoor wellicht de noodzaak ontstaat om bv. personeel over te nemen; - de ontwikkeling van het aantal bijstandsgerechtigden heeft gevolgen voor het financieel eigen risico dat de gemeente draagt. Als er meer bijstandsgerechtigden komen stijgt weliswaar het budget (Buig), maar ook het eigen risico voor de gemeente; - in 2015 wordt een nieuw verdeelmodel gehanteerd vanuit de Wet Buig (inclusief inkomensdeel Wwb). Het is nog onbekend wat dit financieel betekend voor onze gemeente; - ambities om al in 2015 van start te gaan met een nieuwe, frisse entiteit en professionals die in sociale teams functioneren zonder last of ruggespraak, moeten wellicht bijgesteld worden; dit kan leiden tot tijdelijke, duurdere oplossingen; - informatievoorzieningen / monitoring: het huidige applicatielandschap is nog onvoldoende toegerust op de informatiebehoefte in het sociaal domein. Ook vanuit King/Vng zijn er actielijnen uitgezet om de informatievoorziening te laten aansluiten op de informatiebehoefte in het sociaal domein. Vraagstukken rondom privacy en informatiebeveiliging krijgen hierbij ook aandacht. Op 1 januari 2015 is de informatievoorziening transitieproof, maar in de transformatieperiode zal ook de informatievoorziening een transformatie moeten ondergaan. Het ontwikkelen van kengetallen en het sturen daarop is een groeiproces. Budgetten Dienstjaar Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Begroot Begroot Werkelijk Het verschil tussen de budgetten 2014 en 2015 wordt o.a. veroorzaakt door de boeking van de reserve nog uit te voeren werken; de restantbudgetten van 2013 zijn - via de reserve - toegevoegd aan de budgetten 2014.

25 25 7 MILIEU hoofdstuk II.7 Doelstellingen 1. Uitvoering geven aan de speerpunten van het Gemeentelijk rioleringsplan (Grp). 2. Zoeken naar alternatieve methoden voor onkruidbestrijding. 3. Uitvoering geven aan de speerpunten van het Milieubeleidsplan / Afvalbeleidsplan en Actualiseren nota Duurzame ontwikkeling. Producten 144 Afval OW Projecten en actiepunten 145 Riolering REAL 146 Milieu OW Prod Omschrijving, resultaat Actiepunten Einddatum 143 Bestrijding eikenprocessierups; beheersbaar houden eikenprocessierups. Plaatsen vlindervallen. Verdelgen van rupsenconcentraties. Verhogen biodiversiteit. 145 Samenwerking in de waterketen. 146 Duurzame ontwikkeling; uitvoering nota. Budgetten Betreft samenwerkingsprogramma met waterschap Velt en Vecht en verschillende gemeenten inzake ontwikkeling afvalwaterplan, reiniging en inspectie riolering, aanbesteden, meten en monitoren, gemalenbeheer, subsidie en belastingheffing. Herijken nota Duurzame ontwikkeling Dienstjaar Totaal lasten Totaal baten Totaal saldo Begroot Begroot Werkelijk Het verschil tussen de budgetten 2014 en 2015 wordt o.a. veroorzaakt door de boeking van de reserve nog uit te voeren werken; de restantbudgetten van 2013 zijn - via de reserve - toegevoegd aan de budgetten 2014.