Vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg"

Transcriptie

1 Vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg Kristien Scheepmans Wit-Gele Kruis van Vlaanderen Oostende, 23 maart 2010 Overzicht 2. Redenen 3. Misvattingen 4. Juridische aspecten 5. Aanbevelingen 6. UZ Leuven richtlijn 1

2 Fysieke fixatie: Elke handelingsmethode, materiaal of uitrusting aan of in de buurt van het lichaam van een persoon met de opzettelijke bedoeling dat de persoon deze niet kan verwijderen en die de bewegingsvrijheid beperkt (Retsas, 1998) Opsluiten in een kamer / huis Chemische beperking: doelbewust en incidenteel gebruik van farmaceutische producten om gedrag te controleren en/of de bewegingsvrijheid te beperken en welke niet vereist zijn om een medisch geïndentificeerde aandoening te behandelen Dwang tijdens een medisch onderzoek of tijdens de verzorging Electronische bewaking (Kirkevold, 2004) 2

3 Landelijke prevalentiemeting Zorgproblemen (2009, NL.): Bedhekken (78,9%) Gedragsbeïnvloedende medicatie (20,9%) Tafelblad (14, 6%) Wit-Gele Kruis (2009) Deur van het huis sluiten, opzetten in zetel, onrustvest, onrusthekken, riemen, polsbanden Nog geen exacte cijfers beschikbaar Vrijheidsbeperkende interventies door verpleegkundigen (De Veer, e.a., 2006) Gebruik van bedhekken (74% - 34%) Deur kamer of huis op slot doen (32% -7%) Gedwongen of gecamoufleerd toedienen van kalmerende medicatie (26% - - ) Bewegingsvrijheid beperken door plaatsen van patiënt in diepe stoel, gebruik van tafelsteun of stoel tegen tafel plaatsen (19% - 6%) Percentage verpleegkundigen dat genoemde interventie als vrijheidsbeperkend beschouwt (= 337) (de Veer, e.a, 2006): Gebruik van bedhekken 64% Gedwongen toedienen van kalmerende medicatie 77% Gecamoufleerd toedienen van medicatie 60% In aparte ruimte zetten zonder deur op slot te doen 24% Fixeren met hulpmiddelen (onrustbanden, lendegordels zweedse banden) 94% Bewegingsvrijheid beperken door plaatsen van patiënt in diepe stoel, gebruik van tafelsteun of stoel tegen tafel plaatsen 59% Deur van kamer of huis op slot doen 82% Separeren in aparte ruimte 84% Gedwongen toedienen van voedsel of vocht 66% 3

4 2. Redenen Veiligheidsoverwegingen voor henzelf en/of voor anderen (voorkomen van vallen, voorkomen van zelfverwonding of verwonden van anderen) Onderdrukken van storend gedrag gedragsproblemen) Functionele beperkingen Vraag van de familie Mogelijk maken van een medische behandeling (o.a. 2. Redenen De Veer (e.a., 2006): Redenen zijn verschillend naargelang de sector en het soort interventie Bescherming van de patiënt / cliënt Verzoek van de familie (60%): gebruik van bedhekken Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen (2009): Voorkomen van vallen Zwerfgedrag Onbekend Wit-Gele Kruis: Veiligheid van de patiënt (voorkomen van vallen) Behoud van de patiënt in thuissituatie Ontlasting mantelzorger 4

5 3. Misvattingen De vrijheid van ouderen moet beperkt worden, omdat zij meer risico lopen om te vallen en zich ernstig te verwonden. Hulpverleners hebben de morele plicht om mensen tegen schade te beperken en hierdoor wordt de toepassing van VBM verantwoord. Hulpverleners geven aan dat er geen alternatieven voor handen zijn dan het gebruik van VBM om tegemoet te komen aan de behoeften van de oudere. Het stoort de oudere niet om in zijn/haar vrijheid beperkt te worden. VBM vermindert de kans op vallen niet en geeft meer kans op verwondingen, morbiditeit, mortaliteit. VBM hebben niet altijd therapeutische voordelen en kunnen bijkomende schade veroorzaken. Alternatieven: geïndividualiseerde zorgaanpak, wijzigen van omgevingsfactoren, gebruik van specifieke materialen, Ouderen ervaren negatieve gevoelens zoals woede, angst, weerstand, ongemak, wanneer zij in hun vrijheid beperkt worden. 4. Juridische aspecten 1. Burgerlijke aansprakelijkheid Fout schade causaal verband Schadevergoeding 2. Strafrechtelijke aansprakelijkheid Vrijheidsberoving: je mag niet iemand van zijn vrijheid beroven Tenzij de wet dit toelaat: verlenen van GHZ door iemand die de wetgever bevoegd heeft gemaakt KB nr. 78 (B-handelingen, B1 fysische beveiliging, maatregelen ter voorkoming van lichamelijke letsels) 3. De wet van de patiëntenrechten (22/08/2002) 5

6 5. Algemene principes Oppassen voor routinematig gedrag VBM = enkel als laatste maatregel Keuze van de maatregel: In functie van doel In verhouding met het probleem Minst ingrijpend voor de patiënt Overleg: Doordachte beslissing - situatiegebonden Met de verschillende betrokkenen (her) evaluatie (team, familie, patiënt, huisarts) Open communicatie Neerschrijven in het verpleegkundig dossier Elke organisatie zou een procedure moeten opstellen waarin het te voeren beleid wordt beschreven. 6. UZ Leuven richtlijn: stroomdiagram 1. Indicaties patiënt Fysieke/psychische schade andere Onderbreking levensnoodzakelijke therapie 6

7 6. UZ Leuven richtlijn: stroomdiagram 2. Besluitvorming Urgente sitiuatie VPK beslist autonoom + zo snel mogelijk overleg met arts aan bed van patiënt Niet-Urgente situatie Beslissingsonbekwame pat. Te beoordelen door behandelend arts of psychiater Beslissingsbekwame patiënt Informeer familie Toestemming via wilsverklaring Geen wilsverklaring: informeer vertegenwoordiger Geen vertegenwoordiger of conflict tussen of met vertegenwordiger VPK/arts = belangenbehartiger en beslist Toestemming patiënt is vereist Bij weigering= prof. Overleg noodzakelijk Blijvende weigering = geen fixatie 6. UZ Leuven richtlijn: stroomdiagram 3. Uitvoering Kies materiaal aangepast aan de ernst van de toestand Controleer of het materiaal veilig en correct is aangebracht Zorg voor maximaal comfort en oproepsysteem voor de patiënt Zorg voor regelmatig toezicht en controle 4. Rapportage in het verpleegkundig dossier Motivering Type en tijdstip fixatie herevaluatie Naam en overleg met alle betrokkenen 5. Herevaluatie Gebeurt regelmatig door een vpk en wordt besproken in team Rapporteer in vpk dossier verlening of stop fysieke fixatie 7

8 Geraadpleegde Referenties Milisen, K. Vandenberghe, J., Sabbe, M., Lagae, R., Braes, T., et al. Richtlijn betreffende vrijheidsbeperkende maatregelen ter beveiliging van de patiënt in de UZ Leuven. Tijdschrift voor Geneeskunde, 2006, 62(23), De Veer, A., Francke, A., Buijse, R., Friele, R. The use of physical restraints in home care in the Netherlands. JAGS, 2009, 57 (10), Kirkevold, Ø., Sandvik, L. & Engedal, K. Use of constraints and their correlates in Norwegian nursing homes. Int J Geriatr Psychiatry, 2004, 19, Vande Moortel, J. Beleid en leiding geven in de thuisverpleging. Juridische aspecten. Niet gepubliceerde cursus, Körner, K.T. (2005). Van gebonden naar verbonden zorg. Vrijheidsbeperking bij ouderen. In C. Gastmans & L. Vanlaere (Ed.), Cirkels van zorg. Ethisch omgaan met ouderen (pp ) Davidsfonds/Leuven, Ten Have. Halfens, R., Meijers, J., Neyens, J. & Schols, J. Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen. Resulaten Universiteit Maastricht, Caphri, Department of Health Care and Nursing Science. Bedankt voor uw aandacht! 8

Het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg: een multimethod analyse

Het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg: een multimethod analyse Het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg: een multimethod analyse Kristien Scheepmans Promotor: Prof. dr. Koen Milisen Co-promotor: Prof. dr. Bernadette Dierckx de Casterlé Inleiding

Nadere informatie

Prof. Koen Milisen. Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven

Prof. Koen Milisen. Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven Workshop: Hoe omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen? Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven Reduceren van fysieke fixatie (eender

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende interventies (VBI)

Vrijheidsbeperkende interventies (VBI) Vrijheidsbeperkende interventies (VBI) Informatie voor patiënten en betrokkenen van de patiënt Afdeling Geriatrie Locatie Purmerend/Volendam Bij u of uw naaste worden maatregelen genomen om de bewegingsvrijheid

Nadere informatie

Succesbepalende factoren voor zorg in vrijheid

Succesbepalende factoren voor zorg in vrijheid Succesbepalende factoren voor zorg in vrijheid Jan Hamers Als ik later in het verpleeghuis ben opgenomen, hoop ik dat de zorgverlener mij vastbindt als hij/zij denkt dat dit goed voor mij is. EENS / ONEENS

Nadere informatie

RICHTLIJN BETREFFENDE VRIJHEIDSBEPERKENDE MAATREGELEN TER BEVEILIGING VAN DE PATIENT IN DE UZ LEUVEN 1

RICHTLIJN BETREFFENDE VRIJHEIDSBEPERKENDE MAATREGELEN TER BEVEILIGING VAN DE PATIENT IN DE UZ LEUVEN 1 Tijdschr. voor Geneeskunde, 62, nr. 23, 2006 RICHTLIJN BETREFFENDE VRIJHEIDSBEPERKENDE MAATREGELEN TER BEVEILIGING VAN DE PATIENT IN DE UZ LEUVEN 1 K. MILISEN 2, 3, J. VANDENBERGHE, M. SABBE, R. LAGAE,

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende maatregelen op de afdeling Geriatrie

Vrijheidsbeperkende maatregelen op de afdeling Geriatrie Vrijheidsbeperkende maatregelen op de afdeling Geriatrie Bij uzelf, uw partner of uw familielid worden maatregelen genomen om de bewegingsvrijheid te beperken. Dit is om te beschermen tegen letsel. Deze

Nadere informatie

Vrijheids Beperkende Interventies (VBI)

Vrijheids Beperkende Interventies (VBI) Vrijheids Beperkende Interventies (VBI) Inleiding Deze folder is bedoeld voor familieleden, partners en naasten van patiënten, waarbij het noodzakelijk is vrijheids beperkende interventies toe te passen.

Nadere informatie

Vrijheidsberovende maatregelen op de PAAZ Fixatie

Vrijheidsberovende maatregelen op de PAAZ Fixatie Infobrochure Vrijheidsberovende maatregelen op de PAAZ Fixatie 2 Inhoud Inleiding. 3 Onze visie. 4 Wat is fixatie?. 4 Wanneer wordt overgegaan tot fixatie?. 4 Richtlijnen van fixatie. 5 Risico s. 6 Informed

Nadere informatie

Vallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid. Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016

Vallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid. Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016 Vallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016 Welke van volgende maatregelen zijn vrijheidsbeperking? Alle onvrijwillige toegepaste

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende interventies Informatie voor patiënten, familie en andere betrokkenen

Vrijheidsbeperkende interventies Informatie voor patiënten, familie en andere betrokkenen Vrijheidsbeperkende interventies Informatie voor patiënten, familie en andere betrokkenen De behandelend arts of de verpleegkundige heeft met u gesproken over het toepassen van vrijheidsbeperkende interventies

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende maatregelen (fixatie)

Vrijheidsbeperkende maatregelen (fixatie) 14-11-2016 1138 Vrijheidsbeperkende maatregelen (fixatie) De behandelend arts of verpleegkundige heeft met u gesproken over het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen bij uzelf, uw familielid of

Nadere informatie

Fixatie. informatie voor familie van de patiënt wiens bewegingsvrijheid beperkt wordt

Fixatie. informatie voor familie van de patiënt wiens bewegingsvrijheid beperkt wordt Fixatie informatie voor familie van de patiënt wiens bewegingsvrijheid beperkt wordt Inhoud Vrijheidsbeperkende maatregelen 3 Visie 4 Fixatiematerialen 5 Mogelijk nadelige gevolgen van vrijheidsbeperkende

Nadere informatie

De weg naar bandenloze zorg in Nederland

De weg naar bandenloze zorg in Nederland De weg naar bandenloze zorg in Nederland Prof. dr. Jan Hamers Department of Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Gefeliciteerd met het 10 jarig jubileum! namens de 2 1 3 Kenmerken

Nadere informatie

Prof. Koen Milisen. Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven

Prof. Koen Milisen. Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven Klinische aspecten van vrijheidsbeperkende maatregelen Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven Definitie fysieke fixatie Elke handelingsmethode

Nadere informatie

Onvrijwillige zorg in de thuissituatie

Onvrijwillige zorg in de thuissituatie Onvrijwillige zorg in de thuissituatie Jan Hamers 1 Voorbeelden lopende projecten 24-uurs verpleeghuiszorg voor mensen met dementie op de zorgboerderij Nurses on the move Bewegen gerelateerd aan dagelijkse

Nadere informatie

Visietekst fixatiearm beleid WZC Sint-Jozef Neerpelt

Visietekst fixatiearm beleid WZC Sint-Jozef Neerpelt 30.07.2015 Visietekst fixatiearm beleid WZC Sint-Jozef Neerpelt 1. Wat is fixeren? Er bestaat geen uniforme definitie over fixatie. Wij opteren voor volgende omschrijving: Fysieke fixatie: Elk middel,

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende maatregelen

Vrijheidsbeperkende maatregelen Infobrochure Vrijheidsbeperkende maatregelen mensen zorgen voor mensen De behandelende arts of verpleegkundige heeft met u gesproken over het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen bij uzelf of

Nadere informatie

Bopz beleid. Informatie over opname op een psychogeriatrische (pg)afdeling, beleid en klachtenregeling. vit0032_brochure BOPZ-07.indd :22

Bopz beleid. Informatie over opname op een psychogeriatrische (pg)afdeling, beleid en klachtenregeling. vit0032_brochure BOPZ-07.indd :22 Bopz beleid Informatie over opname op een psychogeriatrische (pg)afdeling, beleid en klachtenregeling vit0032_brochure BOPZ-07.indd 1 16-08-12 14:22 In deze brochure informeren wij u over de Wet Bijzondere

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende i

Vrijheidsbeperkende i Wetenschappelijk artikel Vrijheidsbeperkende i een inventarisatie onder verzorgenden Inleiding Sinds 2004 hanteert de Inspectie voor de Gezondheidszorg de aanwezigheid van een protocol of richtlijn ter

Nadere informatie

Deze dag dient als inspiratiebron, om

Deze dag dient als inspiratiebron, om Vrijheidsbeperking en fixatie Inleiding In de praktijk worden vaak maatregelen genomen om ouderen te beperken in hun vrijheid. Deze dag dient als inspiratiebron, om eens stil te staan en te zoeken naar

Nadere informatie

Veilige zorg voor mensen met dementie

Veilige zorg voor mensen met dementie Veilige zorg voor mensen met dementie Veilige zorg voor mensen met dementie Mensen met dementie zorg willen wij zorg geven in een veilige omgeving, die zoveel mogelijk recht doet aan de mogelijkheden voor

Nadere informatie

Gedwongen opname Uw rechten en plichten

Gedwongen opname Uw rechten en plichten Gedwongen opname Uw rechten en plichten Psychiatrie Inleiding Wanneer u te maken heeft met een gedwongen opname, heeft u als patiënt van Medisch Spectrum Twente verschillende rechten. U kunt gedwongen

Nadere informatie

WONDZORG. Wetgeving: verpleging en wondzorg AXIOMA S. 1. We leven in een rechtsstaat. 2. De wet is niet altijd zoals ze zou moeten zijn

WONDZORG. Wetgeving: verpleging en wondzorg AXIOMA S. 1. We leven in een rechtsstaat. 2. De wet is niet altijd zoals ze zou moeten zijn WONDZORG AXIOMA S 1. We leven in een rechtsstaat Wetgeving: verpleging en wondzorg 2. De wet is niet altijd zoals ze zou moeten zijn We leven in een rechtsstaat Bescherming van de titel Bescherming van

Nadere informatie

Fysiek fixatie in Antwerpse ziekenhuizen

Fysiek fixatie in Antwerpse ziekenhuizen Fysiek fixatie in Antwerpse ziekenhuizen PWO Karel de Grote-Hogeschool Slachmuylders K, MSc., Elseviers, M., Ph.D, Ceulemans C., MSc., Verschelden, G., MSc., Peeters, T., MSc., Michiels, I., MSc., Van

Nadere informatie

Juridische kanttekeningen rond maaltijdzorg. Jan Vande Moortel Advamo Arteveldehogeschool Gent

Juridische kanttekeningen rond maaltijdzorg. Jan Vande Moortel Advamo Arteveldehogeschool Gent Juridische kanttekeningen rond maaltijdzorg Jan Vande Moortel Advamo Arteveldehogeschool Gent WIE HEEFT BESLISSINGSRECHT? De patiënt Is hij nog bekwaam? Wie bepaalt de bekwaamheid? Zijn vertegenwoordiger

Nadere informatie

WORKSHOP Slimme Technologie: een middel om fixatie terug te dringen? 7 maart 2013

WORKSHOP Slimme Technologie: een middel om fixatie terug te dringen? 7 maart 2013 WORKSHOP Slimme Technologie: een middel om fixatie terug te dringen? 7 maart 2013 Welkom! Programma voormiddag namiddag 9u -9u10 13u30-13u40 Verwelkoming 9u10-9u25 13u40-13u55 Fixatie: what s in a name?

Nadere informatie

Eindrapport: Zorg voor ongedwongenheid PWO 044/

Eindrapport: Zorg voor ongedwongenheid PWO 044/ Eindrapport: Zorg voor ongedwongenheid PWO 044/ 2011-2013 Els Peters Geert Rogiers Hogeschool PXL Elfde-Liniestraat 24 B-3500 Hasselt www.pxl.be - www.pxl.be/facebook 1 Partners Onderzoeksopzet Doelstelling:

Nadere informatie

Fysieke fixatie Clinical Assesment Protocol (CAP) = 2

Fysieke fixatie Clinical Assesment Protocol (CAP) = 2 Fysieke fixatie Clinical Assesment Protocol (CAP) = 2 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 2 bij de Fysieke fixatie-cap. (II) Probleemstelling:

Nadere informatie

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz

Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Agentschap Zorg en Gezondheid Inspiratiedag vrijheidsbeperkende maatregelen Residentiële geestelijke gezondheidszorg Brussel, 19 juni 2019 Ethische adviezen bemoeizorg en vrijheidsbeperking in de ggz Prof.

Nadere informatie

WONDZORG. Aansprakelijkheid bij het ontstaan van een decubituswonde. Jan Vande Moortel

WONDZORG. Aansprakelijkheid bij het ontstaan van een decubituswonde. Jan Vande Moortel WONDZORG Aansprakelijkheid bij het ontstaan van een decubituswonde Jan Vande Moortel AXIOMA S 1. We leven in een rechtsstaat 2. De wet is niet altijd zoals ze zou moeten zijn We leven in een rechtsstaat

Nadere informatie

Ban de Band Eindrapportage 16 november 2012

Ban de Band Eindrapportage 16 november 2012 Ban de Band 2012 Eindrapportage 16 november 2012 Met trots presenteert SWZ de resultaten van het project Ban de Band 2012 Het project Ban de Band is begin februari 2012 van start gegaan bij 13 van de 15

Nadere informatie

Zorg voor leven in vrijheid

Zorg voor leven in vrijheid Zorg voor leven in vrijheid Beleid en visie van Archipel over het voorkomen van vrijheidsbeperkende maatregelen het gevoel van samen Zorg voor leven in vrijheid Beleid en visie van Archipel over het voorkomen

Nadere informatie

Argus. Uniforme registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de Geestelijke Gezondheidszorg

Argus. Uniforme registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de Geestelijke Gezondheidszorg Argus Uniforme registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de Geestelijke Gezondheidszorg GGZ Nederland Ministerie van VWS Inspectie voor de Gezondheidszorg Betere informatie over de gedwongen

Nadere informatie

Toepassing van Middelen en Maatregelen

Toepassing van Middelen en Maatregelen Toepassing van Middelen en Maatregelen 1. Inleiding 3 2. Wat zijn Middelen en Maatregelen? 3 3. Wanneer worden Middelen en Maatregelen 5 toegepast? 4. Wat is dwangbehandeling? 5 5. Wie is verantwoordelijk?

Nadere informatie

Vrijheidsbeperking bij dementie; prevalentie, negatieve effecten en reductie

Vrijheidsbeperking bij dementie; prevalentie, negatieve effecten en reductie Vrijheidsbeperking bij dementie; prevalentie, negatieve effecten en reductie Prof. dr. Jan PH Hamers Als ik later in het verpleeghuis ben opgenomen, hoop ik dat de zorgverlener mij vastbindt als hij/zij

Nadere informatie

Over: Kortsluiting in mijn hoofd auteur: Brenda Froyen

Over: Kortsluiting in mijn hoofd auteur: Brenda Froyen ERVARINGEN IN DE PSYCHIATRIE Dokter Marc Hebbrecht, ASSTER Sint-Truiden & UC KU Leuven, campus Kortenberg Leerstoel Medische Ethiek, 29 januari 2015 Over: Kortsluiting in mijn hoofd auteur: Brenda Froyen

Nadere informatie

GRENZEN IN HET BIEDEN VAN ZORG : DE PRAKTIJK..

GRENZEN IN HET BIEDEN VAN ZORG : DE PRAKTIJK.. GRENZEN IN HET BIEDEN VAN ZORG : DE PRAKTIJK.. Katrien Naudts Diensthoofd Zorgkwaliteit Domeinverantwoordelijke Ethisch zorg verlenen 1 Overzicht 1.Inleiding 2.Onderzoek Artevelde Hogeschool 3.Stappenplan

Nadere informatie

Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen

Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen Universiteit Maastricht, mei 2009 Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen Wat is vrijheidsbeperking? Bij een discussie over vrijheidsbeperking is het belangrijk vast te stellen wat we precies

Nadere informatie

Ik ben wie ik ben, Maar wie ben jij? Ik zit vast, Jij bent vrij.

Ik ben wie ik ben, Maar wie ben jij? Ik zit vast, Jij bent vrij. Ik ben wie ik ben, Maar wie ben jij? Ik zit vast, Jij bent vrij. Visie Opdrachthoudende vereniging VitaS streeft in haar woonzorgcentra naar een optimale opvang waarbij zelfstandigheid en maximale keuzevrijheid

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team

PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek

Nadere informatie

Basisprincipes bij het toepassen van tijdelijke afzondering of vrijheidsbeperkende maatregelen

Basisprincipes bij het toepassen van tijdelijke afzondering of vrijheidsbeperkende maatregelen Versie 14 1 / 5 Laatste beoordeling en goedkeuring door: Op datum van: Stuurgroep 19/11/2013 Geschreven referentiekader en verwante documenten Algemene Beleidsnota Klachtenformulier Visie en procedure

Nadere informatie

juridisch toekomstbestendig?

juridisch toekomstbestendig? Mr.dr. Brenda Frederiks (VUmc) Vrijdag 4 november Vereniging voor Gezondheidsrecht, Utrecht Gedwongen zorg voor ouderen met dementie: juridisch toekomstbestendig? Inleiding Rechtspositie van ouderen met

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Vrijheidsbeperkende maatregelen (fixatie)

PATIËNTEN INFORMATIE. Vrijheidsbeperkende maatregelen (fixatie) PATIËNTEN INFORMATIE Vrijheidsbeperkende maatregelen (fixatie) 2 PATIËNTENINFORMATIE De behandelend arts of verpleegkundige heeft met u gesproken over het (eventueel) toepassen van vrijheidsbeperkende

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkingen in de thuiszorg. Een inventarisatie onder verpleegkundigen en verzorgenden

Vrijheidsbeperkingen in de thuiszorg. Een inventarisatie onder verpleegkundigen en verzorgenden *A.J.E. de Veer, A.L. Francke, A. de Kruif, F. J.J. Bolle Vrijheidsbeperkingen in de thuiszorg. Een inventarisatie onder verpleegkundigen en verzorgenden Samenvatting DOEL. In de toekomst worden vrijheidsbeperkende

Nadere informatie

1 Visie op vrijheidsbeperking

1 Visie op vrijheidsbeperking alle afdelingen Geldig vanaf : 13/01/2015 rubriek BELEIDSNOTA nr. OB1.11 ONDERSTEUNINGSBELEID onderwerp Visie op vrijheidsbeperking Bestemd voor : Medewerkers pedagogische en medische dienst versie gg.op

Nadere informatie

Toezichthoudende domotica in Wet zorg en dwang. Amsterdam, 17 december 2013 mr. dr. Brenda Frederiks (VUmc)

Toezichthoudende domotica in Wet zorg en dwang. Amsterdam, 17 december 2013 mr. dr. Brenda Frederiks (VUmc) + Toezichthoudende domotica in Wet zorg en dwang Amsterdam, 17 december 2013 mr. dr. Brenda Frederiks (VUmc) b.frederiks@vumc.nl + Hoe zijn de vrijheidsbeperkende maatregelen in de wet zorg en dwang geregeld

Nadere informatie

Ik ben blij dat ik vandaag hier op dit congres ben. Als iemand zich verzet tegen wassen moet je even doorzetten

Ik ben blij dat ik vandaag hier op dit congres ben. Als iemand zich verzet tegen wassen moet je even doorzetten Stap voor stap van vrijheidsbeperkende maatregelen af Ik ben blij dat ik vandaag hier op dit congres ben 11 januari 2016 Femke de Wit Senior adviseur Vilans Het uitluistersysteem is niet vrijheidsbeperkend

Nadere informatie

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten

Nadere informatie

WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN?

WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? CONCRETE ZORGPLANNING WAT PLAN JE ZOAL IN JE LEVEN? 1 ZORGZAME ZORG OP MEERDERE DOMEINEN OMTRENT MEDISCHE ZORGEN 3 OMTRENT HET BLIJVEN WONEN ALS JE EEN DAGJE OUDER WORDT DE KINDEREN NIET KORTBIJ WONEN

Nadere informatie

Opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen

Opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen Opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen Inleiding Met deze folder geven we u inzicht in het beleid van De Wever met betrekking tot opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk

Nadere informatie

Inventarisatie vrijheidsbeperkende maatregelen

Inventarisatie vrijheidsbeperkende maatregelen Inventarisatie vrijheidsbeperkende maatregelen Hoofddoel van het verbetertraject Maatregelen op maat is: Het voorkomen of verminderen van het vrijheidsbeperkende maatregelen en het toepassen van minder

Nadere informatie

Samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen

Samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen 1 Trefpunt verpleegkunde 13 mei 2014 Samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen A. Cools, FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu H. Verreth, RIZIV 2 KB nr. 78 betreffende

Nadere informatie

Opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen

Opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen Opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk vrijheidsbeperkende maatregelen INLEIDING Met deze folder geven we u inzicht in het beleid van De Wever met betrekking tot opname op een BOPZ-afdeling met mogelijk

Nadere informatie

Woonzorgcentrum Het Meerlehof

Woonzorgcentrum Het Meerlehof Woonzorgcentrum Het Meerlehof Ik ben wie ik ben maar wie ben jij ik zit vast en jij bent vrij Het Meerlehof kiest bewust voor een fixatiearm beleid. Omdat de gevolgen van fixatie vaak ernstig zijn, moet

Nadere informatie

Visie op gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen in bed

Visie op gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen in bed Visie op gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen in bed In O.C. Engelbewaarder kan het noodzakelijk zijn om vrijheidsbeperkende maatregelen in bed te gebruiken. Fixeren is, met of zonder toestemming

Nadere informatie

Terugdringen van vrijheidsbeperkingen (?)

Terugdringen van vrijheidsbeperkingen (?) Terugdringen van vrijheidsbeperkingen (?) - Zorgvuldigheidseisen en systematische aanpak - - De Acht van de IGZ : zo maak je jouw zorginstelling inspectieproof 29 mei 2015 Mr R. Helle, specialist ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Gedwongen opgenomen, welke rechten en plichten gelden dan?

Gedwongen opgenomen, welke rechten en plichten gelden dan? Gedwongen opgenomen, welke rechten en plichten gelden dan? U bent gedwongen opgenomen bij één van de onderdelen van Parnassia Groep op last van de rechter. Omdat u niet zelf voor opname heeft gekozen is

Nadere informatie

Uw rechten en behandeling

Uw rechten en behandeling Uw rechten en behandeling als wij gedwongen moeten ingrijpen in noodsituaties Behandeling onder dwang Als u tijdens uw opname te maken krijgt met gedwongen behandeling, hebt u als patiënt van GGZ ingeest

Nadere informatie

Als een gedwongen opname nodig is

Als een gedwongen opname nodig is Als een gedwongen opname nodig is Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Psychiatrie van ons ziekenhuis en uw behandelaar en uw omgeving

Nadere informatie

BOPZ. De Wet BOPZ voor cliënt en familie

BOPZ. De Wet BOPZ voor cliënt en familie BOPZ De Wet BOPZ voor cliënt en familie Pagina 2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Wat is de wet Bopz? 2.1 Indicatiestelling en opname 3. Het ondersteuningsplan 3.1 Uw welzijn, veiligheid en gezondheid staan

Nadere informatie

Onvrijwillige opname op een BOPZ-afdeling met vrijheidsbeperkende maatregelen Inbewaringstelling of rechtelijke machtiging

Onvrijwillige opname op een BOPZ-afdeling met vrijheidsbeperkende maatregelen Inbewaringstelling of rechtelijke machtiging Onvrijwillige opname op een BOPZ-afdeling met vrijheidsbeperkende maatregelen Inbewaringstelling of rechtelijke machtiging Inleiding Het standpunt van de cliënt ten opzichte van een opname Met deze folder

Nadere informatie

Voorwoord 11 Inleiding 13

Voorwoord 11 Inleiding 13 Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie

Nadere informatie

Hoe omgaan met zorgkundigen en vertegenwoordigers op ok. Een standpunt

Hoe omgaan met zorgkundigen en vertegenwoordigers op ok. Een standpunt Hoe omgaan met zorgkundigen en vertegenwoordigers op ok. Een standpunt Blankenberge 27 maart 2009 Jan Vande Moortel Lector en advocaat AXIOMA S 1. We leven in een rechtsstaat 2. De wet is niet altijd zoals

Nadere informatie

Zorginformatiebouwsteen:

Zorginformatiebouwsteen: Zorginformatiebouwsteen: nl.zorg.vrijheidsbeperkendemaatregelenv3.1 :Final Publicatie:2017 Publicatie status: Prepublished Beheerd door: Inhoudsopgave 1. nl.zorg.vrijheidsbeperkendemaatregelen-v3.1 3 1.1

Nadere informatie

Zorg in vrijheid. Vrijheidsbeperkende maatregelen Informatie over beleid Voor cliënten en familie. Versie 4

Zorg in vrijheid. Vrijheidsbeperkende maatregelen Informatie over beleid Voor cliënten en familie. Versie 4 Zorg in vrijheid Vrijheidsbeperkende maatregelen Informatie over beleid Voor cliënten en familie Versie 4 Inleiding Vrijheid is voor de meeste mensen in Nederland een gegeven. Toch komt het in zorginstellingen

Nadere informatie

Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz)

Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) Rapport naar aanleiding van de individuele toetsing dwangbehandeling (artikel 38c, lid 7 Wet Bopz) In Te Datum Van

Nadere informatie

Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen

Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen Universiteit Maastricht, december 2010 Feiten over vrijheidsbeperking in verpleeghuizen Wat is vrijheidsbeperking? Bij een discussie over vrijheidsbeperking is het belangrijk vast te stellen wat we precies

Nadere informatie

Universitair Medisch Centrum Groningen

Universitair Medisch Centrum Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag

Nadere informatie

Persoonlijk Plan. Cliëntgegevens en looptijd persoonlijk plan. Naam cliënt. Geboortedatum cliënt. Looptijd persoonlijk plan Startdatum: Einddatum:

Persoonlijk Plan. Cliëntgegevens en looptijd persoonlijk plan. Naam cliënt. Geboortedatum cliënt. Looptijd persoonlijk plan Startdatum: Einddatum: Deel A: Voorblad A1 Cliëntgegevens en looptijd persoonlijk plan Naam cliënt Geboortedatum cliënt Looptijd persoonlijk plan Startdatum: Einddatum: A2 Handtekeningen Naam Datum Handtekening Cliënt/wettelijk

Nadere informatie

Beroepsgeheim en informatie-uitwisseling met familie of netwerk: een ethische reflectie

Beroepsgeheim en informatie-uitwisseling met familie of netwerk: een ethische reflectie Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg West-Vlaanderen Torhout, 29 maart 2018 Beroepsgeheim en informatie-uitwisseling met familie of netwerk: een ethische reflectie Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Reactie op het wetsvoorstel Zorg en Dwang Innovatiekring Dementie (IDé)

Reactie op het wetsvoorstel Zorg en Dwang Innovatiekring Dementie (IDé) Reactie op het wetsvoorstel Zorg en Dwang Innovatiekring Dementie (IDé) De Bilt, 24 januari 2012 Geachte Kamerleden, Aanstaande woensdag bespreekt u in de Tweede Kamer het wetsvoorstel Zorg en Dwang. In

Nadere informatie

De wet Bopz voor cliënt en familie

De wet Bopz voor cliënt en familie De wet Bopz voor cliënt en familie Begrippen en toepassingen in verpleeg- en verzorgingshuizen Zorg met aandacht Deze brochure gaat over de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen, de

Nadere informatie

Juridische aspecten van verpleegkundige handelingen

Juridische aspecten van verpleegkundige handelingen Juridische aspecten van verpleegkundige handelingen Gent, 1 oktober 2009 Jan Vande Moortel Lector en advocaat AXIOMA S 1. We leven in een rechtsstaat 2. De wet is niet altijd zoals ze zou moeten zijn We

Nadere informatie

INFORMED CONSENT OP INTENSIEVE ZORGEN EN BIJ WILSONBEKWAAMHEID. Christophe Lemmens Advocaat Gastprofessor UAntwerpen

INFORMED CONSENT OP INTENSIEVE ZORGEN EN BIJ WILSONBEKWAAMHEID. Christophe Lemmens Advocaat Gastprofessor UAntwerpen INFORMED CONSENT OP INTENSIEVE ZORGEN EN BIJ WILSONBEKWAAMHEID Christophe Lemmens Advocaat Gastprofessor UAntwerpen INLEIDING Artikel 8 WPR 1. De patiënt heeft het recht om geïnformeerd, voorafgaandelijk

Nadere informatie

De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen

De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen Vlaams Patiëntenplatform vzw Symposium NVKVV 20 maart 2012 1 Inhoud 1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Een paar

Nadere informatie

Zorginformatiebouwsteen:

Zorginformatiebouwsteen: Zorginformatiebouwsteen: nl.zorg.vrijheidsbeperkendemaatregelenv3.1.1 :Final Publicatie:2018 Publicatie status: Prepublished Beheerd door: Inhoudsopgave 1. nl.zorg.vrijheidsbeperkendemaatregelen-v3.1.1

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende interventies

Vrijheidsbeperkende interventies Vrijheidsbeperkende interventies Inleiding Situaties of omstandigheden in het ziekenhuis kunnen ervoor zorgen dat patiënten gedrag vertonen dat de kans op letsel vergroot of waardoor een behandeling stagneert.

Nadere informatie

Interzorg en de wet Bopz

Interzorg en de wet Bopz Interzorg en de wet Bopz dicht bij jezelf Interzorg en de wet Bopz Interzorg Noord-Nederland heeft een aantal locaties met een afdeling voor cliënten met een psychogeriatrische aandoening (meestal dementie).

Nadere informatie

Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas

Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade Dr. C. Jadoul Neuroloog AZ Nikolaas 1 Casus: recidief slikpneumonie Dame 75 jaar Spoed: algemeen achteruit (mentaal en fysiek) Antec: Parkinson

Nadere informatie

Vrijheidsbeperkende maatregelen Een protocol

Vrijheidsbeperkende maatregelen Een protocol Vrijheidsbeperkende maatregelen Een protocol 25/05/2010 VD4A1B Virginia van Bentum, 508405 Martin Bos, 212827 Linda Olijve, 500857 Roel Waagen, 180449 Opdrachtgever: Slotervaartziekenhuis, vertegenwoordigd

Nadere informatie

Sonja Pauwels Psychiatrisch verpleegkundige Team psychisch zorgverlenen Witgele Kruis Oost-Vlaanderen

Sonja Pauwels Psychiatrisch verpleegkundige Team psychisch zorgverlenen Witgele Kruis Oost-Vlaanderen Sonja Pauwels Psychiatrisch verpleegkundige Team psychisch zorgverlenen Witgele Kruis Oost-Vlaanderen Ps 1 Team Psychisch zorgverlenen WGKOVL 2 Team psychisch zorgverlenen Interne werking: Ondersteuning

Nadere informatie

We leven in een rechtsstaat

We leven in een rechtsstaat Juridische aspecten bij het klaarzetten en toedienen van medicatie in de thuisverpleging Oostende, 29 maart 2011 Jan Vande Moortel Juridisch adviseur NVKVV www.advamo.com We leven in een rechtsstaat Bescherming

Nadere informatie

Wat deze uitgangspunten betekenen voor behandeling en verzorging in de laatste levensfase, wordt in het navolgende omschreven.

Wat deze uitgangspunten betekenen voor behandeling en verzorging in de laatste levensfase, wordt in het navolgende omschreven. Medisch Beleid Medisch ethisch beleid De waardigheid van de mens en de kwaliteit van leven staan centraal in de zorg van De Blije Borgh. Zo ook in de zorg tijdens de laatste levensfase van onze bewoners

Nadere informatie

Beleid 'onvrijwillige zorg' Vrijheidsbeperking binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding

Beleid 'onvrijwillige zorg' Vrijheidsbeperking binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding Beleid 'onvrijwillige zorg' Vrijheidsbeperking binnen Lang Verblijf woonzorg en dagbesteding 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Wanneer wordt onvrijwillige zorg toegepast? 4 3. De wetgeving 5 3.1 Wet bijzondere

Nadere informatie

Fixatie: Gebruik van een bekken- of schoudergordel

Fixatie: Gebruik van een bekken- of schoudergordel AUTEUR DE MEYER GINETTE;VAN CAUWENBERGE KATRIEN VALIDATIETEAM VERMINCK RUDI EIGENAAR DE MEYER GINETTE EINDVERANTWOORDELIJKE Vanhoonacker Pascal ZOEKTERMEN : Inhoudsopgave 1. Doelstelling, omschrijving...

Nadere informatie

Gedragsverandering bij mensen met de ziekte van Parkinson. EC Zorginnovatie en CEMO: PWO onderzoek VIVES gezondheidszorg, campus Kortrijk

Gedragsverandering bij mensen met de ziekte van Parkinson. EC Zorginnovatie en CEMO: PWO onderzoek VIVES gezondheidszorg, campus Kortrijk Gedragsverandering bij mensen met de ziekte van Parkinson EC Zorginnovatie en CEMO: PWO onderzoek VIVES gezondheidszorg, campus Kortrijk Aanleiding Cognitieve beperking Depressie Fysieke beperking Apathie

Nadere informatie

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE 1. INLEIDING De beslissing nemen om te verhuizen naar een WZC is niet vanzelfsprekend. Vele zaken worden afgewogen vooraleer de beslissing valt. Dit ook voor wat het

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Afzondering op de psychiatrische afdeling

Patiënteninformatie. Afzondering op de psychiatrische afdeling Patiënteninformatie Afzondering op de psychiatrische afdeling 4000.081 Inhoud Inhoud... 3 Inleiding... 4 Time-out en afzondering... 4 Time-out... 4 Afzondering... 5 Wanneer de vrijheid beperken?... 5

Nadere informatie

Gezondheidszorg Competenties en Profielen

Gezondheidszorg Competenties en Profielen Gezondheidszorg Competenties en Profielen Reviews kent de volgende competenties en competentieprofielen voor de sector Gezondheidszorg. Apotheker Arbeid- en ergotherapeut Arts Assistent (tandarts, apotheek,

Nadere informatie

Is euthanasie geneeskunde?

Is euthanasie geneeskunde? De thuisverpleegkundige wil wit wassen of Rechten en plichten van de thuisverpleegkundige Prof. J. Vande Moortel www.advamo.com Is euthanasie geneeskunde? 1 Geen misdrijf van moord of opzettelijke doding

Nadere informatie

Verpleegkunde in de wet

Verpleegkunde in de wet Trefpunt Verpleegkunde 2018 Verpleegkunde in de wet Marc Van Bouwelen Gegr. verpleegk., lic. med.-soc. Voorzitter TCV 1967 Ex K.B. nr. 78 Gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitoefening van

Nadere informatie

VRIJHEIDSBEPERKENDE MAATREGELEN.DOC 1

VRIJHEIDSBEPERKENDE MAATREGELEN.DOC 1 VRIJHEIDS BEPERKENDE MAATREGELEN 1 DEFINITIE... 2 2 MOTIVATIE... 2 3 CLASSIFICATIE VAN VRIJHEIDSBEPERKENDE MAATREGELEN... 3 4 PROCEDURE... 4 4.1. OVERLEG MET ALLE BETROKKENEN... 4 4.1.1 persoon zelf...

Nadere informatie

Fixatie-arm beleid in AZ St-Lucas

Fixatie-arm beleid in AZ St-Lucas AUTEUR De Clercq Evelien;MOERAERT WIM;BROODCOORENS MAARTEN VALIDATIETEAM De Clercq Evelien;Martens Han;VERMINCK RUDI EIGENAAR BROODCOORENS MAARTEN EINDVERANTWOORDELIJKE Casier Maarten ZOEKTERMEN : Inhoudsopgave

Nadere informatie

Aan: zorgaanbieders en zorgprofessionals

Aan: zorgaanbieders en zorgprofessionals Aan: zorgaanbieders en zorgprofessionals Utrecht, 5 oktober 2017 Kenmerk: 17.158 SvB/CG Betreft: Indicatoren voor basisveiligheid Kwaliteitskader verpleeghuiszorg Geachte leden, Graag willen we u informeren

Nadere informatie

De vertrouwensrelatie: de basis van een veranderende GGZ

De vertrouwensrelatie: de basis van een veranderende GGZ De vertrouwensrelatie: de basis van een veranderende GGZ Joris Vandenberghe Docent KU Leuven Psychiater - psychotherapeut Commissie voor Medische Ethiek UZ Leuven Liaisonpsychiatrie, UPC KU Leuven Gasthuisberg

Nadere informatie

Vlaams Patiëntenplatform vzw. Ups en downs 12 februari 2012

Vlaams Patiëntenplatform vzw. Ups en downs 12 februari 2012 Je rechten als patiënt Vlaams Patiëntenplatform vzw Ups en downs 12 februari 2012 1 Inhoud 1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Een paar vaststellingen 3. Wet op de patiëntenrechten en verpleegkundigen

Nadere informatie

Omgaan met meer GGZ in de thuisverpleging

Omgaan met meer GGZ in de thuisverpleging Omgaan met meer GGZ in de thuisverpleging Luc Heirstrate Oostende 22 maart 2017 Wit-Gele Kruis van Antwerpen 1 Thuisverpleging: diversiteit troef Jong en oud Belgisch en niet-belgisch Acuut en chronisch

Nadere informatie

Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad

Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Hoe omgaan met een verzoek om euthanasie? Een leidraad Groep Philippus Neri - VZW Sint-Lucia Deze leidraad geldt voor een verzoek om euthanasie door een patiënt bij ondraaglijk psychisch en fysisch lijden.

Nadere informatie