Macro Weekly. Stijgend ondernemersvertrouwen. 9 september Economisch Bureau Macro Research

Transcriptie

1 Macro Weekly Stijgend ondernemersvertrouwen Economisch Bureau Macro Research 9 september 2013 Big Picture: Het ondernemersvertrouwen is in de afgelopen maanden wereldwijd sterk toegenomen, maar het herstel komt nog niet duidelijk tot uiting in de harde cijfers. Gezien de historische voorspelkracht van de vertrouwensindicatoren en de zich inmiddels over een breed front manifesterende verbetering denken wij dat er een mondiale groeiversnelling aan zit te komen. Ondertussen hebben wij hebben onze prognoses voor de rente, met name voor de VS, naar boven bijgesteld. Eurozone: Wij hebben onze prognose voor de ontwikkeling van de rente op Duitse Bunds niet zo scherp naar boven bijgesteld als die voor Treasuries. Dit houdt verband met het trager economisch herstel, de bescheiden inflatie en pogingen van de ECB om de renteverwachtingen te temperen. Echter de ontwikkelingen van vorige week tonen aan dat de ECB het, gezien de betere cijfers, waarschijnlijk moeilijk zal krijgen om een verdere stijging van de lange rente te voorkomen. VS: De financiële markten zijn eerder dan wij hadden verwacht renteverhogingen door de Fed gaan inprijzen. Nu de macrocijfers verder verbeteren, denken wij niet dat de rentes op Amerikaanse Treasuries weer terug zullen vallen. Wij blijven bij ons eerdere standpunt dat de rente volgend jaar fors verder zal oplopen. Azië: De exportgroei van China is versneld, hoofdzakelijk door een groeiende vraag vanuit de VS en een aantal Aziatische landen. Raghuram Rajan, de nieuwe president van de Indiase centrale bank, heeft een aantal positieve maatregelen voor de hervorming van de banksector aangekondigd. Zijn verklaring later deze maand omtrent de monetaire koers die hij wil gaan varen, zal echter van cruciaal belang zijn. Ramingen hoofd- en financiële indicatoren BBP-groei (%) e 2014e 3M interbank rente 30/08/ /09/ M +12M 2013e 2014e Verenigde Staten Verenigde Staten Eurozone Eurozone Japan Japan Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk China Nederland Wereld Inflatie (%) e 2014e 10j-rente 30/08/ /09/ M +12M 2013e 2014e Verenigde Staten VSTreasury Eurozone Duitse Bund Japan Euro swap rente Verenigd Koninkrijk Japans overheidspapier China VK gilts Nederland Wereld Beleidsrente 06/09/ M 2013e 2014e Wisselkoersen 30/08/ /09/ M +12M 2013e 2014e Federal Reserve EUR/USD ECB USD/JPY Bank of Japan GBP/USD Bank of England EUR/GBP People's Bank of China USD/CNY , ABN AMRO EconomischBureau.

2 2 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 The Big Picture Houdt oplevend ondernemersvertrouwen stand als Fed gaat afbouwen? Het ondernemersvertrouwen in Europa en de VS is de afgelopen maanden sterk toegenomen, al komt dat nog niet duidelijk tot uiting in de harde cijfers. Gezien de ervaring met deze indicator en de zich inmiddels over een breed front manifesterende verbetering beschouwen wij dit toch als een teken dat een groeiversnelling in deze regio s in aantocht is. De recente cijfers zijn voor ons geen aanleiding om onze verwachting te herzien dat de Federal Reserve bij haar beleidsvergadering van september een afbouw van haar opkoopprogramma zal aankondigen. Nu de obligatierente verder is gestegen dan wij eind vorig jaar voor 2013 en 2014 hadden voorspeld, stellen wij onze prognoses voor de VS, en in mindere mate ook voor de eurozone, naar boven bij. Han de Jong, tel VS: ISM niet-verwerkende industrie index Bron: Bloomberg Duitsland: Industriële productie en Ifo index Indices lopen uit de pas De cijfers voor het ondernemersvertrouwen van vorige week waren uitstekend, vooral in de VS. De Amerikaanse ISM-index voor de verwerkende industrie was in juli flink gestegen en voor augustus hadden analisten een lichte daling verwacht. In plaats daarvan ging de index opnieuw, zij het licht, omhoog, van 55,4 naar 55,7 punten. De index voor de niet-verwerkende industrie is zelfs nog sterker gestegen. Deze index was in juni al van 52,8 naar 56,0 punten gegaan en voor augustus werd een daling verwacht, maar er volgde een verdere stijging naar 58,6 punten. De ISM voor de verwerkende industrie bereikte hiermee zijn hoogste stand in ruim twee jaar en die voor de niet-verwerkende industrie zijn hoogste stand sinds eind Ik heb de cijfers er even op nageslagen, maar ik kan nergens twee opeenvolgende maanden vinden waarin deze index zo snel gestegen is als in de afgelopen twee maanden (deze reeks gaat terug tot 1997). De onvermijdelijke conclusie is dat er iets bijzonders aan de hand is. De sterke stijging kan toeval zijn, maar twee maanden toeval op rij is minder waarschijnlijk dan één maand met een uitschieter. Toch zien we deze ontwikkeling in de harde cijfers over bijvoorbeeld de werkgelegenheid en de industriële productie nog niet terug, en dat plaatst ons voor een probleem: de vertrouwensindices en de harde cijfers lijken niet in de pas te lopen. Maar dat zal ongetwijfeld niet lang duren. Die correctie kan op twee manieren plaatsvinden: de vertrouwensindices dalen of de harde cijfers worden aanzienlijk beter. Omdat de meeste vertrouwensindices in Europa en de VS een vergelijkbaar beeld laten zien en hebben bewezen redelijk betrouwbaar te zijn, denken wij dat de economische groei op het punt staat aan te trekken IP (% j-o-j, l.a.) Ifo (index, r.a.) Bron: Bloomberg Ook in Europa neemt het ondernemersvertrouwen weer toe, al is de stijging daar geleidelijker en is deze ook eerder ingezet. Zo is de samengestelde PMI voor de eurozone in augustus voor de vijfde maand op rij gestegen, naar de hoogste stand in iets meer dan twee jaar. Het verschil tussen deze indices en de industriële productie is opvallend. Vorige week werd bekend dat de orders en de productie van de Duitse industrie in juli zijn afgenomen. De orders daalden met 2,7% m-o-m maar dit volgde op een stijging van 5,0% in juni, die voor een groot deel te danken was aan eenmalige orders vanuit de vliegtuigbouw. De daling in juli was dan ook geen verrassing. De Duitse industriële productie was in juli eveneens zwak en daalde met 1,7% ten opzichte van juni. Bovendien werden eerdere cijfers naar beneden bijgesteld. Jaar-op-jaar was de daling 2,2%, terwijl de Ifo-vertrouwensindex duidelijk hoger staat dan een jaar geleden. Bij enkele andere harde cijfers uit Europa is de verbetering al een tijdje zichtbaar: het BBP groeit

3 3 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 sinds het tweede kwartaal weer en de arbeidsmarkt ontwikkelt zich minder slecht dan kort geleden. hebben we verhoogd naar 2,0% voor eind 2013, ongeveer het huidige marktniveau, en naar 2,75% voor eind De positieve trend in het ondernemersvertrouwen zien we ook elders. In China, Japan, Zuid-Korea, Taiwan, Brazilië, Turkije en andere landen nam het ondernemersvertrouwen in augustus toe. Er waren twee duidelijke uitzonderingen: India en Indonesië. Schijnwerpers blijven gericht op centrale banken De verwachting was dat Mario Draghi bij de maandelijkse persconferentie van de ECB zou proberen de oplopende obligatierente een halt toe te roepen. Het zou overdreven zijn om te beweren dat dit totaal mislukt is, maar echt gelukt is het ook niet. De rente op tienjaars Bunds bereikte begin mei een dieptepunt van net iets onder 1,2% en is sindsdien met 80bp gestegen. Tijdens Draghi s persconferentie zakte de rente even van net boven tot net onder 2,0%, maar de rente liep al snel weer op. Op vrijdag dook de rente echter opnieuw onder 2,0%. De rente op tienjaars Bunds bedroeg de afgelopen twaalf maanden gemiddeld 1,5%. We denken dat de ECBpresident de komende maanden opnieuw aan de bak moet om de verwachtingen en de obligatierente in toom te houden. We denken dat het hem gaat lukken. Er is al heel wat afgediscussieerd sinds Fed-voorzitter Ben Bernanke begin mei bekendmaakte dat de Fed op enig moment in de niet al te verre toekomst een begin zou maken met het afbouwen van haar aankoopprogramma. Wij denken al een tijdje dat de Fed in september met de afbouw gaat beginnen. Nu de Amerikaanse werkgelegenheidscijfers van augustus tegenvallen, lijkt de precieze datum weer wat onzekerder. Het zou ook december in plaats van september kunnen worden. Omdat de cijfers en de hierboven besproken vertrouwensindices geen grote veranderingen voor de vooruitzichten impliceren, houden wij het op september. Bovendien zit deze onzekerheid de financiële markten niet lekker en is het misschien maar het beste meteen door de zure appel heen te bijten. Het blijft natuurlijk afwachten hoe de financiële markten reageren, maar wij denken dat de afbouw al in de koersen verdisconteerd is. Dat betekent dat de beslissing de obligatierente waarschijnlijk niet (veel) verder zal opdrijven. Een forse rentedaling lijkt overigens evenmin waarschijnlijk. Omdat de rente inmiddels verder is gestegen dan wij voor eind 2013 hadden voorspeld, hebben we onze prognoses aangepast. We gaan er nu van uit dat de rente op tienjaars Treasuries eind dit jaar op 3% staat, iets meer dan nu, en eind volgend jaar op zo n 4%. Onze prognose voor tienjaars Bunds

4 4 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 Eurozone Economie en euro Eurozone: PMI s geselecteerde landen index DE NL AT EZ ES IT FR GR Verwachtingen korte rente en tweejaars rente % index Tienjaars rente Bunds en aandelenkoersen % index PMI, augustus Jul-12 Oct-12 Jan-13 Apr-13 Jul-13 Tienjaars rente op Duitse staatsobligaties (l.a.) Eurozone STOXX index (r.a.) Jul-12 Oct-12 Jan-13 Apr-13 Jul-13 Tienjaars rente op Duitse staatsobligaties (l.a.) Eurozone STOXX index (r.a.) 3,000 2,800 2,600 2,400 2,200 3,000 2,800 2,600 2,400 2,200 Economie Aline Schuiling, tel Vorige week maakten diverse landen hun PMI voor de verwerkende industrie bekend en werd tegelijkertijd de samengestelde PMI voor de eurozone bijgesteld van 51,7 naar 51,5 (nog altijd in overeenstemming met een bescheiden groeiherstel). In de kernlanden van de eurozone steeg de PMI verder en deze ligt nu royaal boven, de grenswaarde tussen krimp en groei. Uitzondering is Frankrijk, waar de index bleef hangen op een niveau dat duidt op stagnatie. Het belangrijkste nieuws kwam echter uit de periferie: de PMI ligt in Spanje (,8) en Italië (,3) weer boven de grenswaarde en nadert dit punt snel in Griekenland (48,7, de hoogste stand in 44 maanden). Nederland meldde een spectaculaire stijging van,8 naar 53,5, het hoogste niveau in 27 maanden. Na de sterke stijging in juni daalden in Duitsland de industrieorders en de industriële productie in juli. Wij verwachten dat de orders en de productie in de komende maanden weer toenemen: de Ifo-index voor de verwerkende industrie en de PMI waren in juli en augustus goed. ECB Beleggers waren benieuwd of ECB-president Mario Draghi, na zijn waarschuwing in augustus dat de verwachtingen ten aanzien van de korte rente niet gerechtvaardigd waren, zijn woorden zou aanscherpen. Hij sloeg inderdaad een verruimingsgezinde toon aan maar ging hierbij niet ver genoeg en slaagde er niet in om de verwachtingen omtrent een renteverhoging te temperen. De ECB handhaafde de beleidsindicatie dat de belangrijkste tarieven een langere periode op het huidige of een lager niveau blijven. Draghi merkte op dat de ECB de ontwikkeling van de geldmarktrente nauwgezet volgt. Hij zinspeelde ook op de mogelijkheid van een nieuwe LTRO of renteverlaging, indien nodig. Hij vond het economische herstel nog uiterst voorzichtig en zei dat er gesproken was over een renteverlaging. Anderzijds bleef hij vaag of de huidige renteverwachtingen volgens de ECB passend waren en liet hij doorschemeren dat de ECB niet overweegt de beleidsindicatie te wijzigen. Rente Na een kortstondige opleving in de voorgaande week daalden Duitse 10-jaars Bunds vorige week weer. De 10-jaars rente steeg per saldo met 9 bp, onder invloed van de minder verruimingsgezinde toon van ECB-president Draghi, de sterke macrocijfers in de VS en de afnemende spanningen rond Syrië. De teleurstellende werkgelegenheidscijfers uit de VS zorgen vrijdag slechts voor enige terugval. Wij hebben onze prognose voor de Duitse 10-jaars rente licht verhoogd. Door de groeiversnelling in de VS zal de Amerikaanse lange rente sterker stijgen dan wij eerder inschatten en waarschijnlijk zal de Duitse rente enigszins worden meegezogen. Omdat de economische situatie in de eurozone aanzienlijk zwakker blijft dan in de VS en de markten waarschijnlijk een renteverhoging in de VS eerder gaan inprijzen dan in Europa, zal de 10-jaars spread tussen de VS en Duitsland toenemen. Wij gaan er nu van uit de Duitse 10-jaars rente eind dit jaar 2% bedraagt (eerdere raming was 1,8%) en 2,75% eind 2014 (was 2,6%).

5 5 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 Eurozone - FX EUR/USD 2-j spread Duitsland / VS EUR/USD Jan 12 Jul 12 Jan 13 Jul 13 Ratio tweejaars rente Duitsland / VS (l.a.) EUR/USD (r.a.) EUR/GBP, renteverwachtingen Rente in % EUR/GBP (omgekeerde volgorde) Jan 13 Feb 13 Mar 13 Apr 13 May 13 Jun 13 Jul 13 Aug 13 Sep days Sterling interest rates Sept 2016 (lhs) EUR/GBP (rhs) Bron: Bloomberg EUR/USD Georgette Boele (FX), tel: De EUR/USD volgt nog altijd de ontwikkeling van de 2-jaars renteverschil tussen Duitsland en de VS. Na meevallende cijfers aan het begin van de week liep de rente in de VS op en won de dollar terrein ten opzichte van de euro. De uitlatingen van Draghi op donderdag zorgden die dag voor volatiliteit. Aanvankelijk slaagde hij erin de Duitse rente naar beneden te praten en daarmee ook de EUR/USD. Halverwege de persconferentie sloeg de stemming echter om en kwam de markt tot het inzicht dat de ECB mogelijk niet daadkrachtig optreedt om de renteverwachtingen te temperen. De Duitse rente schoot vervolgens omhoog en stond na de vraag-enantwoordsessie weer op hetzelfde niveau als voor het rentebesluit van de ECB. De EUR/USD krabbelde echter niet op tot het niveau van voor het rentebesluit. De sterkere Amerikaanse cijfers steunde namelijk de dollar en duwde de EUR/USD naar 1,31, hoewel de winst van de dollar werd gedrukt door het tegenvallende Amerikaanse werkgelegenheidsrapport op vrijdag. We zijn ervan overtuigd dat de betere economische situatie in de VS zal zorgen voor een sterkere dollar ten opzichte van de euro. GBP De Bank of England liet, zoals alom verwacht, het monetair beleid ongewijzigd en gaf expliciet aan dat zij, op grond van haar visie op de ontwikkeling van de werkloosheid en de inflatie, de rente naar verwachting niet voor het derde kwartaal van 2016 hoeft te verhogen. De uitdaging om de financiële markten te overtuigen is voor de BoE groter dan voor de ECB omdat de inflatie in het VK al boven de doelstelling ligt en de economie in een veel sneller tempo aantrekt dan in de eurozone (volgens peilingen komt de BBP-groei in het derde kwartaal uit boven 4% op jaarbasis). Eerder in de week waren de inkoopmanagersindices van de verwerkende industrie en de dienstensector ook al veel hoger dan verwacht. Dit vormde opnieuw een bevestiging van de huidige kracht van de economie. De sterker dan verwachte Britse cijfers gaven het pond de wind in de zeilen tegenover de euro en dreven ook de Britse lange rente op. De EUR/GBP ligt op koers voor onze prognose van 0,84 eind september.

6 6 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 VS Peter de Bruin, tel Inkoopmanagersindices verwerkende industrie en dienstensector Index Diensten Verwerkende industrie Economie I Ondanks het licht tegenvallende arbeidsmarktrapport wezen de cijfers van afgelopen week op een aantrekkend herstel. De inkoopmanagersindex voor de verwerkende industrie steeg in augustus naar 55,7 waarmee de sterke stijging in juli, van,9 naar 55,4, vastgehouden werd. De positieve ontwikkeling van deze index sluit aan bij andere cijfers die aangeven dat de verwerkende industrie aantrekt, doordat de groei van de binnenlandse eindvraag in de tweede helft van dit jaar waarschijnlijk zal versnellen. Ook de dienstensector lijkt het prima te doen. De inkoopmanagersindex voor de niet-verwerkende industrie steeg namelijk van 56,0 naar 58,6, de hoogste stand sinds december Bemoedigend is dat de stijging van de index voor een deel te danken is aan een forse stijging van de sub-index voor de werkgelegenheid, die nu bijna weer op het begin dit jaar bereikte recordniveau van na de recessie ligt. Nieuwe uitkeringsaanvragen daalden in de week t/m 31 augustus met naar en het 4-wekelijks voortschrijdend gemiddelde bereikte op het laagste peil sinds oktober Banen X , Bloomberg enquête onder economen % dat afbouw obligatieaankopen verwacht in september Totale werkgelegenheid Particuliere werkgelegenheid 4-5 June June July 9-13 Aug Economie II De banengroei van in augustus viel dan ook wat tegen. Bovendien werden de cijfers voor juni en juli naar beneden bijgesteld, van respectievelijk naar en van naar Uit nadere analyse blijkt dat er in de verwerkende industrie banen bij kwamen (was ), wat overeenstemt met de recente verbetering van de industriecijfers. In de dienstensector bedroeg de banengroei , iets minder dan de van de voorgaande maand en minder dan verwacht kon worden gezien de sterke inkoopmanagersindex voor de niet-verwerkende industrie. Tot slot verdwenen er geen banen bij de federale overheid, na drie maanden waarin dit door de automatische bezuinigingen wel het geval was. Volgens de enquête, die onder huishoudens gehouden wordt (de banen worden gemeten met behulp van een enquête onder bedrijven), daalde het werkloosheidpercentage van 7,4% naar 7,3%. Dit was echter de resultante van een daling van de werkgelegenheid met en een krimp van de beroepsbevolking met Fed De kans dat de Fed de afbouw van de kwantitatieve verruiming zal uitstellen tot december is door het tegenvallende banenrapport voor augustus iets groter geworden, maar de cijfers zijn volgens ons niet zo zwak dat de Fed inderdaad tot uitstel besluit. Bovendien zullen Fed-functionarissen enige moed putten uit de sterke verbetering van andere arbeidsmarktindicatoren, zoals bijvoorbeeld de wekelijkse werkloosheidsuitkeringsaanvragen. Hoewel wij nog steeds ervan uitgaan dat de maandelijkse aankopen met USD 5 mld worden verminderd naar USD 35 mld voor hypotheek gerelateerd papier en en met USD 10 mld naar USD 35 mld voor Treasuries, denken wij dat de tegenvallende banengroei samen met de sterke stijging van de 10-jaars rente voor de FOMC-leden reden zal zijn om de beleidsindicatie aan te scherpen. Dit zal waarschijnlijk gestalte krijgen via een verlaging van de werkloosheidsdrempel van 6,5% naar 6,0% of door de aankondiging dat de rente niet zal worden verhoogd zolang de inflatie onder 2% blijft.

7 7 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september jaars rente en Vix volatiliteitsindex % index jan-10 jul-10 jan-11 jul-11 jan-12 jul-12 jan-13 jul-13 tienjaars rente staatspapier (l.a.) Vix volatiliteitsindex (r.a.) Rente Amerikaanse Treasuries hebben een slechte week achter de rug met verdere prijsdalingen. De 10-jaars rente liep het grootste deel van de week sterk op door meevallende inkoopmanagersindices en uitkeringsaanvragen. Het licht tegenvallende arbeidsmarktrapport van vrijdag zorgde voor een rentedaling, maar per saldo steeg de rente met 19 bp naar 2,98%. Wij hebben onze prognose voor eind dit jaar en volgend jaar verhoogd omdat de financiële markten, in reactie op signalen dat de Fed haar kwantitatieve verruimingsprogramma s gaat afbouwen, een renteverhoging door de Fed eerder zijn gaan inprijzen dan wij hadden verwacht. De komende drie maanden zien wij echter weinig ruimte voor een verdere stijging van de lange rente. De financiële markten hebben immers een renteverhoging door de Fed in 2015 al behoorlijk verdisconteerd. Wij hebben daarom onze prognose voor eind dit jaar verhoogd naar 3,0% (van 2,5%) wat dicht bij het huidige renteniveau ligt. Voor 2014 hebben we onze eindejaarsprognose verhoogd van 3,5% naar 4,0%. Volgend jaar moet het herstel sterker zijn, terwijl de financiële markten verdere renteverhogingen in de daaropvolgende jaren zullen gaan inprijzen.

8 8 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 Azië China: export naar bestemming % j-o-j EU VS Totaal Koers roepie USD/INR Feb 30-Apr 30-Jun 31-Aug Contant rendement Aziatische valuta s vorige week % KRW TWD CNY INR SGD THB IDR Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau China Maritza Cabezas, tel Roy Teo (FX), tel Na de sterke stijging in juli (+ 5,1% j-o-j) groeide de Chinese export ook in augustus krachtig (+7,2%), gesteund door de aantrekkende wereldeconomie. Vooral de uitvoer naar de VS, de ASEAN-landen, Zuid-Korea, Taiwan en Hongkong nam sterk toe. De groei van de uitvoer naar de eurozone bleef stabiel op 2,5% j-o-j. Op productniveau betrof de exportvraag vooral machines en elektronica. De importgroei zwakte af van 10,9% j-o-j in juli naar 7% in augustus. Het hoge groeitempo van juli was zoals verwacht niet houdbaar. De invoer van aluminium, staal en natuurlijk rubber daalde. De inflatie in China bleef gelijk op 2,6% in augustus, zodat er ruimte blijft voor extra stimulering, mocht dit nodig blijken. Deze week verschijnen de cijfers voor de economische bedrijvigheid. Vermoedelijk is de binnenlandse vraag stabiel gebleven. Dit duidt erop dat de economische groei in K3 waarschijnlijk hoger zal uitkomen dan in het tweede kwartaal, hoofdzakelijk dankzij de sterke stijging van de export. India Raghuram Rajan hield vorige week zijn eerste toespraak als nieuwe president van de Indiase centrale bank (RBI). Hij sprak over een aantal belangrijke maatregelen, maar initiatieven op monetair gebied zijn uitgesteld tot 20 september, wanneer Rajan met zijn eerste beleidsverklaring komt. Hij is van plan de hervorming van de bankensector door te zetten, waaronder de verlening van nieuwe bankvergunningen vanaf januari 2014 teneinde de concurrentie in de sector te versterken. Tot de nieuwe maatregelen om de roepie te steunen, behoort een grotere flexibiliteit voor im- en exporteurs om valutatermijncontracten af te dekken. Rajan kondigde ook een valutaswapfaciliteit onder de marktrente voor banken die tegoeden aantrekken van Indiërs in het buitenland. Deze maatregelen zijn positief maar de beleidsverklaring wordt van cruciaal belang. Daarin moet uitsluitsel worden gegeven over de inflatiedoelstelling en de stabilisatie van de roepie. Aziatische valuta De stemming op de Aziatische valutamarkten was wisselend vorige week. De Zuid-Koreaanse won (KRW) steeg in waarde, gesteund door de verbeterde economische vooruitzichten. De Chinese yuan (CNY) bleef stabiel; er waren geen verrassende cijfers die wezen op herstel. Door zwakke cijfers stonden de Indonesische roepia (IDR), de Thaise baht (THB) en de Indiase roepie (INR) nog altijd onder druk. De IDR verloor ruim 2% door de vrees dat het Indonesische handelstekort verder oploopt. De INR sloeg echter de weg naar herstel in doordat de nieuwe RBI-president Rajan een goede indruk op de financiële markten maakte. Hij klonk serieus toen hij sprak over liberalisatie van de financiële sector en grotere mobiliteit van kapitaal en de noodzaak van een lage, stabiele inflatie benadrukte. Zijn eerste beleidsverklaring is uitgesteld tot 20 september. De markt gunt hem het voordeel van de twijfel maar het is wel zaak dat het positieve momentum een vervolg krijgt. Een lager tekort op de lopende rekening zou de INR steunen. Wij verwachten dat de Aziatische valuta s profiteren wanneer de wereldeconomie later dit jaar aantrekt.

9 9 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 USD/JPY niveau Jan 13 Mar 13 May 13 Jul 13 Sep 13 Bron: Bloomberg JPY De JPY verloor vorige week terrein doordat de vooruitzichten voor de groei van de wereldeconomie en de stemming onder beleggers verbeterden. Na betere cijfers voor de binnenlandse economie en positief bedrijfsnieuws is de kans toegenomen dat de btw wordt verhoogd. De markt maakt zich enigszins zorgen over het effect daarvan op de economie en heeft de verwachtingen omtrent verdere monetaire stimulering volgend jaar bijgesteld. Naar verwachting neemt de regering begin oktober een besluit over een eventuele btw-verhoging in april Wij denken dat bij een verhoging van de btw verdere monetaire stimulering nodig. President Kuroda van de BoJ heeft opnieuw verklaard dat de regering de btw-verhoging moet doorzetten en dat de BoJ dan de economie, indien nodig, zal steunen. De JPY kwam even boven 100 na de verklaring van Kuroda dat de BoJ gepaste maatregelen zal nemen als de inflatiedoelstelling van 2% in gevaar dreigt te komen. Wij verwachten dat de JPY later dit jaar, als de monetaire divergentie tussen Japan en de VS toeneemt, afzwakt tot een koers van 110 tegen de USD. Blijf altijd op de hoogte van onze visie op de economie en sectoren en download nu de Market Insights app via abnamro.nl/marketinsights of direct in de App Store. Lees meer van het Economisch Bureau op: Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product met inachtneming van alle mogelijke risico s past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehouden

10 10 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 Verklaring gebruikte termen en afkortingen/ land- en muntcodes BBP BoE BoJ bruto binnenlands product Bank of England (centrale bank) Bank of Japan (centrale bank) m-o-m MBS maand op maand vergeleken met voorgaande maand hypotheekgerelateerde producten (Mortgage Backed Securities) BRIC CPI DBI EC Brazilië, Rusland, India en China consumentenprijsindex Directe buitenlandse investeringen Europese Commissie OECD OESO OMT-programma Organisation for Economic Cooperation and Development Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling opkoopprogramma van staatsobligaties door de ECB EFSF European Financial Stability Facility EONIA Euro OverNight Index Average eendaagse rente in de eurozone EU Europese Unie Euribor Euro InterBank Offered Rate interbancaire rente ECB Fed Fiscal cliff (VS) FOMC Europese Centrale Bank Federal Reserve (centrale bank VS) Automatisch ingaande belastingverhogingen en uitgavenreducties, die oorspronkelijk per 1 januari 2013 gepland stonden Beleidscomité van de Federal Reserve (Federal Open Market Committee) Funding for lending (VK) programma waaronder banken goedkope financiering krijgen van de centrale bank mits ze die doorgeven in de vorm van leningen aan de private sector HICP Ifo IMF j-o-j Kerninflatie k-o-k harmonised index of consumer prices geharmoniseerde consumentenprijsindex Institut für Wirtschaftsforschung Internationaal Monetair Fonds jaar op jaar - vergeleken met overeenkomstige periode een jaar eerder inflatie exclusief voedsel- en energieproducten kwartaal op kwartaal vergeleken met voorgaande kwartaal OPEC PBoC pep Organisatie van Olieproducerende en Exporterende Landen People s Bank of China (centrale bank) per eenheid product Perifere landen (periferie) Griekenland, Portugal, Spanje, Italië (en soms ook Ierland) PMI Purchasing Managers Index inkoopmanagersindex PPI r.a. Refi-rente Repo Reverse repo producentenprijsindex rechteras herfinancieringsrente belangrijkste beleidsrente van de ECB Transactie waarbij een bank vermogenstitels koopt met de verplichting deze terug te verkopen aan de verkoper tegen een vooraf vastgestelde prijs zie repo, maar dan bezien vanuit het perspectief van de verkoper saar seasonal adjusted annual rate = geannualiseerd en gecorrigeerd voor seizoensinvloeden Treasuries Vix-index WPI ytd Amerikaanse staatsobligaties index die de volatiliteit op financiële markten meet Wholesale Price Index (groothandelsprijsindex) year to date ontwikkeling van begin van het jaar tot heden k-o-k, op jaarbasis l.a. LTRO mld geannualiseerd linkeras driejarige lening van de ECB aan het bankwezen miljard

11 11 Macro Weekly - Stijgend ondernemersvertrouwen - 9 september 2013 Land Landcode Muntcode Japan JP JPY China CN CNY Hongkong HK HKD India IN INR Indonesië ID IDR Zuid-Korea KR KRW Malaisië MY MYR Pakistan PK PKR Philipijnen PH PHP Singapore SG SGD Taiwan, Province of China TW TWD Thailand TH THB Australië AU AUD Nieuw-Zeeland NZ NZD Bulgarije BG BGN Hongarije HU HUF Kroatië HR HRK Kazachstan KZ KZT Letland LV LVL Litouwen LT LTL Moldavië MD MDL Oekraïne UA UAH Oezbekistan UZ UZS Polen PL PLN Roemenië RO RON Rusland RU RUB Servië RS RSD Tsjechië CZ CZK Turkije TR TRY Nederland NL EUR Oostenrijk AT EUR Portugal PT EUR Slovenië SI EUR Slowakije SK EUR Spanje ES EUR Denemarken DK DKK IJsland IS ISK Noorwegen NO NOK Verenigd Koninkrijk GB GBP Zweden SE SEK Zwitserland CH CHF Zuid-Afrika ZA ZAR Canada CA CAD Verenigde Staten US USD Argentinië AR ARS Brazilië BR BRL Colombia CO COP Chili CL CLP Ecuador EC USD Mexico MX MXN Paraguay PY PYG Peru PE PEN Uruguay UY UYU Venezuela VE VEF Eurozone EZ België BE EUR Cyprus CY EUR Duitsland DE EUR Estland EE EUR Finland FI EUR Frankrijk FR EUR Griekenland GR EUR Ierland IE EUR Italië IT EUR Luxemburg LU EUR Malta MT EUR