De weg naar bandenloze zorg in Nederland

Transcriptie

1 De weg naar bandenloze zorg in Nederland Prof. dr. Jan Hamers Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Gefeliciteerd met het 10 jarig jubileum! namens de 2 1

2 3 Kenmerken Multidisciplinair Duo-aanstellingen Optimale infrastructuur Langdurige projectlijnen Ontwikkeling, evaluatie, implementatie en borging innovaties Wetenschap noodzakelijk voor topzorg?! Illustratie: naar bandenloze zorg 4 2

3 Als ik later in het verpleeghuis ben opgenomen, hoop ik dat de zorgverlener mij vastbindt als hij/zij denkt dat dit goed voor mij is. EENS / ONEENS 5 Fixatie in Nederland 2000 Vastbinden is goede zorg 95% van artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, IGZ 2013 Vastbinden is goede zorg 5% van artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, IGZ 2008 Intentieverklaring Nederland bandenvrij in 2011! 6 3

4 Stellingen Intentieverklaringen leiden niet tot minder vrijheidsbeperking Veranderingen in meningen veranderen de zorgpraktijk niet Beleidswijzigingen zijn noodzakelijk Health Sciences 7 Enkele feiten over vrijheidsbeperking Hoog (ca 50-65%), vooral bedhekken, (heup)band & tafelblad Belangrijkste reden: valpreventie (90%) Sterk verband met bewonerskenmerken (o.a. mobiliteit), niet met organisatiekenmerken Negatieve gevolgen (fysiek en psychisch) en niet altijd veilig: reductie noodzakelijk E.g., Castle (2006). Adm Policy Ment Health 33: ; Hamers & Huizing (2005). Z Geron Geriatr 38: 19-25; Huizing et al. (2007). Soc Sci Med 65: ; Huizing et al. (2009) JAGS 57: ; Meyer et al. (2009). JCN 18:

5 Leren van het buitenland Positieve ervaringen in USA met bijscholing en inzet gespecialiseerde verpleegkundige g * Vertaling naar de Nederlandse zorgpraktijk Intensieve bijscholing 5 bijeenkomsten (10 uren); 1 plenaire sessie Topics: ineffectiviteit, consequenties, besluitvorming, risicogedrag, alter- natieven, cases en huiswerk Consultatie verpleegkundig specialist Duur interventie: 8 mnd Evans et al. (1997). JAGS 45: ; Huizing et al. (2006). BMC Geriatr 6:17 ; Testad (2005). Int J Geriatr. Psychiatry 20: Evaluatie: gecontroleerd experiment Interventie (8 afdelingen) versus controle status (7 afdelingen), 432 bewoners Voormeting en 3 nametingen (1, 4, 8 mnd) Uitkomstmaten Vrijheidsbeperkende maatregelen (+ type, aantal & intensiteit) door geblindeerde observatoren op 4 momenten in periode van 24 uur Duur project: 4 jaar Huizing et al. (2009). JAGS 57: ; Huizing et al (2009) IJNS 46:

6 Evaluatie: gecontrolleerd experiment (432 bewoners, 15 afdelingen, 8 maanden follow-up) Reductie vrijheidsbeperkende maatregelen Percentage Meting Geen bijscholing Bijscholing +vpk 11 Conclusies uit deze en andere studies Bijscholing alleen heeft geen effect! Intensieve bijscholing moet gericht zijn op grote groepen medewerkers; alle disciplines (ook artsen, paramedici, psychologen, managers) Primaire focus op meest restrictieve maatregelen Beleidswijziging op instellingsniveau noodzakelijk 12 6

7 Vervolg zoektocht: EXBELT (pilot) Beleidsmaatregel via RvB: banden taboe Informatie familie, medewerkers Verantwoordelijk voor keuze en implementatiealternatieven: medewerkers Consultatie 2 verpleegkundigen Aanschaf alternatieven Begeleiding IGZ PG-afdeling (n=30) met meeste banden (n=12) 13 Resultaten pilotproject exbelt Banden 5 0 Baseline 1 Mnd 3 Mnd 9 Mnd 14 7

8 Kernelementen EXBELT Beleidswijziging: verbod op banden Bijscholingsprogramma (breed) Beschikbaarheid alternatieve interventies Consultatie Hamers & Gulpers (2009). J Nutr Health Ageing 13 (s17) 15 Evaluatie EXBELT: quasi-experiment Interventie (15 afdelingen) versus controle (11 afdelingen), 520 bewoners Voormeting en 2 nametingen (4 & 8 mnd) Uitkomstmaten Bandengebruik door geblindeerde observatoren op 4 momenten in periode van 24 uur Andere maatregelen en kalmerende medicatie Valpartijen Gulpers et al. (2010). BMC Geriatr 10:

9 Aantal bewoners met een band 30% 25% 20% 15% 10% Controle EXBELT 5% 0% Baseline 4 mnd 8 mnd Gulpers et al. (2011). JAGS 59; Bandenreductie 50% 17 Banden bij nieuwe bewoners (n=49) 20% 15% 10% 5% Controle EXBELT 0% 4 mnd 8 mnd Gulpers et al. (2012). IJNS

10 Belt restraint use in the panel and survey group 16 Control group % R e s i d e n t s EXBELT group Panel group (baseline) Panel group (24 months) Survey group (24 months) Panel group n=225, Survey group n=689 Gulpers et al. (2013). JAGS 61: Secundaire effecten EXBELT Afname gebruik bedhekken, verpleegdeken, hansop, gebruik plank onder stoel Toename gebruik diepe/gekantelde stoel Geen verschil valpartijen (of letsels) en gebruik psychofarmaca 20 10

11 Tussenbalans Bandenloze zorg is mogelijk Drastische reductie, preventie nieuwe banden Geen substitutie door andere maatregelen Aanpak Meerdere componenten Multidisciplinair Tailored Beleidswijziging is belangrijke voorwaarde Continue aandacht blijft nodig! EXBELT-verpleeghuizen zijn (bijna) bandenvrij Maar Nederland nog niet! E.g., Bleijlevens et al. (2013). JAMDA; Gulpers et al. (2013) JAGS; Köpke et al. (2012) JAMA; Kwok et al. (2012) JAMDA; Testad et al. (2010) J Clin Psychiatr 21 Doorgaande lijn Aandacht voor scholing en implementatie Internationale definitie vrijheidsbeperking voor meerdere zorgsettings (47 experts uit 14 landen) Vertaalslag naar andere sectoren, waaronder thuiszorg 22 11

12 Bandengebruik in de thuiszorg Prevalentie vrijheidsbeperking en onvrijwillige zorg 3154 cliënten; 272 psychogeriatrische i h indicatie i 21% maatregel Bedhekken (4%),, banden (0%) Afnemen/opbergen spullen (8%), gedwongen/verborgen medicatie (3%),, gedwongen voedsel/vocht (0,5%) Prevalentie vrijheidsbeperkende maatregelen RightTimePlaceCare 2014 ouderen met dementie Gemiddelde leeftijd: 83 jaar 68% vrouw Hamers JPH et al. (2013). TGG; Beerens H.C. et al. (in press). JAMDA 23 RightTimePlaceCare studie Vrijheidsbeperking thuis Europa Engeland Estland Finland Frankrijk Duitsland Nederland Spanje Zweden Beerens HC et al. (in press). JAMDA 24 12

13 25 Vrijheidsbeperking thuis 26 13

14 Conclusies Er is al veel bereikt in de Nederlandse ouderenzorg Bandenloze zorg is mogelijk Hamers JPH et al. (2013). Naar een bandenloze zorg in Nederland. TGG, in press. Nog veel werk aan de winkel Continue aandacht is nodig Academische Werkplaats is hét vehikel voor een optimale verbinding tussen onderwijs, onderzoek en praktijk Verbeek H et al (2013). Keys to succesfully embedding scientific research in nursing homes: a win-win perspective. JAMDA: dx.doi.org/ /j.jamda Bedankt voor uw aandacht! Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 28 14