Succesbepalende factoren voor zorg in vrijheid

Transcriptie

1 Succesbepalende factoren voor zorg in vrijheid Jan Hamers Als ik later in het verpleeghuis ben opgenomen, hoop ik dat de zorgverlener mij vastbindt als hij/zij denkt dat dit goed voor mij is. EENS / ONEENS 1

2 Fixatie in Nederland 2015 Vastbinden is goede zorg 5% van artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, IGZ 2008 Intentieverklaring Nederland bandenvrij in 2011! 2000 Vastbinden is goede zorg 95% van artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, IGZ Stellingen Intentieverklaringen leiden niet tot minder vrijheidsbeperking Veranderingen in meningen veranderen de zorgpraktijk niet Beleidswijzigingen zijn noodzakelijk Betere wetgeving 2

3 Enkele feiten over vrijheidsbeperking Prevalentie is hoog (ca 50-65%), vooral bedhekken,(heup)band & tafelblad Belangrijkste reden: valpreventie (90%) Sterk verband met bewonerskenmerken (o.a. mobiliteit), niet met organisatiekenmerken Negatieve gevolgen (fysiek en psychisch) en niet altijd veilig: reductie noodzakelijk E.g., Castle (2006). Adm Policy Ment Health 33: ; Hamers & Huizing (2005). Z Geron Geriatr 38: 19-25; Huizing et al. (2007). Soc Sci Med 65: ; Huizing et al. (2009) JAGS 57: ; Meyer et al. (2009). JCN 18: Vrijheidsbeperking verminderen: hoe? Positieve ervaringen in USA met bijscholing en inzet gespecialiseerde verpleegkundige Vertaling naar de Nederlandse zorgpraktijk Intensieve bijscholing 5 bijeenkomsten (10 uren); 1 plenaire sessie Topics: ineffectiviteit, consequenties, besluitvorming, risicogedrag, alternatieven, cases en huiswerk Consultatie verpleegkundig specialist Evans et al. (1997). JAGS 45: ; Huizing et al. (2006). BMC Geriatr 6:17 ; Testad (2005). Int J Geriatr. Psychiatry 20:

4 Evaluatie effect bijscholing (432 bewoners, 15 afdelingen) Reductie vrijheidsbeperkende maatregelen Percentage Meting Geen bijscholing Bijscholing +vpk Huizing et al. (2009). JAGS 57: ; Huizing et al (2009) IJNS 46: Conclusies uit deze en andere studies Bijscholing alleen heeft geen effect! Veranderingen van meningen veranderen de zorgpraktijk niet 4

5 EXBELT-aanpak Beleidswijziging: verbod op banden Informatie familie, medewerkers Bijscholingsprogramma (breed) Verantwoordelijk voor keuze en implementatiealternatieven: medewerkers Beschikbaarheid alternatieve interventies Consultatie Gespecialiseerd verpleegkundigen Evaluatie EXBELT (520 bewoners, 26 afdelingen) Banden bij nieuwe bewoners (n=49) 20% 15% 10% 5% Controle EXBELT 0% 4 mnd 8 mnd Gulpers et al. (2012). IJNS ; Gulpers et al. (2011). JAGS 59,

6 Banden gebruik na 24 maanden Belt restraint use in the panel and survey group % R e s i d e n t s Control group EXBELT group Panel group (baseline) Panel group (24 months) Survey group (24 months) Panel group n=225, Survey group n=689 Gulpers et al. (2013). JAGS 61: Conclusies De zorgpraktijk verandert niet vanzelf! Aandacht voor reductie van vrijheidsbeperking blijft noodzakelijk! Bandenloze zorg is mogelijk Kernpunten succesvolle aanpak Meerdere componenten Multidisciplinair Op maat Beleidswijziging is belangrijke voorwaarde Niet specifiek voor (vrijheidsbeperking en) setting E.g., Bleijlevens et al. (2013). JAMDA; Gulpers et al. (2013) JAGS; Köpke et al. (2012) JAMA; Kwok et al. (2012) JAMDA; Testad et al. (2010) J Clin Psychiatr 6

7 Belangrijke vragen? Hoe vaak komt onvrijwillige zorg voor in de thuiszorg? Welke factoren hangen samen met de toepassing van onvrijwillige zorg? Onvrijwillige Zorg i.p.v. Vrijheidsbeperking 7

8 Voorstel wet Zorg en Dwang Uitgangspunt: dwangmaatregelen horen niet thuis in de zorg voor ouderen Gevaarlijke situaties moeten altijd met vrijwillige zorg worden opgelost, ook bij ernstig probleemgedrag Onvrijwillige zorg Fixatie Bijvoorbeeld: vastbinden; dubbelzijdige bedhekken Kalmerende medicatie Bijvoorbeeld: antidepressiva; antipsychotica Maatregelen die de bewegingsvrijheid belemmeren Bijvoorbeeld: onder dwang toepassen hygiëne, medicatie, voeding; wegnemen vervoersmiddelen In het onderzoek Gegevens van 837 cliënten Leeftijd: 82 jaar 60% vrouw Woonsituatie 49% alleen wonend 46% met partner 5% anders 8

9 Wat zijn de resultaten? Onvrijwillige zorg: 39% (320 personen) Factoren die samenhangen Cognitief functioneren ADL afhankelijkheid Belasting van de mantelzorg Alleen wonen 9

10 Conclusies Onvrijwillige zorg komt thuis frequent voor Overschatting van gevaar? Nalaten van onvrijwillige zorg leidt meestal niet tot ongelukken Wat weegt zwaarder: veiligheid of vrijheid? Toepassing individueel geval geen legitimatie onvrijwillige zorg op grote schaal! Goede wetgeving noodzakelijk Wat staat ons te doen? Voorkomen toepassing onvrijwillige zorg! Hoe? Heldere visie op onvrijwillige zorg Informatie familie, medewerkers Bijscholingsprogramma (breed) Professional verantwoordelijk keuze alternatieven Alternatieve interventies op maat Consultatie Samenwerking binnen AWO Zuid-Limburg 10

11 En dat terwijl Intentieverklaringen en meningen de zorgpraktijk niet veranderen Wat helpt wel? Beleidsverandering en heldere visie Bewustwording (scholing en bijscholing) Alternatieve maatregelen en consultatie Wetgeving Creativiteit Doorzettingsvermogen Lef! 11

12 Bedankt voor uw aandacht! Meer informatie over innovatieprojecten: 12