Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen

Transcriptie

1 Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen Koen Milisen RN, PhD & Ellen Vlaeyen, RN, MSN Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg (KU Leuven)

2 Probleemstelling: incidentie Valincidentie 65+ thuis versus WZC % thuis WZC val 1 / jaar val 2 / jaar valindicentie per specifieke doelgroep (CBO guideline 2004, Allan et al. 2009, Milisen et al. 2012, Cameron et al. 2012)

3 Probleemstelling: gevolgen Gevolgen valincident Fysiek Psychosociaal Economisch

4 Probleemstelling: gevolgen Gevolgen valincident Fysiek Klein letsel: 30-50% Ernstig letsel: 10-15% Heupfractuur: 4% Psychosociaal Economisch (Tinetti et al. 2003, Kannus et al. 2005, Berry et al. 2008, Haentjens et al. 2010, Sawka et al. 2010, Papaioannou et al. 2000)

5 Probleemstelling: gevolgen Gevolgen valincident Fysiek Psychosociaal Valangst: 50% Zowel vallers als niet-vallers 67% activiteiten Economisch Functioneren Sociale interactie Bewegen (Gillespie et al. 2007, Zijlstra et al. 2007, scheffer et al., 2008, Zijlstra et al. 2009) +++ Valrisico

6 Probleemstelling: gevolgen Gevolgen valincident Fysiek Psychosociaal Economisch Duurste categorie alle trauma s ouderen Vnl. heupfracturen Bijkomende kost jaar volgend op fractuur vgl. met ouderen zonder heupfractuur (Englander et al. 1996, Masud et al. 2001, Haentjens et al. 2001&2005, Seematter-Bagnaud et al. 2006, Dejaeger et al. 2008, Meerding et al. 2006, Watson et al. 2011)

7 Probleemstelling Vallen = acuut gebeuren Valrisico = chronisch Resultaat complexe interactie onderliggende factoren: Intrinsiek vb. evenwicht en spierkacht, slecht zicht, orthostatische hypotensie, pijn, Extrinsiek vb. medicatie, omgevingsfactoren Gedrag van de oudere vb. op ladder gaan staan DUS nood valpreventie woonzorgcentra (Ganz et al. 2008, Zijlstra et al. 2009, Woolcott et al. 2009, Tinetti & Kumar 2010 Close & Lord 2011)

8 In literatuur verschillende soorten interventies: Unifactoriële interventies Multiple interventies Multifactoriële interventies (Lamb et al. 2007, Lamb et al. 2011)

9 Unifactoriële interventies: 1 aan alle (Lamb et al. 2007, Lamb et al. 2011)

10 Multiple interventies: meerdere aan alle (Lamb et al. 2007, Lamb et al. 2011)

11 Multifactoriële interventies: meerdere individueel assessment (Lamb et al. 2007, Lamb et al. 2011)

12 2 systematic reviews verschenen BMJ Jan 13;334(7584):82. Epub 2006 Dec 8.

13

14 Conclusie 2 meta-analyses voor WZC Geen significante daling in Aantal valincidenten Aantal vallers (Oliver et al. 2007, Cameron et al. 2010, Cameron et al. 2012)

15 Conclusie 2 meta-analyses voor WZC Geen significante daling in Aantal valincidenten Aantal vallers (Oliver et al. 2007, Cameron et al. 2010, Cameron et al. 2012)

16 Unifactorieel: vitamine D supplementen 28% valincidenten (RR=0.72, 95% CI: ) Geen effect op vallers Multifactoriële interventies door MD-team (posthoc subgroep analyses) 40% valincidenten (RR=0.60, 95% CI: ) 15% vallers (RR=0.85, 95% CI: ) (Cameron et al. 2010)

17 Update 2012 Inconsistente resultaten blijven Unifactorieel: vitamine D supplementen 37% valincidenten (RR=0.63, 95% CI: ) Geen effect op vallers Multifactoriële interventies Positieve trend valincidenten & vallers Nood aan verder onderzoek (Cameron et al. 2012)

18 Conclusies m.b.t. oefentherapie Inconsistente resultaten Update: oefenprogramma s (posthoc analyses) Trend: valincidenten in intermediate level care Trend: valincidenten in high level nursing care DUS: bijzondere aandacht voor ouderen met hoog kwetsbaarheidsprofiel Valrisico en letsels kunnen toenemen Supervisie steeds vereist (Cameron et al. 2010; Cameron et al. 2012)

19 Grote variatie definiëring WZC zeer heterogene groep bewoners grote verschillen in zorgzwaarte Deels verklaring waarom metaanalyses geen effect? Cochrane review: aanzienlijke heterogeniteit (Flicker et al. 2005, Sorensen et al. 2006, DHHS 2011, PubMed MeSH 2012, , Cameron et al., 2012)

20 Daarom nieuwe systematic review met meta-analyse

21 In afgebakende subgroep Residential facilities that provide 24-houra-day surveillance, personal care and limited clinical care for persons who are typically elderly and infirm. (Sorensen et al., 2006) Onderzoeksvraag Wat zijn de karakteristieken en de effectiviteit van uni-, multiple- en multifactoriële valpreventiemaatregelen voor ouderen opgenomen in WZC?

22 Karakteristieken valpreventieprogramma s 6 unifactorieel Training & educatie (3) Medicatie aanpassing (2) Vitamine D supplementen (1) Oefenprogramma (1) 1 multiple Oefenprogramma & continentietraining (1) 6 multifactorieel (Vlaeyen et al. 2015)

23 Karakteristieken multifactoriële valpreventieprogramma s Studie Becker Rapp Oefenprogramma Medicatie Interventiecomponenten Orthostatische hypotensie Omgeving Heup protector Multidisciplinaire interventie in alle studies behalve Kerse et al. (Vlaeyen et al. 2015) Zicht Voet & schoen Goal setting & Feedback X 0 0 X X 0 0 X Dyer X X X X 0 X X 0 Kerse X X McMurdo X X X X 0 X 0 0 Neyens X X 0 X Ray 0 X X X 0 0 X X

24 Conclusie nieuwe meta-analyse Geen significante daling in Aantal valincidenten (RR=0.93, 95% CI: ) Aantal vallers (RR=0.97, 95% CI: ) MAAR 21% herhaaldelijke vallers (RR=0.79, 95% CI: ) (Vlaeyen et al. 2015)

25 Conclusie nieuwe meta-analyse (priori subgroep analyses) Unifactorieel: geen effect CAVE: training & educatie: 29% valincidenten (RR=1.29, 95% CI: ) Multiple: geen effect Multifactorieel door MD-team: 33% valincidenten (RR=0.67, 95% CI: ) 21% herhaaldelijke vallers (RR=0.79, 95% CI: ) Geen effect op aantal vallers (RR=0.83, 95% CI: ) (Vlaeyen et al. 2015)

26 DUS: Evidentie Multifactoriële interventies uitgevoerd door een MD-team leiden tot significant minder valincidenten en minder herhaaldelijke vallers Oefenprogramma: inconsistente resultaten Oppassen met oefentherapie als unifactoriële interventie, wel in multifactorieel programma Bijzondere aandacht voor ouderen met hoog kwetsbaarheidsprofiel

27 Praktijkrichtlijn Valpreventie = multidisciplinair Huisarts Kinesitherapeut Verpleegkundige Ergotherapeut Zorgkundige - verzorgende

28

29 Contact Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde Kapucijnenvoer 35 blok d - bus LEUVEN Ellen.vlaeyen@kuleuven.be Koen.milisen@kuleuven.be