VOLO 1 visietekst muzische domeinen

Transcriptie

1 Iedereen is een genie. Maar als een vis wordt beoordeeld op zijn vaardigheid om in bomen te klimmen, zal hij zichzelf zijn hele leven als een mislukkeling beschouwen. (Albert Einstein ) Beste student(e), Welkom in de opleiding! We willen jou heel graag laten kennismaken met de muzische domeinen en reiken jou in vier sessies de muzische basis aan die steeds gelinkt is aan de muzische aspecten. Muzische aspecten zijn bouwstenen waarmee je op creatieve wijze aan de slag kunt gaan. Bouwstenen die ervoor zorgen dat je accenten kunt leggen en dat je je creatieve ideeën in goede banen kunt leiden. Onderaan deze tekst geven we jou een overzicht van de aspecten per domein. Het is van belang dat je hier een goed zicht op hebt! Volgens het leerplan Muzische Opvoeding (grijs, algemeen deel) is Muzische Opvoeding een proces van beschouwen en creëren. Beschouwen: wie muzisch bezig is laat iets op zich inwerken. Dit kan een ervaring zijn in de natuur, iets dat tussen mensen gebeurt, een kunstzinnige uiting of een kunstwerk. Al beschouwend ontdekt de mens er allerlei expressieve elementen in en tracht te verstaan wat iemand anders gecreëerd heeft. Hij probeert de expressieve uiting ook te waarderen, door er kritisch tegenover te staan, door erin op te gaan en er onbevangen van te genieten. De beschouwer legt daarbij een sterke activiteit aan de dag. Hij gebruikt zijn zintuigen heel intensief. Hij neemt een open houding aan en zet van zich af wat in hem de toegang tot expressie belemmert. Hij let ook op bepaalde vormelementen die iets zeggen over de inhoud van de boodschap. Hij associeert wat hij in de expressie ontdekt, met de eigen belevingswereld (eigen ideeën, emoties, fantasieën, ) En ten slotte wil hij ook met anderen communiceren over wat hem treft. Jouw rol als leerkracht bestaat erin om met richtvragen kinderen gericht het beschouwen te laten ervaren. Je wijst hen op typische aspecten die de kunstenaar voor ogen had, op bepaalde wendingen die je in het werk van de componist of auteur terugvindt. Je laat hen kijken, luisteren, ruiken, proeven en voelen zodat ze geïnspireerd raken om, in een latere fase, zelf creatief aan de slag te kunnen gaan. Creëren: De muzische mens is niet alleen receptief of reflecterend met de dingen bezig. Hij is er vooral ook op gericht zelf gestalte te geven aan wat hem beroert. Alleen of samen met anderen geeft hij in een muzische taal uiting aan zijn indrukken, gedachten, gevoelens, aan de dingen in het leven waaraan hij waarde hecht. Hij herschept zijn eigen belevingswereld en gaat zo in dialoog met zichzelf.

2 Ook bij de productieve kant van het muzisch proces dient nogal wat in beweging gebracht. Zo moet je je bij het creëren scherp bewust worden van wat je te zeggen hebt. En je moet naar de beste taal zoeken om je boodschap concrete vorm te geven. Als je een bepaalde expressievorm hanteert, moet je op zoek gaan naar materialen, technieken, en middelen om de zeggingskracht van beelden, woorden, klanken en bewegingen te vergroten. Om met andere woorden een combinatie van vorm en inhoud te ontdekken die op een oorspronkelijke manier weergeeft wat je wilt uitdrukken. Als toekomstige onderwijzers is het noodzakelijk een muzische grondhouding te ontwikkelen. Het opvoedingsproject richt zich op de ontwikkeling van de hele mens. We trachten immers in de basisschool evenwichtig en geïntegreerd aan de slag te gaan met hoofd, hart en handen. Wie de wereld en het leven met een muzische houding tegemoet treedt, benadert die hele wereld op een onbevangen en speels manier, zet zijn hele persoon in, niet eenzijdig zijn denken, maar ook zijn voelen en streven. De muzische mens gebruikt intensief al zijn zintuigen, tracht eigen ervaringen en emoties op een authentieke en originele manier te uiten. Met een muzische grondhouding waardeer je ook het creatieve in de expressie van anderen en deel je ervaringen, emoties en waardering met anderen. Naast de ontwikkeling van een attitudevorming (muzische grondhouding) willen we kinderen ook laten ontdekken welke middelen mensen gebruiken om zich muzisch-expressief te uiten en willen we hen met die middelen leren omgaan. Dit laatste aspect slaat op scholing. Met scholing bedoelen we dat kinderen meer en meer ervaren dat ze, op hun niveau, in staat zijn om zich uit te drukken en de expressie van anderen te begrijpen. We leren hen de kneepjes van het vak en bieden kinderen tools, middelen en technieken aan om zich sterker te kunnen uiten. Zo kun je bijvoorbeeld een kind leren hoe je een tekst expressief kunt voorlezen, hoe je kunt rijmen, hoe je de ademhaling juist inzet, hoe je juist kunt zingen, hoe je een figuurtje uit klei kunt monteren, hoe je de kleur paars mengt, hoe je oogcontact met een publiek maakt, hoe je de ruimte volledig kunt benutten in de bewegingsexpressie Dit geeft kinderen zelfvertrouwen of geloof in eigen kunnen en het zorgt voor een groeiend welbevinden. Maar de scholing mag geen doel op zich worden. Muzische opvoeding mag in geen geval afdrijven naar een sfeer van het prestatiegerichte, het competitieve en het eenzijdig productgerichte. Het proces is hierin van groot belang. Gaandeweg zal je ervaren dat het ene domein jou meer aanspreekt dan het andere. Dat je meer ideeën krijgt als je je mag uitleven in een domein waar je al voeling mee hebt. We willen jou er wel op wijzen dat een goede leraar lager onderwijs openstaat voor alle muzische domeinen. We hopen dat je een leerkracht wordt die een waaier aan uitlaatkleppen biedt aan kinderen zodat ook zij van alles kunnen proeven en een gerichte keuze kunnen maken. Een goede leraar lager onderwijs ontdekt al doende de talenten bij zijn/haar kinderen. Hoe kun je immers ontdekken dat Kaat heel mooi kan zingen als je nooit met je leerlingen daadwerkelijk zingt? Hoe kun je ontdekken dat Max over een scherpzinnig beschouwend vermogen beschikt als je nooit gericht met hem naar de wereld kijkt? Als Arteveldehogeschool willen we dan ook studenten afleveren met oog voor alle creatieve omgangsvormen, met aandacht voor beleving en integratie van muzische aspecten. Kortom: Leraren die aan de slag gaan met hoofd, hart en handen. Leraren die kunnen genieten, verwonderd kunnen zijn en in bewondering kunnen staan voor het schone in de mens en in het leven.

3 We willen jullie dan ook in de vakstudie muzische 1 en 2 laten kennismaken met alle muzische domeinen en we verwachten van jou dat je val elk domein de basis onder de knie krijgt. Binnen de vakdidactiek maken we dan de vertalen naar de klaspraktijk. Hoe kun jij als toekomstig leerkracht muzisch werken in de klas? We wensen jou hier heel veel succes mee! De docenten muzische Volo Elke Brys Philip O Neill *Voor de opstelling van deze visietekst werd het leerplan Muzische Opvoeding, algemeen deel, VVKBao, geraadpleegd en soms ook geciteerd.

4 ASPECTEN binnen de muzische domeinen Beeldopvoeding De beeldaspecten: Vorm Ruimte Compositie Licht Textuur Lijn - Kleur Muzikale opvoeding Muzikale parameters: Toonhoogte - Toonduur - Toonintensiteit - Timbre Muzisch Taalgebruik Talige vormen: spelen met klanken klanken en klanknabootsingen, geluidsdecor, klinkers en medeklinkers rijm, jabbertalk, tongtwisters, intonatie en melodie, ritme en tempo, accent Talige vormen: spelen met betekenissen originele associaties, vergelijkingen, metaforen, woord- en letterspelletjes, samenstellingen en afleidingen, dubbele betekenissen, woordvolgorde, humoristisch taalgebruik, raadsels, woordspelingen, spreekwoorden, zegswijzen, uitdrukkingen Niet-talige vormen: lichaamstaal, beeldtaal, pictogrammen, symbolen, lay-out en vormgeving, tekstopmaak, woord- en lettervormen

5 Bewegingexpressie Aspecten die de dynamiek van een beweging, de bewegingskwaliteit bepalen: Lichaam als instrument In de Ruimte In de Tijd En met een zekere Kracht Dramatisch spel Aspecten van dramatisch spel: Vraagwoord: Rol, personage Wie? Handeling, dialoog Wat? Verbeelde tijd en werkelijke tijd Wanneer? Plaats en ruimte Waar? motieven Waarom? Gevoelsuitingen Hoe?