Deze dag dient als inspiratiebron, om

Transcriptie

1 Vrijheidsbeperking en fixatie

2 Inleiding In de praktijk worden vaak maatregelen genomen om ouderen te beperken in hun vrijheid. Deze dag dient als inspiratiebron, om eens stil te staan en te zoeken naar alternatieven. Wat kunnen wij anders doen in functie van het autonoom handelen van de oudere?

3 Enkele voorbeelden Het afnemen van de autosleutels. Geen suiker bij iemand met diabetes. Beperken van sigaretten of sigaren. Geen alcohol bij bepaalde medicatie. In de winter niet naar buiten zonder jas. Geen dessert als je anders niks eet. Geen chips en wijn s avonds.

4 Het wettelijk kader In artikel 12 van de Grondwet vermeldt men dat de vrijheid van ieder individu wordt gewaarborgd. In artikel 5 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens staat: Eenieder heeft recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid. Niemand mag van zijn vrijheid worden beroofd, behalve

5 Het wettelijk kader In principe is het in vrijheid beperken van ouderen en het fixeren van ouderen niet toegelaten. Uitzondering: De beoefenaars van de verpleegkunde worden door de wet toegelaten vrijheidsbeperkende maatregelen te nemen, voor zover deze binnen de beroepsuitoefening vallen.

6 Het wettelijk kader Delijst met de technische verpleegkundige prestaties en medisch toevertrouwdehandelingen is uitgeschreven in het KB van 18 juni 1990 en vermeldt: maatregelen ter voorkoming van lichamelijke letsels: fixatiemiddelen, isolatie, beveiliging en toezicht.

7 Een ethische benadering Demenselijke persoon in relatie tot anderen staat centraal. Door te leven in verbondenheid worden mensen ten volle mens en dus zelfstandige individuen. Ethiek is de kunst om het goede leven van mensen te bevorderen. Evaluatie van de situatie is belangrijk.

8 Praktijk Procedure voor fixatie van een bewoner. Onderstaande procedure werd ontwikkeld door Annelies Vansteenland en mezelf in en kan worden gebruikt als voorbeeldprocedure. Overlopen van de verschillende stappen.

9 Procedure voor fixatie Doel van de procedure: Afspraken vastleggen in verband met de visie en de werkwijze omtrent fixatie in functie van: Uniformiteit it it Eenduidigheid Gelijkvormigheid

10 Procedure voor fixatie Doel van de procedure: Praktische handvaten bieden zodat het toepassen van fixatie een doordacht onderdeel is van het multidisciplinaire zorgproces. Zorgen voor een goede ondersteuning bij het nemen van een verantwoorde beslissing.

11 Procedure voor fixatie Doel van de procedure: Streven naar optimale zorg en kwaliteit van leven bij de bewoner.

12 Procedure voor fixatie Toepassingsgebied van de procedure: De procedure is van toepassing op alle bewoners van het woonzorgcentrum waarbij een knelsituatie in verband metfixatie is vastgesteld.

13 Procedure voor fixatie Definities: Fysieke fixatie is de vrijheid van de bewoner op één of andere manier wegnemen. Enkele middelen die kunnen toegepast worden zijn: relaxzetel of rolwagen met voorzettafel, slaapzak, Zweedse band, heupriem, enkelband, polsband, bedsponden, verpleegdeken,

14 Procedure voor fixatie Definities: Chemische fixatie is het terrein van de arts. De medicatie wordt voorgeschreven door de arts en toegediend door de verpleegkundige of de zorgkundige.

15 Procedure voor fixatie Verloop in een chronische situatie: Stroomdiagram in boek, figuur 2. Knelsituatie li i i.v.m. fixatiei Overleg met de verschillende partijen Na overeenkomst de bewoner informeren Continu evalueren van de situatie!

16 Procedure voor fixatie Verloop in een acute situatie: Acute situaties zijn ogenblikken waarop zich onverwacht een knelsituatie voordoet en de bewoner best onmiddellijk gefixeerd wordt. Hier zal de bewoner geïnformeerd worden, zal het teamlid de fixatie uitvoeren en zullen de gegevens genoteerd worden. De probleemsituatie wordt besproken op de eerstvolgende briefing.

17 Procedure voor fixatie Registratie van de fixatie op de evaluatiekaart, figuur 3: Dezekaart geeft een snel overzicht van de gevolgde procedure voor het fixeren. Ze beschrijft de reden, het gekozen fixatiemiddel, het fixatiemoment, de communicatie en biedt ruimte voor individuele opmerkingen.

18 De taak van de ergo Het is de taak van de ergotherapeut om op een creatieve manier te zoeken naar alternatieven voor fixatie. De ergotherapeut observeert het gedrag van de bewoner, dit zowel tijdens een activiteit, een ADL sessie of gewoon gedurende de dag. Deze informatie geeft de ergotherapeut door aan het team.

19 De taak van de ergo De taak is gericht op enerzijds het nagaan van de individuele noden en behoeften van de oudere en anderzijds het luisteren naar de motieven van het team. Een evenwicht tussen de belangen van het team en de belangen van de oudere staan centraal.

20 De taak van de ergo Als blijkt uit observatie dat het gedrag wordt uitgelokt door omgevingsfactoren, dan is fixatie niet de juiste oplossing. Het is aan de ergotherapeut om alle omgevingsfactoren te beoordelen en indien nodig aan te pakken zodat een voorgestelde fixatie mogelijks kan vermeden worden.

21 De taak van de ergo De ergotherapeut zoekt zo samen met het team naar de meest kwaliteitsvolle oplossing en zoekt steeds naar de oorzaak van het gedrag dat de fixatie uitlokt. De ergotherapeut evalueert samen metde andere collega s van het multidisciplinaire team de genomen beslissing.

22 De taak van de ergo De taak van de ergotherapeut is aanvullend op het zoeken en aanpakken van de oorzaak van het gedrag, vooral gericht op het geven van advies. We streven ernaar met de arts, het multidisciplinaire team en de bewoner of zijn vertegenwoordiger tot een consensus te komen.

23 Besluit Het is de bedoeling dat het multidisciplinaire team tot een weldoordachte beslissing komt. De verpleegkundigen en zorgkundigen gaan over tot het wel of niet fixeren, en dit conform het zorgplan. Het algemeen doel is dat de bewoner op een zo optimaal mogelijke manier de laatste periode van zijn leven kan doorbrengen.

24 Besluit Fixatie is en blijft een ethische kwestie waarbij het evalueren van de waarden centraal staat. Het is een constant zoeken naar het evenwicht tussen de zorg verleend door het team en de autonomie van de bewoner. Fixeren van ouderen blijft bij voorkeur een uitzonderingssituatie waarbij verschillende waarden worden afgewogen en de uiteindelijke keuze gaan bepalen.

25