KOSTEN EN BATEN VAN ARBEIDSVEILIGHEID

Transcriptie

1 KOSTEN EN BATEN VAN ARBEIDSVEILIGHEID 1 Hugo Van Loocke 1. Inleiding 2. Probleemstelling 3. Algemeen kader 4. Gevolgen van onveilig werken 5. Enkele voorbeelden 6. Analyse van een preventieproject 2

2 Doel van ELKE organisatie input ORGANISATIE MENSEN MATERIAAL MACHINES METHODEN MILIEU output Hoogst mogelijke rendement 3 4

3 Productie KWANTITEIT BEHEERSING KWALITEIT BEHEERSING SCHADE BEHEERSING 5 1.Probleemstelling Kosten van Preventie & ongeval: - Aantoonbaar?? - Meetbaar?? Baten van preventie : - Aantoonbaar?? - Meetbaar?? 6

4 SCHADE Wat is schade Schade is het verschil tussen een betere en een minder goede toestand van hetzelfde object 7 SCHADE Wat is schade Schade is het verschil tussen een betere en een minder goede WAARDE van hetzelfde object 8

5 SCHADE Tekortkomingen klassieke definitie Te materialistisch meer dan geld alleen Te statisch Geen rekening houden met wijzigingen in de tijd Te individualistisch Niet sociaal 9 TE STATISCH (tijdsdimensie) SCHADE waarde A B? D=B?-C C tijd Vb: loonschade, invaliditeit 10

6 SCHADE Schade is geen afstand maar een oppervlakte waarde A B? D=B?-C C tijd 11 SCHADE ONTSCHADIGING Herstel : H (betere toestand) Vergoeding : E (compensatie) waarde A E H C tijd 12

7 SCHADE Regels van ontschadiging Herstel gaat steeds voor vergoeding Herstel en vergoeding zijn geen alternatieve maar complementaire acties 13 SCHADE SOCIALE SCHADE Schade slaat over naar anderen Schade die aankomt heeft niet dezelfde inhoud als bij diegene waar ze vertrekt Mate van het doorgeven (uitstralen) van schade is evenredig met de omvang Met de geleidbaarheid van de sociale banden (aantal en kwaliteit bindingen) 14 GEREFLECTEERDE SCHADE

8 SCHADE Voorbeeld In ons land lijden gemiddeld 10 mensen schade bij een dodelijk ongeval Wat verwekt meer reactie? 1 ongeval met 100 doden of 100 ongevallen met 1 dode 15 INVESTEREN in VEILIGHEID = Vermindering opbrengst (nu) Kosten veiligheidsmaatregel Kosten (direct + indirect nav ongeval) = Vermeerdering opbrengst (later) Je spaart op indirecte / directe kosten DOEL : optimaal evenwicht vinden tussen investering (= kost) en te bereiken veiligheidsniveau. (= baat) 16

9 Doel Totale kost Kosten 17 Preventiegraad Doel ECONOMISCH DOEL : optimaal evenwicht vinden tussen investering (= kost) en te bereiken veiligheidsniveau. (= baat) MOREEL en WETTELIJK DOEL : geen schade aan de mens 18

10 2.Algemeen kader Wat is wenselijk => WILLEN Wat is mogelijk in kader van voorkomen van ongevallen => KUNNEN 19 Economische gevolgen van een sociaal beleid Intrinsieke motivatie : Veiligheid = het kunnen werken = werk mogelijkheid (sociaal) (WN) = prestatie mogelijkheid (economische)(bedrijf) => Veiligheid = hoogste doel Waardering menselijk potentieel - Werknemer arbeidsmiddel - Sociaal-ethische opdracht (imago) 20

11 Enkele reacties - Bij ons zijn nog nooit zware ongevallen gebeurd. - Wij betalen toch verzekering! - Ongevallen zijn nu eenmaal een risico van het vak! - De mensen klagen toch niet 21 Investeringen, Managementact. opleiding Maatregelen V & G Resultaten V & G Minder AO n Schade Claims Absenteïsme Medische kosten Jobtevredenheid Bedrijfs resultaten Productiviteit Doelmatigheid Kwaliteit Bedrijfsimago Innovatievermogen Minder kosten Minder personeels verloop 22

12 3. Gevolgen van onveilig werken 23 Europa - Enkele cijfers doden per jaar - 4,7 miljoen slachtoffers met meer 3 d wv miljoen verloren dagen => WN thuis per jaar - Kosten geraamd op 1-3 % BNP 24

13 25 26

14 En in 2009? AO = -11.9% (WW inbegrepen) Gemidd 4% minder uren Verwerkende industrie -17.9% AO -10.7% uren diensten -26.4% AO -8.9% uren 27 28

15

16 Kosten VEILIGHEID 1.Arbeidsongevallen 2. Beheer systeem administratie 3. Preventie - investeringen 31 PROBLEMEN BIJ HET BEPALEN VAN DE KOSTEN VAN EEN ONGEVAL Wat is een AO (wettelijke definitie of feitelijke definitie) 2. Wat is de kost - zijn preventiemaatregelen kosten?(geen ongeval) - is investering met beter resultaat een kost tgv AO? - verloren produkt: verkoopprijs? Gemiddelde produktieprijs? marginale prijs?

17 PROBLEMEN BIJ HET BEPALEN VAN DE KOSTEN VAN EEN ONGEVAL Kunnen alle kosten berekend worden (commercieel psychologisch- ) 4. Interpretatie - zijn vervangingskosten personeel niet op te vangen door hoger werkritme? - is een verlies aan produkt bij overproduktie een verlies? - vervangen machine : actuele waarde of nieuwwaarde? - kapotte machine : oorzaak of gevolg? PROBLEMEN BIJ HET BEPALEN VAN DE KOSTEN VAN EEN ONGEVAL 5. Kosten van sancties, boetes, gevangenisstraffen, advokaten 6. Verhoging verzekeringspremies 7. 34

18 GEVOLGEN VAN EEN ARBEIDSONGEVAL 35 GEVOLGEN VAN EEN ARBEIDSONGEVAL 36

19 1. Sociale gevolgen = NIET altijd kwantificeerbare kosten 37 Het slachtoffer - Lichamelijke schade : tijdelijk / blijvend - Stoffelijke schade - Psychologisch trauma - Kan niet meer normale activiteiten uitvoeren - Verlies beroepspotentieel - Omscholing, - Werkhervatting - Verlies van hobby, sociaal contact, - Langdurig herstel, medische behandelingen 38

20 Zijn gezin Zijn directe omgeving Organisatie ondersteboven (zowel financieel als practisch) Kinderen getraumatiseerd Ziekenhuisbezoek, revalidatie,... Verandering van karakter / levensvisie Familie, vrienden... Hoe ga je om met een kameraad / familielid die een zwaar trauma heeft opgelopen 39 Zijn collegiale omgeving 40 De collega s Algemene malaise Directe getuigen Trauma : ver van mijn bed Werkhervatting na zwaar ongeval Opruimen na ongeval, herinneringen,... Hij die het ongeval heeft veroorzaakt Schuldgevoel : niemand wil een ongeval veroorzaken Psychologisch trauma Werkhervatting

21 Onderneming Het bedrijf : - Imago van het bedrijf naar buitenwereld - Omgang / opvang slachtoffer - Vervangende arbeid Maatschappij -Opvang slachtoffers -Langdurige processen voor rechtbank => Aansprakelijkheid werkgever -Nasleep gedurende rest van leven 42

22 GEVOLGEN VAN EEN ARBEIDSONGEVAL 43 ECONOMISCH Voor het slachtoffer Loonkosten: vereenvoudigd basisloon (< 1 maand) Basisloon (geplafonneerd) Dagvergoeding = basisloon /365 * 90% Vermindering beroepskansen 44

23 WAT WORDT VERGOED DOOR DE ARBEIDSONGEVALLENVERZEKERING? Tijdelijke ongeschiktheid -> werkhervatting Blijvende ongeschiktheid: - consolidatie / aanvang herzieningstermijn - voorstel verzekeraar - bekrachtiging door het FAO Medische kosten Andere kosten 45 ECONOMISCH Voor het bedrijf Productie : Productieverlies Herstelling machine, vernieuwing Ongevalonderzoek Beschadigde producten Nieuwe afregeling / organisatie Kosten (zie kostenbaten analyse) Kosten wegens absenteïsme Kosten sanctiebeleid 46

24 Voor de maatschappij ECONOMISCH - Koopkrachtvermindering => daling levensstandaard - Verhoging sociale lasten - Afnamen beschikbare werkkrachten 47 ECONOMISCH COMMERCIEEL ASPECT Leveringen niet op tijd Afspraken die niet nageleefd werden... ONTEVREDEN KLANTEN Verlies van certificatie Vb. VCA 48

25 ECONOMISCH Globaal Verzekeraars : 875 miljoen FAO 175 miljoen FBZ 375 miljoen Sociale zekerheid???? Niet verzekerde kosten???? 49 ECONOMISCH VERZEKERDE KOSTEN loonverlies medische kosten andere kosten NIET-VERZEKERDE KOSTEN In BELGIE : 0,9 miljard /jaar = 3889 /ong = ieder 1 week gratis verlof 50 productieverlies deel van loon materiële schade administratieve kosten enz.

26 4. Voorbeelden. 51 BASISLOON LOON VAN VOORAFGAAND JAAR VLGS FUNCTIE dag AO 52

27 BASISLOON bevat vast loon commissielonen deelname winst overuren premies, gratificaties voordelen in natura (in geld waardeerbaar) vakantiegeld (alleen bij BWO) fooien onder vorm van loon weerverlet (bouw) 53 BASISLOON 54 bevat NIET : terugbetaling beroepskosten arbeidsgereedschap/kledij buitenwettelijke familietoeslag toelage aan nabestaanden van overleden werknemers aanvullende werkloosheidsvergoeding werkgeversbijdragen groepsverzekering voordeel uit hyp. lening met verlaagde interest syndicale bijdrage werkgever mobiliteitspremie ( bouw)

28 Voorbeeld 1 Een ploegbaas (gewaarborgd maandloon) slaat met zijn hamer op zijn hand op een maandag na 1 uur werken en is vier weken (19 werkdagen) arbeidsongeschikt. Met een bruto jaarloon van verdient de betrokkene 13 per uur. Hij werkt normaal 8u per dag. Wat zijn de loonkosten voor de werkgever. Wat wordt betaald door de verzekering en wat is de verhouding tussen verzekerde en niet-verzekerde kosten? 55 Loonkosten betaald door werkgever: maandag 7u x 13 = 91 rest week 8ux4x13 = 416 Gewaarborgd maandloon (15 wkd) 15x8x13 = 1560 TOTAAL 2067 X patronale/sociale lasten& premies (66%) ALGEMEEN TOTAAL 3431,22 56

29 Loonkosten betaald door VERZEKERING: basis dagloon = /365 = 74,80 maandag 7u x 13 = 91 Andere dagen: 27dx74,80x 90% = 1817,64 Met premies 8% = TOTAAL = 1963.O5 werkgever: (1) Verzekering: (2) Verschil: 1468,17 (3) 57 FACTOR[(3)/(2)] 0,75 Brutoloon = /jaar VB 2 Uurloon: /1824(u per jaar)= Loonkosten betaald door werkgever: - Maandag : 7u x = restweek: 8ux4x24.67 = Gewaarborgd maandloon (15 wkd) 15x8x24.67 = TOTAAL: = X patronale/sociale lasten (66%) = ALGEMEEN TOTAAL

30 Loonkosten betaald door VERZEKERING: MAX BASISLOON /jaar = 100,85/dag alles inbegrepen Maandag : 7u x = 172,69 Andere dagen: 27dx 100,85x 90%= 2451,14 Totaal =2623,83 werkgever: 6.511,40 Verzekering: 2.623,83 Verschil: 3.887,57 FACTOR: Voorbeeld 3 Beschrijving : SLACHTOFFER struikelt over een stapel muurtegels en verzwikt zijn voet, de stapel tegels valt om. Gegevens : Uurloon S.O. 11 Ongeval gebeurt om u S.O. moest werken tot 16 u. S.O. werd verzorgd en afgevoerd naar dokter/ziekenhuis door een collega. S.O. is 4 dagen afwezig. Gedurende die 4 dagen worden door zijn 3 collega s 4 u overgewerkt. Medische kosten B werkt 38u /week

31 Hou er mee rekening dat - Er getuigen zijn - het SO naar de dokter en naar huis moet worden vervoerd door wrknr - Dat er een onderzoek, aangifte enz moet gebeuren - Dat er gedurende 4 dagen door 3 collega s 4u wordt overgewerkt 61 Kosten verzekeraar 1. Bepalen basisloon / dagvergoeding Gemiddelde uurkost arbeider Bruto uurloon % patronale lasten (66 %) 7.26 Kost per uur voor werkgever Wettelijke uitkering verzekeraar Basisloon 11 * 38 (aantal uren )* 52 (aantal weken+ vakantie+ betaalde feestdagen) % (premies, ) «TOTAAL 23474,88 Plafond 2009 : Dagelijkse vergoeding *90 % / / dag B

32 Kosten verzekeraar 2. Bepalen totale kost verzekeraar 4 dagen afwezig x 4 = Dag van het AO 5.5 x 11 = TOTAAL Medische kosten TOTALE VERGOEDING B 3. Kosten werkgever Loon dag ongeval Loon TO Tijdsverlies getuigen Overuren collega s Vervoer naar dokter Vervoer naar huis (5.5 u x 18.26) (4 d x 38/5 u x 18.26) (2 x 0.25u x 18.26) (4 d x 3 x 4 u) x (1 u x 18.26) ( 2 x 1 u x 18.26) TOTAAL 1.595,92 Verzekering : 334,02 VERSCHIL: B = x 3,78

33 Voorbeeld 4 Beschrijving : SLACHTOFFER kwetst zich aan scherpe kant binnenzijde achterdeur tijdens reinigen. Gegevens : Uurloon S.O. 11,24 Uurloon interim 20 (alle lasten inbegrepen- kan pas na 1 dag beginnen) Ongeval gebeurt om u S.O. moest werken tot 16 u. S.O. werd verzorgd en afgevoerd naar dokter/ziekenhuis. Medische kosten 1000 C 65 S.O. is 79 dagen afwezig. Productie opbrengst per dag uren week Hou er mee rekening dat - Er getuigen zijn - het SO naar de dokter en naar huis moet worden vervoerd door wrknr - Dat er een onderzoek, aangifte enz moet gebeuren - Dat er moet worden gezocht naar een interim - Dat de interim pas vanaf de volgende dag kan aanwezig zijn 66

34 Gemiddelde uurkost arbeider Bruto uurloon Kost per uur voor werkgever (+ 66%) Wekelijks uurloon u * 38 u / week Wettelijke uitkering verzekeraar Brutoloon(11.24) * 38 (aantal uren )* 52 (aantal weken) % (eindejaarspremie, ) TOTAAL Plafond : Dagelijkse vergoeding *90 % / / dag 67 C Directe kosten (verzekering) Loonkost dag AO 5,5 x = 61,82 Loonkost afwezigheid : 79 x = 5.062,32 TOTAAL MEDISCHE KOSTEN (schatting): 1000,00 TOTAAL : C 68

35 Totale kosten (werkgever) Loon dag ongeval (5.5 u x 18,66) Loon TO (gewaarborgd) (4w x 38 u x 18,66) Tijdsverlies getuigen (2 x 0.25u x 18,66) Vervoer naar dokter (1 u x 18,66) Vervoer naar huis ( 2 x 1 u x 18,66) Zoeken naar interim (1 u x 18,66) Kost vervanger (11w+1d) (11.25w x 38 u x 20) Kost onderzoek (1,5 u x 18,66) rend.verlies d Kost aangifte (0,5 u x 18,66) Administratiekosten (2 u x 18,66) sociale lasten 7,3w (7,3 x38 x 7,42)) (op niet- gewaarborgd loon) 102, ,32 9,33 18,66 37,32 18, ,99 300,00 9,33 37, ,31 C 69 TOTAAL ,54 LOONKOSTEN WERKGEVER: VERZEKERING : 5734 BLIJFT : C

36 Op maandagmiddag om 15 (dus na 7u werk) bij het zijdelings opheffen van een last, is de kraan omgevallen op een deel van het gebouw. Werkverlet kraanman 3weken (- de maandag) Wat zijn de kosten loon voor de werkgever, voor de verzekeraar? D 71 soc 1 Lonen kraanman eerste dag 15 1, ,8 4 andere dagen 15 1, ,6 2 volgende weken 15 1, ,4 3254,4 verzekering eerste dag basisloon = brutoloon + 17% vakantiegeld , % van basis dagloon ,9 0, , dagen 72, ,466 TOTAAL 1457,4658 (1/365) 2 kosten huur andere kraan + kraanman rendement SO kost kost bouw kraan gebruik rendement vermind ,5% 5/45 25% 156, a 4b c 4d TECHNISCHE WERKLOOSHEID 1 dag ganse ploeg 1 uur te laat om iets te beginnen 77 8U 1, ,72 ONDERBREKING WERK NA ONGEVAL hulp=vervoer dokter door bekister 1 u voor allen behalve bekister 65 bekister verliest 2 u dr vervoer 24 totaal 89 x soc lasten 170,88 onderbreken werk voor onderzoek 1/2 voor ieder 77x1/2* ,92

37 soc 1 Lonen kraanman eerste dag 15 1, ,8 4 andere dagen 15 1, ,6 2 volgende weken 15 1, ,4 3254,4 verzekering eerste dag basisloon = brutoloon + 8% premies , % van basis dagloon ,9 0, , dagen 66, ,507 TOTAAL 1346,5068 (1/365) 2 kosten huur andere kraan + kraanman rendement SO kost kost bouw kraan gebruik rendement vermind ,5% 5/45 25% 156, a 4b c 4d TECHNISCHE WERKLOOSHEID 1 dag ganse ploeg 1 uur te laat om iets te beginnen 77 8U 1, ,72 ONDERBREKING WERK NA ONGEVAL hulp=vervoer dokter door bekister 1 u voor allen behalve bekister 65 bekister verliest 2 u dr vervoer 24 totaal 89 x soc lasten 170,88 onderbreken werk voor onderzoek 1/2 voor ieder 77x1/2* ,92 verzekering eerste dag basisloon = brutoloon + 8% premies , % van basis dagloon ,9 0, , dagen 66, ,507 TOTAAL 1346,5068 (1/365) 2 kosten huur andere kraan + kraanman rendement SO kost kost bouw kraan gebruik rendement vermind ,5% 5/45 25% 156,25 4a 4b c 4d TECHNISCHE WERKLOOSHEID 1 dag ganse ploeg 1 uur te laat om iets te beginnen 77 8U 1, ,72 ONDERBREKING WERK NA ONGEVAL hulp=vervoer dokter door bekister 1 u voor allen behalve bekister 65 bekister verliest 2 u dr vervoer 24 totaal 89 x soc lasten 170,88 onderbreken werk voor onderzoek 1/2 voor ieder 77x1/2* ,92 5 verandering van activiteit 1 dag - 20% 77x8 X 20%x ,544 6 Materiele schade 74 herbouwen 3000 HERSTELLING KRAAN materieel 2000 mecanicien 4 u à 15 * ,2 HUUR MONTAGEKRAAN 165

38 (1/365) 2 kosten huur andere kraan + kraanman rendement SO kost kost bouw kraan gebruik rendement vermind ,5% 5/45 25% 156,25 4a 4b c 4d TECHNISCHE WERKLOOSHEID 1 dag ganse ploeg 1 uur te laat om iets te beginnen 77 8U 1, ,72 ONDERBREKING WERK NA ONGEVAL hulp=vervoer dokter door bekister 1 u voor allen behalve bekister 65 bekister verliest 2 u dr vervoer 24 totaal 89 x soc lasten 170,88 onderbreken werk voor onderzoek 1/2 voor ieder 77x1/2* ,92 5 verandering van activiteit 1 dag - 20% 77x8 X 20%x ,544 6 Materiele schade herbouwen 3000 HERSTELLING KRAAN materieel 2000 mecanicien 5 u à 15 * HUUR MONTAGEKRAAN ADMINISTRATIE bediende KEURING 150 TOTAAL 11180, bekister verliest 2 u dr vervoer 24 totaal 89 x soc lasten 170,88 4d onderbreken werk voor onderzoek 1/2 voor ieder 77x1/2* ,92 5 verandering van activiteit 1 dag - 20% 77x8 X 20%x ,54 6 Materiele schade herbouwen 3000 HERSTELLING KRAAN materieel 2000 mecanicien 5 u à 15 * HUUR MONTAGEKRAAN ADMINISTRATIE bediende KEURING 150 TOTAAL werkgever 12637,714 VERZEKERING 1346,5068 VERSCHIL 11291,207 VERHOUDING 8,39 76

39 HEYNRICH

40 Per aangegeven ongeval : Zijn er gemiddeld 10 EHBO ongevallen 30 ongevallen met materiële schade 600 oef -ongevallen 6000 foutieve handelingen/gedragingen 79 Voorbeeld In een bedrijf gebeuren 25 ongevallen, met 215 dagen TO als gevolg. Het gemiddelde uurloon bedraagt Type ongeval Loonverlies Kost 1 dag TO 8 u 180 EHBO 21 min. 8 Ongeval met materiële schade 5,5 u 125 Oef-ongeval 15 min. 5,62 80 Foutieve handeling 3 min. 1,12

41 Een snelle berekening : Totaal 90% ten laste van verzekeraar 180 x 215 = x , x ,00 5,62 x ,00 1,12 x , Totaal ten laste van bedrijf : ,00 Belang van NIET verzekerde kosten 82 Ernst Frekwentie Kost per Totale Totale Cumulatieve ongeval kost kost % totale kost Materieel ,00% 16,00% ,67% 27,67% 2 2, ,50% 30,17% ,75% 33,92% ,67% 37,58% ,33% 54,92% ,00% 65,92% ,00% 76,92% ,33% 90,25% Dodelijk 9 0, ,75% 100,00% %

42 RISICO'S 83 behandeling risico oorzaak onderzoek ongeval 84

43 behandeling risico oorzaak onderzoek ongeval 85 WELK RISICO WAT ZAL VEROORZAKEN DAT WEET MEN NIET!! 86

44 87 5. Analyse van een Preventieproject. 88

45 Cash flow Afschrijvingen Pay Back Net Present Value (NPV) Internal rate of return 89 VB 1 Aankoop schoenen In een bedrijf wordt overwogen om het dragen van veiligheidsschoenen voor iedereen te verplichten. Deze schoenen zouden gratis ter beschikking van de arbeiders gesteld worden. Er werken 1200 arbeiders in het bedrijf en een paar schoenen kost 30. De levensduur van de schoenen wordt op 1 jaar geschat. Op dit ogenblik (zonder veiligheidsschoenen) schat men het aantal ongevallen aan de voeten op 40 per jaar. De gemiddelde afwezigheid per ongeval is 14.8 dagen. Men voorziet dat van deze 40 ongevallen er 21 kunnen vermeden worden door het dragen van veiligheidsschoenen en de gemiddelde afwezigheid van de resterende ongevallen zou dalen tot 10.5 dagen. Is deze investering rendabel,als men weet dat 1 dag werkverlet.ongeveer 125 kost aan 't bedrijf? 90

46 OPGAVE 1 Aantal arb. Kostprijs Levensduur j Per jaar 40 ongevallen aan de voeten 14.8 dagen afwezigheid tgv één ongeval Schatting van verbetering 21 ongevallen voorkomen (van de 40) 10.5 dagen afwezig ipv 14,8 1 dag werkverlet : 125 Aktuele kost verlet Te verwachten kosten Opbrengst per jaar Kost investering Netto huidige waarde VB 2 Installatie lift Een heftruck brengt alle produkten tot binnen het gebouw. Af en toe moet echter een vat (400 kg) via een trap naar een hogere verdieping worden gebracht (door 2 arbeiders). De leiding van het bedrijf weigert een lift te installeren omdat men voorziet het gebouw binnen 6 jaar te vervangen door een nieuw. Is dit een juiste beslissing? geg. - kostprijs lift: jaarlijks onderhoud + werkingskosten: 600 /jaar - transport: zonder lift: 2 arbeiders gedurende 8 min. (390 x/jaar) met lift: 2 arbeiders gedurende 2 min (390x/jaar ) - loon arbeiders 12.5 /u 92

47 OEFENING 2 A jaarlijkse meer uitgaven en -inkomsten jaar so onderhoud arbeidsbesparing arbeidsbesparing (8-2/ 60)*390= 39u 2 arbeiders à 12,5 2x12,5x NHW= B jaar so onderhoud ,84 755, , , ,55742 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , , ,16 NHW= C jaar som onderhoud ,84 755, , , ,55742 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , ,71975 daling afwezigheid ,4 1916, , , , , NHW = ,6 D jaar som b) idem als a) maar - lonen stijgen met 10%/jaar - onderhoudskosten met 8%/jaar 94

48 OEFENING 2 A jaarlijkse meer uitgaven en -inkomsten jaar so onderhoud arbeidsbesparing arbeidsbesparing (8-2/ 60)*390= 39u 2 arbeiders à 12,5 2x12,5x NHW= B jaar so onderhoud ,84 755, , , ,55742 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , , ,16 NHW= C jaar som onderhoud ,84 755, , , ,55742 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , ,71975 daling afwezigheid ,4 1916, , , , ,641 NHW = ,6 95 D jaar som onderhoud ,84 755, , , ,55742 c) idem als b) maar: - door het installeren van de lift zouden een aantal arbeidsongevallen (+ rugklachten) kunnen vermeden worden. Per jaar zou op die manier ongeveer 16 dagen afwezigheid vermeden worden. (kost van 1 afwezigheidsdag : 90 : stijgt met 10%/ jaar) 96

49 OEFENING 2 A jaarlijkse meer uitgaven en -inkomsten jaar so onderhoud arbeidsbesparing arbeidsbesparing (8-2/ 60)*390= 39u 2 arbeiders à 12,5 2x12,5x NHW= B jaar so onderhoud ,84 755, , , ,55742 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , , ,16 NHW= C jaar som onderhoud ,84 755, , , ,55742 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , ,71975 daling afwezigheid ,4 1916, , , , ,641 NHW = ,6 D jaar som 97 onderhoud ,84 755, , , ,55742 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , ,71975 idem als c) maar met belasting: 45% en afschrijving op 5 jaar 98

50 -3121,2 NHW= C jaar som onderhoud ,84 755, , , ,5574 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , ,7198 daling afwezigheid ,4 1916, , , , ,641 NHW = , ,6 D jaar som onderhoud ,84 755, , , ,5574 arbeidsbesparing ,5 1179, , , , ,7198 daling afwezigheid ,4 1916, , , ,478 totaal ,5 2222, , , ,785 belastbaar (-afsch) ,5 1522, , , ,785 na belasting 613,25 719, , , , , ,4 99 EINDE 100