Kanker en Seksualiteit?

Transcriptie

1

2 Birgit Van hoorde Centrum voor Seksuologie en Gender UZ Gent Kanker en Seksualiteit? Intimiteit en seksualiteit bij kanker: wat is normaal?

3 INHOUD Seksualiteit Kanker: gevolgen voor seksualiteit Taak seksuoloog Bespreekbaar maken 3 / VOETTEKST

4 SEKSUALITEIT Seksualiteit en kanker: een merkwaardige combinatie Seksualiteit: ontspanning en plezier Kanker: vechten, overleven Iedereen heeft nood aan intimiteit en seksualiteit in de ruime zin van het woord Diagnose: aanvankelijk focus op overleven Vroeg of laat zal seksualiteit zich toch terug aandienen Belang dat men hecht aan seksualiteit kan heel verschillend zijn Kwaliteit van leven Seksualiteit moet bespreekbaar zijn 4 / VOETTEKST

5 In het begin ben je gefocust op het overleven en zet je het seksuele opzij. De ontnuchtering volgt later pas. 5 / VOETTEKST

6 SEKSUALITEIT Biopsychosociaal 6 / VOETTEKST

7 SEKSUALITEIT Definitie WHO, 1976: Seksuele gezondheid is de integratie van somatische, emotionele, intellectuele en sociale aspecten in het seksuele bestaan op een manier die positief verrijkend is en het individu, de communicatie en de liefde versterkt Veel omvattend begrip Wat is normale seksualiteit? Seksualiteit is voor iedereen anders Seksueel functioneren en seksualiteitsbeleving 7 / VOETTEKST

8 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT 8 / VOETTEKST Figuur: De complexe verhouding tussen ziekte en seksualiteit

9 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT Een ziekte kan tot seksuele problemen leiden op grond van zowel fysieke als psychologische factoren Geen direct verband tussen ziekte en seksualiteit: niet iedereen met een bepaalde ziekte heeft altijd seksuele problemen!! 2 basisvoorwaarden voor normaal seksueel functioneren: Fysieke conditie Psychisch welzijn 9 / VOETTEKST

10 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT Kanker kan op verschillende manieren het seksueel functioneren en beleven beïnvloeden Vooral de behandelingen (chirurgie, chemotherapie, bestraling, hormonale behandeling) die gevolgen hebben voor het seksuele leven Ook jaren later kunnen gevolgen nog optreden 10 / VOETTEKST

11 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT Of er seksuele problemen optreden is afhankelijk van veel verschillende dingen Verschil van persoon tot persoon Naargelang het soort kanker, stadium, prognose en behandelingsvorm Andere bijkomende lichamelijke klachten Psychische ingesteldheid (o.a. aanvaarden van de ziekte) Persoonlijke draagkracht Lichaamsbeeld Kwaliteit van de relatie Plaats van intimiteit-seksualiteit binnen de relatie. 11 / VOETTEKST

12 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT Met welke vragen zit men? Ik heb niet langer zin in vrijen De penetratie lukt niet meer Ik denk dat het pijn zal doen omdat het zolang geleden is Ik heb het moeilijk als mijn partner me naakt ziet of me aanraakt Ik wil het terug kunnen toelaten Er zijn spanningen in de relatie We kunnen er niet over praten In deze omstandigheden gaat het niet Mijn partner reageert anders Ik ondervind veranderingen bij het vrijen.. 12 / VOETTEKST

13 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT Meest voorkomende gevolgen voor het seksuele leven van de vrouw: Verminderd verlangen Verminderde lubricatie Veranderd orgasme Pijn bij geslachtsgemeenschap Verkorte of vernauwde vagina Overgangsklachten Onvruchtbaarheid 13 / VOETTEKST

14 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT Meest voorkomende gevolgen voor het seksuele leven van de man: Verminderd verlangen Erectieproblemen Moeilijkheden met orgasme en ejaculatie: droog orgasme Onvruchtbaarheid 14 / VOETTEKST

15 KANKER: GEVOLGEN VOOR SEKSUALITEIT Ook psychologische factoren kunnen een bevredigend seksleven belemmeren Lichaamsbeeld, verwerking, angst, negatieve gedachten, gevoelens van schuld, Ook relationele factoren kunnen een rol spelen Rol van de verzorgende, rolverwarring, angsten en twijfels bij partner,...!! Partner zoveel mogelijk betrekken 15 / VOETTEKST

16 TAAK SEKSUOLOOG Seksualiteit benaderen vanuit verschillende invalshoeken Bespreking seksuele verleden Seksuoloog zegt niet hoe het moet Probleemverkenning Tips - aanbevelingen - oefeningen Individueel of als koppel Eén of meerdere gesprekken Multidisciplinaire samenwerking 16 / VOETTEKST

17 TAAK SEKSUOLOOG Wat doen we er aan? 17 / VOETTEKST

18 TAAK SEKSUOLOOG Is er nog bevredigende seksualiteit mogelijk? JA, maar ANDERS Hervatten van het seksuele leven is geen gemakkelijke opgave Wennen aan het nieuwe lichaam (Opnieuw) leren kennen van uw eigen behoeftes en verlangens Wat kan wel nog? Op zoek gaan naar andere vormen van intimiteit / andere seksuele mogelijkheden Openheid - communicatie 18 / VOETTEKST

19 Ik wist niet wat het zou geven en was zenuwachtig als we de eerste keer na lang weer gingen vrijen. Het was een beetje zoals de eerste keer. 19 / VOETTEKST

20 TAAK SEKSUOLOOG Tips - aanbevelingen - oefeningen: Geruststelling - normaliseren Psycho-educatie Nabijheid - intimiteit Tijd (voor het voorspel) - ontspannen sfeer Communicatie Verminderd verlangen: uitleg, waarin wel zin, sensate focus oefeningen Verminderde lubricatie: glijmiddel, vaginale bevochtiger, kokosolie Pijn: gynaecoloog, bekkenbodemtherapeut, pelottes, verschillende seksuele posities Verkorte of vernauwde vagina: pelottes 20 / VOETTEKST

21 21 / VOETTEKST

22 We vinden nog altijd manieren om het elkaar aangenaam te maken en te genieten maar het is van een heel andere orde. 22 / VOETTEKST

23 Het is niet omdat je kanker hebt dat je je intimiteit moet opgeven. 23 / VOETTEKST

24 BESPREEKBAAR MAKEN 24 / VOETTEKST

25 BESPREEKBAAR MAKEN Weinig mensen zoeken hulp voor hun problemen : 1/10 : 1/5 Hoe vaak peilen we er naar als hulpverlener? Door zelf initiatief te nemen verzesvoudigt de kans dat patiënten seksuele vragen uiten!!! Door seksualiteit te negeren als hulpverlener ontwikkelt men (vaak onnodige) chronische seksuele en relationele problemen 25 / VOETTEKST

26 Uit ervaring weet ik dat je relatie erg onder druk komt te staan als je partner zwaar ziek wordt en daardoor niet meer toe is aan intimiteit of seks. Het had ons veel geholpen als dat in het ziekenhuis aangekaart was. Bij geen enkele dokter, verpleegkundige of psycholoog kwam dit ter sprake. 26 / VOETTEKST

27 BESPREEKBAAR MAKEN Plissit-model 27 / VOETTEKST

28 (zoek een seksuoloog) (kinesisten bekkenbodem) 28 / VOETTEKST

29 BIRGIT VAN HOORDE Psycholoog Functie- Seksuoloog Centrum Afdeling voor Seksuologie of dienst en Gender Universitair Ziekenhuis Gent C. Heymanslaan 10 B 9000 Gent T +32 (0) E info@uzgent.be Volg ons op