Fysiek fixatie in Antwerpse ziekenhuizen

Transcriptie

1 Fysiek fixatie in Antwerpse ziekenhuizen PWO Karel de Grote-Hogeschool Slachmuylders K, MSc., Elseviers, M., Ph.D, Ceulemans C., MSc., Verschelden, G., MSc., Peeters, T., MSc., Michiels, I., MSc., Van Houdt, M., MSc., Van Genechten G., MSc., Roosens J. MSc., Project partners: Universiteit Antwerpen, Master Verpleegkunde en Vroedkunde Universitair Ziekenhuis Antwerpen Gasthuiszuster Antwerpen

2 Outline Literatuurgegevens Prevalentie/definitie/gevolgen van fixatie Doel van het onderzoek Resultaten Discussie Take home message

3 Prevalentie fysieke fixatie Rusthuizen: Internationale gegevens: 21 tot 85% (Hamers et al., 2001; Schelle, et al., 2004; Tuarima et al., 2003) Belgische gegevens: 76% tot 85,5% Zonder onrusthekken : 45.5% Ziekenhuizen: Internationale gegevens: 6 tot 86% Belgische gegevens? (Van Wesenbeeck et al., 2001) (Hamers et al., 2005; Minnick et al., 1998; Peeters, 2007)

4 Definitie fysieke fixatie Elk middel, materiaal of uitrusting, vastgemaakt aan of dichtbij het lichaam van een persoon Niet controleerbaar of gemakkelijk verwijderbaar Opzettelijk bedoeld om te voorkomen dat de persoon zijn lichaam naar een gekozen positie beweegt, of dat een persoon normale toegang heeft tot zijn lichaam. (Retsas, 1998)

5 Gevolgen van fysieke fixatie Patiënten Kans op letsel en ongevallen Immobilisatie door langdurige of onjuiste fixatie Psychisch lijden Familie Zorggevers (Van Wezenbeeck, 2001; Evans et al., 2002, 2003; Demaiter, 2003; Capezuti, 2004; Gallinagh et al., 2002)

6 Doelstelling onderzoek Luik 1: In kaart brengen van de prevalentie, redenen en risicofactoren m.b.t. fysieke fixatie bij gehospitaliseerde patiënten. Luik 2: Peilen naar de kennis, houding en het beslissingsproces van zorgverleners m.b.t. fysieke fixatie.

7 Luik 1: prevalentiestudie Cross-sectionel design Uitgevoerd tussen 07/11/07 en 02/04/08 In 4 ziekenhuizen Telkens op 2 afdelingen

8 Steekproef N = 1584 patiënten Leeftijd: M=74 j (range jaar) Hulpbehoevendheid 50 tot 80% was gedeeltelijk tot volledig hulpbehoevend voor ADL Geslacht Zintuiglijk vermogen Gedragsstoornissen Waarden % Vrouw Man Zichtproblemen Gehoorproblemen Spraakproblemen Zwerfgedrag Agressief gedrag Dag-nacht stoornis Desoriëntatie Geneesmiddelen Psychotica Sedativa Antidepressiva Morfine

9 Prevalentie fysieke fixatie 1584 patiënten geïncludeerd 755 patiënten fysiek gefixeerd % patiënten met fysieke fixatie G G G Prevalentie fysieke fixatie 48% Afdeling

10 Prevalentie van fixatie: exclusie bedhekken Fysieke fixatie met exclusie van bedhekken 16% (range 7-26% per afdeling!) % patiënten met % patiënten met fysieke fixatie Zonder bedhekken G G Afdeling G G Afdeling 41 42

11 Fixatiemiddelen bedhekken voorzettafel lendengordel polsbandjes % patiënten Afdeling

12 Redenen tot fixatie Reden tot fixatie Score* fixatie met bedhekken Preventie van vallen 1790 Patiënt vraagt 246 Zwerfgedrag 198 Gevaar sondes uittrekken 98 Letsel vermijden 93 Familie vraagt 44 Storend voor andere patiënten 39 Storend voor personeel 36 *Score = freqx3 (belangrijkste) + freqx2 (tweede belangrijkste) + (derde belangrijkste)

13 Risicofactoren fysieke fixatie Totaal (n=1584) Gefixeerd (n=755) Nietgefixeerd (n= 826) Administratieve gegevens Leeftijd 74 (18-99) 79,8% 67,8% ADL gegevens Score (gem) (SD) 14,0 (3,0) 9,5 (3,1) Zintuiglijke gegevens Zichtstoornissen Spraakstoornissen Gedragstoornissen Zwerfgedrag Agressie Dag/nachtstoornissen Acute verwardheid Desoriëntatie Geneesmiddelengebruik Antipsychotica Antidepressiva Aantal per dag (gem) (range) 57% 17% 6% 4% 11% 11% 22% 15% 29% 8 (1-25) 61,5% 24,9% 10,4% 6,8% 20,2% 16,6% 53,9% 21,3% 24,1% 9,3 53,3% 9,3% 1,7% 1,6% 2,8% 5,6% 13,2% 9,1% 16,9% 7,5

14 Luik 2: houding, kennis en beslissingsbevoegdheid Eenmalige bevraging (hoofd)verpleeg- en zorgkundigen N = 198 respondenten Leeftijd: M=41 j (range jaar) Meetinstrumenten: Houding: Perceptions of restraint Use Questionnaire (PRUQ) (Evans en Strumpf, 1993) Kennis: Physical restraint questionnaire (Janelli et al., 1991) Beslissingsbevoegdheid: Gestructureerde vragenlijst

15 Houding t.o.v. fysieke fixatie 75% van de respondenten staat positief tegenover fysieke fixatie Minder positief tegenover fysieke fixatie: Voltijds werkende respondenten Hoofdverpleegkundigen Houding tegenover fysieke fixatie NIET bepaald door: Leeftijd Beroepservaring

16 Houding t.o.v. redenen fixatie

17 Kennis over fysieke fixatie Scoren hoger: Voltijds werkende zorgverleners (p<0,001) Hoofdverpleegkundigen Verpleeg- en zorgkundigen die in 2007 een bijscholing gevolgd hadden (p=0,01). Kennisscore niet beïnvloed door: Geslacht Leeftijd Aanwezigheid van een fixatiebeleid

18 Kennis over fysieke fixatie De zorgkundigen scoorden significant lager dan de hoofdverpleegkundigen (p=0,01). Geen significant verschil tussen de kennisscore van gegradueerde en gediplomeerde verpleegkundigen

19 Kennis met betrekking tot fixatie Veiligheid % Juiste antwoorden Een patiënt mag nooit in vlakke rugligging in bed gefixeerd worden 32,5 wegens het gevaar om te stikken. Er bestaan alternatieven voor fysieke fixatie. 69,4 Fixatie is geen doeltreffende interventie tegen vallen. 41,3 Wetgeving Verpleegkundigen hebben geen toestemming van de arts nodig indien zij een patiënt willen fixeren. Familie heeft, indien de patiënt niet toerekeningsvatbaar is, het recht om fixatiemiddelen te weigeren. Zorgkundigen mogen nooit op eigen initiatief patiënten fixeren, ook niet in noodgevallen 32,8 71,0 46,7

20 Beslissingsbevoegdheid en fysieke fixatie Meeste zorgverleners beslissen in overleg met een collega en 3 op 5 overlegt met de arts. Familie en patiënt worden in respectievelijk 50 en 30% van de gevallen betrokken. Zorgverleners die werken op een geriatrische afdeling vinden het belangrijker te overleggen met alle betrokkenen dan zorgverleners die niet werken op een geriatrische afdeling. Patiënt (OR:2,9), Ganse team (OR: 3,5) Fysiotherapeut (OR: 3,3) en ergotherapeut (OR: 5,8)

21 Beslissingsbevoegdheid en fysieke fixatie Meer overleg met de patiënt en familie door zorgverleners die het voorbije jaar een bijscholing hebben gekregen (OR: 2,7 & 2,8) Hoofdverpleegkundigen overleggen meer met de arts en met de patiënt dan gewone verpleegkundigen (OR: 2,4 & 1,9)

22 Discussie Hoge prevalentiecijfers Voornaamste reden = valpreventie MAAR! Belangrijkste kenmerken van risicopatiënten: leeftijd, gestegen hulpbehoevendheid, polifarmacy, gedragsstoornissen en desoriëntatie Hoofdverpleegkundigen meest negatief tegenover fixatie Belangrijke kennistekorten Nog onvoldoende (multidisciplinair) overleg

23 Take home message Wetenschappelijk onderbouwde fixatie richtlijn Fixatie-educatiebeleid Veiligheid van de patiënt Kennis betreffende fixatiealternatieven Op fixatie gerichte organisatie

24 Vragen? Karel de Grote-Hogeschool Departement Gezondheidszorg Van Schoonbekstraat 143, 2018 Antwerpen T