Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen. Prof. Dr. Koen Milisen

Transcriptie

1 Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Prof. Dr. Koen Milisen 1

2 Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Milisen et al (2017) 2

3 Klinische vragen 1. Wat zijn de voornaamste risicofactoren voor vallen bij thuiswonende ouderen? 2. Wat is het effect van een multifactoriële aanpak op het aantal valincidenten bij thuiswonende ouderen? 3. Wat is het effect van een multifactoriële aanpak op het aantal valletsels bij thuiswonende ouderen? 4. Wat is de beste methode om een verhoogd valrisico bij thuiswonende ouderen vast te stellen? (screening) 3

4 Klinische vragen 5. Welke multifactoriële evaluatie is aangewezen bij een verhoogd valrisico bij thuiswonende ouderen? 6. Welke multifactoriële interventies zijn aangewezen bij een verhoogd valrisico bij thuiswonenden ouderen? 7. Hoe kunnen professionele zorgverleners zorgen voor een betere therapietrouw bij thuiswonenden ouderen met een verhoogd valrisico? 8. Welke professionele zorgverleners spelen een belangrijke rol in de multifactoriële aanpak van valpreventie bij thuiswonende ouderen? 4

5 Voornaamste risicofactoren Aanbeveling 1: Wees alert voor de voornaamste risicofactoren Intrinsieke risicofactoren Extrinsieke risicofactoren 5

6 Identificatie risicofactoren Beïnvloedbare valrisicofactoren Niet-beïnvloedbare valrisicofactoren Intrinsiek Extrinsiek Intrinsiek Extrinsiek n= 9 n= 3 n= 2 n= 0 6

7 Beïnvloedbare risicofactoren 7

8 Beïnvloedbare risicofactoren 8

9 Niet-beïnvloedbare risicofactoren 9

10 Voornaamste risicofactoren Aanbeveling 2: Bepaal het aantal valrisicofactoren en hun eventuele onderlinge interactie 10

11 Voornaamste risicofactoren Wisselwerking en synergie! Risico is meer dan de som van alle risicofactoren afzonderlijk (Campbell et al, Age and Ageing 2006) 11

12 Reductie valincidenten Aanbeveling 3: Pas een multifactoriële aanpak toe om het aantal valincidenten te reduceren 12

13 Valpreventieprogramma s Unicomponente aanpak Multicomponente aanpak Multifactoriële aanpak 13

14 Valpreventieprogramma s Unicomponente aanpak 1 specifieke interventie Focus op 1 specifieke risicofactor Voor alle ouderen, ongeacht individuele valrisicoprofiel 14

15 Valpreventieprogramma s Multicomponente aanpak 2 of meer interventies Focus op 2 of meer risicofactoren Voor alle ouderen, ongeacht individuele valrisicoprofiel 15

16 Valpreventieprogramma s Multifactoriële aanpak 2 of meer interventies Op maat van het individuele valrisicoprofiel Op basis van een multifactoriële evaluatie 16

17 Reductie valletsels Aanbeveling 4: Hanteer bij ouderen met een verhoogd valrisico een multifactoriële aanpak om valletsels te voorkomen 17

18 Reductie valletsels Aanbeveling 5: Hanteer, na behandeling voor een valletsel, een multifactoriële aanpak om toekomstige valincidenten en valletsels te voorkomen 18

19 Reductie valletsels Veel voorkomende letsels: Significante daling op aantal valincidenten, dus multifactoriële aanpak op valletsels aangeraden Geen conclusie mogelijk m.b.t. multifactoriële aanpak op valletsels 19

20 20

21 Screening Geen specifieke, gevalideerde test voorhanden om verhoogd valrisico vast te stellen. 21

22 Screening Aanbeveling 6: Bevraag regelmatig de valgeschiedenis bij ouderen 22

23 Screening Aanbeveling 7: Onderwerp de oudere aan een multifactoriële evaluatie indien: oudere zich aanmeldt vanwege valincident of valletsel of oudere in afgelopen jaar 2x gevallen is of oudere gang- en/of evenwichtsproblemen vertoont 23

24 Screening Aanbeveling 8: Wees terughoudend in het gebruik van zorgdomotica in functie van screening 24

25 Zorgdomotica Opmars, maar kosteneffectiviteit onvoldoende aangetoond. Beperkte wetenschappelijke onderbouwing Zorgdomotica voor screening: onvoldoende bewijs 25

26 26

27 Multifactoriële evaluatie Aanbeveling 9: Neem de intrinsiek en extrinsiek beïnvloedbare risicofactoren op in de multifactoriële evaluatie bij thuiswonende ouderen met een verhoogd valrisico 27

28 Multifactoriële evaluatie Multidisciplinaire en multifactoriële evaluatie! 28

29 29

30 Multifactoriële interventies Aanbeveling 10: Start bij thuiswonende ouderen met een verhoogd valrisico een multifactoriële interventie op maat, rekening houdend met de geïdentificeerde valrisicofactoren 30

31 Multifactoriële interventies Aanbeveling 11: Wees terughoudend in het gebruik van zorgdomotica om valincidenten te voorkomen 31

32 32

33 Therapietrouw Aanbeveling 12: Bepaal in samenspraak met de oudere en/of mantelzorger de prioriteiten m.b.t. bepaalde interventies, rekening houdend met diens voorkeuren, de haalbaarheid en belemmerende en bevorderende factoren 33

34 Therapietrouw Aanbeveling 13: Bied de oudere en/of mantelzorger informatie over valpreventie aan in een begrijpbare taal en aangepast aan zijn cognitieve functioneren 34

35 Therapietrouw Aanbeveling 14: Voorzie altijd een follow-up, waarvan de intensiteit is afgestemd op de noden en behoeften van de oudere 35

36 Professionele zorgverleners Aanbeveling 15: De multifactoriële aanpak van valproblematiek bij thuiswonende ouderen wordt het best opgenomen door een multidisciplinair thuiszorgteam; hierbij worden duidelijke afspraken gemaakt m.b.t. de uitvoering en opvolging van de evaluatie en het interventieplan 36

37 Multidisciplinair zorgteam 37

38 Professionele zorgverleners Aanbeveling 16: Omdat het vaak om een complexe en multifactoriële problematiek gaat, is het aangewezen dat één lid van het multidisciplinaire thuiszorgteam de coördinatie van de zorg op zich neemt. Er is bovendien voldoende doorstroom nodig tussen de verschillende disciplines 38

39 Professionele zorgverleners Aanbeveling 17: Verwijs bij complexe valproblematiek door naar een gespecialiseerd valpreventiecentrum voor een uitgebreide evaluatie en multidisciplinair advies 39

40 Professionele zorgverleners Doorverwijzing naar valkliniek of geriatrisch dagziekenhuis indien: Valincident zonder duidelijke oorzaak Valepisodes zonder duidelijke oorzaak Valincident door plots bewustzijnsverlies Orthostatische hypotensie reageert onvoldoende op conservatieve maatregelen Verdere diagnostiek nodig voor ziektebeeld en risicofactoren Oudere weinig mobiel en/of transportproblemen 40

41 Professionele zorgverleners 41

42 Contact Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde (Accentvv) Kapucijnenvoer 35 blok d bus Leuven expertisecentrum@valpreventie.be