Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting"

Transcriptie

1 Nederlandse Samenvatting 197

2 198

3 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht. Na een overzicht van de recente literatuur betreffende PCI voor een acuut hartinfarct in hoofdstuk 1, wordt in hoofdstuk 2.1 de prognostische betekenis beschreven van de tijd tot behandeling bij patiënten met een ST-elevatie infarct (STEMI) welke behandeld worden met primaire PCI. Na 1 jaar waren er van de onderzochte patiënten 103 overleden (5,8%). Een lange tijd tussen ontstaan van klachten en PCI was significant geassocieerd met een verminderde doorstroming van het bloedvat na primaire PCI (TIMI 3 flow en blush) en een hogere sterfte na 1 jaar. Dit verband was nog duidelijker aanwezig bij patiënten met een hoog risico en bij patiënten met een afgesloten vat (TIMI 0 of 1) voor de PCI. Er was geen verband tussen de tijd van aankomst ziekenhuis tot PCI en verhoogde sterfte. Na multivariate analyses bleek een tijdsduur tussen begin klachten en PCI langer dan 4 uur een onafhankelijke voorspeller van sterfte na 1 jaar. In hoofdstuk 2.2 werd onderzocht of de relatie tussen ischemische tijd en sterfte na 1 jaar gradueel was. Oudere patiënten, vrouwen en patiënten met diabetes mellitus of een eerdere revascularisatie in de voorgeschiedenis hadden een langere tijd tussen begin klachten en behandeling. Patiënten die een geslaagde primaire PCI ondergingen hadden een kortere tijd tussen ontstaan klachten en PCI. Na correctie voor leeftijd, geslacht, diabetes mellitus en eerdere revascularisatie, bleek dat iedere additionele 30 minuten tijd tussen begin klachten en PCI 199

4 significant de kans op sterfte na 1 jaar verhoogde (relatief risico 1.08; 95% betrouwbaarheidsinterval ). In hoofdstuk 2.3 onderzochten we het verband tussen tijd van begin klachten tot PCI (ischemie duur) en de mate van myocardiale reperfusie en schade. Er bleek een significant verband tussen langere ischemie duur en een verminderde myocardiale blush en herstel van het elektrocardiogram (ECG) na de PCI. Ook hadden patiënten met een langere ischemie duur een groter infarct. Dit verband kon ook worden vastgesteld in patiënten met een goede doorstroming van het bloedvat na de PCI (TIMI 3 flow). In hoofdstuk 3.1 rapporteren we het beloop van patiënten die behandeld zijn met primaire PCI wegens een afsluiting van de hoofdstam van het linker kransslag vat. De ziekenhuis-sterfte is bij deze groep patiënten zeer hoog (56%). Opvallend was dat patiënten die de ziekenhuis-periode overleefden een relatieve goede prognose hebben. Na multivariate analyse bleek dat bij deze patiënten een afwezige of matige collaterale circulatie, slechte doorbloeding van de linker coronair arterie na de PCI (TIMI 0-2) en cardiogene shock bij opname significante voorspellers waren van ziekenhuis sterfte. In hoofdstuk 3.2 wordt het verband tussen doorstroming van de infarct gerelateerd coronair arterie voordat de primaire PCI is uitgevoerd en sterfte na 1 jaar beschreven. Een verminderde doorstroming van het bloedvat voor de procedure was geassocieerd met een minder goed PCI resultaat, met verminderde myocardiale perfusie. Tevens was dit geassocieerd met een hogere sterfte na 1 jaar. Na gestratificeerde 200

5 analyses bleek dit verband echter alleen aanwezig bij patiënten met een hoog risico. Nederlanse Samenvatting In hoofdstuk 3.3 wordt de relatie tussen hartfalen bij opname en myocardiale reperfusie na de primaire PCI onderzocht, alsmede het verband hiervan op sterfte. Een goede myocardiale reperfusie (blush 2-3) was na de primaire PCI aanwezig bij 81% van de patiënten zonder tekenen van hartfalen (Killip klasse 1), terwijl bij patiënten met ernstig hartfalen (Killip klasse 4) dit slechts bij 48% van de patiënten aanwezig was (p<0,001). Voor een deel kon dit worden verklaard door het vaker optreden van distale embolisatie bij patiënten met hartfalen. De verminderde myocardiale reperfusie veroorzaakt waarschijnlijk voor een belangrijk deel de hoge sterfte bij patiënten met reeds hartfalen bij opname. Een multivariate analyse welke beperkt werd tot patiënten met hartfalen, toonde aan dat in deze groep patiënten een verminderde blush score (blush 0-1) een significante, onafhankelijke voorspeller van sterfte na 1 jaar was (relatief risico 2,9 95% betrouwbaarheidsinterval ). In hoofdstuk 3.4 wordt een risico score voor patiënten welke met primaire PCI worden behandeld voor ST-elevatie infarct beschreven (de Zwolle risk score ). Variabelen die werden opgenomen in de risico score waren leeftijd, infarct locatie, Killip klasse bij opname, meertaks coronairlijden, ischemische tijd en TIMI flow na de primaire PCI. Deze variabelen waren alle onafhankelijke voorspellers van sterfte na 30 dagen in onze patiënten populatie. Met behulp van de risico score kon een groep patiënten worden geïdentificeerd (score kleiner dan of gelijk aan 3) die een zeer laag risico hadden op sterfte binnen 30 dagen (0,1% na 2 dagen en 0,2% tussen 3 en 10 dagen). Deze patiënten zouden mogelijk reeds zeer snel (binnen 48 uur na opname) uit het ziekenhuis 201

6 kunnen worden ontslagen. Een retrospectieve analyse toonde aan dat bij 83,4% van deze patiënten ook geen andere redenen voor langere opname aanwezig waren (in totaal 61,2% van de totale patiënten populatie), zodat eventueel vroegtijdig ziekenhuis ontslag bij een groot deel van de patiënten plaats kan vinden en tot een belangrijke kosten reductie kan leiden. De kosteneffectiviteit van vroeg ontslag werd berekend op 1.949,33. Dit zou betekenen dat 1 dag langere opname in deze 1097 laag risico patiënten 1 overlijden zou kunnen voorkomen (indien opname overlijden voorkomt), met geschatte extra kosten van ,33. In hoofdstuk 4.1 onderzochten we het effect van routinematig gebruik van intra-coronaire stents in de dagelijkse praktijk van primaire PCI. Hiervoor werden 1683 patiënten gerandomiseerd naar stent of ballon voordat het angiogram was verricht. Na een follow-up duur van 1 jaar werden tussen de twee groepen geen verschillen gevonden met betrekking tot sterfte, recidief infarcten en herhaalde revascularisatie van het infarctgerelateerde vat. Stents bij primaire PCI kunnen dan ook waarschijnlijk beter alleen gebruikt worden indien onvoldoende resultaat wordt bereikt met alleen ballon angioplastiek, en niet routinematig. Het is op dit moment nog onduidelijk of zogenaamde drug-eluting stents wel voordelen hebben op termijn. In hoofdstuk 4.2 beschrijven we de resultaten van een meta-analyse van alle gerandomiseerde studies die verricht zijn met de IIb-IIIa antagonist abciximab bij patiënten die reperfusie-therapie kregen voor een ST elevatie hartinfarct. Het betreft 15 studies waarin 13,140 patiënten waren gerandomiseerd naar abciximab en 14,910 naar placebo. Na een lange follow-up, vergeleken met de controle group, was 202

7 abciximab geassocieerd met een belangrijk lagere sterfte dan alleen met primaire PCI (4.4% vs 6.1%, p = 0.015), maar niet met trombolyse (8.6% vs 8.3%, p = NS). Abciximab was geassocieerd met een belangrijk lagere re-infarct incidentie binnen 30 dagen bij patiënten die behandeld werden met primaire PCI (1,1% versus 1,9%, p=0,03) vergekelen met de patiënten die behandeld werden met trombolyse (2,3% versus 3,6%, p<0,001). Abciximab was niet geassocieerd met een verhoogd risico op intracraniale bloeding (0,7% versus 0,6%), maar wel met een verhoogd risico op andere ernstige bloedingen indien het gecombineerd werd met thrombolyse (5,4% versus 3,1%, p<0,001). 203

8 Slotopmerkingen en aanbevelingen Het belangrijkste doel in de behandeling van ST elevatie infarcten is het infarct gerelateerde vat snel, volledig en blijvend te openen. Het is nog niet geheel duidelijk of primaire PCI de meest aangewezen manier van behandeling is bij alle patiënten met een ST-elevatie infarct, of dat de behandeling beperkt kan blijven tot de hoog-risico patiënten. Mede doordat de veiligheid van het transport van patiënten naar een interventiecentrum is aangetoond, zal het aantal patiënten dat daadwerkelijk behandeld wordt met primaire PCI hopelijk toenemen. Een belangrijk doel voor de toekomst moet zijn de ischemische tijd te bekorten. Indien dit doel gedefinieerd wordt als effectieve myocardiale reperfusie binnen 2 uur voor iedere patiënt, zal duidelijk zijn dat er nog veel moet gebeuren. Om dit doel te bereiken dienen regionale projecten te worden opgezet, waarbij gericht wordt op vroege diagnose door een 12-kanaals elektrocardiogram, thuis of in een ambulance, goed opgeleide verpleegkundigen welke betrokken zijn bij het vervoer van de patiënt en duidelijke afspraken over voorbehandeling van de patiënten tijdens vervoer. Het reeds stellen van de diagnose hartinfarct voordat een patiënt het ziekenhuis bereikt, en het tijdig doorgeven van de diagnose aan het ziekenhuis kan een belangrijke winst opleveren. Bij patiënten die voor primaire PCI in aanmerking komen, resulteert het reeds voor aankomst in het ziekenhuis stellen en doorgeven van de diagnose in een minuten kortere ischemie-tijd (23). Indien geen faciliteiten voor primaire PCI aanwezig zijn, kan eventueel snelle, pre-hospitale trombolyse worden toegepast. Op basis van de huidige stand van zaken zouden wij de volgende strategie voor de behandeling van ST elevatie infarcten door middel van primaire PCI willen voorstellen (figuur 1). Patiënten met een hartinfarct 204

9 die in perifere ziekenhuizen worden opgenomen dienen geclassificeerd te worden in laag-risico en hoog-risico patiënten, op grond van klinische kenmerken en het ECG bij opname. Intraveneuze trombolyse kan worden toegepast bij laag-risico patiënten, met eventuele randomisatie naar additionele mechanische revascularisatie. Eerder toonden we immers aan dat bij laag-risico patiënten het effect van primaire PCI op overleving beperkt is (24). Wel zou vroege additionele interventie het voorkomen van recidief infarcten kunnen verminderen. Hoog-risico patiënten dienen allen zo spoedig mogelijk verwezen te worden naar een interventiecentrum voor primaire PCI, waarbij reeds in het verwijzend ziekenhuis met farmacologische voorbehandeling kan worden gestart. 205

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd

Nadere informatie

Chapter 8. Samenvatting en conclusie

Chapter 8. Samenvatting en conclusie Chapter 8 Samenvatting en conclusie 110 Doel van het promotieonderzoek was (1) evaluatie van het resultaat van vroege abciximab toediening vóór primaire percutane coronaire interventie (PPCI) in patiënten

Nadere informatie

Chapter 6 Samenvatting en Conclusies

Chapter 6 Samenvatting en Conclusies Chapter 6 Chapter 6 Samenvatting en Conclusies 165 Chapter 6 Samenvatting en Conclusies De diagnose hartinfarct wordt gesteld aan de hand van klinische, elektrocardiografische en biochemische kenmerken.

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 100 In dit proefschrift worden diverse klinische en angiografische aspecten belicht die invloed hebben op de prognose en het klinische beloop van patienten, die zich presenteren

Nadere informatie

University of Groningen. Primary PCI for acute myocardial infarction Henriques, José Paulo Simão

University of Groningen. Primary PCI for acute myocardial infarction Henriques, José Paulo Simão University of Groningen Primary PCI for acute myocardial infarction Henriques, José Paulo Simão IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

Clinical outcome in high-risk STEMI patients with multivessel disease: towards recanalization of CTOs following primary PCI van der Schaaf, R.J.

Clinical outcome in high-risk STEMI patients with multivessel disease: towards recanalization of CTOs following primary PCI van der Schaaf, R.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Clinical outcome in high-risk STEMI patients with multivessel disease: towards recanalization of CTOs following primary PCI van der Schaaf, R.J. Link to publication

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21543 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21543 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21543 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Dharma, Surya Title: Perspectives in the treatment of cardiovascular disease :

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Fokkema, M. L. (2013). Outcome after percutaneous coronary intervention Groningen: s.n.

Citation for published version (APA): Fokkema, M. L. (2013). Outcome after percutaneous coronary intervention Groningen: s.n. University of Groningen Outcome after percutaneous coronary intervention Fokkema, Marieke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel

Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel Belangrijke Veiligheidsinformatie over prasugrel Prasugrel behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder ook clopidogrel

Nadere informatie

Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief

Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief Samenvatting, Conclusies en Toekomstperspectief Samenvatting De introductie (Hoofdstuk 1) van dit proefschrift geeft een overzicht van de epidemiologie

Nadere informatie

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting CHAPTER XII Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift behelst een aantal klinische en translationele studies met betrekking tot de behandeling van het primair operabel mammacarcinoom. Zowel aspecten van

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel)

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) EFIENT (prasugrel) behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

Indicatorensets Meetbaar Beter

Indicatorensets Meetbaar Beter Indicatorensets Meetbaar Beter 2015 Uitkomstindicatoren Uitkomstindicator Definitie Coronairlijden Aortakleplijden Atriumfibrilleren PCI CB AVR TAVI CB Procedurele 30-daagse 120-daagse 1-jaars 30-daagse

Nadere informatie

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Dhr. A, 48 jaar taxichauffeur s ochtends 06.20 uur acuut pijn op de borst met een zwaar gevoel in

Nadere informatie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie 5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of

Nadere informatie

Samenvatting*en*conclusies* *

Samenvatting*en*conclusies* * Samenvatting*en*conclusies* * Kwaliteitscontrole-in-vaatchirurgie.-Samenvattinginhetnederlands. Inditproefschriftstaankwaliteitvanzorgenkwaliteitscontrolebinnende vaatchirurgie zowel vanuit het perspectief

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire

Nadere informatie

nederlandse samenvatting

nederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Hartfalen is een syndroom, waarbij de pompfunctie van het hart achteruitgaat en dat onder andere gepaard kan gaan met klachten van kortademigheid

Nadere informatie

University of Groningen. Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend

University of Groningen. Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend University of Groningen Invasive treatment of coronary artery disease Breeman, Arend IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please

Nadere informatie

hoofdstuk 5 wordt een strategie gepresenteerd van adjunctieve thrombus aspiratie vóór

hoofdstuk 5 wordt een strategie gepresenteerd van adjunctieve thrombus aspiratie vóór Samenvatting Hart- en vaatziekte is nog steeds de meest voorkomende doodsoorzaak in de westerse wereld, maar er is belangrijke vooruitgang geboekt in de behandeling en preventie. Dit proefschrift laat

Nadere informatie

Cardiogenic shock in acute myocardial infarction: clinical outcome and predictors Vis, M.M.

Cardiogenic shock in acute myocardial infarction: clinical outcome and predictors Vis, M.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Cardiogenic shock in acute myocardial infarction: clinical outcome and predictors Vis, M.M. Link to publication Citation for published version (APA): Vis, M. M. (2012).

Nadere informatie

ACUUT CORONAIR SYNDROOM

ACUUT CORONAIR SYNDROOM ACUUT CORONAIR SYNDROOM Doelen ACS pathofysiologie begrijpen Risicofactoren voor ACS kunnen herkennen Diagnostische stappen kunnen volgen 12 februari 2015 Esther de Haan, verpleegkundig specialist cardiologie

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie in ernstig zieke patiënten De rol van de ACTH-test hebben wij het concept relatieve bijnierschorsinsufficiëntie

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Samenvatting In de diagnose en prognose van hartfalen hebben B-type Natriuretisch Peptide (BNP) en N-terminaal probnp (NT-proBNP) in de afgelopen jaren hun waarde bewezen. Tegenwoordig

Nadere informatie

ACS triage SEH. Effect op de door-to-balloon time voor patiënten met ST-elevatie myocardinfarct. Rolf Egberink MSc 29 maart 2011

ACS triage SEH. Effect op de door-to-balloon time voor patiënten met ST-elevatie myocardinfarct. Rolf Egberink MSc 29 maart 2011 ACS triage SEH Effect op de door-to-balloon time voor patiënten met ST-elevatie myocardinfarct Rolf Egberink MSc 29 maart 2011 Inhoud presentatie Aanleiding project ACS triage op de SEH Literatuurreview

Nadere informatie

Samenvatting. Deel 1: Linker ventrikelfunctie na myocardinfarct

Samenvatting. Deel 1: Linker ventrikelfunctie na myocardinfarct , conclusies en toekomstperspectieven De aanwezigheid van een verminderde functie van het linker ventrikel (LV) van het hart na een doorgemaakt myocardinfarct is van sterk klinisch belang gebleken. In

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies en conclusies Samenvatting De behandeling van het myocard infarct (MI) is tegenwoordig gericht op verkorting van ischemie-tijd door herstel van de coronair flow ( open arterie theorie ). Hoewel vroegtijdige

Nadere informatie

Proximal embolic protection and biomarkers of reperfusion in ST-segment elevation myocardial infarction Haeck, J.D.E.

Proximal embolic protection and biomarkers of reperfusion in ST-segment elevation myocardial infarction Haeck, J.D.E. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Proximal embolic protection and biomarkers of reperfusion in ST-segment elevation myocardial infarction Haeck, J.D.E. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Prognostic implications of myocardial injury around percutaneous coronary interventions Nienhuis, Marcus Bernardus

Prognostic implications of myocardial injury around percutaneous coronary interventions Nienhuis, Marcus Bernardus Prognostic implications of myocardial injury around percutaneous coronary interventions Nienhuis, Marcus Bernardus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie

Hoofdstuk 2: Preprocedurele serum waarden van acute-fase reagentia en de prognose na percutane coronaire interventie Samenvatting 111 CHAPTER 10 Ondanks verbeteringen in de techniek van percutane coronaire interventie (PCI), blijft restenose een belangrijk probleem. De reactie van de vaatwand op beschadiging speelt een

Nadere informatie

Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T

Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T Rudolf Tolsma Verpleegkundig specialist acute zorg Perspectief

Nadere informatie

Richtlijnen voor percutane coronaire interventie

Richtlijnen voor percutane coronaire interventie Richtlijnen voor percutane coronaire interventie NVVC-richtlijnen in zakformaat Richtlijnen voor percutane coronaire interventie, gebaseerd op de ESC richtlijn Guidelines for Percutaneous Coronary Interventions

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

UvA-DARE (Digital Academic Repository) UvA-DARE (Digital Academic Repository) The merit of radial access, thrombus aspiration, and drug-eluting stents in primary PCI: controversies in the treatment of acute myocardial infarction Vink, M.A.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38453 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Veltman, Caroline Emma Title: Prognostic value of coronary anatomy and myocardial

Nadere informatie

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA)

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA) Inhoud Verpleegkunde Cardiologie Han van der Borgh Verpleegkundige aspecten bij: Angina Pectoris Acuut coronair syndroom Prinz Metal Decompensatie cordis Cardiogene shock P.C.I./STENT/ spoed CABG in perifeer

Nadere informatie

ACUUT CORONAIR SYNDROOM. 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis

ACUUT CORONAIR SYNDROOM. 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis ACUUT CORONAIR SYNDROOM 12 februari 2015 Esther de Haan Verpleegkundig specialist cardiolgie St Antonius Ziekenhuis Doelen Behandeling van ACS - Medicamenteus - Invasief Complicaties Prognose 2 Behandeling:

Nadere informatie

Ch apter 9. Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief

Ch apter 9. Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief Ch apter 9 Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief Samenvatting, conclusies en toekomstperspectief 197 SAMENVATTING, CONCLUSIES EN TOEKOMSTPERSPECTIEF Het doel van dit proefschrift is om te evalueren

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008

Nadere informatie

Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A.

Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Treatment strategies and risk stratification in non ST elevation acute coronary syndromes Windhausen, A. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Vrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte

Vrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte Samenvatting Vrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte in vergelijking met vrouwen die zwanger zijn van een eenling. Ongeveer 5-9% van de eenlingen wordt te vroeg

Nadere informatie

gegevens van de mannen die aan het begin van het onderzoek nog geen HVZ en geen diabetes hadden.

gegevens van de mannen die aan het begin van het onderzoek nog geen HVZ en geen diabetes hadden. Samenvatting In hoofdstuk 1 hebben we het belang en het doel van het onderzoek in dit proefschrift beschreven. Wereldwijd vormen hart- en vaatziekten (HVZ) de belangrijkste oorzaak van sterfte. Volgens

Nadere informatie

CHAPTER 8. Samenvatting

CHAPTER 8. Samenvatting CHAPTER 8 Samenvatting Samenvatting 8. Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene introductie. Doel van dit proefschrift is om de kosten en effectiviteit van magnetische resonantie (MR) te evalueren indien

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting 12 Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding en beschrijft de achtergronden en het doel van dit proefschrift. Met het stijgen van de leeftijd nemen de incidentie en prevalentie van hart- en vaatziekten

Nadere informatie

Samenvattingen en Conclusies

Samenvattingen en Conclusies De algemene inleiding van het proefschrift (Hoofdstuk 1) beschrijft de epidemiologie van CAD wereldwijd, en specifiek in Nederland. De onderliggend principes van atherosclerose vorming en progressie worden

Nadere informatie

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer Appendix 2 Nederlandse samenvatting Jeroen Slikkerveer Appendix 2 In de afgelopen tientallen jaren heeft de echo zich ontwikkeld tot een ruim beschikbaar en makkelijk toepasbaar diagnosticum voor de dagelijkse

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands 137 Sinds de jaren zeventig daalt de sterfte aan een beroerte, terwijl de incidentie ongeveer gelijk is gebleven. Uit een scenario-analyse

Nadere informatie

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond

Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

De NVVC Richtlijnen ST-Elevatie Acute Coronaire Syndromen (STE-ACS) 26 oktober 2001

De NVVC Richtlijnen ST-Elevatie Acute Coronaire Syndromen (STE-ACS) 26 oktober 2001 De NVVC Richtlijnen ST-Elevatie Acute Coronaire Syndromen (STE-ACS) 26 oktober 2001 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Uitgangspunten van de werkgroep 3. Aanbevelingen 4. De patiënt met een acuut hartinfarct

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen

Nadere informatie

Diabetes mellitus type 2 and angina pectoris : novel insights in diagnosis, prognosis and treatment Wiersma, J.J.

Diabetes mellitus type 2 and angina pectoris : novel insights in diagnosis, prognosis and treatment Wiersma, J.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Diabetes mellitus type 2 and angina pectoris : novel insights in diagnosis, prognosis and treatment Wiersma, J.J. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Poortvliet, Rosalinde Title: New perspectives on cardiovascular risk prediction

Nadere informatie

Samenvatting en Klinische Toepassing van het Proefschrift

Samenvatting en Klinische Toepassing van het Proefschrift Chapter 13.2 Samenvatting en Klinische Toepassing van het Proefschrift Myocardfunctie en microvasculaire schade na percutane coronaire interventie voor een acuut myocardinfarct; evaluatie met behulp van

Nadere informatie

Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen

Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen Van harte welkom! Hartkatheterisatie, dotter of omleidingen 20.00 Opening door Wendy de Valk 20.05 Harteraad en Hartezorg 20.15 Presentie Leo Gerhards, arts ass cardiologie 20.40 Henk Drent, ervaringsdeskundige

Nadere informatie

CHAPTER 9. Samenvatting

CHAPTER 9. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting Chapter 9 Advanced glycation endproducts (AGEs) ontstaan via chemische reacties waarbij er versuikering en oxidatie optreedt van o.a. eiwitten en vetten, waarbij vaak een onomkeerbare

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies 080237 Henneman boek.indb 171 03-11-2008 10:57:48 172 Samenvatting en conclusies In de algemene introductie van dit proefschrift worden de verschillende niet-invasieve technieken

Nadere informatie

Prehospitale trombolyse niet langer nodig. door Marc de Leeuw - 22-02-2013

Prehospitale trombolyse niet langer nodig. door Marc de Leeuw - 22-02-2013 Prehospitale trombolyse niet langer nodig NHG-Standaard Acuut coronair syndroom herzien door Marc de Leeuw - 22-02-2013 De NHG-Standaard Acuut coronair syndroom is recent herzien. Een belangrijke wijziging

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren CVA (CVAB) 2016

Factsheet Indicatoren CVA (CVAB) 2016 Factsheet en CVA (CVAB) 2016 Registratie gestart: 2014 In- en exclusiecriteria Definities: - CVA (Beroerte): intracerebrale bloeding of herseninfarct. - Intracerebrale bloeding: spontane bloeding in het

Nadere informatie

SAMENVATTING. 140 Samenvatting

SAMENVATTING. 140 Samenvatting Samenvatting 140 Samenvatting SAMENVATTING Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een veelvoorkomende stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) als

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim

Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim Symptom onset and treatment in acute myocardial infarction Mahmoud, Karim IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Samenvatting 129. Samenvatting

Samenvatting 129. Samenvatting Samenvatting 128 Samenvatting 129 Samenvatting Het mammacarcinoom is de meest voorkomende maligniteit bij vrouwen, met wereldwijd een jaarlijkse incidentie van 1,67 miljoen. De prognose van patiënten met

Nadere informatie

Thema: Beroerte. Nieuwe ontwikkelingen. Maarten Uyttenboogaart Neuroloog in opleiding. 3 maart 2010 16-3-2010 2

Thema: Beroerte. Nieuwe ontwikkelingen. Maarten Uyttenboogaart Neuroloog in opleiding. 3 maart 2010 16-3-2010 2 Thema: Beroerte Nieuwe ontwikkelingen Maarten Uyttenboogaart Neuroloog in opleiding 3 maart 2010 16-3-2010 2 Inhoud Behandeling acuut herseninfarct: - stroke unit - trombolyse - dotteren - schedeldaklichting

Nadere informatie

University of Groningen. Left ventricular function after STEMI Vleuten, Pieter Adriaan van der

University of Groningen. Left ventricular function after STEMI Vleuten, Pieter Adriaan van der University of Groningen Left ventricular function after STEMI Vleuten, Pieter Adriaan van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from

Nadere informatie

I n d i c at i e s C A B G e n P C I

I n d i c at i e s C A B G e n P C I r I C H T L I J N I n d i c at i e s C A B G e n P C I Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie Mercatorlaan 1200 3528 BL Utrecht The Netherlands Telefoon: 31 (0)30 282 31 75 Fax: 31 (0)30 282 31 76

Nadere informatie

Samenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9

Samenvatting R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 SAMENVATTING 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 134 Type 2 diabetes is een veel voorkomende ziekte die een grote impact heeft op zowel degene waarbij

Nadere informatie

C h a p t e r 7. Samenvatting, conclusie en toekomstperpectieven

C h a p t e r 7. Samenvatting, conclusie en toekomstperpectieven C h a p t e r 7 Samenvatting, conclusie en toekomstperpectieven SAMENVATTING, CONCLUSIE EN TOEKOMSTPERPECTIEVEN Samenvatting In dit proefschrift werd de toegevoegde prognostische waarde van de functionele

Nadere informatie

Samenvatting. BurcIn Ünlü Ince. Recruiting and treating depression in ethnic minorities: the effects of online and offline psychotherapy

Samenvatting. BurcIn Ünlü Ince. Recruiting and treating depression in ethnic minorities: the effects of online and offline psychotherapy Samenvatting 194 Dit proefschrift start met een algemene inleiding in hoofdstuk 1 om een kader te scheppen voor de besproken artikelen. Migratie is een historisch fenomeen die vaak resulteert in verbeterde

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32654 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nucifora, Gaetano Title: Clinical applications of non-invasive imaging techniques

Nadere informatie

Behandeling van het acute herseninfarct

Behandeling van het acute herseninfarct Behandeling van het acute herseninfarct VPL symposium 14-03-2014 Puck Fransen, onderzoeker neurologie, Erasmus MC Inhoud Achtergrond (epidemiologie/etiologie) Behandeling endovasculaire behandeling Huidige

Nadere informatie

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Indicaties voor inspannings ECG Evaluatie van patienten met pijn op de

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het aantal mensen met een gestoorde nierfunctie is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit betekent dat er steeds meer mensen moeten dialyseren of een niertransplantatie moeten

Nadere informatie

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/61127 Author: Hulle, T. van der Title: The diagnostic and therapeutic management of

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31463 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ocak, Gürbey Title: Vascular complications in kidney disease Issue Date: 2015-01-14

Nadere informatie

Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P.

Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Treatment strategies and risk stratification in acute coronary syndromes Damman, P. Link to publication Citation for published version (APA): Damman, P. (2013). Treatment

Nadere informatie

212

212 212 Type 2 diabetes is een chronische aandoening, gekarakteriseerd door verhoogde glucosewaarden (hyperglycemie), die wereldwijd steeds vaker voorkomt (stijgende prevalentie) en geassocieerd is met vele

Nadere informatie

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.106729

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.106729 Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.106729 File ID Filename Version uvapub:106729 Samenvatting en conclusies unknown

Nadere informatie

Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters.

Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Opmerking: deze wijzigingen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter waren geldig ten tijde van het

Nadere informatie

Cardiac hemodynamics in PCI : effects of ischemia, reperfusion and mechanical support Remmelink, M.

Cardiac hemodynamics in PCI : effects of ischemia, reperfusion and mechanical support Remmelink, M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Cardiac hemodynamics in PCI : effects of ischemia, reperfusion and mechanical support Remmelink, M. Link to publication Citation for published version (APA): Remmelink,

Nadere informatie

Indicatorensets Meetbaar Beter

Indicatorensets Meetbaar Beter Indicatorensets Meetbaar Beter 2016 2015 Uitkomstindicatoren Uitkomstindicator PCI CB AVR TAVI CB Procedurele mortaliteit 30-daagse mortaliteit 120-daagse mortaliteit 1-jaars mortaliteit Lange-termijn

Nadere informatie

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest. Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met

Nadere informatie

Melding van de ambulance: patient op straat gevonden met hartstilstand

Melding van de ambulance: patient op straat gevonden met hartstilstand Melding van de ambulance: patient op straat gevonden met hartstilstand Prof.Dr. R.J.G. Peters Afdeling cardiologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Probleem patient komt onaangekondigd groot risico

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies 221 SAMENVATTING EN CONCLUSIES In de algemene inleiding (Hoofdstuk 1) wordt een overzicht gegeven van de toepassing van multi-slice computed tomography (MSCT) voor de diagnostiek

Nadere informatie

5.3. Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden

5.3. Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden 5.3 Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden 98 5.3 Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden Patiënten die de diagnose gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden krijgen, kunnen worden

Nadere informatie

Educatief materiaal. EFIENT (Prasugrel) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring.

Educatief materiaal. EFIENT (Prasugrel) Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel EFIENT. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Medische Publieksacademie

Medische Publieksacademie Medische Publiekacademie Medisch Centrum Leeuwarden Leeuwarder Courant 22 september 2015 #mclmpa 1 Beroerte of CVA: herkennen en snel handelen! Elly van der Kooi, neuroloog Wouter Schuiling, neuroloog

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29128 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29128 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29128 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Daniëls, Laurien Aletta Title: Late effects after treatment for Hodgkin lymphoma

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 121 Nederlandse samenvatting Patiënten met type 2 diabetes mellitus (T2DM) hebben een verhoogd risico op de ontwikkeling van microvasculaire en macrovasculaire complicaties. Echter,

Nadere informatie

Cardiologie. Verder na het hartinfarct.

Cardiologie. Verder na het hartinfarct. Cardiologie Verder na het hartinfarct. Machiel van de Wetering Sylvia de Waal 18-3-2014 presentatie 1 inleiding 2 Richtlijn/protocol aan de hand van voorbeelden 3 samenvatting / discussie inleiding - Informatieoverdracht

Nadere informatie

Samenvatting en Discussie

Samenvatting en Discussie 101 102 Pregnancy-related thrombosis and fetal loss in women with thrombophilia Samenvatting Zwangerschap en puerperium zijn onafhankelijke risicofactoren voor veneuze trombose. Veneuze trombose is een

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Sinds enkele decennia is de acute zorg voor brandwondenpatiënten verbeterd, hetgeen heeft geresulteerd in een reductie van de mortaliteit na verbranding, met name van patiënten

Nadere informatie

Chapter 9. Samenvatting

Chapter 9. Samenvatting Chapter 9 Samenvatting 130 Samenvatting 131 Samenvatting Complicaties van de onderste extremiteit, in het bijzonder voetulcera (voetwonden), veroorzaken een zeer grote ziektelast en een grote mate van

Nadere informatie

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose!

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose! Acuut Myocardinfarct I Dieter Nuyens Cardiologie Definitie van infarct Klinische diagnose Anamnese Cardiale enzymes ECG veranderingen Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige

Nadere informatie

NVVC-CONNECT. In kaart brengen van zorg voor. Nederlandse patiënt met myocardinfarct

NVVC-CONNECT. In kaart brengen van zorg voor. Nederlandse patiënt met myocardinfarct NVVC-CONNECT In kaart brengen van zorg voor Nederlandse patiënt met myocardinfarct 1 NVVC-CONNECT Behandeling myocardinfarct Kan het beter? Regionale samenwerking Kan het beter? 4 mei 2012 2 NVVC-CONNECT

Nadere informatie

Antistolling: Kunt u het bijhouden?

Antistolling: Kunt u het bijhouden? Antistolling: Kunt u het bijhouden? Trombocytenaggregatieremming anno 2016 Sander Damen, arts-onderzoeker cardiologie Cyril Camaro, cardioloog 27-09-2016 Inhoud Achtergrond trombocytenaggregatieremming

Nadere informatie

Biochemical risk assessment and invasive strategies for acute coronary syndromes without ST-segment elevation Riezebos, R.K.

Biochemical risk assessment and invasive strategies for acute coronary syndromes without ST-segment elevation Riezebos, R.K. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Biochemical risk assessment and invasive strategies for acute coronary syndromes without ST-segment elevation Riezebos, R.K. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de meest voortkomende ziekten in ontwikkelde landen en veroorzaken het hoogste sterftepercentage. De term hart- en vaatziekten omvat alle klinische uitingen van slagaderverkalking

Nadere informatie

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie. Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan

Nadere informatie