Onderzoek Welke muzische leerplandoelen moeilijk te verwezenlijken?

Transcriptie

1 Onderzoek Welke muzische leerplandoelen moeilijk te verwezenlijken? 1 Vooraf 1.1 Inleiding Beste Eerst en vooral willen we u graag bedanken dat u de tijd neemt om onze enquête in te vullen. Wij, Brecht Lapere en Ruben Depuydt, werken dit jaar aan onze bachelorproef voor onze opleiding tot bachelor leraar lager onderwijs. We kozen ervoor om een bachelorproef te maken rond muzische vorming in de basisschool. Dit kwam doordat we erg geïnspireerd waren door de creastage die we in ons eerste jaar van deze opleiding volgden. Onze bachelorproef bestaat uit drie delen: onderzoeken welke doelen moeilijk te bereiken zijn in de basisschool, lessen uitwerken om die doelen toch te bereiken en een online platform creëren om die lessen te kunnen verspreiden en erover te kunnen communiceren met andere leerkrachten. Met deze enquête en uw hulp willen we komen tot een lijst van moeilijk te bereiken doelen uit het leerplan. Deze enquête invullen zal maximum een uur in beslag nemen. Uw ingevulde enquête gebruiken we enkel voor ons onderzoek en wordt niet aan directies, andere leerkrachten, begeleidingsdiensten of inspecties doorgegeven. Het resultaat van alle enquêtes samen en de gegevens van uw school (zonder link naar de resultaten van die school), worden wel in ons onderzoek vermeld. Indien u graag onze conclusies en het lespakket ontvangt (in het derde trimester), dan kunt u onderaan deze pagina uw e- mailadres invullen. Als u vragen zou hebben, kunt u die altijd via mail of telefonisch stellen aan Ruben Depuydt (ruben.depuydt@student.katho.be; ) of Brecht Lapere (brecht.lapere@student.katho.be; ). Met vriendelijke groet Brecht Lapere, Ruben Depuydt studenten KATHO-Reno 1.2 Uw gegevens Naam van de school:... Uw naam:... Uw adres:...

2 1.3 Uw profiel De doelen in het leerplan geven aan in welke leerjaren ze behandeld moeten worden. Doordat de doelen meestal in meerdere leerjaren kunnen en/of moeten behandeld worden, kunnen wij enkel enquêtes afnemen op schoolniveau. Daarom vragen we om minstens een enquête in te vullen per leerjaar. Niet elk personeelslid moet evenveel invullen, daarom hebben we hieronder beschreven wie wat moet invullen. Let op: deze enquête is schoolgebonden. Als u ook lesgeeft in een andere school, dan vult u deze enquête niet in voor de klas(sen) uit die andere school, maar enkel voor die in deze school. Leerkrachten die lesgeven in meerdere leerjaren of klassen, vullen deze enquête in voor alle klassen en leerjaren. Hieronder staan de profielen die deel kunnen nemen aan ons onderzoek: Kleuterleid(st)ers en leerkrachten lager onderwijs U vult deze enquête in voor de (kleuter)klas(sen) waarin u lesgeeft op deze school. In welke (kleuter)klas(sen) geeft u les?... Sportleerkrachten U vult enkel de vragen in over het algemeen deel van het leerplan en het deelleerplan bewegingsexpressie (pagina s 3, 5, 6 en 10), dat eenmaal voor alle klassen waarin u lesgeeft op deze school (u hoeft dus niet voor elke klas een enquête in te vullen). In welke (kleuter)klas(sen) geeft u les?... Directeurs Indien er op uw school veel klasoverstijgende muzische momenten zijn die u (met een werkgroep) organiseert, dan kunt u ook deze enquête invullen. U kunt er ook voor kiezen om op het einde van deze enquête tips aan ons mee te geven of daarop te schrijven welke momenten op schoolniveau worden georganiseerd. Andere Indien u niet in een van de vorige profielen past, maar u werkt toch aan muzische opvoeding op uw school, dan kunt u hieronder motiveren waarom u deze enquête invult. U kunt dan in de vragenlijst de delen waar u verantwoordelijk voor bent, invullen Score geven In het leerplan hebben we twee soorten doelen (met resultaatsverplichting of streefdoelen). We vragen u in deze enquête om bij de gestelde vragen een score toe te kennen van 0 tot 3. In de tabel hieronder vindt u waarvoor de score staat. De vragen wijzen zelf uit welke verwoording past bij de vraag. U kunt uw antwoord altijd motiveren in de rechter kolom, als we enkel een geschreven antwoord verwachten i.p.v. een cijfer, dan ziet u geen kolommen staan en is er extra plaats voorzien voor uw antwoord. punt Doelen met resultaatsverplichting Streefdoelen Tijd Andere 0 Niet te bereiken voor mijn groep. Streef ik niet na met mijn groep. nooit Helemaal niet (mee eens). 1 Moeilijk te bereiken voor mijn Streef ik na, maar ik behaal niet echt soms Eerder niet (mee eens). groep. resultaat of streef ik weinig na. 2 Redelijk goed te bereiken voor mijn groep. Streef ik na, de leerlingen bereiken het doel bijna. vaak Eerder wel, eerder akkoord. 3 Perfect bereikt met mijn groep. Streef ik na, de leerlingen bereiken dit doel zeker. zeer vaak, altijd. Zeker (wel), helemaal akkoord. Leerplandoelen zijn soms lang en bevatten soms veel elementen. Als er daarom een element is uit een leerplandoel dat afwijkt van de score die u aan het leerplandoel geeft, dan kunt u dat onderstrepen en bijvoorbeeld een pijl omhoog of omlaag erbij noteren om aan te geven hoe het element afwijkt van de rest.

3 2 Specifieke vragen over de verschillende deelleerplannen 2.1 Algemeen deel leerplan Het leerplan stelt dat de leerlingen moeten leven vanuit een muzische grondhouding (p.7) In welke mate bereiken uw leerlingen volgende delen van de muzische grondhouding? Wie de wereld en het leven met een muzische houding tegemoet treedt, benadert de wereld op een onbevangen en speelse manier, zet zijn hele persoon in, niet eenzijdig zijn denken, maar ook zijn voelen en streven, gebruikt intensief al zijn zintuigen, tracht eigen ervaringen en emoties op een authentieke en originele manier te uiten, waardeert het creatieve in de expressie van anderen, deelt ervaringen, emoties en waardering met anderen. De muzische grondhouding kan maar groeien in een klas- en schoolklimaat dat uitnodigt tot beschouwen en creëren. Duid aan in welke mate u voor de volgende ingrediënten van het muzisch klimaat zorgt: de leerkrachten nodigen de kinderen uit om met een ruim scala van vormingsmiddelen te experimenteren. de leerkrachten leven een open, bevragende houding voor. de leerkrachten streven openheid na voor wat nieuw of origineel is. op school is er ruimte om stil te staan bij wat er zoal gebeurt of te beleven valt. op school kan het schone ter sprake komen. op school worden alle middelen ingezet om de communicatie tussen de leerlingen te verdiepen. op school heerst een sfeer van wederzijds vertrouwen tussen leerlingen en leerkrachten en tussen de leerlingen onderling. bij de inrichting van de school en de klas heeft het team oog voor het kunstzinnige. Hoe goed gevormd vindt u zichzelf voor volgende muzische domeinen? beeldopvoeding, muzikale opvoeding, muzisch taalgebruik, bewegingsexpressie, dramatisch spel. Doorstreep de leermiddelen die u WEL hebt op school: fototoestel, computer, videocamera, fotocamera, beamer. Evalueert u het product van de kinderen? Evalueert u het proces? Laat u de kinderen zelf evalueren? omschrijving Hoeveel procent van de tijd van uw muzische lessen spendeert u aan (totaal: 100%): beschouwen, creëren, communiceren. omschrijving Hoeveel uren per week gaan naar muzische vorming? Hoeveel uren muzische vorming vallen (gemiddeld) per week weg om tijd te maken voor eerder cognitieve leergebieden (wiskunde, taal, Frans, )? procent aantal uur Hoe werkt u aan uw bekwaamheid voor muzische vorming? Hoe vormt u zich? Hoe rapporteert u voor het vak muzische vorming? 2.2 Deelleerplan Beeldopvoeding Zijn uw beelden van hoogstaande kwaliteit? Is er veel variatie in uw beelden? Gebruikt u actuele beelden in uw beeldopvoeding?

4 Biedt u voorgestructureerd materiaal aan in de muzische lessen, zoals kleurplaten? Houdt u soms een tussentijdse evaluatie waarbij de kinderen reflecteren over de gedeeltelijke realisaties? Bespreekt u de afgewerkte stukken klassikaal? Hebt u de praktische tips bij de basisprincipes uit het deelleerplan beeldopvoeding gelezen? U kunt, volgens het leerplan, zorgen voor een beeldrijke omgeving door volgende zaken te gebruiken/toe te passen. In welke mate voorziet u volgende zaken? versieren gangen en lokalen met rijke beelden, stellen werkstukken van de kinderen ten toon, bieden een brede waaier van beelden, we verkennen allerlei beelden buiten de school (musea), we haken in op zeldzame beelden (andere culturen), we beschouwen ook bewegende beelden (film). Hoe maakt u de kinderen weerbaarder voor alle vormen van mediabeïnvloeding? Hoe zorgt u voor kunstwerken (geen eigen werken van de kinderen) in de klas? Doorstreep de materialen en technieken die u WEL behandelt: houtskool, waskrijt, kleurstiften, kleurkrijt, plakkaatverf, vingerschilderen, transparant schilderen, vindmaterialen, kleven (collage), inkt, stempelen, drukken, aardappelstempelen, kartondruk, monotype, linosnede, klei, papierdeeg, brooddeeg (zoutdeeg), gips, beeldhouwen, cellenbeton, piepschuim, karton, constructies maken, ijzerdraad, assembleren, hout, timmeren figuurzagen, aluminiumfolie, metaaldrijven, steentjes, mozaïek, wol, katoen, techniek die textiel doet ontstaan (weven), techniek die textiel bewerkt (borduren), stoffen, techniek die textiel verwerkt (patchwork). 2.3 Deelleerplan Muzikale opvoeding omschrijving procent Welk aandeel (in procenten uitgedrukt) hebben de volgende zes muzikale omgangsvormen in uw lessen muziek (totaal: 100%)? Muziek lezen en noteren. Muziek ontwerpen. Muziek maken (vocaal en instrumentaal). Luisteren naar muziek. Op muziek bewegen. Nadenken en praten over muziek. In welke mate behandelt u volgende basiseigenschappen van klank of muziek? stilte-klank/muziek-geen muziek, kort-lang, hoog-laag, sterk-zacht (dynamiek), snel-langzaam (tempo), tijd en ruimte, ritme, melodie, klankkleur (timbre), structuur en vorm, de code van het traditioneel notenschrift beheersen. De doelen in het leerplan worden in 7 rubrieken onderverdeeld, hoeveel tijd spendeert u aan elk doel (uitgedrukt in cijfer)? het kind musiceert met klank en muziek, het kind luistert naar klank en muziek, het kind leest en noteert voorstellingen van klank en muziek, het kind ontwerpt klank en muziek, het kind beweegt op klank en muziek, het kind denkt na en praat over klank en muziek,

5 het kind verwerft bepaalde houdingen via de omgang met klank en muziek. Zingt u religieuze liederen? Controleert u de toonhoogte, neemt u de begintoon? Zet u brommers tussen kinderen die zuiver intoneren? Als u een cd gebruikt bij het aanleren van een lied, zingt u dan ook zelf het lied nog? Laat u de kinderen ook naar muziek luisteren zonder luisteropdracht? Gebruikt u ook zelfgemaakte instrumenten bij het ontwerpen van muziek met de kinderen? Doorstreep de leermiddelen die u WEL hebt op school: voldoende instrumenten (klankstaven, Orff-instrumenten en klein slagwerk) om alle leerlingen zinvol te laten musiceren, cdspeler, versterker, microfoon en luidsprekers, ruimte om te bewegen. 2.4 Deelleerplan Muzisch taalgebruik Behandelt u dit in de klas? kennismaken met gedichten als bron van plezier, de werkelijkheid anders bekijken: het gewone wordt bijzonder, poëtische en literaire gevoeligheid helpen ontwikkelen, Klanken en klanknabootsing (bijv. vrrrrrooeeeeemm), rijm (bijv. stafrijm, antwoorden met rijm), ritme en tempo (bijv. geluiden en bewegingen combineren), spelen met de betekenis van woorden (bijv. elfjes), muzisch omspringen met lay-out en vormgeving (bijv. Paul van Ostaijen). Houdt u soms een boekenweek, onthaalmoment en een weeksluiting? Is er een lees- en schrijfhoek, een klasboek, een eigen gedichtenbundel, in de klas? Komen volgende zaken in uw klas aan bod? Goedgekozen woordspelingen in reclametaal appreciëren. De klankkleur van een gedicht weergeven met Orff-instrumenten. Raadsels vertellen. Expressieve of kunstzinnige teksten herkennen in de eigen leefwereld. Een knappe natuurbeschrijving uit een boek voorlezen. Genieten van een uurtje vrij lezen. Stilstaan bij de manier waarop een schrijver andere culturen tekent. Gevoelens en gedachten die bij het lezen opkomen, verwoorden. Een originele, verrassende ontknoping van een verhaal waarderen. Een verrassend slot bedenken bij een verhaal. In groep een doorgeefverhaal verzinnen. Een ludieke reactie of creatief weerbericht schrijven. Doorstreep de leermiddelen die u WEL hebt op school: een schrijfhoek, een leeshoek, prentenboeken, verhalenboeken, kinderboeken, poëziebundels, schrijfpapier van verschillende grootte, een prikbord, zelfgemaakte of andere muziekinstrumenten, taalspellen, Scrabble. In welke andere leergebieden integreert u muzisch taalgebruik? 2.5 Deelleerplan Bewegingsexpressie Behandelt u dit in de klas? Een rol spelen (een kind kiest een bepaalde rol of krijgt die en speelt die zo spontaan mogelijk), Pantomime (met je lichaam bewegen zonder te spreken), Mime (uitdrukkingskracht van het lichaam verfijnen, bijv. touwtrekken naspelen), Dansexpressie (bewegen waarbij de bewegingen niet op voorhand strikt vast liggen; bijv. tableau vivant, uitbeeldingsspelen, relaxatie, inlevingsoefeningen). Hebt u de toelichtingen bij de doelen gelezen? Houdt u kijkmomenten waarbij (andere) kinderen kunnen kijken naar de bewegingsexpressie van de kinderen?

6 Wordt het bewegen dan ge(zelf)evalueerd? Waar doet u aan bewegingsexpressie? 2.6 Deelleerplan Dramatisch spel Werkt u dramatisch spel uit in een thema/project? Werkt u soms dramatisch om een onderwijsactiviteit in te leiden, te verduidelijken of af te sluiten? Organiseert u een musical, ouderfeest, schoolfeest of grootouderfeest waarop dramatisch spel een plaats heeft? Hoeveel tijd spendeert u aan (in een cijfer uitgedrukt): Beschouwen: Leren kritisch kijken en luisteren, Beschouwen: Leren genieten, Beschouwen: Een eigen mening leren vormen en uiten, Beschouwen: Media (tv, film, pc, ), Creëren: Spelend de wereld vorm geven. In welke mate zorgt u voor het volgende: Sfeer scheppen waarin iedereen zichzelf kan zijn, speldurf stimuleren. Veel kansen bieden om te exploreren en met dramatisch spel te experimenteren. Attributen en verkleedkleren ontdekken. Integreren van dramatisch spel in wereldoriënterend onderwijs. Doorstreep de leermiddelen die u WEL hebt op school: Lappen stof, linten, verkleedkleren, attributen, poppenkast, geluidsrecorder(s), televisie, videocamera, beamer. Woont u dit jaar, een toneelvoorstelling bij met de klas? Schrijf, indien mogelijk, de naam op. Kunt u voorbeelden geven van spelen waarbij de klemtoon ligt op: Waarneming en concentratie Beweging Improvisatie en taal Materiaal en taal Muziek Verhaal 3 Vragen over leerplandoelen 3.1 Doelen algemeen deel (algemene doelen) Zijn er domeinen waarin u de volgende algemene doelstellingen niet of zeer moeilijk kunt bereiken met uw klasgroep? Hier hoeft u geen punt toe te kennen aan de doelen. Beschouwen omschrijving doel Intensief gebruik maken van alle zintuigen. Gevoelig zijn voor het overdrachtelijk of symbolisch karakter van een muzische expressievorm. De band leggen met de eigen innerlijke wereld. Over kunstzinnige expressies een oordeel geven. Creëren omschrijving doel Je voorstellingsvermogen, je fantasie of je verbeelding durven aanspreken. domein(en) domein(en)

7 Gericht zijn op een oorspronkelijke vormgeving. Overal mogelijkheden tot muzische vormgeving ontdekken en toepassen. Het muzisch bezigzijn zelf kunnen verrijken en sturen (leren leren). 3.2 Deelleerplan Beeldopvoeding lpnr. Beschouwen 1.3 Vooroordelen tegenover bepaalde beelden wegwerken. 1.4 Ontdekkingstochten naar beelden ondernemen. 1.5 Beelden bewonderen en verwonderd zijn over diverse beelden. 2.5 Zich inleven in de zeggingskracht van beelden. 2.6 Ervaren dat beelden, gekoppeld aan geluiden, een grotere invloed hebben dan beelden alleen. 3.3 De culturele context duiden (bijvoorbeeld door de eeuwen heen). 3.4 Het verband verwoorden tussen materialen en de indrukken die ze veroorzaken. 3.9 Reflecteren over eigen beelden Reflecteren over eigen kijkgedrag. 4.1 De waarneming ondersteunen en intensifiëren door in de verbeelding beelden op te roepen. 4.2 Details in werkstukken van dichtbij bekijken. 4.3 Grote kunstwerken van op afstand waarnemen om een beter overzicht te hebben. 4.4 Pas een oordeel vellen nadat het kunstwerk grondig is bekeken. 4.6 Bewust zijn van het feit dat een vastgelegd beeld (foto, film, schilderij, ) een subjectieve weergave is van de werkelijkheid. Creëren 6.1 Ervaren dat technische bekwaamheid de zeggingskracht van de beeldtaal kan vergroten. 6.4 Ervaren dat niet alleen het verhalende (de inhoud) van belang is, maar dat ook de vorm en de presentatie belangrijk zijn. 8.4 Zich goed concentreren tijdens het creëren. 8.6 Een moeilijk detail afzonderlijk inoefenen. 8.7 Starten met globale aanzetvormen. 8.9 Het werkstuk grondig doorwerken Met anderen van gedachten wisselen over hun realisatie. Beeldaspecten 9.2 Het begrip lichtrichting illustreren (richting van waaruit het licht komt). 9.3 De begrippen zijlicht, tegenlicht, silhouet en weerkaatsing illustreren De oppervlakte van het tekenpapier functioneel aanwenden Driedimensionale objecten tekenen in combinaties van aanzichten Ruimtelijke relaties aangeven door overlapping en afsnijding Ruimte suggereren door dichtbij de kleuren feller en de vormen duidelijker te maken en wat dichter bij is meer gedetailleerd te tekenen Verschillende vormen van lijnen toepassen in tekenwerk (gegolfd, hoekig, ) Ritme illustreren door gevarieerd herhalen van lijnen De gevoelswaarde van een lijn in het werk van kunstenaars aangeven Een vorm zodanig versieren dat het karakter ervan wordt versterkt Door middel van kleur een bepaald element in een werkstuk of een deel ervan in het oog laten springen Harmonie illustreren door gelijkheid en/of door tegenstelling van kleur De symboolwaarde van kleuren illustreren Lijn, vorm- en kleurcontrast toepassen De begrippen: herhaling, evenwicht (figuurlijk), eenheid en aandachtspunt illustr Bij een losstaand beeld aandacht besteden aan de vormrijkdom van elk aanzicht Beseffen dat texturen onder meer gevoelens kunnen oproepen Illustreren dat texturen functioneel kunnen zijn (behaard warm; glas proper).

8 Streefdoelen 9 Gericht zijn op het zoeken van creatieve oplossingen. 10 Zelfvertrouwen hebben. 11 Ervaren dat eigen gevoelens en ideeën het best kunnen worden vertolkt met een creatieve aanpak en in een persoonlijke stijl. 13 Gemotiveerde appreciaties kunnen uitspreken. 16 Eerbied hebben voor de mens en de natuur. 17 Eerbied hebben voor het werk van anderen. 20 Zelfkennis opdoen via het luisteren naar anderen (tijdens het bespreken van werkstukken). 21 Samenwerken aan een werkstuk. 25 Zelf een gemotiveerd oordeel kunnen vellen over de eigen creatie. 27 Alle zintuigen aanwenden bij het beschouwen. 28 Experimenteren met materialen en technieken. 30 Zowel kleine als grote werkstukken creëren. 34 Allerlei aspecten van de beeldende kunsten van nu en vroeger en van verschillende culturen aandachtig beschouwen en waarderen. 35 Weerbaarheid opbouwen ten opzichte van bepaalde beelden. 38 Vrij algemeen toepasbare strategieën aanwenden. 3.3 Deelleerplan Muzikale opvoeding lpnr. Het kind musiceert met klank en muziek 1.1 De ademhaling bewust gebruiken en de lichaamshouding verzorgen. 1.2 Aandacht schenken aan een goede stemplaatsing en resonantie. 2.1 De klankmogelijkheden van voorwerpen en instrumenten onderzoeken. 2.3 Bij het musiceren met instrumenten de juiste speeltechniek toepassen. 4.1 Bij het musiceren verschillende verwerkingsmogelijkheden of musiceervormen toepassen. 4.2 Bij het musiceren verschillende rolverdelingen herkennen en toepassen. 4.3 De opnamemogelijkheden van audioapparatuur zinvol gebruiken. Het kind luistert naar klank en muziek 5.2 Klankeigenschappen en muzikale tegenstellingen ervaren en benoemen. 5.3 De functie en de betekenis van een geluidsomgeving herkennen en beschrijven. 7.2 Eenvoudige vormen van samenklank herkennen en vergelijken. 7.3 De klankkleur herkennen en beschrijven. 7.4 Het tempo en de dynamiek van muziek herkennen en benoemen. 7.5 De structuur en de vorm van een ritme, een melodie of een klank- of muziekstuk aan de hand van de structurele principes (herhaling, variatie, contrast) herkennen en benoemen. Het kind ontwerpt klank en muziek 9.1 Een klank- of muziekstuk ontwerpen vanuit een buitenmuzikaal gegeven. 9.2 Een klank- of muziekstuk ontwerpen vanuit een muzikaal gegeven. Het kind denkt na en praat over klank en muziek 11.1 Auditieve ervaringen beschrijven en met een gepaste woordenschat benoemen Een eigen mening over de omgang met klank en muziek verwoorden. Het kind verwerft bepaalde houdingen via de omgang met klank en muziek 14.2 Openstaan voor de muzikale uitdrukking van anderen Openstaan voor of rekening houden met kenmerken v/e bepaalde muziekcultuur.

9 3.4 Deelleerplan Muzisch taalgebruik (doelen uit het leerplan Nederlands) lpnr. Beschouwen: intensief gebruik maken van alle zintuigen L Klank- en stemnuances onderscheiden en erover nadenken. L.1.3 Communicatieve elementen waarnemen: o.a. oogcontact, mimiek, vormen van lichaamstaal, niet-talige tekens. Beschouwen: de wereld, en in het bijzonder de muzische expressie ervan, met een open houding benaderen L. en S. Een kind is bereid kritisch te luisteren en te spreken op grond van zijn eigen Ad.18 mening of op grond van informatie uit andere bronnen en neemt een onbevooroordeelde houding aan tegenover taalverscheidenheid en taalvariatie. Le. Ad.20 Een kind is bereid waarderend, religieus en gelovig te leren lezen. Tb. Ad.20 Een kind staat open voor en verwondert zich over taal en taalgebruik. Beschouwen: de eigenheid van de muzische expressievormen aanvoelen, begrijpen en waarderen LS en S. Een kind wil geleidelijk de diepere dimensie van mondelinge communicatie Ad.24 ontdekken door waarderend, religieus en gelovig te luisteren en te spreken. L.2.2 Talige boodschappen decoderen, begrijpen en interpreteren, waaronder in het bijzonder stilistische aspecten op zins- en tekstniveau en op betekenisniveau. Schr Teksten verzorgen, waaronder de vormgeving. Beschouwen: de band leggen met de eigen innerlijke wereld L.Ad.20 Een kind is bereid een beluisterde boodschap te verwerken in zijn denken, handelen en voelen. Schr Materiaal verzamelen, door onder meer te putten uit gevoelsleven, ervaring en beleving, fantaseren en associëren. Beschouwen: over kunstzinnige expressies een oordeel geven LS en S., Een kind kan kritisch nadenken over zijn eigen en andermans luisteren, Le.Ad.10 spreekgedrag en mondeling gebruik van de taal; over zijn leesgedrag en over zijn eigen en andermans gebruik van de geschreven taal. L Op tekorten of kwaliteiten van een boodschap wijzen. Creëren: erop gericht zijn de eigen ideeën, gevoelens, ervaringen en waarderingen in muzische taal uit te drukken L. en S. Sd. Een kind beheerst de taal zodanig dat het, op zijn niveau luisterend, de boodschap van de andere, als die zijn gedachten en gevoelens uit, kan en wil waarnemen, begrijpen en verwerken en dat het, op zijn niveau sprekend, de andere kan, wil en durft meedelen wat het ervaart, beleeft, voelt en denkt. Schr.Sd. Een kind beheerst de taal zodanig dat het wil, durft en op zijn niveau kan schrijven wat het waarneemt, beleeft, ervaart, voelt, denkt en doet. Schr.Ad.23 Een kind tracht expressief te spreken en te schrijven. S.1.44 Expressief, muzisch spreken: zich inleven in duidelijk herkenbare rollen en situaties vanuit de eigen verbeelding en daarop inspelen. Tb.6 Nadenken over Hoe wordt er gecommuniceerd. Creëren: erop gericht zijn muzische expressiemogelijkheden te exploreren en ermee te experimenteren S.l.32 Deelnemen aan allerlei soorten van gesprekken en dramatische werkvormen. Creëren: voorstellingsvermogen, fantasie of verbeelding durven aanspreken S.l.9 Spreken over voorstellingen en situaties uit de fantasie. Schr Materiaal verzamelen: putten uit gevoelsleven, ervaring en beleving, fantaseren, associëren. Creëren: werken vanuit geloof in eigen kunnen L. en S. Een kind wil en durft spreken en is bereid aan gesprekken deel te nemen. Ad.15

10 Schr.Ad.19 Tb.Ad.18 Een kind wil en durft schrijven. Een kind kan als taalbeschouwer zijn taalgebruik plannen, sturen en bewaken en zo zijn taal meer bewust gebruiken en verbeteren. Creëren: overal mogelijkheden tot muzische vormgeving ontdekken en toepassen S.l.44 Expressief, muzisch spreken, zoals: S.l.46 Zich inleven in duidelijk herkenbare rollen en situaties vanuit de eigen verbeelding en beleving en daarop inspelen. Alleen of in groep een grap, een raadsel, rijmpjes, gedichten, sprookjes, verhalen vertellen, een poppenspel, dialogen, toneelstukjes, naar voren brengen. Le Teksten expressief voorlezen. Le Talige boodschappen integreren, zoals: teksten navertellen en herscheppen, aanvullen en veranderen, in dramatische werkvormen verwerken en toepassen. Tb Nadenken over spreektechnische aspecten: articulatie, accent, intonatie. Tb Nadenken over expressieve aspecten van taal. Tb Nadenken over figuurlijk taalgebruik. TB Nadenken over stijl, stilistische aspecten in verband met semantiek. 3.5 Deelleerplan Bewegingsexpressie lpnr. Kinderen experimenteren met en bekwamen zich in de uitdrukkingsmogelijkheden van hun lichaam 1.1 Genieten van hun lichaam in beweging. 1.6 Bewegingsproblemen creatief oplossen. Kinderen kunnen zichzelf met een zekere dynamiek in bewegingen aanvoelen en organiseren 2.1 Spelen met evenwicht in houdingen en bewegingen. 2.2 De lichaamsruimte aanvoelen en gebruiken. 2.3 Bewegingsenergie weten te doseren. Kinderen worden zich bewust van hun identiteit en hun inlevingsvermogen 4.4 Gebruik maken van (bewegingskwaliteiten van) materialen, planten, dieren, mensen en personages. Kinderen trachten de bewegingsexpressie van zichzelf en van anderen te beoordelen 6.1 Zicht hebben op de eigen mogelijkheden. 6.2 Vorm- en kwaliteitscriteria hanteren om bewegingsexpressie te beoordelen. 6.3 Kunnen en durven verwoorden wat ze vinden van de eigen bewegingsexpressie en die van hun leeftijdsgenoten. 6.4 Hun bewegingsexpressie en die van anderen kritisch kunnen en durven bespreken. 3.6 Deelleerplan Dramatisch spel lpnr. Kinderen kunnen de wijze waarop een dramatisch spel tot stand komt, herkennen en beschouwen 1.1 Vormen van lichaamstaal herkennen en kunnen interpreteren. 1.3 Een dramatische opbouw in het spel verwerken en volgen. 1.4 Een aantal spelvormen ervaren en kennismaken met het materiaal dat erbij hoort. Kinderen genieten van dramatisch spel 2.6 Plezier vinden in een presentatie voor publiek.

11 Kinderen zijn verwonderd over de uitdrukkingsmogelijkheden bij dramatisch spel 3.6 Zich inleven in de wijze waarop anderen gestalte geven aan een spelsituatie. 3.7 Vaststellen hoe een boodschap via dramatisch spel op verschillende wijzen kan worden gebracht. Kinderen brengen waardering op voor het dramatisch spel van anderen 4.3 Respect betonen voor het dramatisch spel van leeftijdsgenoten, behorend tot eigen en andere culturen. Kinderen leven zich in een ding, een idee, een personage, een gebeurtenis of omstandigheid in 6.3 Een spelopdracht verkennen vanuit eigen vragen. 6.5 De relatie kennen tussen het spel en het eigen ik, de eigen leefomgeving, de sociale of maatschappelijke omgeving. 6.8 Ervoor zorgen dat het dramatisch spel altijd een doe-alsof-situatie blijft. Kinderen kunnen expressief omgaan met woord en lichaamstaal 8.4 De ruimte op gepaste wijze gebruiken (mise-en-scène). 8.5 Zich bewust zijn van het verschil tussen verbeelde en werkelijke tijd, en dat ze de plaats en de handeling juist inschatten. 8.6 Werkelijke tijd (duur van het spel) en verbeelde tijd (in het spel gesuggereerde tijd) passend gebruiken. 8.7 Ervaren dat de juiste verhouding tussen woord en beweging de expressie kan vergroten. Kinderen ontwikkelen een kritische houding 10.1 Het dramatisch spel van leeftijdsgenoten opbouwend-kritisch en tactvol bespreken Praten over en kritisch staan tegenover de keuze van spelvormen, onderwerpen en beleving, in het eigen spel en dat van anderen Dramatisch spel beoordelen op grond van bepaalde criteria zoals: verhouding beeld-klank, woord-beweging, beleving, fantasie, originaliteit, 10.6 Gevoelig zijn voor opbouwende kritiek Een kritische kijk- en luisterhouding ontwikkelen tegenover de boodschap in een dramatisch spel Bereid zijn terechte opmerkingen van publiek in eigen spel te verwerken. 4 Afsluiter Hartelijk dank voor het invullen van deze enquête. Uw hulp in het scheppen van een duidelijk beeld van het muzische op onze scholen, is wonderbaarlijk! Als u nog opmerkingen hebt, dan kunt u ze hier nog schrijven.