Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur

Transcriptie

1 Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, K.U.Leuven & Dienst Geriatrie, UZ Leuven

2 Voorkomen 40% tot 60% van alle incidenten binnen het ziekenhuis zijn valincidenten 1,4 tot 17,9 valincidenten per 1000 verpleegdagen 2% tot 17% valt minstens 1 keer tijdens de opname 8% tot 44% valt meerdere keren (NVKG richtlijn, 2004; Nyberg et al., 1995; Oliver et al., 2004; Oliver et al., 2006; Schwendimann et al., 2006)

3 Voorkomen Multicenter studie in 6 Belgische ziekenhuizen (Verhaeghe et al., 2004) 2703 patiënten van 19 jaar of ouder gemid. lftd = 67.5 jaar; 55.7% vrouwen minstens 48 uur gehospitaliseerd totale steekproef (n= 2703) chirurgie (n= 911; 33.7%) alg. inwendige GNK (n= 1059; 39.2%) geriatrie (n= 733; 27.1%) aantal valincidenten per 1000 verpleegdagen 7,5 2,1 6,9 9,9 % vallers op het totaal aantal patiënten van die populatie (aantal vallers *100 / aantal patiënten) 5,5% 1% 4,5% 12,4%

4 Fysieke impact Multicenter studie in 6 Belgische ziekenhuizen (Verhaeghe et al., 2004) 30,8% (n = 64) van de 208 valincidenten met fysiek letsel 80% (n= 51) mineure letsels met schaafwonden, kneuzingen, huidwondjes, kleine snijwonden die geen of weinig verzorging vragen 12% (n= 8) met verstuikingen, grote en/of diepe snijwonden, die een medische en/of verpleegkundige interventie vereisen 8% (n= 5) majeure letsels met botbreuken, bewustzijnsverlies, veranderingen in mentale en/of lichamelijke toestand die de tussenkomst van een arts vereisen en een negatieve impact hebben op het verloop van de behandeling van de patiënt en kunnen resulteren in een verlengd verblijf

5 Psychologische impact angst om opnieuw te vallen: 32% verlies van zelfvertrouwen, verlies van onafhankelijkheid, restrictie in activiteiten, leidt tot toename van het valrisico, verlengde hospitalisatie (AGS panel on falls prevention et al., JAGS 2001; Masud & Morris, Age Ageing 2001; Tinetti, NEJM 2003)

6 Economische impact: verblijfsduur Multicenter studie in 6 Belgische ziekenhuizen (Verhaeghe et al., 2004) Gemiddelde verblijfsduur van de vallers (n = 148) Gemiddelde verblijfsduur van de niet-vallers P-waarde (n = 2555) chirurgie 12,3 dagen 5,6 dagen 0,000 algemeen inwendige GNK 16,4 dagen 8,3 dagen 0,044 geriatrie 26 dagen 17,3 dagen 0,000

7 Andere negatieve gevolgen Schuldgevoelens medisch en verplegend personeel Klachten van patiënt & familie juridische gevolgen

8

9 Studie Design Steekproef Duur van de studie Gemiddelde leeftijd Interventie Afdeling met lange verblijfsduur (gem. verblijfsduur > 1,5 jaar) Bischoff 2003 RCT n = wk 85 y UNI Revalidatie-afdelingen (gem. verblijfsduur 36,9 dagen) Mayo 1994 RCT n = y 72 y UNI Donald 2000 RCT n = 54 9 mo 83 y BI = 2x UNI Haines 2001 RCT n = mo 80 y MULTI Vassallo 2004 CT n = y 82 y MULTI Revalidatie en acute afdeling (gem. verblijfsduur 19,7 dagen) Healey 2004 RCT n = 1, mo 81 y MULTI Acute afdelingen (gem. verblijfsduur 11,7 dagen) Tideiksaar 1993 RCT n = 70 9 mo 84 y UNI Schwendimann 2006 CT n = mo 69 y MULTI

10 Type interventies Unifactoriële interventies Multifactoriële interventies

11 Type interventies Unifactoriële interventies Multifactoriële le interventies

12 Studie Design Steekproef Duur studie Leeftijd Interventie Afdeling met lange verblijfsduur (gem. verblijfsduur > 1,5 jaar) lange verblijf geriatrische eenheid wachtende op plaatsing Bischoff 2003 RCT n = wk 85 y UNI Calcium + vitamine D 3 Standaard: 2x600mg calcium per dag Interventie: plus 2x400IE vit D 3 per dag spierversterkend effect Voor alle vrouwelijke patiënten op afdeling

13 Studie Design Steekproef Duur studie Leeftijd Interventie Revalidatie-afdelingen (gem. verblijfsduur 36,9 dagen) Mayo 1994 RCT n = y 72 y UNI Identificatie-armbandje Armbandje om oplettendheid te verhogen van personeel en patiënt Voor patiënten met minstens één risicofactor voor vallen valgeschiedenis incontinentie CVA

14 Studie Design Steekproef Duur studie Leeftijd Interventie Acute afdelingen (gem. verblijfsduur 11,7 dagen) Geriatrische evaluatie en behandeleenheid Tideiksaar 1993 RCT n = 70 9 mo 84 y UNI Bedalarmsysteem Druksensor bovenaan matras signaal verpleegwacht als patiënt bed verlaat Voor patiënten met een slechte bed mobiliteit Moeilijke bed transfer Onstabiele zitbalans Voeten niet plat op de grond / voeten glijden weg Onmogelijkheid om belsysteem te hanteren

15 Studie Design Steekproef Duur studie Leeftijd Interventie Revalidatie-afdelingen (gem. verblijfsduur 36,9 dagen) Donald 2000 RCT n = 54 9 mo 83 y BI = 2x UNI Vloerbekleding: Tapijt versus vinyl Oefeningen: Standaardfysiotherapie versus extra oefeningen voor heup- en enkeldorsiflexoren Alle patiënten van elke risicogroep kregen ad random één van de vloerbekledingen en al dan niet extra oefeningen

16 Type interventies Unifactoriële interventies Multifactoriële interventies

17 Studie Design Steekproef Duur studie Leeftijd Interventie Geriatrische revalidatie-afdeling (gem. verblijfsduur 36,9 dagen) Haines 2001 RCT n = mo 80 y MULTI Geriatrische revalidatie en acute afdeling (gem. verblijfsduur 19,7 dagen) Healey 2004 RCT n = 1, mo 81 y MULTI Haines & Healey: multi Gerichte interventies op risicofactoren Door welke disciplines? Haines: multidisciplinair Healey: verpleegkundige (+ verwijzingen naar andere disciplines) Healey: enkel patiënten met valgeschiedenis bij opname (bijna) gevallen tijdens opname

18 Haines: illustratie doelgerichtheid Gebruik van the Peter James Centre falls risk assessment tool (PJC FRAT) = assessment & interventie tool op basis van klinische beoordeling Verpleging Graad van onafhankelijkheid bij toiletbezoek valpreventie informatie brochure Valrisico symbool aan bed Kinesitherapeut Stappen en transfer Oefenprogramma (T ai Chi principes) Ergotherapeut Graad van onafhankelijkheid bij kleden en wassen educatie programma valpreventie in ZHsetting Alle disciplines Toepassing heupprotectoren

19 Healey: illustratie doelgerichtheid Verpleging mobiliteit verwijzing naar kinesitherpeut polyfarmacie/risicomedicatie afbouw/bijsturen medicatie schoeisel advies aan familieleden voor vervanging slecht zicht verwijzing oftalmoloog bedhoogte laagste stand oproepsysteem educatie gebruik bel + binnen handbereik

20 Studie Design Steekproef Duur studie Leeftijd Interventie Geriatrische revalidatie-afdeling (gem. verblijfsduur 36,9 dagen) Vassallo 2004 CT n = y 82 y MULTI Vassallo: multi Wekelijkse multidisciplinaire bespreking valrisico patiënt a.h.v. Downton score Hoog risicopatiënten: Identificatie-armbandje Gerichte interventies op risicofactoren idem aan voorgaande studies Aanpassing omgeving verwijderen van rommel in omgeving bed, nabijheid toiletstoel,

21 Studie Design Steekproef Duur studie Leeftijd Interventie Acute afdelingen interne GNK (gem. verblijfsduur 11,7 dagen) Schwendimann 2006 CT n = mo 69 y MULTI Schwendimann: multi Screening van valrisico a.h.v. Morse Fall Scale (MFS) MFS > 55 selectie uit 15 VPK-ige interventie gericht op geïdentificeerde problemen Educatie en informatie sessie aan VPKn regelmatige feedback sessie betreffende resultaten standaard valregistratie

22

23 Resultaten & Discussie Aantal valincidenten

24 Aantal valincidenten Unifactoriële interventies Geen significante daling in interventiegroep Uitz: calcium + vitamine D 3 (Bischoff )(49% reductie, na 12 weken) Doelgerichte interventie ( overige Uni) Geriatrische afdeling met lange verblijfsduur Verhoogd risico op vit D deficiëntie Verhoogd risico op vermindering musculoskeletale functie Verhoogd valrisico

25 Aantal valincidenten Multifactoriële interventies Wel doelgerichtheid Haines: sign 30% reductie, pas na 45 dagen Healey: sign 41% reductie MAAR Vassallo: 7% stijging in interventie, NIET sign Schwendimann: 27% reductie, maar NIET sign Acute setting

26 Aantal valincidenten Multifactoriële interventies Meta-analyse: Significant gepoold relatief risico van 0.74 (95%BI ) MAAR Na correctie voor geclusterde studies werd het gepoold relatief risico NIET significant 0.82 (95%BI ) Opmerking Beperkt aantal (vergelijkbare) studies Oliver et al (2007): RR fall : 0.82 (95% BI: )

27 Resultaten & Discussie Aantal vallers

28 Aantal vallers Geen enkele interventie toonde een significante reductie van het aantal vallers Ook de meta-analyse kon geen reductie aantonen Geen evidentie voor primaire preventie

29 Conclusie Geen betrouwbaar bewijs dat valpreventieprogramma s in ZH een reductie geven van het aantal valincidenten het aantal vallers MAAR tendens dat interventies die doelgericht inwerken op de valrisicofactoren bij de patiënt, het aantal valincidenten reduceren

30 Conclusie Implicaties voor de praktijk Subacute eenheden of eenheden met lange verblijfsduur hoogste risico, maar ook meeste effect Identificatie van de belangrijkste valrisicofactoren bij alle patiënten zeker bij patiënten die reeds gevallen zijn!! Best inwerken op meerdere risicofactoren (multifactorieel) Multidisciplinaire aanpak

31 Conclusie Belangrijkste risicofactoren Instabiel wandelpatroon Spierzwakte van onderste ledematen Urinaire incontinentie / hoge frequentie of hulp nodig bij toiletbezoek Voorgeschiedenis van valproblematiek Agitatie, delirant / verward gedrag, verminderd beoordelingsvermogen Elk recent opgestart of verhoogd geneesmiddel is verdacht; in het bijzonder centraal werkende sedativa / hypnotica (Oliver et al. 2004, Age and Ageing, 33, )

32 Conclusie Veder onderzoek Preventie van gevolgen van vallen (bv. fracturen) Valpreventie in de acute setting Valreductie-effect van afzonderlijke elementen in de multifactoriële valpreventieprogramma s Kosteneffectiviteit