Als het niet meer lukt: seksuologische problemen bij diabetes(dm) Bio-Psycho-Socio model. Seksueel respons Man en Vrouw Seksuee Respons

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Als het niet meer lukt: seksuologische problemen bij diabetes(dm) Bio-Psycho-Socio model. Seksueel respons 24-06-12. Man en Vrouw Seksuee Respons"

Maria de Vries
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Als het niet meer lukt: seksuologische problemen bij diabetes(dm) Dr Y. Reisman, Uroloog, seksuoloog Seksueel respons Bio-Psycho-Socio model Man en Vrouw Seksuee Respons 1

2 Mechanisme van opwinding Erectie/Zwelling Een zenuw, bloedvaten en spiercellen systeem Negatieve invloed: Angst Positieve invloed: Depressie Beeld Geluid Geur Cerebral cortex PVN Spinal cord Neural erectile signaal Penile erectie PG-E1 2

3 Positieve invloed van Seks Stijging van testosteron beter prestaties Oxytocine en Vasopressine verbondenheid en rustgevend Endorfinen afname van pijn Prolactine neurostimulatie Dopamine ontspanning en goed gevoel Antihistamine minder allergische reacties Goed voor de lijn (gewicht reductie) Gemeenschap 3x per week verlaagt het risico op cardiovasculaire aandoening met 50% Prevalentie van vrouwelijk seksuele dysfuncties (SD) Sex is goed voor DM DM is niet goed for Sex! Incidentie in de huisartsenpraktijk (% van de algemene bevolking) Simons & Carey : 52 studies tussen 1990 en stoornis in het seksueel verlangen 4 33% - opwindingsstoornis 5-19% - orgasmestoornis 4 24% - seksuele pijnstoornis 2 18% Warner (1987) 577 vr 533man - Gebrek aan zin of ervaren plezier 47 % 8% - falen van de seksuele fysiologische respons 20 % 68 % Incidentie: 69 per patiënten: 103 per mannen 36 per vrouwen Meest gemelde klacht: vrouwen: dyspareunie mannen: erectiestoornissen Farmaceuten : globale cijfers tussen 43 en meer dan 50% DM en SD Man Tot 70% van de DM patiënten Erectiele disfunctie tot 70% of DM patiënten An- en retrograde ejaculatie tot 5% Geen orgasme tot 8% Voorhuid problemen phimosis tot 30% DM en ED - Epidemiologie Prevalentie van ED bij mannen met DM ligt tussen de 35% en 70% Bij DM: 3 X risico voor ED t.o.v. algemeen populatie ED: erger onder invloed van leeftijd en periode van DM ED bij DM treedt op jaar eerder 3

4 DM en ED - Epidemiologie ED bij DM: Grotere impact en Lagere QoL Meer depressieve symptomen in vergelijking met patiënten zonder DM 1:8 mannen met erectiele stoornis wordt hiervoor behandeld DM en SD Vrouw Reviews melden SD bij 60-70% van DM patiënten Afname verlangen 20-76% Opwinding stoornis 14-76% Anorgasmie 10-80% Dyspareunie / droge vagina 3-43% Penson DF et al. Diabetes Care, Apr Moulik PK et al. Diabet Med, Apr Morano S. J Endocrin, supp 2003 Vinik A, Richardson D. Diabetes Rev 1998; 6: 16-33, Schiavi R.D. et al. Diabetologica 1993; 36: , De Berardis et al. Diabetes Care 2002; vol 25 (2): Carson Cc et al. Urology 2002:60(suppl2B): Moulik PK et al. Diabet Med, Apr Beperkt aantal studies Oorzaken van Seksuele Dysfuncties Veel door biologische problemen: moeheid, diabetes en medicatie kunnen dysfuncties veroorzaken. Seksueel verlangen strs bij vrouwen vaker door psychologische oorzaken. Beperkt aantal studies bij vrouwen met SD: Niet vanwege industrie Moeite te objectiveren Mate van stress moeilijk te bepalen en vergelijken Afwezige voet pulsaties 13% Claudicatio 3% Plasma creatinine >120µmol/l: 3% CVA of TIA: 1% UKPDS bij diagnose diabetes type 2 heeft 50% een of meer complicaties UKPDS Group. Diabetes Research 1990;13:1 11. Hypertensie 35% Retinopathie 21% Erectiele disfunctie 20-40% Abnormaal ECG: 18% Myocard Infarct 1% DM en SD: Pathogenese Combinatie van factoren: vasculaire bloed flow en endotheel dysfunctie neurologisch autonome neuropathie en neurotransmitters (NOS, PG-E) musculair slechte relaxatie hormonaal o.a. testosteron Infecties meer irritaties Lubricatie - pijn Medicamenteus Koppiker N et al. Endocr Pract, 2003 B.J. de Boer, DIMS37, april 2001 Richardson D et al. Curr Diab Rep, dec

5 Moet er anders omgegaan worden met ED? Pathogenese Erectiele disfunctie kan ook een eerste symptoom zijn voor onderliggend lijden zoals ; Niet vergeten Verandering in lichaamsbeeld Afname in zelf waardering Angst Depressie diabetes mellitus hartziekten hyperlipidemie depressie Sadovsky R et al. Int J Clin Pract 2001; 55(2): ED, CVZ, diabetes & depressie elkaar versterken Het Dodelijke Kwartet Risico factoren Lifestyle factors Medications ED CVD & diabetes* Diabetes Vetzucht Hypertensie Dislipidemie Psychosocial factors Roken en inactiviteit Endotheliale disfunctie Depression Demographic factors Health status Hart- en Vaatziekten Erectiele disfunctie Adapted from Goldstein I. Am J Cardiol. 2000;86:41F 45F. Patients need you to ask the question Bespreekbaarheid ED Seksualiteit speelt een grote rol in het welzijn van mensen. De meerderheid van de mannen geeft aan dat seksuele activiteit een belangrijke rol speelt in de relatie met hun partner. Naar schatting ca. 70% van de ED patiënten blijven zonder diagnose. ` Nicolosi A et al. Br J Diabetes Vasc Dis 2002;2: Baldwin KC, Ginsberg PC, Harkaway, RC. J Urol. 2000;163(suppl):243. Abstract Mulcahy JJ. J Urol. 2000;163:471. Chun J, Carson CC. Urol Clin North Am. 2001;28:

6 Bespreekbaarheid ED ED komt vaak niet ter sprake op het spreekuur Seksuele disfunctie scoort hoog op de lijst moeilijk met de dokter te bespreken onderwerpen : seksuele disfunctie 16% urine-incontinentie 8% depressie 6% prostaatklachten 4% Bespreekbaarheid ED Onderzoek in de 1e lijn laat zien dat bij 63% van de 1460 mannen met DM de arts nog nooit naar seksuele problemen heeft gevraagd. Slechts 10% zegt dat de arts er wel regelmatig naar vraagt. De Berardis et al. Diabetes Care 2010; vol 25 (2): Lycklama à Nijeholt AAB. NTvG 1998; 142: Rapport Schaamte in Nederland. Den Haag:Burson-Marteller, Het doel van de behandeling van SD is: herstellen van bevredigende seksuele activiteit Herstellen van bevredigende seksuele activiteit Optimale informatie aan patiënt en zijn partner COMMUNCATIE! Ask the question Treat the patient not just the penis/vagina Address the needs of the couple not just the condition Adapted from John Dean. EAU DM en SD - Behandeling Eerste stap: Behandeling en controle van DM aan de slag met de ziekte Verandering van life style: Roken HTN, Lipiden Alcohol Gewicht Beweging Educatie / Steun / Empathie / Behandeling Ng KK et al. Sing Med J, Oct 2002, Costabile R, J of Urology, Aug

7 Behandelingsmogelijkheden van ED Behandelingsmogelijkheden van ED Verandering risico factoren Seksuele counseling 1lijn Oraal 2 lijn Lokaal therapie 3 lijn Operatief 1st International Consultation on Erectile Dysfunction, Paris, July 1999 PDE-5 remmers: effect en bijwerking DM en ED - Behandeling Vragen naar libido 70% van patiënten zonder reactie op PDE-5 remmer, hadden reactie na testosteron suppletie Testosteron had tevens positief effect op HbA1c Kalinchenko SY et al. Aging Male, June, 2003 Boyanov MA et al. Aging Male, Mar, 2003 Alprostadil: A Lokaal therapie voor ED Snel effect ca min Effectiviteit 60-78% Bijwerkingen: Penis pijn, Urethra trauma Vereist handvaardigheid en instructies Effect: 68-83% efficiency Verschil in snelheid en duur van de werking Zo nodig of eenmaldags Bijwerkingen: Hoofdpijn Visuele strs. Duizeligheid Rhinitis Contra-indicatie: Nitraten!! Recent infarct/beroerte Injectie therapie Effectief (85-90%) Snel min Bijwerking: langdurig erectie, bloeduitstorting Vereist handvaardigheid en instructies 7

8 Vacuümpomp Penisring Bij lekkage van bloed afvoer Vereist instructies en oefening Niet toegestaan bij bepaalde bloedziekten en gebruik van bepaalde bloedverdunners Efficiënt Gevoel probleem Retrograde ejaculatie Penisprothese Informeren over fertiliteit Spermatozoa extractie Anticholinergica of Alfa-adrenergica SD bij vrouwen Depressie Psychogene condities Hormonen Depressie is de belangrijkste risico factor voor SD bij vrouwen met DM SD bij vrouwen Begin met communicatie Werk aan herstel van intimiteit Life style Get in the mood Hormonaal suppletie Behandel infecties Lubricant 8

9 Hoe maakt de seksualiteit bespreekbaar. Zorg voor rust, patiënt moet zich veilig voelen. Pas je woordkeus aan die van de patiënt. Heb begrip voor de schaamte van de patiënt. Neem de tijd. Stel de juiste vragen na het verhaal van de patiënt. Welke vragen kun je stellen? Mini-anamnese. Wat gaat er nu precies mis? Wat is er veranderd? Wordt u nog goed opgewonden? Lubricatie, erectie ( nachtelijke en ochtend) Coitus bevredigend? Pijnklachten Masturbatie Dank voor de aandacht 9

Vergelijkbare documenten

Wat zijn erectiestoornissen Hoe komt een erectie tot stand Oorzaken erectiestoornissen

Wat zijn erectiestoornissen Hoe komt een erectie tot stand Oorzaken erectiestoornissen Erectiestoornissen Wat zijn erectiestoornissen Een erectiestoornis of erectiele dysfunctie is een voortdurend of terugkerend onvermogen een erectie te krijgen of vol te houden tot de voltooiing van de