De multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ"

Willem van de Velde
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Peeters 1, Inez Buyck 1, Johan Put 2, & Chantal Van Audenhove 1 1 LUCAS KU

1 De multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ Kathleen De Cuyper 1, Tim Opgenhaffen 2, Tine Peeters 1, Inez Buyck 1, Johan Put 2, & Chantal Van Audenhove 1 1 LUCAS KU Leuven, Centrum voor Zorgonderzoek en Consultancy 2 Instituut voor Sociaal Recht, KU Leuven

Belang van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Verhoogd risico op nefaste gevolgen Voor de zorggebruiker Fysieke kwetsuren Psychische moeilijkheden zoals traumatisering, gevoelens van woede, angst,

2 Belang van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Verhoogd risico op nefaste gevolgen Voor de zorggebruiker Fysieke kwetsuren Psychische moeilijkheden zoals traumatisering, gevoelens van woede, angst, onmacht, vernedering en onbegrip Therapeutisch nut niet aangetoond Voor de hulpverlener Fysieke kwetsuren Psychische moeilijkheden zoals angst, kwaadheid, onzekerheid, schuldgevoel en secundaire traumatisering Principieel dwangverbod Beschadiging van de werkrelatie tussen beiden 2

3 Belang van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Verhoogd risico op nefaste gevolgen Interventiestudies over afzondering en fixatie Geen betere technieken om agressieve incidenten te verminderen Therapeutisch nut niet aangetoond Principieel dwangverbod Kwalitatieve studies die visies van zorggebruikers beschrijven over afzondering en fixatie Daling van agressief gedrag, maar niet van agressieve of gespannen gevoelens 3

Belang van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Verhoogd risico op nefaste gevolgen Autonomieprincipe in De gezondheidszorg Het gezondheidsrecht Therapeutisch nut in

4 Belang van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Verhoogd risico op nefaste gevolgen Autonomieprincipe in De gezondheidszorg Het gezondheidsrecht Therapeutisch nut in vraag te stellen Afzondering en fixatie zijn de goed geregelde uitzondering Alleen als de wet het toelaat De belgische wetgeving is niet concreet Principieel dwangverbod 4

5 Belang van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Verhoogd risico op nefaste gevolgen Nood aan MDR die Therapeutisch nut in vraag te stellen 1. Streeft naar een zo min en zo kort mogelijke toepassing (internationale consensus) 2. Aanbevelingen klinisch-wetenschappelijk en juridisch onderbouwt 3. Een kwaliteitsverbetering nastreeft Principieel dwangverbod 5

6 Doelstelling van de studie Twee perspectieven op afzondering en fixatie worden gecombineerd: Juridisch perspectief Klinisch perspectief De wetgeving in België De mensenrechten 6

fixatie vermeden worden zonder dat de veiligheid in het gedrang komt?

7 Doelstelling van de studie Twee perspectieven op afzondering en fixatie worden gecombineerd: Juridisch perspectief Klinisch perspectief Hoe kan afzondering en fixatie vermeden worden zonder dat de veiligheid in het gedrang komt? De effecten van psychopathologie op de veiligheid Het zoveel als mogelijk beschermen van de therapeutische relatie 7

8 Ontwikkeling van de MDR Vijf richtvragen Welke preventieve interventies verminderen in de context van escalatie en agressie de hoeveelheid afzonderingen en fixaties - en de duur ervan? Welke goede praktijken bestaan er in Vlaanderen en daarbuiten voor de toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ? Wat is de impact van afzondering en fixatie op (de beleving van) het psychisch en fysiek welzijn van de zorggebruikers en de hulpverleners? Welke voorwaarden stellen de verdragsorganen van de Raad van Europa opdat het recht en het beleid met betrekking tot afzondering en fixatie, en de concrete toepassing ervan, mensenrechtenconform is? Welke randvoorwaarden zijn noodzakelijk opdat de toepassing van de MDR enerzijds haalbaar is en anderzijds op mensenrechtenconforme wijze kan gebeuren? 8

9 Methode van de studie Aanbevelingen zijn gebaseerd op evidentie uit Klinisch onderzoek: systematic, narrative en scoping reviews en RCTs Bestaande (inter-)nationale richtlijnen Expertise van stakeholders uit de Vlaamse GGZ: GGZ voorzieningen met best practices Patiëntenorganisaties Beroepsverenigingen Onderzoekers/ethici Koepelorganisaties Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 9

10 Methode van de studie Aanbevelingen zijn gebaseerd op evidentie uit Juridisch perspectief Juridische analyse van verdragsorganen van de Raad van Europa Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens Europees Verdrag ter voorkoming van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT) + landenrapporten 10

11 Methode van de studie Aanbevelingen zijn gebaseerd op evidentie vanuit Juridisch perspectief Klinische en juridische perspectief combineren was niet altijd evident 11

12 Kernelementen van de richtlijn Een gecombineerde aanpak van verschillende preventiestrategieën op het niveau van het management Coachend leiderschap lerende cultuur en positieve verbetercultuur Vorming en training van hulpverleners Opbouw en inrichting van de afdelingen het team Herstelgerichte zorg en trauma-informed care Focus op continuïteit van zorg Transparantie over de afdelingsregels en een flexibele toepassing ervan de directe zorg voor de zorggebruikers Belang van de therapeutische relatie Risico- en kwetsbaarheidsanalyse Signaleringsplan mbt afzondering en fixatie voorkeuren noteren 12

13 Kernelementen van de richtlijn De toepassing van afzondering en fixatie Enkel als een zeer uitzonderlijke veiligheidsmaatregel Enkel bij ernstig en acuut gevaar voor de fysieke of psychische integriteit Welk type maatregel toepassen? Kwetsbaarheidsfactoren en voorkeuren van de zorggebruiker Vermijd gecombineerde toepassing Voer de maatregel zo humaan mogelijk uit voorbeelden: informeren, communicatiemiddelen, geen camerabeelden van hygiënische handelingen, niet standaard omkleden Afzondering: streef naar voortdurend wederzijds visueel contact Mechanische fixatie: streef naar continue fysieke aanwezigheid Minuten eerder dan uren Nabespreking met de zorggebruikers en de hulpverleners 13

14 Resultaten van de studie Multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ: Zorginspectie zal zijn inspectierondes over afzondering en fixatie baseren op de richtlijn Interdisciplinaire vervolgstudie versterking door het Onderzoekscentrum voor Verpleeg- en Vroedkunde KU Leuven om aanbevelingen te ontwikkelen over technieken van afzondering en fixatie 14

15 15

Vergelijkbare documenten

De preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële geestelijke gezondheidszorg

De sterkte van de aanb Steunpunt WVG Minderbroedersstraat 8 B-3000 Leuven +32 16 37 34 32 www.steunpuntwvg.be swvg@kuleuven.be De preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële geestelijke