KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017. Jan Tinbergen College HAVO

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017 Jan Tinbergen College HAVO Plaats : Roosendaal BRIN nummer : 19EN C1 BRIN nummer : 19EN 00 HAVO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 26 september 2016 Datum vaststelling : 20 december 2016

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 26 september 2016 een onderzoek uitgevoerd op het Jan Tinbergen College, afdeling havo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende: De afdeling havo is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor De Staat van het Onderwijs 2016/2017. Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over het thema opbrengstgericht werken, waarover we in De Staat van het Onderwijs over 2016/2017 zullen rapporteren. Het Jan Tinbergen College is een school voor openbaar onderwijs waar leerlingen een vmbo-tl, havo of vwo opleiding kunnen volgen. De school heeft 1535 leerlingen. Onderzoeksopzet Voor het onderzoek is een selectie gemaakt van indicatoren uit het Toezichtkader voortgezet onderwijs Het betreft indicatoren van het zogenoemde kernkader. Deze indicatoren gebruiken we ook om een beeld te krijgen van het opbrengstgericht werken op de school. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met leerlingen, docenten, mentoren, vaksectievoorzitters, de ondersteuningscoördinator en het management. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen uit het onderzoek besproken met de directie en het bestuur. Pagina 3 van 11

4 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek, waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op het Jan Tinbergen College, afdeling havo hebben uitgevoerd, leidt tot een toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter te veel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het Jan Tinbergen College, afdeling havo is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan het Jan Tinbergen College, afdeling havo het basisarrangement toe omdat zowel de onderwijsresultaten als de kwaliteit van het onderwijsproces op de afdeling van voldoende niveau zijn. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Jan Tinbergen College, afdeling havo. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Het Jan Tinbergen College is gehuisvest in een jong en licht schoolgebouw. Op de school hangt een prettige sfeer. Leerlingen geven aan dat hun leraren behulpzaam en betrokken zijn. De resultaten van de school zijn voldoende. De basiskwaliteit van de lessen is voldoende. Leraren leggen duidelijk uit en besteden de onderwijstijd op een effectieve manier. Wel vinden wij dat de wijze waarop de lessen opgebouwd zijn en doelen gesteld en gedeeld worden beter moet. De school heeft hoge ambities en deze zijn vastgelegd in duidelijke documenten. De school doet voldoende om de kwaliteit van het onderwijs te evalueren, te ontwikkelen en te bewaken. De kwaliteit van het onderwijs kan verder versterkt te worden als de school zou kiezen voor meer eenduidigheid bij een aantal randvoorwaarden. Omdat het team bestaat uit bevlogen professionals is het de kunst om hen enerzijds de nodige professionele ruimte te bieden, maar anderzijds te bewegen om duidelijke afspraken te maken om enkele randvoorwaarden van de lessen gelijk te trekken om de herkenning voor leerlingen te verhogen. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en de oordelen hierover. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Het volledige kader kunt u op de website van de inspectie bekijken en downloaden. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda voor indicatoren van de opbrengsten: 1. onder de norm 2. boven de norm Pagina 6 van 11

7 3. niet te beoordelen Legenda voor andere indicatoren: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden R.1 Positie in leerjaar 3 ten opzichte van het advies van de basisschool. (onderwijspositie t.o.v. advies po) R.2 Percentage onvertraagde studievoortgang in leerjaar 1 en 2. (onderbouwsnelheid) R.3_H Percentage onvertraagde studievoortgang vanaf leerjaar 3 (bovenbouwsucces) voor de afdeling havo. EX_H Gemiddeld cijfer Centraal Examen van alle vakken (examencijfers) voor de afdeling havo. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten. Pagina 7 van 11

8 De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende onderdelen aan bod: onderwijsresultaten, onderwijsproces, ondersteuning en begeleiding, kwaliteitszorg, opbrengstgericht werken en naleving van wet- en regelgeving. Onderwijsresultaten De resultaten van het Jan Tinbergen College liggen boven de norm. De meeste leerlingen presteren op het niveau dat mag worden verwacht of zelfs hoger. Gemiddeld genomen stromen de leerlingen vlot door de school. Veel leerlingen halen een diploma dat op of op een hoger niveau is dan wat de basisschool na groep 8 verwachtte. De weg terug (afstroom) vindt minder vaak plaats, wat positief is. De resultaten van de school bij het centraal examen (ce) liggen boven de norm. Het gemiddeld resultaat op het ce was in 2015/2016 beter dan in 2014/2015. Wel zijn deze twee laatste jaren minder dan de sterke resultaten op het ce in de twee jaren ervoor. Dat komt volgens leraren doordat docenten en mentoren in eerdere, beter scorende jaren dichter op de leerlingen zaten en zij leerlingen wat meer bij de hand namen en intensiever begeleidden in hun lessen, wat ook veel van leraren vraagt. De resultaten op het CE van het schooljaar 2015/2016 bij de vakken als geschiedenis, aardrijkskunde, Duits, economie en scheikunde liggen onder het landelijk gemiddelde. Het gemiddelde wordt omhoog gebracht door de goede resultaten in dat examenjaar bij de vakken Nederlands, Frans, M&O, natuurkunde en wiskunde. De resultaten van vakken als biologie en Engels lagen bij het ce in 2015/2016 op de landelijke norm. Pagina 8 van 11

9 Onderwijsproces Het onderwijsproces is voldoende. De basiskwaliteit van de lessen is bij het merendeel van de leraren op orde en de school begeleidt en ondersteunt leerlingen adequaat. De leraren maken op zeer efficiënte wijze gebruik van de onderwijstijd. De lessen duren 45 minuten en dat is relatief kort in vergelijking met veel andere scholen. De leraren benutten de lestijd echter goed. Het is positief dat de lessen in het algemeen snel opstarten en dat de lessen doorgaan tot de bel, dat het tempo op een redelijk hoog niveau ligt bij veel leraren en dat weinig tijd verloren gaat aan ordeverstoringen en het bij de les houden van de leerlingen. Leerlingen zijn in de meeste lessen actief betrokken bij het onderwijs. De pedagogische relatie tussen leraar en leerling is in de meeste gevallen goed. De instructie en uitleg zijn in het algemeen duidelijk. Leraren zijn volgens leerlingen graag bereid om hen extra te helpen en de stof nogmaals uit te leggen tijdens, maar ook buiten de les om. Wij vinden dat de lessen onvoldoende doelgericht opgebouwd zijn. Weinig leraren delen de doelen die zij willen bereiken op voorhand met hun leerlingen. Hoewel hier wel afspraken over gemaakt zijn op school in het Jan Tinbergen College-lesmodel, zien we dit nauwelijks terug in de lessen. Door het doel van de les en de lesactiviteiten structureel te delen en hieraan te refereren gedurende de les kan de leerwinst van leerlingen naar onze mening vergroot worden. De leraren voorzien leerlingen in voldoende mate van feedback. Ondersteuning en begeleiding De school maakt onder meer gebruik van keuzewerktijduren om leerlingen op niveau te brengen. Ook heeft de school goede ervaringen opgedaan met een lenteschool. Leerlingen en hun ontwikkeling worden periodiek besproken door lerarenteams. De aandacht om meer uit goed presterende leerlingen te halen kan, zoals gezegd versterkt worden. De school maakt gebruikt van een landelijk genormeerde toets voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde maar neemt deze minder structureel af dan mogelijk is. De kracht van volgtoetsen is juist dat deze frequent worden afgenomen om de leerontwikkeling nauwgezet en op vaste momenten te kunnen meten en vergelijken. Niet alleen zwak presterende leerlingen, maar ook goede leerlingen kunnen gebaat zijn bij een goed volgsysteem. We vinden daarom dat de inzet en het gebruik van genormeerde toetsen om de vorderingen van leerlingen te volgen nog onvoldoende is. Pagina 9 van 11

10 Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg beoordelen wij als voldoende. De school heeft mooie ambities, maakt duidelijke afspraken en stelt procedures op voor een goed verloop van het onderwijsproces. Een uitdaging voor de school zal zijn om ondanks de sterke groei van het aantal leerlingen, de cultuur waarin mensen gekend worden te behouden en zorg te blijven dragen voor samenhang en samenwerking. Een mooi voorbeeld van het versterken van de samenhang ligt in de recent gemaakte eenduidige afspraken over rekenonderwijs door en voor de verschillende rekenvakken. De school heeft zicht op de resultaten en de kwaliteit van de lessen. Hoewel leraren aangeven dat leden van de schoolleiding niet structureel lesbezoeken bij leraren afleggen, heeft de schoolleiding een beeld van de kwaliteit van het onderwijs. Daarvoor maakt de schoolleiding gebruik van de uitkomsten van een periodieke collegiale visitatie waarbij samengewerkt wordt met andere scholen. Ook verschaft de schoolleiding zich inzicht in de kwaliteit door enquêtes af te nemen bij leerlingen en ouders. De school heeft hoge ambities geformuleerd in het schoolplan en andere onderliggende documenten. Die documenten worden gekenmerkt door een duidelijke structuur om afspraken en processen te beschrijven. Uit de ambities komen de nodige plannen om het onderwijs verder te versterken. In de forse ambitie en de veelheid aan plannen bevindt zich een zekere valkuil. De leraren zijn in het algemeen zeer betrokken bij hun leerlingen. Ze werken hard, maar geven ook aan dat het soms moeite kost om de vele ontwikkelingen op school te behappen of om plannen tot een vol wasdom te laten komen. Een verbetering van de communicatie kan naar verwachting sterk bijdragen aan een groter draagvlak voor de verschillende activiteiten. Opbrengstgericht werken De schoolleiding en veel leraren hechten veel waarde aan goede resultaten. De school wil de resultaten verhogen door opbrengstgericht te werken. De school steekt veel energie in leerlingen die onder het gewenste niveau (dreigen te) komen. Dat betreft dan vaak activiteiten die zich buiten de reguliere lessen afspelen zoals keuzewerktijd en de lenteschool. Leerlingen met onvoldoende resultaten kunnen in de meivakantie extra les krijgen en worden extra begeleid in de maanden tot aan de zomervakantie om toch te kunnen voldoen aan de overgangsnormen. Binnen de reguliere lessen stemmen leraren het onderwijs echter nog nauwelijks af op individuele of groepen leerlingen. Pagina 10 van 11

11 Wij zien een aantal punten waarop de school het opbrengstgericht werken kan versterken en de leerontwikkeling van leerlingen kan optimaliseren. Waar veel aandacht uitgaat op school naar dreigende onderpresteerders, zijn er juist ook leerlingen die extra uitdaging aankunnen. Dat zou zowel beter vorm kunnen krijgen binnen de reguliere lessen als tijdens momenten die bedoeld zijn voor extra ondersteuning en begeleiding. Als leraren de prestaties van hun leerlingen nog beter in ogenschouw nemen en daarop gebaseerde doelen voor individuele en groepen leerlingen in hun lessen zouden stellen, kan extra leerwinst geboekt worden. Het onlangs opgestelde JTC-lesmodel biedt daarvoor goede aangrijpingspunten. Naleving wet en regelgeving Het schoolbestuur heeft een schoolplan opgesteld voor de periode 2015/2020. Een schoolplan dient echter het schoolbeleid voor een periode van vier jaar te bevatten. Wij spraken af met de school dat het bestuur dit voor 1 november 2016 herstelt en het aangepaste schoolplan voor 1 november 2016 instuurt (via ISD) naar de inspectie. Pagina 11 van 11