Benigne prostaathyperplasie (BPH) LFA Wymenga, uroloog

Transcriptie

1 Benigne prostaathyperplasie (BPH) LFA Wymenga, uroloog

2 Meest voorkomende ziektebeelden bij mannen > 50jr Prostaatcarcinoom Slijmbeursontsteking Zuurbranden Staar Ritmestoornissen 7,8 8,0 8,4 8,6 8,8 Het aantal mensen van 65 jaar of ouder wordt groter in Europa: van 15% van de totale bevolking in 2000 tot >25% omstreeks 2050 Gewrichtsaandoening BPH 13,3 13,5 Type 2 Diabetes 17,5 Hypertensie 45,2 CVD en Hyperlipidemie 51, Prevalentie (%) Issa et al. Am J Managed Care 2006; 12: S83. Schulman. Curr Opin Urol 2000;10:

3

4 BPH invloed op kwaliteit van leven Percentage mannen bij wie dagelijkse activiteiten worden beïnvloed door urinewegklachten Vermijdt bezoek aan theater, bioscoop, kerk, etc. Vermijdt buitenactiviteiten 6,7 6,2 12,8 15,1 Met BPH Zonder BPH Vermijdt plaatsen zonder WC 13,2 32,4 Krijgt niet voldoende slaap 10,3 27,1 Kan niet langer dan 2 uur rijden 8,0 21,0 Beperkte vochtinname voor de nacht 18,4 34,7 Beperkte vochtinname voor reizen 13,4 2,.9 Garraway WM et al. Br J Gen Pract 1993; 43: Percentage mannen

5 Normaal BPH

6 Symptomen Obstructieve symptomen Hesitatie Zwakke straal Minder goed kunnen uitplassen Persen Nadruppelen Verlengde urinelozing Gevoel van onvolledige blaaslediging Urineretentie Irritatieve symptomen Aandrang Frequentie Nycturie Aandrangincontinentie Kirby RS et al. Benign prostatic hyperplasia. Health Press, 1995.

7 Internationale Prostaat Symptoom Score

8 Inzicht in BPH Benigne Prostaat Hyperplasie tot >90% bij mannen >50 jaar Symptomatische/klinische LUTS-klachten Géén LUTS-klachten 25-30% ( mannen) IPSS Mild 0-7 (BPH) Matig 8-19 (BPE) Ernstig (BPO) - Impact op kwaliteit van leven - Risico op verergering van klachten - Lange termijn risico op AUR en operatief ingrijpen Schematische bewerking van NVU Richtlijn Diagnostiek en behandeling van LUTS/BPH 2006

9 Differentiaal diagnostiek mictieklachten Goedaardige prostaatvergroting Prostaatpijn Prostatitis Blaastumor Blaassteen Prostaatcarcinoom Blaascontractiliteit Neurogeen Bekkenbodem Urethra-strictuur

10 Behandeling Afwachtend beleid (watchful waiting) Medicamenteuze behandeling Alfablokker 5-alfareductaseremmer (5-ARI) Combinatietherapie alfablokker en 5-ARI Minimaal invasieve behandeling; TUMT, TUNA, Stents Chirurgische behandeling; TURP, TUIP, Open prostatectomie, Laser, Robotchirurgie NVU Richtlijn Diagnostiek en behandeling van LUTS/BPH 2006

11 Medicamenteuze Behandeling Medicamenteuze behandeling is gericht op: Vermindering van de symptomen of plasklachten Verbetering van de kwaliteit van leven Het verminderen van het risico op acute urineretentie (AUR) of de noodzaak tot chirurgisch ingrijpen Debruyne F et al. Eur Urol 2004; 46:

12

13

14 Behandeling: alfablokkers Alfuzosine 10,0 mg / 1 dd 1 Doxazosine 4-8 mg / 1 dd 1 Tamsulosine 0,4 mg / 1 dd 1 Terazosine mg / 1 dd 1 Prazosine 0,4 mg/ 1 dd 1 Kenmerken: - Ontspanning gladde spierweefsel blaashals en urethra en verandering spiertonus van de prostaat - Snelle werking (binnen enkele dagen) - Bestrijden symptomen Afhankelijk van de alfablokker treden de volgende bijwerkingen op: Hypotensie 2-18% Duizeligheid 5-15% Gastro-intestinaal 5-11% Seksuele disfunctie 4-14% Vermoeidheid 4-15% Farmacotherapeutisch Kompas 2009, Middelen bij Urineretentie, NVU Richtlijn Diagnostiek en behandeling van LUTS/BPH 2006

15

16 Behandeling: 5-ARIs Dutasteride 0,5 mg / 1 dd 1 Finasteride 5 mg / 1 dd 1 Kenmerken: Verlagen lokaal in de prostaat de omzetting van testosteron in dihydrostestosteron (DHT) Afname prostaatvolume Gunstig effect na 2-6 maanden Verkleinen het risico van AUR en noodzakelijk chirurgisch ingrijpen Bijwerkingen van 5-ARI s zijn vergelijkbaar, een aantal belangrijke zijn: Farmacotherapeutisch Kompas 2009, Middelen bij Urineretentie, NVU Richtlijn Diagnostiek en behandeling van LUTS/BPH 2006 Impotentie 1-10% Verminderd libido 1-10% Ejaculatiestoornissen 1-10% Gynaecomastie 0,1-1%

17 Behandeling: Combinatietherapie Dutasteride + tamsulosine Finasteride + doxazosine Kenmerken: - De werkingsmechanismen van een 5-ARI en een alfablokker vullen elkaar aan. Het complementaire effect is de basis voor een combinatietherapie van beide middelen. - Vergeleken met monotherapie betekent het voor de patiënt een snelle verbetering van klachten bij aanvang, maar ook een aanhoudende verbetering op de langere termijn waardoor AUR en operatief ingrijpen kan worden voorkomen. - De bijwerkingen van de combinatietherapieën weerspiegelen die van de afzonderlijke componenten. Er lijken zich hierbij geen interactieeffecten voor te doen. Emberton M. et al. Int Journal of Clin Practice 2008, 62, 7, , Roehrborn C, et al. J Urol 2008;179: NVU Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van LUTS/BPH 2006

18 De voordelen van combinatietherapie t.o.v. de uitgangsconditie 5ARIs a-blokkers Reductie van prostaatvolume (PV) Aanhoudende reductie van PV Verbetering van klachten/qmax Snelle klachtenverbetering (binnen 1-2 wkn) Aanhoudende verbetering van klachten/qmax na 2 jr Voorkomen van klinische progressie Vermindering langetermijn risico AUR/Operatie Roehrborn C, et al. J Urol 2008;179: McConnell JD, et al. NEJM 2003;349(25); Fitzpatrick JM, et al. Eur Urol Suppl 2006;

19 Wanneer Medicamenteus behandelen? Algoritme voor medicamenteuze behandeling van BPH: IPSS 7 IPSS 8 Geen of milde klachten Matige tot ernstige klachten Prostaat 30 ml PSA < 1,5 ng/ml Prostaat 30 ml PSA 1,5 ng/ml Afwachtend Beleid Alfablokker 5-ARI, of combinatietherapie met alfablokker Overgenomen met toestemming van Marberger et al. Nature Clinical Practice Urology 2006;3(9): , figure 1, Emberton et al Int. Journal of Clinical Practice 2008;62(7): , figure 5 Roehrborn CG et al. J Urol 2008: 179 (Feb);

20 Samenvatting Therapieopties: Afwachtend beleid Medicamenteus beleid Symptomatisch behandeling door symptoombestrijding alfablokkers Symptomatisch behandeling door aanpak onderliggende oorzaak 5-alfareductaseremmers Combinatietherapie van alfablokker en een 5-alfareductaseremmer (Minimaal) Invasief ingrijpen

21 Rectaal toucher