Macro Weekly. Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! 9 december Economisch Bureau Macro Research

Transcriptie

1 Macro Weekly Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! Economisch Bureau Macro Research 9 december 2013 Big Picture: Het heeft veel geduld gevergd, maar eindelijk worden de groeiprognoses naar boven bijgesteld. De ECB, de Bundesbank en de Britse Office for Budget Responsibility (OBR) kwamen vorige week met hogere ramingen voor Als economen hun groeiprognoses niet langer naar beneden maar naar boven bijstellen, dan is dit een goed teken dat de conjunctuurcyclus het omslagpunt bereikt. De vorige week gepubliceerde macrocijfers bevestigden dat de groei van de wereldeconomie versnelt, onder aanvoering van de VS. Uit het banencijfer (ex-agri) kan worden afgeleid dat de omstandigheden op de arbeidsmarkt verder verbeteren. Rente: De ECB liet haar beleid ongewijzigd, ondanks de prognose dat de inflatie de komende twee jaar ruim onder het streefniveau blijft. Wij denken dat de inflatie zelfs nog lager zal uitkomen dan de raming van de ECB. Verdere verruiming in de komende maanden blijft dan ook mogelijk. In de VS is na de goede arbeidsmarktcijfers de kans toegenomen dat de Fed al snel een begin maakt met de afbouw van haar stimulerend beleid. De Treasury-markt lijkt deze gedachte inmiddels te hebben verwerkt. Dit impliceert dat het opwaarts rentepotentieel op de korte termijn beperkt is, maar wij zien wel ruimte voor een verdere stijging in de loop van volgend jaar. Valuta s: Door meevallende macrocijfers liepen de rendementen op Treasuries vorige week op. Dit veroorzaakte enige nervositeit op de valutamarkten, waardoor valuta s van safe havens stegen en die van opkomende markten daalden. De stemming veranderde na het goede werkgelegenheidsrapport in de VS: beleggers richtten zich weer op de lichtpunten in de economie en leken de gedachte dat de Fed de monetaire stimulering gaat afbouwen, te hebben verwerkt. Doordat de ECB geen nieuwe maatregelen nam en de toonzetting van haar communicatie minder verruimingsgezind was dan verwacht, steeg de euro in waarde. De Japanse yen moest terrein prijsgeven nadat de stemming onder beleggers verbeterde. Ramingen hoofd- en financiële indicatoren BBP-groei (%) e 2014e 2015e 3M interbank rente 29/11/ /12/ M +12M 2014e 2015e Verenigde Staten Verenigde Staten Eurozone Eurozone Japan Japan Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk China Nederland Wereld Inflatie (%) e 2014e 2015e 10j-rente 29/11/ /12/ M +12M 2014e 2015e Verenigde Staten VS Treasury Eurozone Duitse Bund Japan Euro swap rente Verenigd Koninkrijk Japans overheidspapier China VK gilts Nederland Wereld Beleidsrente 06/12/ M 2014e 2015e Wisselkoersen 29/11/ /12/ M +12M 2014e 2015e Federal Reserve EUR/USD ECB USD/JPY Bank of Japan GBP/USD Bank of England EUR/GBP People's Bank of China USD/CNY Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau.

2 2 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 The Big Picture Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! Het heeft veel geduld gevergd, maar eindelijk worden de groeiprognoses naar boven bijgesteld. De ECB, de Bundesbank en de Britse Office for Budget Responsibility (OBR) kwamen vorige week met hogere ramingen voor Een nieuwe trend? Vorige maand verraste de ECB de markten met een renteverlaging, deze week klonk Draghi juist minder verruimingsgezind dan werd verwacht. Vanwaar deze wisselvalligheid? De meeste vorige week gepubliceerde macrocijfers duiden op een aantrekkende wereldeconomie. Er zijn tekenen dat de denkfout goed nieuws is slecht nieuws terrein verliest. Bijstellingen naar boven, een mijlpaal Economen lopen met hun prognoses vaak niet vóór maar achter op de conjunctuur. Wanneer de economie consequent vaart wint of juist verliest, stellen de economen hun groeiprognoses naar boven of beneden bij, afhankelijk van de zoveelste reeks goede of slechte cijfers. De interessantste fase van de conjunctuurcyclus is de omslag. Als economen hun groeiprognoses niet langer naar beneden maar naar boven bijstellen, dan is er iets positiefs gaande. Ik heb al (veel) eerder dit jaar voorspeld dat economen hun prognoses, na een zeer lange periode van steeds neerwaartse bijstellingen, later in 2013 weer zouden optrekken. Dat moment is nu dan eindelijk aangebroken. De ECB heeft haar groeiprognose voor het BBP van de eurozone vorige week verhoogd ten opzichte van de prognose van september, zij het met een schamele 0,1%. De Bundesbank heeft haar prognose voor de Duitse BBP-groei verhoogd met 0,2%, en de OBR voorziet voor de Britse economie in 2014 zelfs extra groei van 0,6%. Laten we hopen dat dit de opmaat vormt voor een lange periode van opwaartse bijstellingen. Mario, waarom zo wisselvallig? Mario Draghi maakte op de persconferentie van de ECB vorige week bekend dat de centrale bank haar beleidskoers niet verandert. Daarmee klonk hij minder verruimingsgezind dan de markten hadden verwacht of gehoopt. Een groot contrast met vorige maand, toen de ECB de markten verraste door de rente te verlagen. De markten waren vorige week dan ook teleurgesteld. Volgens mij had Draghi ten minste een poging kunnen en moeten doen om verruimingsgezinder te klinken. Mijn redenen daarvoor zijn simpel. De inflatie ligt onder het Han de Jong, tel streefcijfer van de ECB en dat blijft volgens haar eigen prognoses ook de komende twee jaar zo. De geldgroei neemt af: M3 is in oktober met 1,4% j-o-j gegroeid, eind vorig jaar was dat nog 3,5%. Ooit hanteerde de ECB zelfs een referentiewaarde van 4,5%. Het lijkt mij dus niet overdreven te stellen dat ook de geldgroei bij de doelstelling achterblijft. De kredietgroei aan niet-financiële bedrijven is zelfs negatief, dat mag je toch wel achterblijven noemen. De economische groei trekt weliswaar aan, maar veel stelt dat nog niet voor en in de economie is duidelijk sprake van onderbenutting van de capaciteit. De groei blijft dus ook achter. Daar komt bij dat de naar handel gewogen wisselkoers van de euro zo n 8% j-o-j is gestegen. Dit moeten we toch als onwelkome monetaire verkrapping beschouwen. Volgens mij laten al deze factoren geen andere conclusie toe dan dat de geldsituatie te krap is. Misschien moeten we de renteverlaging van vorige maand eerst de kans geven volledig door te werken, maar ik snap niet waarom de ECB-president de ene maand meer als een duif klinkt dan verwacht en de volgende maand juist minder. Als een negatieve rente niet echt een optie is en een obligatieaankoopprogramma lastig is, waarom probeert hij de euro dan niet wat omlaag te praten? Dat doen de anderen immers ook allemaal! Nu blijkt dat Draghi de euro zelfs omhoog heeft weten te praten! Nu kan de ECB ter verdediging aanvoeren dat de inflatie, de geldgroei en de kredietgroei niet bij de doelstelling achterblijven omdat er te weinig geld op de markt is, maar omdat het monetaire transmissiemechanisme niet goed werkt. Als de ECB dat denkt, dan moet ze bepalen of ze er iets aan kan doen. Iets zoals het Britse funding for lending-programma zou men kunnen proberen. Niets doen is in ieder geval ongewenst. Het is niet ons basisscenario, maar er bestaat een kans dat de ECB de eurozone in deflatie terecht laat komen. Wat dan? Naar mijn mening is groei het beste middel tegen schadelijke deflatie. En het lijkt erop dat de economie van de eurozone iets harder begint te groeien. De PMI s (indicatoren van ondernemersvertrouwen) van de meeste landen (uitgezonderd Frankrijk) waren positief. Die voor de dienstensector waren slechter dan voor de industrie, met uitzondering van Duitsland, waar de PMI voor de industrie steeg van 51,7 punten in oktober naar 52,7 in november en die van de dienstensector van 52,9 naar 55,7 punten. Daar staan slechtere ordercijfers voor de industrie tegenover: na een stijging van 3,1% in september volgde een daling van 2,2% m-o-m in oktober.

3 3 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 Economie VS wint vaart De cijfers uit de VS waren weliswaar wisselend, maar het totaalplaatje is onmiskenbaar: de groei neemt toe. Optimisme komt naar voren uit de meeste barometers van het ondernemersvertrouwen. Verder zijn de persoonlijke bestedingen, na twee tegenvallende maanden, in oktober weer toegenomen; de autoverkopen versnelden in november tot het hoogste niveau sinds Ook het consumentenvertrouwen ontwikkelde zich sterk: de index van de University of Michigan is gestegen van 75,1 in november naar (voorlopig) 82,5 in december en is daarmee weer bijna terug op het niveau van vóór de begrotingsimpasse. Dat wijst erop dat het consumentenvertrouwen slechts tijdelijk werd getroffen door de shutdown van de overheid. De BBP-groei in het derde kwartaal is flink naar boven bijgesteld, van 2,8% naar 3,6%. Dat is fors voor een tweede bijstelling en kan vooral worden toegeschreven aan meer voorraadvorming. De bijdrage van de voorraadvorming aan de groei was zelfs 0,8 procentpunt hoger dan verwacht. Maar zo simpel is het niet: de voorraadvorming laat zich deels verklaren uit importen en die hebben het BBP met 0,2 procentpunt gedrukt. De situatie op de arbeidsmarkt wordt steeds beter. Dit blijkt uit de daling van het aantal uitkeringsaanvragen, het goede ADP-rapport (aantal nieuwe banen) en de sterker dan verwachte stijging van het aantal nieuwe banen (ex-agri) voor november. Er werden in augustus weinig nieuwe woningen verkocht, maar de markt herstelde zich in september weer sterk, wat erop wijst dat de economie zich aanpast aan de hogere hypotheekrente. Daar staat tegenover dat er afgelopen week weinig hypotheken zijn aangevraagd. Geen goed is slecht meer? Op de financiële markten geldt al maanden: goed is slecht en omgekeerd. Als de cijfers slecht waren, stortte de markt zich op risicovolle beleggingen in de overtuiging dat slechte cijfers betekenen dat de extreem ruime geldpolitiek nog een tijdje wordt voorgezet (en dat zou goed zijn voor risicovolle beleggingscategorieën), terwijl goede cijfers zouden betekenen dat de afbouw van het opkoopprogramma van de Fed en de renteverhogingen naderbij komen. Ik heb hier een paar weken geleden al betoogd dat deze manier van denken niet klopt en vroeg of laat moet veranderen. Risicovolle beleggingen doen het goed als de bedrijfswinsten en de kredietkwaliteit toenemen en dat kan alleen bij redelijke en bij voorkeur stijgende economische groei. Een eerste verandering in deze houding hebben we mogelijk vrijdag kunnen zien. De macrocijfers van afgelopen vrijdag waren goed en werden in eerste instantie dan ook als slecht voor de aandelenkoersen beoordeeld. Maar vervolgens sloeg de markt om. Volgens mij is de angst voor tapering overdreven. Het grootste effect heeft vermoedelijk de bekendmaking dat met de afbouw begonnen wordt, en die hebben we al gehad. Hoewel de obligatierentes aan beide zijden van de Atlantische Oceaan tussen mei en september (de periode van de generale repetitie van de Fed) flink zijn gestegen, hebben de Amerikaanse aandelenkoersen de opgaande lijn vastgehouden. Dit wijst erop dat ze taperingbestendig zijn. VS Autoverkopen miljoenen VS University of Michigan consumentenvertrouwen index

4 4 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 Rente Verdere verruiming ECB blijft mogelijk; Treasuries verwerken terugdraaien monetaire stimulering De ECB liet de beleidsrente ongewijzigd en kwam ook niet met nieuwe maatregelen. De inflatieprognose ligt voor zowel 2014 als 2015 ruim onder de doelstelling voor prijsstabiliteit. Wij denken dat de inflatie zelfs nog lager zal uitkomen. Verdere verruiming in de komende maanden blijft dan ook mogelijk. In de VS zal de Fed, gezien de goede arbeidsmarktcijfers, haar obligatieaankopen eerder vroeger dan later gaan afbouwen. De Treasury-markt lijkt deze gedachte inmiddels te hebben verwerkt. ECB: nu nog geen actie maar mogelijk wel in 2014 De ECB liet de beleidsrente ongewijzigd en kwam ook niet met nieuwe maatregelen. Draghi liet doorschemeren dat verdere verruiming pas een optie wordt als er nieuwe ontwikkelingen zijn. Hij verdedigde het besluit van de ECB om niet in actie te komen door te stellen dat het tijd kan kosten voordat het effect van de renteverlaging merkbaar wordt. Bovendien gaat de inflatie zich mogelijk weer geleidelijk richting de doelstelling voor prijsstabiliteit bewegen. Hij herhaalde dat de beleidsrente gedurende een langere periode op het huidige of een nog lager niveau wordt gehouden en dat de centrale bank bereid en technisch klaar is voor maatregelen om het beleid verder te verruimen. Tot de mogelijke maatregelen behoren een negatieve rente, een nieuwe LTRO (lange-termijn herfinancieringsoperatie) onder strikte voorwaarden, en obligatieaankopen. Inflatie onder streefniveau in 2014 en 2015 Dat de ECB niet in actie kwam, was gezien de recente communicatie ook verwacht maar lijkt wel haaks te staan op haar eigen ramingen. De inflatieprognose ligt voor zowel 2014 (1,1%) als 2015 (1,3%) ruim onder de doelstelling van de centrale bank voor prijsstabiliteit (onder maar dicht bij 2%). Een van de redenen hiervoor is dat de economie van de eurozone zich slechts geleidelijk zal herstellen na de lange periode van zwakte. De economische groei wordt geraamd op 1,1% in 2014 en 1,5% in Wij denken dat de inflatie zelfs nog lager uitkomt dan in de raming van de ECB. Verdere verruiming in de komende maanden blijft dan ook mogelijk. De inflatie ligt op dit moment iets onder het geraamde niveau voor 2014, terwijl wij diverse disinflatoire krachten waarnemen: de arbeidsmarkt, de euro en de voedselprijzen. Verder bestaat de kans dat de afnemende liquiditeit in het bankstelsel in de loop van volgend jaar de interbancaire rente zal opdrijven. Dit kan ook weer een reactie oproepen. Hier staat tegenover dat de Nick Kounis, tel economie van de eurozone waarschijnlijk gestaag zal groeien, gesteund door de sterk aantrekkende wereldeconomie. Ons huidige basisscenario is dan ook dat de beleidsrente in zowel 2014 als 2015 niet wordt gewijzigd maar de risicobalans neigt naar extra verruiming van het beleid. De vorm waarin blijft nog onbekend. Inflatieramingen ECB % 2.5 Doelstelling van de ECB voor prijsstabiliteit September December Bron: ECB Korte stuk eurorentecurve lijkt aantrekkelijk De financiële markten vonden het commentaar van ECBpresident Draghi minder verruimingsgezind dan verwacht. Dit kwam tot uiting in een daling van eurozone staatsobligaties, vooral in het vijfjaarssegment waar de verwachtingen voor de korte rente naar boven werden bijgesteld. De tarieven voor Euribor futures gingen omhoog, met name vanaf eind Wij denken dat de financiële markten een te hoge korte rente inprijzen, zelfs indien de ECB haar beleid verder verruimt. Euribor futures eind 2015 liggen circa 40 bp boven de huidige driemaands Euribor. Gezien de verwachte gematigde inflatie lijkt het ons niet waarschijnlijk dat de ECB de beleidsrente verhoogt of toelaat dat de omstandigheden op de geldmarkt zo sterk verkrappen dat de geldmarkttarieven gaan oplopen. Volgens ons lijkt het korte stuk van de curve aantrekkelijk en wij zien dan ook ruimte voor een rentedaling. Tegelijkertijd denken wij niet dat de rente op tienjarige Bunds op de korte termijn verder zal oplopen. Treasury-markt leert omgaan met vooruitzicht tapering In de Verenigde Staten is na het gunstige rapport over de arbeidsmarkt de kans toegenomen dat de Federal Reserve eerder vroeger dan later een begin maakt met de afbouw van haar obligatieaankopen (tapering). December is een mogelijkheid maar wij denken nog altijd dat het FOMC (beleidsbepalende orgaan van de Fed) wacht tot waarschijnlijk

5 5 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 maart volgend jaar. Toekomstig Fed-voorzitter Janet Yellen heeft immers de lat voor het terugdraaien van de monetaire stimulering nogal hoog gelegd door te verklaren dat eerst een zeer krachtig herstel zichtbaar moet zijn. Bovendien moet verder worden gekeken dan alleen het goede banencijfer (exagri). Andere arbeidsmarktindicatoren (zoals de omvang van de beroepsbevolking) en de kracht van de bredere economie moeten ook in aanmerking worden genomen. De trend van arbeidsparticipatie lijkt nog steeds neerwaarts gericht te zijn en wij vermoeden dat dit van structurele aard is. De Fed verwacht echter dat ontmoedigde werkzoekenden weer terugkeren naar de arbeidsmarkt zodra de economie sterk genoeg is. De economie ontwikkelde zich in het derde kwartaal inderdaad sterk maar het BBP is vertekend door voorraadvorming. Verder verbetert het vertrouwen van producenten en consumenten wel maar de harde cijfers lijken dit nog niet te bevestigen, hoewel dit volgens ons slechts een kwestie van tijd is. Markten leren omgaan met tapering en verwelkomen herstel De marktreactie op het Amerikaanse banencijfer (ex-agri) was in eerste instantie voorspelbaar maar later kwam hierin mogelijk structureel verandering. Aanvankelijk gingen de koersen van zowel Treasuries als aandelen naar beneden, waarbij de aandelenmarkten het typische gedrag van goed nieuws is slecht nieuws vertoonden uit vrees dat de Fed haar steunbeleid gaat terugdraaien. Treasuries maakten in de rest van de week het eerdere verlies weer goed en aandelen eindigden de week zelfs fors in de plus. Deze marktreactie wijst erop dat de Treasury-markt de gedachte dat de Fed ergens in de komende drie maanden een begin maakt met het afbouwen van haar obligatieaankopen, nu grotendeels heeft verwerkt. De rendementen stegen afgelopen zomer scherp maar daalden weer nadat de Fed had besloten om in september nog niet met tapering te beginnen. Inmiddels naderen de rendementen het niveau van de zomer weer. Dit impliceert dat het opwaarts potentieel op de korte termijn waarschijnlijk beperkt is, maar wij zien wel ruimte voor een verdere stijging in de loop van volgend jaar. Een ander positief teken is dat de verwachtingen voor de korte rente relatief stevig verankerd zijn, in tegenstelling tot tijdens de generale repetitie in de zomer. De rente voor eurodollar futures eind 2015 ligt nu net onder 1% tegen een piek van 1,9% begin september. Hieruit kan worden afgeleid dat de Federal Reserve in ieder geval tot nu toe erin is geslaagd de beëindiging van de monetaire stimulering en de verwachtingen ten aanzien van een renteverhoging los te koppelen. Rente staatsobligaties en generale repetitie afbouw % jul-12 nov-12 mrt-13 jul-13 nov-13 ; grijs vlak geeft generale repetitie aan (mei september) Verwachtingen korte rente VS Eurodollar rente, % 10-j Treasury VS 10-j Bund Duitsland jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov-13 Eind 2014 Eind 2015

6 6 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 Valuta s Nervositeit rond afbouw monetaire stimulering voorbij Door meevallende macrocijfers liepen de rendementen op Treasuries vorige week op. Dit veroorzaakte enige nervositeit op de valutamarkten, waardoor valuta s van safe havens stegen en die van opkomende markten daalden. De stemming veranderde na het goede werkgelegenheidsrapport in de VS: beleggers richtten zich weer op de lichtpunten in de economie en leken de gedachte dat de Fed de monetaire stimulering gaat terugdraaien, te hebben verwerkt. Zodra de stemming onder beleggers was verbeterd, moest de Japanse yen terrein prijsgeven. De euro steeg in waarde, doordat de ECB minder verruimingsgezind was dan verwacht. Amerikaanse dollar stijgt licht door betere macrocijfers De macrocijfers in de VS vielen vorige week mee en de rendementen op Treasuries liepen dan ook op. Aanvankelijk ontstond hierdoor enige nervositeit op de valutamarkten, net als eerder dit jaar toen afbouw van de monetaire stimulering door de Fed in zicht kwam. Deze nervositeit kwam tot uiting in de appreciatie van de Japanse yen (JPY) over een breed front en in de verhoogde volatiliteit van de aandelenmarkten. Het goede werkgelegenheidsrapport in de VS zorgde echter voor een omslag in de stemming onder beleggers. De yen was niet langer in trek ten opzichte van de valuta s van de opkomende landen. Dit doet vermoeden dat de markten het idee dat de Fed vroeger of later haar verruimende beleid gaat terugdraaien, inmiddels hebben verwerkt. Na dit positieve rapport werd de dollar sterker ten opzichte van de yen en enkele andere belangrijke valuta s. Het totaalplaatje voor de Amerikaanse dollar laat echter een gemengd beeld zien: verlies ten opzichte van de Zwitserse frank, de euro, de Zweedse kroon en de Nieuw-Zeelandse dollar maar winst tegenover de andere valuta s. Mutatie spotkoersen t.o.v. USD 2 6 december In % CHF NZD EUR SEK GBP JPY CAD AUD NOK Georgette Boele, tel Roy Teo, tel De ECB herhaalde haar mantra en de EUR steeg Zoals algemeen werd verwacht wijzigde de ECB haar monetair beleid niet. Draghi gaf wel aan dat verruiming nog steeds een optie is maar dat het op dit moment geen acute kwestie is. Hij leek zich ook geen zorgen te maken over de relatief sterke euro. Verrassend genoeg won de euro na de betere Amerikaanse cijfers terrein tegenover de Amerikaanse dollar. De oorzaak hiervan was de korte rente, die op Duitse staatsobligaties sneller steeg dan op Treasuries. Bovendien staat de interbancaire rente in de eurozone onder licht opwaartse druk. Dit lijkt een eindejaarseffect te zijn. Het kan erop duiden dat een heuse verkoopgolf van de euro op de korte termijn niet waarschijnlijk is, tenzij de rendementen op Treasuries door uitzonderlijk sterke cijfers in de VS sneller omhoog gaan. Op dit moment lijkt de basis onder de EUR/USD stevig gezien de krappere liquiditeit en de vraag naar obligaties van perifere eurolanden. 2-jarige renteverschil Duitsland/VS t.o.v. EUR/USD In % Jan 13 Apr 13 Jul 13 Oct 13 Verschil tweejaars rente Duitsland / VS (l.a.) EUR/USD (r.a.) maar andere centrale banken zorgden indirect voor zwakte van hun nationale munt De Bank of Canada (BoC) liet, zoals verwacht, haar monetair beleid ongewijzigd maar de begeleidende verklaring was meer verruimingsgezind. Er werd sterker de nadruk gelegd op het neerwaartse inflatierisico (dan in haar vorige verklaring) en op het feit dat de risico s van de onevenwichtige financiële situatie van gezinnen niet wezenlijk zijn veranderd. De Canadese dollar (CAD) verloor dan ook terrein door de toegenomen speculatie dat verdere monetaire stimulering nodig kan zijn. De kans hierop is immers toegenomen nu de kerninflatie (op dit moment 1.2%) zich verder weg beweegt van het streefniveau van 2%. Wij verwachten echter geen wijziging in het monetair beleid, gezien de hoopvolle tekenen dat de economische groei in het tweede kwartaal van 2013 het dieptepunt bereikte. Verder zal de export volgend jaar

7 7 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 profiteren van de waardedaling van de Canadese dollar en de aantrekkende Amerikaanse economie. Ook de Noorse centrale bank stelde zich soepeler op dan verwacht. In lijn met de marktconsensus werd het monetair beleid niet gewijzigd maar de Norges Bank kwam wel met de verrassende verklaring dat de beleidsrente vermoedelijk pas een jaar later wordt verhoogd dan in september nog werd aangegeven. De driemaands rente voor december 2014 daalde met 5 basispunten (bp) en de Noorse kroon kwam onder druk. In Australië leidde het tegenvallende BBP-cijfer tot speculatie over een renteverlaging begin Wij denken nog steeds dat de centrale bank (RBA) de rente nog één keer met 25 bp verlaagt om het herstel van het economisch evenwicht te versnellen. opkomende landen onder druk onder invloed van het verslechterende beleggerssentiment. De publicatie van het werkgelegenheidsrapport in de VS markeerde een keerpunt. Hierna zijn de meeste valuta s van opkomende markten weer gestegen, mede gesteund door het verwachte herstel van de wereldeconomie en de verbeterde stemming onder beleggers. De Indiase roepie (INR) en de Poolse zloty (PLN) deden het bijzonder goed. De structurele situatie in India is verbeterd en beleggers zijn optimistisch over veranderingen aan het politieke front. Verder zijn de vooruitzichten voor zowel de industrie als de dienstensector verbeterd en is het tekort op de lopende rekening in het derde kwartaal kleiner geworden. In Polen liet de centrale bank de rente ongewijzigd op 2,5% en ligt verdere monetaire verruiming niet in het verschiet. Daar komt bij dat de zloty een groeigevoelige valuta is die het goed doet in tijden van sterke mondiale groei. Dat is ook het scenario dat wij voorzien. Betere binnenlandse cijfers steunen CHF, SEK en NZD De Zwitserse frank (CHF) profiteerde van de meevallende inkoopmanagersindex en inflatiecijfers. De Nieuw-Zeelandse dollar (NZD) werd gesteund door een betere ruilvoet en de Zweedse kroon (SEK) door de sterke inkoopmanagersindex. De CHF en de NZD wonnen zelfs tegenover de EUR terrein. Volgens ons is het opwaarts potentieel van de NZD beperkt omdat de centrale bank van Nieuw-Zeeland op de beleidsvergadering van 11 december waarschijnlijk opnieuw haar zorgen over de sterk Nieuw-Zeelandse dollar zal uitspreken. De Zweedse Riksbank komt 17 december bijeen. USD/OM FX index t.o.v. 10-jarige US Treasuries USD/OM FX index Rendement 10-j VS De Mexicaanse peso behoorde ook tot de sterk presterende valuta s. Beleggers hebben er vertrouwen in dat de nieuwe energiewet op korte termijn door de Senaat wordt aangenomen. De Zuid-Afrikaanse rand behoorde tot de zwakke broeders en verloor meer dan 2%. Door het hoger dan verwachte tekort op de lopende rekening en door berichten over de grootste uitstroom van obligaties ooit kwam de rand onder druk. Voor wat betreft de Thaise baht speelt politieke onzekerheid nog altijd een negatieve rol. De Indonesische roepia (IDR) gleed af, tot onder het niveau van september, maar later in de week volgde een licht herstel. Wij denken niet dat de huidige zwakte van de roepia van blijvende aard is: de munt wordt steeds aantrekkelijker omdat de munt sinds begin dit jaar al 19% in waarde is gedaald. Andere positieve factoren voor de roepia zijn de voor volgend jaar verwachte verbetering van de inflatiedruk en van de lopende rekening. Mutatie spotkoersen t.o.v. USD 2 6 december In % Jan 13 Mar 13 May 13 Jul 13 Sep 13 Nov 13 USD/OM FX (l.a.) Rendement 10-j VS (r.a.) Valuta s OM herstellen na werkgelegenheidsrapport VS Sinds eind oktober is de vrees voor monetaire afbouw toegenomen. Dit heeft zich vertaald in een stijgende rente op Amerikaanse Treasuries. Aanvankelijk werden alleen valuta s van opkomende landen met een zwakke fundamentele situatie hierdoor getroffen. Later kwamen ook de valuta s van andere -3.0 INR PLN CLP RUB MXN HUF SGD CZK CNY TWD KRW IDR BRL TRY THB ZAR

8 8 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 Ontdek Insights Eén website waar u al onze macro-economische en sectorkennis terugvindt. Insights gaat dieper op de economie en uw sector in, zodat u altijd op de hoogte bent van alle ontwikkelingen binnen uw sector - Lees meer van het Economisch Bureau op: Dit document is samengesteld door ABN AMRO. Het heeft uitsluitend als doel om financiële en algemene informatie te verstrekken over de economie. ABN AMRO behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot de informatie in het document en het document wordt uitsluitend aan u verstrekt voor uw informatie. Het is niet toegestaan dit document (geheel of deels) te kopiëren, distribueren, door te geven aan een derde of om het voor enig ander doel te gebruiken dan hier boven bedoeld. Dit document is informatief bedoeld en vormt geen aanbieding van effecten aan het publiek, of een uitnodiging om een aanbod te doen. U mag niet om welke reden dan ook vertrouwen op de informatie, meningen, beramingen, en aannames in dit document noch dat het compleet, accuraat of juist is. Er wordt geen garantie gegeven, uitdrukkelijk of stilzwijgend, door of uit naam van ABN AMRO, haar directeuren, functionarissen, vertegenwoordigers, gelieerde partijen, groepsmaatschappijen of werknemers met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie in dit document, en geen enkele aansprakelijkheid wordt geaccepteerd voor enig verlies als direct of indirect gevolg van het gebruik van deze informatie. De opvattingen en meningen opgenomen hierin kunnen op enig moment aan verandering onderhevig zijn en ABN AMRO heeft geen enkele verplichting om de informatie in dit document na de datum hiervan te herzien. Voordat u in enig product van ABN AMRO investeert, dient u zich te informeren over de verschillende financiële en andere risico s, alsmede mogelijke beperkingen voor u en uw investeringen als gevolg van toepasselijke wetgeving en regels. Indien u, na lezing van dit document, overweegt een investering te doen in een product, raadt ABN AMRO aan om een dergelijke investering met uw relatiemanager of persoonlijke adviseur te bespreken om nader te bezien of het relevante product met inachtneming van alle mogelijke risico s past bij uw investeringen. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst. ABN AMRO behoudt zich het recht voor wijzigingen in dit materiaal aan te brengen. Alle rechten voorbehouden

9 9 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 Verklaring gebruikte termen en afkortingen/ land- en muntcodes BBP bruto binnenlands product OESO Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling BoE BoJ BRIC Bank of England (centrale bank) Bank of Japan (centrale bank) Brazilië, Rusland, India en China OMT-programma OPEC opkoopprogramma van staatsobligaties door de ECB Organisatie van Olieproducerende en Exporterende Landen CPI EC EFSF consumentenprijsindex Europese Commissie European Financial Stability Facility EONIA Euro OverNight Index Average eendaagse rente in de eurozone EU Europese Unie PBoC pep People s Bank of China (centrale bank) per eenheid product Perifere landen (periferie) Griekenland, Portugal, Spanje, Italië (en soms ook Ierland) PMI Purchasing Managers Index inkoopmanagersindex Euribor Euro InterBank Offered Rate interbancaire rente ECB Fed Europese Centrale Bank Federal Reserve (centrale bank VS) PPI r.a. Refi-rente producentenprijsindex rechteras herfinancieringsrente belangrijkste beleidsrente van de ECB FOMC HICP Ifo IMF j-o-j Kerninflatie k-o-k k-o-k, op jaarbasis l.a. LTRO mld m-o-m MBS OECD Beleidscomité van de Federal Reserve (Federal Open Market Committee) harmonised index of consumer prices geharmoniseerde consumentenprijsindex Institut für Wirtschaftsforschung Internationaal Monetair Fonds jaar op jaar - vergeleken met overeenkomstige periode een jaar eerder inflatie exclusief voedsel- en energieproducten kwartaal op kwartaal vergeleken met voorgaande kwartaal geannualiseerd linkeras driejarige lening van de ECB aan het bankwezen miljard maand op maand vergeleken met voorgaande maand hypotheekgerelateerde producten (Mortgage Backed Securities) Organisation for Economic Cooperation and Development Repo Reverse repo Transactie waarbij een bank vermogenstitels koopt met de verplichting deze terug te verkopen aan de verkoper tegen een vooraf vastgestelde prijs zie repo, maar dan bezien vanuit het perspectief van de verkoper saar seasonal adjusted annual rate = geannualiseerd en gecorrigeerd voor seizoensinvloeden Treasuries WPI ytd Amerikaanse staatsobligaties Wholesale Price Index (groothandelsprijsindex) year to date ontwikkeling van begin van het jaar tot heden

10 10 Macro Weekly - Eindelijk naar boven bijgestelde cijfers! - 9 december 2013 Land Landcode Muntcode Japan JP JPY China CN CNY Hongkong HK HKD India IN INR Indonesië ID IDR Zuid-Korea KR KRW Malaisië MY MYR Pakistan PK PKR Philipijnen PH PHP Singapore SG SGD Taiwan, Province of China TW TWD Thailand TH THB Australië AU AUD Nieuw-Zeeland NZ NZD Bulgarije BG BGN Hongarije HU HUF Kroatië HR HRK Kazachstan KZ KZT Letland LV LVL Litouwen LT LTL Moldavië MD MDL Oekraïne UA UAH Oezbekistan UZ UZS Polen PL PLN Roemenië RO RON Rusland RU RUB Servië RS RSD Tsjechië CZ CZK Turkije TR TRY Nederland NL EUR Oostenrijk AT EUR Portugal PT EUR Slovenië SI EUR Slowakije SK EUR Spanje ES EUR Denemarken DK DKK IJsland IS ISK Noorwegen NO NOK Verenigd Koninkrijk GB GBP Zweden SE SEK Zwitserland CH CHF Zuid-Afrika ZA ZAR Canada CA CAD Verenigde Staten US USD Argentinië AR ARS Brazilië BR BRL Colombia CO COP Chili CL CLP Ecuador EC USD Mexico MX MXN Paraguay PY PYG Peru PE PEN Uruguay UY UYU Venezuela VE VEF Eurozone EZ België BE EUR Cyprus CY EUR Duitsland DE EUR Estland EE EUR Finland FI EUR Frankrijk FR EUR Griekenland GR EUR Ierland IE EUR Italië IT EUR Luxemburg LU EUR Malta MT EUR