Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen
|
|
- Hendrik van Dongen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Milisen, K., Coussement, J., Vlaeyen, E., Bautmans, I., Bertrand, I., Boonen, S., Cambier, D., De Coninck, L., De Cuyper, M., Delbaere, K., De Ridder, M., Descamps, J., Geeraerts, A., Goemaere, S., Govaerts, F., Hamblok, T., Huysentruyt, A., Moerenhout, M., Peeters, J., Van Croonenburg, M., Van den Noortgate, N., Van Laeken, M., Wertelaers, A., Dejaeger, E. Mei 2010
2
3 INHOUD Dankwoord... 5 Inleiding... 7 Sterkte van aanbeveling Historiek Praktijkrichtlijn Algemene gezondheidspromotie met focus op valpreventie Valpreventie bij thuiswonende ouderen met verhoogd risico A. Case Finding B. Multifactoriële Evaluatie C. Multifactoriële Interventies D. Follow-up Fractuurpreventie bij thuiswonende ouderen met verhoogd valrisico Hoe ouderen motiveren Hoe het Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen bereiken? Referentielijst Bijlagen
4 4
5 DANKWOORD Deze praktijkrichtlijn is gebaseerd op de best beschikbare wetenschappelijke evidentie en op de klinische expertise van de leden van de werkgroep thuiszorg van het Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen (EVV). Hieronder vindt u een opsomming van de leden van de werkgroep thuiszorg van het Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen (EVV), bestaande uit convenanthouders en externe partners: Convenanthouders van het EVV - Katholieke Universiteit Leuven - Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap Prof. dr. Koen Milisen (voorzitter EVV) - UZ Leuven, Valkliniek van de Dienst Geriatrie en Centrum voor Metabole Botziekten Prof. dr. Eddy Dejaeger, Prof. dr. Steven Boonen - Universiteit Gent - Vakgroep Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie Prof. dr. Dirk Cambier - Vakgroep Inwendige Geneeskunde Prof. dr. Stefan Goemaere - Domus Medica vzw Dhr. dr. Frans Govaerts, Mevr. dr. Arlette Wertelaere - Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Kinesitherapeuten (WVVK) Dhr. Theo Hamblok - Wetenschappelijke Vereniging voor Verpleegkunde en Vroedkunde (WVVV) Dhr. Koen Van den Bossche - Vlaams Ergotherapeutenverbond (VE) Dhr. Jonny Peeters, Mevr. Leen De Coninck - Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie (BVGG) Prof. dr. Nele Van Den Noorgate, Prof. dr. Ivan Bautmans 5
6 Externe partners - Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) Mevr. Mia Van Laeken - Lokaal Gezondheidsoverleg (LOGO's) Mevr. Annelies Huysentruyt, Mevr. Mieke Van Croonenburg, Mevr. Ruth Vandeweert - Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL s) Mevr. Julie Descamps - Vlaamse Ouderenraad Mevr. Mie Moerenhout - Vereniging van de Diensten voor Gezinszorg van de Vlaamse Gemeenschap (VVDG) Mevr. Myriam De Cuyper, Mevr. Ingrid Bertrand - Federatie van Socialistische Mutualiteiten van Brabant (FSMB) Dhr. Koen Michiels, Mevr. Tiny Vanmeensel - Seniorama Mevr. Hilde Meulemans - Rode Kruis Vlaanderen Mevr. Mieke De Ridder Graag willen we ook een dankwoord richten tot de volgende experts die hun opinie gaven over dit document: - Prof. dr. Jos Tournoy, afdeling geriatrie, departement Experimentele Geneeskunde, UZ Leuven, campus Gasthuisberg; - Mevr. dr. Kim Delbaere, postdoctoral research fellow aan de Falls and Balance Research Group, Prince of Wales Medical Research Institute, Sydney, Australië en postdoctoraal onderzoeker aan de vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie en de vakgroep Kinesitherapie, UGent; - Mevr. dr. Fabienne Dobbels, postdoctoraal onderzoeker aan het Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg, K.U.Leuven; - Dhr. Joris De Schepper, Gegradueerd podoloog en onderzoeker/praktijklector opleiding podologie aan de Artevelde Hogeschool Gent/UGent; - Dhr. Wouter Bossuyt, Federatie van Belgische Podologen (FBP). 6
7 INLEIDING Valincidenten komen vaak voor bij thuiswonende ouderen: ongeveer een op drie van de thuiswonende ouderen valt een maal per jaar, waarvan een derde meerdere keren valt. Een valincident kan leiden tot lichamelijke (bv. verstuikingen, snijwonden, fractuur) en psychosociale gevolgen (bv. valangst, verlies van zelfvertrouwen, depressie, sociaal isolement en toegenomen zorgafhankelijkheid). Al deze gevolgen gaan samen met een toename in de kosten, waarbij de kosten gerelateerd aan een heupfractuur bijzonder hoog zijn. (Boonen, 2000; Kannus, 2005; Masud, 2001; Milisen, 2004; O Loughlin, 1993; Stalenhoef, 2002; Tinetti, 2003) Verschillende bestaande richtlijnen en initiatieven rond valpreventie bij thuiswonende ouderen in Vlaanderen werden in opdracht van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin samengevoegd tot een uniforme richtlijn (zie historiek, p. 11). Tegelijkertijd werd een update voorzien op basis van nieuwe bevindingen uit de literatuur. Vanaf heden wordt de omschrijving uniforme richtlijn valpreventie Vlaanderen vervangen door praktijkrichtlijn valpreventie Vlaanderen. Iedere oudere is immers uniek: hoewel valpreventie om een zekere structuur vraagt, hoeft de aanpak niet noodzakelijk uniform te zijn voor alle ouderen. De praktijkrichtlijn valpreventie Vlaanderen die u in dit document terugvindt, biedt een overzicht van datgene wat, op basis van de tot nu toe beschikbare wetenschappelijke evidentie, effectief is in het voorkomen van valincidenten bij thuiswonende ouderen 1, aangevuld met de nodige klinische expertise. In deze richtlijn wordt aangegeven welke gezondheids- en welzijnswerkers hierbij een belangrijke rol kunnen vervullen. Deze richtlijn is dus een overzichtsdocument op basis waarvan voor iedere discipline een specifiek vormingspakket en/of -aanpak kan worden uitgeschreven. 1 Voor ouderen die verblijven in assistentiewoningen (serviceflats), dagverzorgingscentra en centra voor kortverblijf, geldt in functie van het profiel van de oudere ofwel deze praktijkrichtlijn, ofwel de praktijkrichtlijn valpreventie Vlaanderen voor de residentiële ouderenzorg. Deze laatste richtlijn wordt in 2010 getest in een haalbaarheidsstudie en zal daarna verspreid worden in Vlaanderen. 7
8 De praktijkrichtlijn bestaat uit drie delen (zie overzichtsschema, p.11): 1 Algemene gezondheidspromotie met focus op valpreventie 2 Valpreventie bij thuiswonende ouderen ( 65 jaar) met verhoogd valrisico 3 Fractuurpreventie bij thuiswonende ouderen ( 65 jaar) met verhoogd valrisico Het eerste deel focust op de gehele bevolking en beoogt vier doelstellingen: 1 De gehele oudere bevolking is zich bewust van valproblematiek en valpreventie. 2 De gehele oudere bevolking blijft/wordt fysiek actief/actiever en behoudt en/of verbetert haar evenwicht en mobiliteit. 3 De gehele oudere bevolking onderneemt acties om de eigen veiligheid in het kader van valproblematiek te verhogen. 4 Vanaf 65 jaar zijn ouderen gemotiveerd om zich na een valincident of bij loopen/of evenwichtsproblemen verder te laten evalueren op een verhoogd valrisico. Iedereen die met ouderen direct of indirect in contact komt, al dan niet in professioneel verband, kan bij deze doelstellingen een belangrijke taak vervullen. Het gaat hier voornamelijk over sensibilisatie, educatie, motivatie en opvolging. Het is belangrijk dat intermediaire organisaties zoals thuiszorgdiensten, OCMW s, mutualiteiten, dienstencentra, ouderenorganisaties, LOGO s en SEL s deze doelstellingen actief opnemen binnen hun organisatie. Het tweede deel van deze richtlijn focust op thuiswonende ouderen ( 65 jaar) met verhoogd valrisico en beoogt de volgende vijf doelstellingen: 1 65-plussers met een valgeschiedenis of met loop- en/of evenwichtsproblemen worden geëvalueerd op een verhoogd valrisico (case finding) plussers met een verhoogd valrisico krijgen een multifactoriële evaluatie van de zeven meest voorkomende en reversiebele valrisicofactoren (multifactoriële evaluatie) plussers met een verhoogd valrisico krijgen een multifactorieel behandelplan op basis van de resultaten van de multifactoriële evaluatie (multifactoriële interventies) plussers met verhoogd valrisico krijgen, bij voorkeur na één, drie en zes maanden, een follow-up plussers zijn therapietrouw tijdens de ganse duur van hun behandelplan (motivatie van ouderen). 8
9 Dit tweede deel van de richtlijn dient uitgevoerd te worden door deze gezondheidswerkers: huisarts, verpleegkundige, kinesitherapeut, ergotherapeut. 2 De case finding behoort tot de verantwoordelijkheid van de huisarts, die kan afspreken met de thuisverpleegkundige, kinesitherapeut of ergotherapeut om de case finding uit te voeren. De multifactoriële evaluatie en interventie gebeurt bij voorkeur multidisciplinair (huisarts, verpleegkundige, kinesitherapeut en ergotherapeut), ofwel door een multidisciplinair team onder leiding van de huisarts, ofwel op verwijzing van de huisarts door een gespecialiseerd team (bv. valkliniek of geriatrisch dagziekenhuis o.l.v. een geriater). Tenslotte is een follow-up noodzakelijk door het multidisciplinair team onder leiding van de huisarts, bij voorkeur na 1, 3 en 6 maanden en dient de oudere en zijn omgeving gemotiveerd te worden het behandelplan te volgen. Uiteraard is het belangrijk, dat naast de vertegenwoordigers uit de vier bovenstaande disciplines, alle gezondheidswerkers die in contact komen met ouderen alsook de intermediaire organisaties op de hoogte zijn van de aanpak voor thuiswonende ouderen met verhoogd risico. Bij vermoeden van een verhoogd valrisico dient immers tijdig te worden doorverwezen. Het derde deel focust op thuiswonende ouderen ( 65 jaar) met verhoogd valrisico en beoogt de volgende twee doelstellingen: 1 65-plussers met een verhoogd valrisico krijgen naast een multifactoriële valevaluatie en interventies, ook adviezen voor fractuurpreventie plussers met verhoogd valrisico zijn therapietrouw aan de maatregelen i.v.m. fractuurpreventie. Dit derde deel van de richtlijn is in de eerste plaats bedoeld voor huisartsen. Uiteraard is het belangrijk dat naast de huisartsen, alle gezondheids- en welzijnswerkers en ook intermediaire organisaties op de hoogte zijn dat fractuurpreventie een belangrijke aanvulling is van valpreventie bij thuiswonende ouderen met verhoogd risico. 2 Op wordt informatie gegeven over infosessies en mogelijke opleidingen. 9
10 STERKTE VAN AANBEVELING In deze praktijkrichtlijn wordt daar waar mogelijk de sterkte van de aanbeveling aangegeven volgens de volgende legende: [A] = Gezondheidswerkers worden sterk aanbevolen deze interventie toe te passen. Er is een sterke evidentie dat deze interventie effectief is in het kader van valpreventie; de voordelen wegen aanzienlijk zwaarder door dan de nadelen. [B] = Gezondheidswerkers worden aanbevolen deze interventie toe te passen. Er is een redelijke evidentie dat deze interventie effectief is in het kader van valpreventie; de voordelen wegen zwaarder door dan de nadelen. [C] = Geen aanbeveling voor- of tegen het routinematig toepassen van deze interventie. Er is redelijke evidentie dat deze interventie effectief kan zijn in het kader van valpreventie, maar de voor- en nadelen liggen te dicht bij elkaar om een algemene aanbeveling te verrechtvaardigen. [D] = Aanbeveling tegen het routinematig toepassen van deze interventie bij asymptomatische patiënten. Er is redelijke evidentie dat deze interventie ineffectief is in het kader van valpreventie; de nadelen wegen aanzienlijk zwaarder door dan de voordelen. [I] = Er is onvoldoende evidentie om voor of tegen routinematige toepassing van deze interventie aan te bevelen. Onderzoek naar de effectiviteit of ineffectiviteit van de interventie in het kader van valpreventie ontbreekt of is schaars, of de resultaten conflicteren waardoor de voor- en nadelen niet kunnen worden afgewogen. (AGS, 2010) 10
11 HISTORIEK Om valincidenten thuis te voorkomen, ontstonden verschillende initiatieven in Vlaanderen, waaronder twee grote stromingen: enerzijds maatregelen voor alle thuiswonende 65- plussers (zgn. primaire valpreventie of BOEBS, Blijf Op Eigen Benen Staan ) en anderzijds maatregelen voor thuiswonende ouderen met een verhoogd risico (zgn. secundaire valpreventie of UNIFORME AANPAK). Hieronder worden beide pakketten kort omschreven. BOEBS In 2002 kreeg het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG; nu VIGeZ) de opdracht van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin om een programma rond primaire valpreventie bij ouderen uit te werken. In 2003 gebeurde een eerste fase van 6 maanden literatuuronderzoek. Het boek Een overzicht van effectieve valpreventiestrategieën bij senioren is daarvan het resultaat (Van Laeken, 2003). Op basis van de resultaten van dit literatuuronderzoek ontstond het BOEBS-project. Het BOEBSproject focust zich op beweging en een veilige publieke en thuisomgeving als primaire preventiestrategie, gericht op alle ouderen. Beweging als strategie voor valpreventie blijkt uit de literatuur effectief te zijn in het reduceren van harde outcomes zoals het aantal valincidenten, indien het de juiste componenten (spiersterktetraining, evenwicht en uithouding) bevat. Omgevingsinterventies tonen resultaten op vlak van bewustzijnsverhoging en het installeren van hulpmiddelen, maar effecten op valincidenten zijn voor deze interventies nog niet aangetoond, tenzij ze onderdeel uitmaken van een multifactorieel programma. In 2004 gingen de eerste pilootprojecten van start in 10 gemeenten: BOEBS 1 werd geboren. In 2006 ging de tweede lichting van start (20 gemeenten). (Feder, 2000; Gardner, 1996; Van Laeken, 2003) Uniforme Aanpak Van oktober 2005 tot september 2006 werd in opdracht van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin een uniforme aanpak voor valproblematiek bij thuiswonende ouderen met verhoogd risico (zgn. secundaire valpreventie) ontwikkeld en uitgetest door een wetenschappelijke werkgroep onder leiding van de K.U.Leuven. De aanpak is gebaseerd op een literatuurstudie waaruit blijkt dat een gerichte multifactoriële en multidisciplinaire aanpak 11
12 bij oudere thuiswonende personen met verhoogd risico leidt tot een reductie van het aantal valincidenten van 25% tot 39%, op voorwaarde dat de behandelstrategieën voldoende intensief en ook effectief worden toegepast. Een eerste versie van de Uniforme Aanpak werd uitgetest door een honderdtal gezondheidswerkers bij ouderen in 10 Vlaamse regio s. De bevindingen van dit onderzoek hebben geleid tot de uitwerking van een Uniforme Aanpak Valpreventie bij thuiswonende ouderen met een verhoogd risico. Deze aanpak bestaat uit een drieledige strategie (case finding, multifactoriële evaluatie en interventies) die wordt uitgevoerd door vier disciplines in de eerstelijnszorg (huisartsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, ergotherapeuten). Case finding wordt door elke discipline uitgevoerd aan de hand van de parameters valgeschiedenis en problemen met evenwicht en mobiliteit. Bij risicopersonen worden vervolgens zeven vaak voorkomende en gemakkelijk op te sporen risicofactoren geëvalueerd, gevolgd door disciplinespecifieke interventies. Deze risicofactoren zijn: mobiliteit en evenwicht, medicatie, orthostatische hypotensie, zicht, voeten en schoeisel, gedrag en omgeving en tot slot valangst. Bij de interventies werd een achtste luik toegevoegd, namelijk reductie van het risico op fracturen. Van mei 2007 tot oktober 2008 werd deze strategie geïmplementeerd in Vlaanderen, met het oog op de sensibilisatie en participatie van de oudere en zijn omgeving enerzijds en van gezondheidswerkers anderzijds. (Chang, 2004; Gardner, 1996; Gillespie, 2009; Kannus, 2005; Milisen, 2009; NICE, 2004; Tinetti, 2003) Uniforme Aanpak versus BOEBS Ondanks de vele inspanningen om verstrooiing van informatie tegen te gaan, bleek in het werkveld nog steeds verwarring te bestaan tussen enerzijds het BOEBS-pakket, aangestuurd vanuit het VIG (nu VIGeZ) en de Uniforme Aanpak Valpreventie bij thuiswonende ouderen met verhoogd risico anderzijds. Beide pakketten werden in het verleden afzonderlijk geïmplementeerd, wat uiteraard mee de verwarring kan hebben veroorzaakt. Vandaar de nood aan een integraal pakket voor Vlaanderen. 12
13 Integratie in een praktijkrichtlijn Valpreventie Vlaanderen In het integraal pakket, namelijk de praktijkrichtlijn die hierna beschreven wordt, worden de adviezen betreffende valpreventie van het BOEBS-pakket opgenomen in het eerste deel Algemene gezondheidspromotie met de focus op valpreventie. Het eerste deel wordt gevolgd door een update van de uniforme aanpak valpreventie voor thuiswonende ouderen ( 65 jaar) met verhoogd risico. Het onderdeel fractuurpreventie wordt in de praktijkrichtlijn verder uitgewerkt en beschreven in een afzonderlijk derde deel. De terminologie primaire en secundaire valpreventie wordt in deze praktijkrichtlijn bewust achterwege gelaten, omdat er over het betekenisverschil in de literatuur heel wat onenigheid bestaat en dit alleen maar verwarring veroorzaakt. Er wordt nu kortweg gesproken over valpreventie. Afhankelijk van het valrisico van de thuiswonende oudere zal er naast algemene preventiemaatregelen al dan niet een gerichte, multifactoriële en multidisciplinaire aanpak vereist zijn. 13
Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen
Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Milisen, K., Coussement, J., Vlaeyen, E., Bautmans, I., Bertrand, I., Boonen, S., Cambier, D., De Coninck, L., De Cuyper, M., Delbaere,
Nadere informatieEllen Vlaeyen. Studiedag Themareeks inzoomen op ziektebeelden: Ergotherapie bij valrisico 16/10/2014
Ellen Vlaeyen Studiedag Themareeks inzoomen op ziektebeelden: Ergotherapie bij valrisico 16/10/2014 Inhoud workshop Deel 1: Inleiding: Valproblematiek & voorstelling EVV Deel 2: Valpreventie: Praktijkrichtlijnen
Nadere informatieDe multifactoriële aanpak van valproblematiek bij hoogrisicopersonen verloopt in drie fasen: A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële
Inleiding Valproblematiek is een multifactorieel probleem en vraagt om een multidisciplinaire aanpak. Valpreventie is daarenboven het meest effectief wanneer het zich richt op oudere personen met een verhoogd
Nadere informatieIS IMPLEMENTATIE VAN VAL- EN FRACTUURPREVENTIE ÜBERHAUPT MOGELIJK? BELEMMERENDE EN BEVORDERENDE FACTOREN. Prof. dr. Koen Milisen
IS IMPLEMENTATIE VAN VAL- EN FRACTUURPREVENTIE ÜBERHAUPT MOGELIJK? BELEMMERENDE EN BEVORDERENDE FACTOREN Prof. dr. Koen Milisen Inhoud DEEL 1 Survey gebruik van valpreventiemaatregelen bij ouderen in de
Nadere informatieVlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen. Prof. Dr. Koen Milisen
Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Prof. Dr. Koen Milisen www.valpreventie.be expertisecentrum@valpreventie.be 1 Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Milisen et
Nadere informatieInleiding. A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële. Transfer van informatie bij ontslag
Inleiding Het College van Geneesheren voor de dienst Geriatrie heeft in het kader van kwaliteitsverbeterende initiatieven de laatste jaren gewerkt rond het gebruik van assessment instrumenten. Aan de hand
Nadere informatieExpertisecentrum Valpreventie Vlaanderen
Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen Jaarrapport 1 ste Werkjaar November 2008 - December 2009 J. Coussement, E. Vlaeyen, E. Dejaeger, K. Milisen Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 De oprichting van het EVV
Nadere informatieValpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen
Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen Koen Milisen RN, PhD & Ellen Vlaeyen, RN, MSN Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen
Nadere informatieValpreventie in woonzorgcentra
Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen Wintermeeting, 27 februari 2015 Ellen Vlaeyen, RN, MSN & Koen Milisen RN, PhD Expertisecentrum
Nadere informatieVALPREVENTIE IN WOONZORGCENTRA PRAKTIJKRICHTLIJN VOOR VLAANDEREN
VALPREVENTIE IN WOONZORGCENTRA PRAKTIJKRICHTLIJN VOOR VLAANDEREN Valpreventie in Woonzorgcentra Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Milisen, K., Vlaeyen, E., Coussement, J., Leysens, G., Van der Elst, E.,
Nadere informatieJAARPLAN BEGROTING - INDICATOREN. Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen WERKJAAR 2011
JAARPLAN BEGROTING - INDICATOREN Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen WERKJAAR 2011 Inhoudsopgave 1 Jaarplan 2011 3 1.1 Het verstrekken van informatie en advies 3 1.1.1 Thuiswonende ouderen 3 1.1.1.1
Nadere informatieInformatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek
Informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek 1 Inleiding Naarmate je ouder wordt verandert je lichamelijke conditie: bewegingen en reacties worden trager. Vallen is een vaak voorkomend probleem
Nadere informatieJAARPLAN BEGROTING - INDICATOREN. Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen WERKJAAR 2010
JAARPLAN BEGROTING - INDICATOREN Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen WERKJAAR 2010 Inhoudsopgave 1. Jaarplan 2010... 3 1.1 Thuiswonende ouderen... 3 1.1.1 Algemene gezondheidspromotie met de focus
Nadere informatie9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners
VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico Julie Creyf & Evelyn Van Cleynenbreugel Valnet-project Initatiefnemers en partners Dept. Maatschappelijke Gezondheidszorg
Nadere informatieValkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel
Valkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel Voor wie? 65- plusser: die zich aanbiedt na een acuut valincident OF die gang- en/of evenwichtsproblemen heeft
Nadere informatieSamenwerking huisarts en kinesitherapeut
Samenwerking huisarts en kinesitherapeut Lode Verreyen voorzitter WVVK UGent vakgroep huisartsgeneeskunde Inhoud v.d. workshop 1. Het voorschrift 2. Soorten voorschrift en aantal behandelingen 3. Het consultatief
Nadere informatie1. ALGEMENE GEZONDHEIDSPROMOTIE MET FOCUS OP VALPREVENTIE
P R A K T I J K R I C H T L I J N 1. ALGEMENE GEZONDHEIDSPROMOTIE MET FOCUS OP VALPREVENTIE Doelgroep en doelstellingen Het eerste deel focust op de gehele bevolking en beoogt vier doelstellingen: 1 De
Nadere informatieVAL-net. Evelyn Van Cleynenbreugel
VAL-net Ontwikkeling van een prototype begeleidingsnetwerk voor verbetering van therapietrouw voor valpreventie bij thuiswonende ouderen met verhoogd valrisico. Evelyn Van Cleynenbreugel P r o b l e e
Nadere informatieExpertisecentrum Valpreventie Vlaanderen (EVV) Jaarrapport. Tweede werkjaar 2010
(EVV) Jaarrapport Tweede werkjaar 2010 Milisen, K., Vlaeyen, E., Coussement, J., Dejaeger, E. In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Welzijnszorg Inhoudsopgave 1. Resultaten
Nadere informatieExpertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV) Eindrapport werkjaar 2012
Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV) Eindrapport werkjaar 2012 Milisen, K., Vlaeyen, E., Leysens, G., Van der Elst, E., Dejaeger, E. In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse
Nadere informatieValpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur
Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, K.U.Leuven & Dienst Geriatrie, UZ Leuven Voorkomen 40% tot 60% van alle incidenten
Nadere informatieDraaiboek. zorgpad valpreventie
Draaiboek zorgpad valpreventie Sabine Van Houdt Ellen Vlaeyen Prof. dr. Koen Milisen Prof. dr. Jan Heyrman Dr. Kris Vanhaecht Prof. dr. Walter Sermeus Met medewerking van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie
Nadere informatieStel jezelf voor als spreker en kader de presentatie
Stel jezelf voor als spreker en kader de presentatie - Deze presentatie is opgesteld met als doelstelling om het BOEBS-project voor te stellen aan de ouderen. Als spreker kan je aan de hand van de verschillende
Nadere informatieProf. Koen Milisen. Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven
Workshop: Hoe omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen? Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven Reduceren van fysieke fixatie (eender
Nadere informatieOndersteuningsgroep valpreventie
Ondersteuningsgroep valpreventie Leen Bouckaert, Sara Bombeke, Katelijne Daelman, Els Herpels, Elien Saey-Van Peteghem, Chantal Schuerbeke Inleiding Ondersteuningsgroep valpreventie Valproblematiek Presentatie
Nadere informatieValpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de evidentie?
Valpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de evidentie? Prof. dr. Koen Milisen Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg,
Nadere informatieDe valpreventiecoördinator moet voldoen aan een duidelijk competentieprofiel.
Voor het welslagen van de implementatie van de praktijkrichtlijn en omwille van het belang van de samenwerking tussen de verschillende disciplines wordt best een valpreventiecoördinator aangesteld. Per
Nadere informatieHET OTAGO-PROGRAMMA. Lenore Dedeyne. Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA
HET OTAGO-PROGRAMMA Lenore Dedeyne Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA DE VALPROBLEMATIEK Fatal falls rate per 100,000 habitants 160 140 120 100 80 60 40 20 0 5 11 10 16 19 34 41 64 106 65-69
Nadere informatieDRAAIBOEK PROJECT VAL NIET INHOUDSTABEL 1. INLEIDING 2. HYPOTHESE 3. DOELSTELLING 4. DOELGROEP
DRAAIBOEK PROJECT VAL NIET INHOUDSTABEL 1. INLEIDING 2. HYPOTHESE 3. DOELSTELLING 4. DOELGROEP 4.1. Inclusiecriteria 4.2. Exclusiecriteria 5. METHODIEK 5.1. Screening en indicering van de doelgroep 5.2.
Nadere informatieThemareeks inzoomen op ziektebeelden
Themareeks inzoomen op ziektebeelden 1. Ergotherapie bij valrisico 2. Ergotherapie bij de ziekte van Parkinson Donderdag 16 oktober 2014 Als ergotherapeuten die met ouderen werken, worden we vaak geconfronteerd
Nadere informatieValkliniek. informatie voor patiënten
Valkliniek informatie voor patiënten INLEIDING 3 WAT GEBEURT ER IN DE VALKLINIEK? 3 HOE VERLOOPT EEN DAG IN DE VALKLINIEK? 4 CONTACTGEGEVENS 7 2 U bent onlangs gevallen of u loopt gevaar om te vallen.
Nadere informatieBlijf in Beweging. Een oefenprogramma voor thuis om sociaal en fysiek in beweging te blijven. Draaiboek
Blijf in Beweging Een oefenprogramma voor thuis om sociaal en fysiek in beweging te blijven Draaiboek INLEIDING Het oefenprogramma, dat we hier voorstellen, kadert binnen Ouderen in Beweging, onze integrale
Nadere informatieExpertisecentrum Vallpreventie Vlaanderen (EVV) Eindrapport Derde werkjaar 2011
Expertisecentrum Valpreventiee Vlaanderen (EVV) Eindrapport Derde werkjaar 20111 Milisen, K., Vlaeyen, E., Leysens, G., Van der Elst, E., Dejaeger, E. In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap,
Nadere informatieGang- en valkliniek geriatrie Valpreventie
Gang- en valkliniek geriatrie Valpreventie Eén derde van de 75-plussers valt in de thuissituatie tijdens het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Mogelijke gevolgen lichamelijk: fracturen, snijwonden,
Nadere informatieExamenvragen Geriatrie. Prof. dr. Steven Boonen
Examenvragen 2008-2009 Geriatrie Prof. dr. Steven Boonen Academiejaar 2008-2009 20 Geriatrie prof. dr. Steven Boonen, prof. dr. Etienne Joosten, prof. dr. Eddy Dejaeger, prof. dr. Johan Flamaing en prof.
Nadere informatieUitnodiging voor huisartspraktijken voor deelname aan onderzoek Valpreventie in de eerstelijnszorg
Uitnodiging voor huisartspraktijken voor deelname aan onderzoek Valpreventie in de eerstelijnszorg Geachte huisarts, Zorggroep RCH Midden-Brabant heef het initiatief genomen om valpreventie te implementeren
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Vallen komt in alle leeftijdsgroepen voor, maar vormt vooral bij ouderen een groot gezondheidsprobleem. Onder een val wordt verstaan een gebeurtenis waarbij de betrokkene onbedoeld op de grond of een lager
Nadere informatieMultidisciplinaire aanpak van valpreventie in de thuiszorg Rapport studieavond op 4 september 2009 SIT regio Mortsel
ThuisGezondheidsZorg - Regio Mortsel Multidisciplinaire aanpak van valpreventie in de thuiszorg Rapport studieavond op 4 september 2009 SIT regio Mortsel Auteurs: De Coninck Leen De Lepeleire Jan Dieleman
Nadere informatieEEN OEFENPROGRAMMA VOOR THUIS OM VEILIG IN BEWEGING TE BLIJVEN DRAAIBOEK
EEN OEFENPROGRAMMA VOOR THUIS OM VEILIG IN BEWEGING TE BLIJVEN DRAAIBOEK INLEIDING Het oefenprogramma, dat we hier voorstellen, kadert binnen Ouderen in Beweging, onze integrale werking naar ouderen.
Nadere informatie(Chen, 2008; Dejaeger, 2009; Kannus, 2005; Nakamura, 2009; Ooms, 1994; Rapp, 2008a & 2008b; Rubenstein, 1990; Sorensen, 2006; Vu, 2006.
Ongeveer 10% tot 15% van de valincidenten bij ouderen leidt tot ernstige letsels, waaronder heupfracturen (1 tot 4,6%) en andere fracturen (1,4%). Omdat niet alle valincidenten te voorkomen zijn, dient
Nadere informatieVoorbeeld ontwerpbeslissing BOEBS Blijf Op Eigen Benen Staan
Voorbeeld ontwerpbeslissing BOEBS Blijf Op Eigen Benen Staan Rubriek NDC code: 633.3 (Logo vzw (Lokaal Gezondheidsoverleg )) Wetten en decreten Het gemeentedecreet van 15 juli 2005 en latere (Indien de
Nadere informatieValpreventie in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)
Valpreventie in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Valpreventie in de BBC Vallen De stijging van de levensduur en levensverwachting zorgen ervoor dat de groep 65-plussers toeneemt
Nadere informatieBeleidsaanbevelingen voor de implementatie van val- en fractuurpreventie bij ouderen
Beleidsaanbevelingen voor de implementatie van val- en fractuurpreventie bij ouderen Verslag symposium 'Implementatie val- en fractuurpreventie bij ouderen' - 28 maart 2014 1 Inleiding Vallen bij ouderen
Nadere informatieMeetinstrument valpreventie
Vink steeds het voor jou meest passende antwoord aan. Slechts één antwoord is mogelijk. Indien meerdere antwoorden mogelijk zijn, wordt dit met * aangegeven. Indien stippellijnen, hierop invullen a.u.b.
Nadere informatieJAARPLAN begroting evaluatie-indicatoren en instrumenten. Expertisecentrum Valpreventie Vlaanderen
JAARPLAN begroting evaluatie-indicatoren en instrumenten 1 november 2008-31 december 2009 Conform art. 6. van het convenant worden in dit jaarplan de activiteiten, de eventuele aanpassingen van de evaluatiecriteria,
Nadere informatieEVALUATIERAPPORT LOKS ZIEKTEPREVENTIE EN GEZONDHEIDSPROMOTIE BIJ SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: INZICHTEN EN STRUIKELBLOKKEN 2015
EVALUATIERAPPORT LOKS ZIEKTEPREVENTIE EN GEZONDHEIDSPROMOTIE BIJ SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: INZICHTEN EN STRUIKELBLOKKEN 2015 dr. Kaatje Van Roy en prof. dr. Sara Willems Februari 2016 In opdracht van
Nadere informatieExpertisecentrum. Het toepassen van valpreventiemaatregelen in de thuiszorg
Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen Het toepassen van valpreventiemaatregelen in de thuiszorg een survey onderzoek in Vlaanderen Leysens G., Baecke C., Vandamme S., Vlaeyen E., Geeraerts
Nadere informatieEEN VIRTUELE LEERMODULE TER
EEN VIRTUELE LEERMODULE TER VERBETERING VAN DE KENNIS EN VROEGTIJDIGE DETECTIE VAN DELIRIUM DOOR VERPLEEGKUNDIGEN Detroyer Elke 1 e Vlaamse Onderzoeksdag 1 april 2011 Week van verpleegkundigen en vroedvrouwen
Nadere informatieSWVG zoekt wetenschappelijk medewerkers
SWVG zoekt wetenschappelijk medewerkers Ben je geboeid door wetenschappelijk onderzoek? Voel je je uitgedaagd om wetenschappelijk onderzoek te verrichten en de minister hiermee te ondersteunen bij het
Nadere informatieClustervergadering Eerstelijnszone AMALO 12 maart 2019
Clustervergadering Eerstelijnszone AMALO 12 maart 2019 Agenda Agenda 1. Informatie geven over de stand van zaken op Vlaams niveau en van eerstelijnszone Amalo 2. Informeren over richtlijnen voor de samenstelling
Nadere informatieGeriatrisch dagziekenhuis
info voor patiënten Geriatrisch dagziekenhuis 01. Geriatrisch dagziekenhuis Het Geriatrisch dagziekenhuis richt zich tot personen ouder dan 75 jaar met acute of chronische aandoeningen, toenemende inactiviteit,
Nadere informatieWERK MAKEN VAN EEN LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID
WERK MAKEN VAN EEN LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID VOORSTELLING Louis Ide Gemeenteraadslid (2013 -...) Senator (2007-...), quaestor (2011 - ) Gewezen voorzitter arrondissementeel bestuur Kortrijk-Roeselare-Tielt
Nadere informatieEerstelijnsgezondheidsconferentie
Beleidstraject (Vlaamse overheid) 2010: Conferentie eerstelijnszorg (11 december 2010) 2013 : Symposium eerstelijnsgezondheidszorg 2016 : 6 voorbereidende werkgroepen 2017 : Conferentie eerstelijnszorg
Nadere informatieDe rol van de huisarts in valpreventie
De rol van de huisarts in valpreventie Dr. B. Ponsaers huisarts Incidentie (in WZC s) 30-70% valt éénmaalper jaar Waarvan 15-40% meerdere keren per jaar valt Het risico bij bewoners met cognitieve stoornissen
Nadere informatieValproblematiek in de eerste en tweede lijn. Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.
Valproblematiek in de eerste en tweede lijn Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.nl Het komt vaak voor Het heeft belangrijke gevolgen Balans en veroudering
Nadere informatieValpreventie in de huisartsenpraktijk. Dr Elie Balligand
Valpreventie in de huisartsenpraktijk Dr Elie Balligand 27/05/2016 Agenda Introductie Valproblematiek Enkele cijfers Getuigenis Valpreventie in de (huisartsen)praktijk Medicatie Casuïstiek 2 27/05/2016
Nadere informatiemetabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Intern Liaisonteam Geriatrie Zorg voor 75-plussers
metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Intern Liaisonteam Geriatrie Zorg voor 75-plussers 01. Wat is het Intern Liaisonteam Geriatrie ()? Om de zorg voor ouderen op alle diensten
Nadere informatieReferentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel
Referentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel 1 2-2-2018 Europese regelgeving (Richtlijn 2011/24/EU) Bevorderen van de ontwikkeling van Europese netwerken op het gebied van zeldzame ziekten Oprichten en
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS
INFO VOOR PATIËNTEN GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS INHOUD 01 Inleiding 4 02 Wat doen we? 4 03 Onderzoeken 5 04 Praktisch 5 05 Onthaal 6 06 Opname en verblijf 6 07 Wat brengt u mee bij opname? 7 08 Vervoer
Nadere informatieVLAAMSE WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG VZW STANDAARD MONDGEZONDHEID DR ROOS LEROY WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER VWVJ
VLAAMSE WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG VZW STANDAARD MONDGEZONDHEID VOOR HET CLB DR ROOS LEROY WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER VWVJ PROF DR KAREL HOPPENBROUWERS VOORZITTER VWVJ WOORD
Nadere informatieSteunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin ( )
Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (2012-2015) Consortium SWVG KU Leuven LUCAS, Centrum voor Zorgonderzoek en Consultancy Instituut voor Sociaal Recht Dienst Jeugdgezondheidszorg HIVA, Onderzoeksinstituut
Nadere informatieReorganisatie van de eerste lijn. Wat verandert er voor u?
Reorganisatie van de eerste lijn Wat verandert er voor u? Verloop van de avond 20u: onthaal 20u30: verwelkoming en samenvatting van de Eerstelijnsconferentie 21u: lezing prof. Annemans 22u: netwerkdrink
Nadere informatieVlaamse richtlijn Valpreventie bij thuiswonende ouderen In opdracht van de Werkgroep Richtlijnen Eerste Lijn van EBMPracticenet
Vlaamse richtlijn Valpreventie bij thuiswonende ouderen In opdracht van de Werkgroep Richtlijnen Eerste Lijn van EBMPracticenet Auteurs: Milisen K. RN, PhD a,b,c, Leysens G. RN, MSc a,b, Vanaken D. RN,
Nadere informatieHet belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Vallen
Het belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Marsham Cindy referentiepersoon valpreventie Vallen Een onverwachte gebeurtenis waarbij de persoon op de grond, vloer of een lager gelegen
Nadere informatieVallen zonder zorgen voor de actieve 55-plusser
voor de actieve 55-plusser DAG VAN DE TRAINER Gent 17-12-2016 Auteurs: Raf Tits, Jean Pierre Dziergwa, Geert Goetschalckx 1 Enkele praktische zaken: Vergeet niet jullie gsm na deze workshop terug aan te
Nadere informatievalpreventie Sophia E. de Rooij internist-geriater 03 april 2008
valpreventie Sophia E. de Rooij internist-geriater 03 april 2008 Mw Grijpstuiver, 75 jaar oud Vroeger Nu de kans op een val is groot! - ongeveer driekwart van alle letsels, opgelopen bij een privéongeval,
Nadere informatieAntwerpen 14/09/2017
Antwerpen 14/09/2017 ELZ wat is dat nu? Standpunt van Domus Medica (Huisartsenvereniging) Dr. Wim Verhoeven Geografische afbakening Ziekenhuisnetwerken Standpunt van de patiënt Tijd voor interactie: rondetafelgesprek
Nadere informatieSTAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN
STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN Preventie van nieuwe valincidenten en letsel bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op valrisico in de eerste lijn. 1. Bent u de afgelopen
Nadere informatieValpreventie bij thuiswonende ouderen in de huisartsenpraktijk
Valpreventie bij thuiswonende ouderen in de huisartsenpraktijk Dr. Lies Verhasselt, KU Leuven Promotor: Prof. Dr. Jan De Lepeleire, KU Leuven Co-promotor: Prof. Dr. Patrik Vankrunkelsven, KU Leuven Praktijkopleider:
Nadere informatieOrganisatie van de Zorg
Organisatie van de Zorg Voorstelling Sabine Victor zorgcoach- casemanager 051 24 91 62 0492 58 01 95 sabine.victor@zbroeselare.be www.zbroeselare.be dienst Thuiszorg Zorgbedrijf directie dienstencentra
Nadere informatieAcademia Press 2014. Vallen werd lange tijd beschouwd als een onvoorspelbaar incident dat niet kon. 1 Inleiding
147 1 Inleiding Vallen werd lange tijd beschouwd als een onvoorspelbaar incident dat niet kon worden vermeden (Miller, 2012). Het is nog maar twintig jaar dat vallen gezien wordt als een ernstig en multifactorieel
Nadere informatieFolders 2 Affiches 2 Uitnodiging 2 Persartikels 2 Banner Week van de Valpreventie 2 Filmpjes 2 Placemat Valpreventie 6 Praktijkrichtlijn 2
Struikelen, het evenwicht verliezen, even duizelig... een valpartij is zo gebeurd, maar de gevolgen zijn soms zeer ingrijpend waardoor de levenskwaliteit ernstig vermindert. Echter, een valpartij is te
Nadere informatieWaarom een Draaiboek Infectieziekten CLB (2010)? 14 september 2010 Karel Hoppenbrouwers
Waarom een Draaiboek Infectieziekten CLB (2010)? 14 september 2010 Karel Hoppenbrouwers Van Wetgeving tot Good Practice Profylaxe van besmettelijke aandoeningen bij schoolgaande jongeren en in het schoolmilieu
Nadere informatieGERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE
GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE Behaal een academisch diploma. Ontwikkel uw loopbaan als gerontoloog U bent nu net afgestudeerde bachelor of enige tijd werkzaam als zorgverstrekker in een ziekenhuis,
Nadere informatieHET ZORGTRAJECT COGNITIE. Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen
HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen Doelstelling Het zorgtraject
Nadere informatieReflecties over het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg in Vlaanderen. Prof. Dr. Paul Van Royen
Reflecties over het aanbod van de eerstelijnsgezondheidszorg in Vlaanderen Prof. Dr. Paul Van Royen Deze voordracht Enkele basiscijfers qua aanbod en gebruik van zorg Vijf uitdagingen voor de toekomst
Nadere informatieAfstudeerrichting Geriatrische Revalidatie
Prof. dr. Ivan BAUTMANS Afstudeerrichting Geriatrische Revalidatie I Bautmans http://www.who.int/ageing VERGRIJZING Levensverwachting in jaren op verschillende leeftijden, Vlaams Gewest, 2003. Mannen Vrouwen
Nadere informatieVlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming, Frank VANDENBROUCKE,
Brussel, 22 maart 2007. PROTOCOL BETREFFENDE DE SAMENWERKING TUSSEN DE MEDISCHE SECTOR EN ONDERWIJS IN HET KADER VAN HET ACTIEPLAN EEN SLUITENDE AANPAK VAN SPIJBELEN EN SCHOOLVERZUIM Vlaams minister van
Nadere informatiePPP VZW. WERKINGSVERSLAG Nt. PPP RA en PPP SpA PATIENT PARTNERS REUMATOÏDE ARTRITIS
PPP VZW WERKINGSVERSLAG 2017 1 Nt. PPP RA en PPP SpA PATIENT PARTNERS REUMATOÏDE ARTRITIS OPLEIDING 2017 5 cursisten zijn gestart met de opleiding - Kennismakingsavond 20 april in Gasthuisberg met Dr Taelman,
Nadere informatieHoud ouderen op de been:
Houd ouderen op de been: wijkgerichte aanpak valpreventie Suzanne Polinder Erasmus MC Letsels door valongevallen Kosten vallen Directe medische kosten: Per letsel gemiddeld 8.800 o Heupfractuur 19.700
Nadere informatieBelgië - Vlaanderen. Alle Vlamingen zijn betrokken. Pijlers van het Vlaams zorgen ouderenbeleid. Vermaatschappelijking van zorg 29-11-13
België - Vlaanderen Dementievriendelijke gemeenschap Landelijk Congres - Moderne Dementiezorg Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 25 november 2013 Alle Vlamingen zijn betrokken
Nadere informatieDe eerstelijnspsycholoog: naar een laagdrempelige psychologische hulpverlening voor Vlaanderen!
Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen Studiedag Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen De eerstelijnspsycholoog: naar een laagdrempelige psychologische hulpverlening voor Vlaanderen! Vrijdag
Nadere informatieValpreventie az groeninge. Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014
Valpreventie az groeninge Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014 Video valpreventie Agenda Waarom valpreventie? Wat zijn de risicofactoren? Valpreventiebeleid az groeninge? Valkliniek? 3 Waarom
Nadere informatieblijf staan valpreventie in verzorgingshuizen
blijf staan valpreventie in verzorgingshuizen Valongelukken in verzorgingshuizen - de cijfers Jaarlijks raken ongeveer 3600 bewoners van verzorgingshuizen zodanig verwond dat ze op een Spoedeisende Hulpafdeling
Nadere informatieDETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG
DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG Multidisciplinaire richtlijn voor hulpverleners in de gezondheidszorg Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) COLOFON Auteurs: Saskia Aerts, Eva Dumon,
Nadere informatievalpreventie voor psychogeriatrische cliënten
valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Aantal valincidenten in verpleeghuizen In verpleeghuizen wordt veel gevallen. Jaarlijks vallen verpleeghuiscliënten gemiddeld 2 keer. Psychogeriatrische cliënten
Nadere informatieRevaliderend kortverblijf Dijlehof: doorverwijzing vanuit UZ Leuven
Revaliderend kortverblijf Dijlehof: doorverwijzing vanuit UZ Leuven informatie voor patiënten INLEIDING U bent op dit moment opgenomen in UZ Leuven en wordt doorverwezen naar het revaliderend kortverblijf
Nadere informatieVLAAMSE OUDERENRAAD. Advies 2009/1 Sport en Bewegen voor ouderen. Vlaamse Ouderenraad 25 maart 2009 Koloniënstraat bus Brussel
VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2009/1 Sport en Bewegen voor ouderen Vlaamse Ouderenraad 25 maart 2009 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2009/1 Sport en Bewegen voor ouderen
Nadere informatieMASTERPROEF. Bereidheid van 55-plussers tot deelname aan valpreventie
MASTERPROEF Geachte collega Bereidheid van 55-plussers tot deelname aan valpreventie Mijn naam is Martine Agten en ik ben werkzaam als huisarts-in-opleiding in de praktijk van dr. Carlier, dr. Schreurs,
Nadere informatieValpreventie voor psychogeriatrische cliënten
Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Blijf Staan valpreventie Aantal valincidenten in verpleeghuizen In verpleeghuizen wordt veel gevallen. Onder een valincident verstaan we een onbedoelde verandering
Nadere informatieDe multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ
De multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ Kathleen De Cuyper 1, Tim Opgenhaffen 2, Tine Peeters 1, Inez Buyck 1, Johan Put 2, & Chantal
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. De geriatrische interne liaison (=GIL)
PATIËNTEN INFORMATIE De geriatrische interne liaison (=GIL) Beste mevrouw, mijnheer In deze brochure geven we je graag meer uitleg over de geriatrische interne liaison. Heb je na het lezen van deze informatie
Nadere informatie16 februari Uitnodiging. Staten-generaal voor een betere opvang en begeleiding van verkeersslachtoffers
16 februari 2007 Uitnodiging Staten-generaal voor een betere opvang en begeleiding van verkeersslachtoffers Vlaams Parlement Hertogstraat 1011 BRUSSEL De minister-president van de Vlaamse Regering De Vlaamse
Nadere informatieVerslag Raad Van Bestuur 03 maart 2016
Baudelokaai 8 9000 Gent Verslag Raad Van Bestuur 03 maart 2016 Locatie: Wit-Gele-Kruis Oost-Vlaanderen Jenny Tanghestraat 2, 9000 Gent De voorzitter opent de vergadering, en verwelkomt de aanwezige leden.
Nadere informatieSamen werken aan valpreventie
Samen werken aan valpreventie Dr. Ine Vanherle, Katholieke Universiteit Leuven Promotor: Prof. Dr. Johan Buffels, Katholieke Universiteit Leuven Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde
Nadere informatieJaarplan en begroting Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen
Jaarplan en begroting Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen W e r k j a a r 2 0 1 4 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Jaarplan 2014... 4 2.1 Resultaatsgebied 1: Het aanbieden van informatie, documentatie
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
Samenvatting 147 Samenvatting Bezorgdheid om te vallen is een algemeen probleem onder zelfstandig wonende ouderen en vormt een bedreiging voor hun zelfredzaamheid. Deze bezorgdheid is geassocieerd met
Nadere informatieProf. Em. Dr. Jan De Maeseneer
Prof. Em. Dr. Jan De Maeseneer Universiteit Gent Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Het Lokaal Bestuur is aan zet in de Eerste Lijn Opinion on Definition primary care Definitie
Nadere informatieVallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid. Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016
Vallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016 Welke van volgende maatregelen zijn vrijheidsbeperking? Alle onvrijwillige toegepaste
Nadere informatie