De mentor als coach. Piet BUYSE

Transcriptie

1 De mentor als coach Piet BUYSE

2 De mentor als coach Sessie 3 + 4: Hoe kan ik coachen?

3 3

4 Hoe liep dat? Wie kon jij ondertussen coachen? Wat is coachen voor jou? 4

5 COACHING Bij coaching gaat het in essentie om het begeleiden van de reis die iemand aflegt van waar hij was naar waar hij wil zijn. 'Coaching is een vorm van begeleiden van personen of teams in hun ontwikkeling, op basis van een gelijkwaardige en veilige relatie en met een afgesproken focus of doel. De verantwoordelijkheid en autonomie voor het leren ligt bij de gecoachte zelf. De coach is begeleider, ondersteunend bij het afleggen van de weg'. (Dirkse, 2011, p.12) DIRKSE, S. & TALEN, A. (2011). Het groot coachboek. Inspiratieboek voor iedereen die coacht. Den Haag: Sdu Uitgevers 5

6 Inspirerend coachen Coachen naar enthousiasme Je kunt een mens niets leren, je kunt hem alleen helpen het zelf te ontdekken in zichzelf Galileo Galilei 6 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach

7 7

8 Voorbeeld 1 Leo wil als 15-jarige voor het eerst alleen een zware bergtocht ondernemen met enkele vrienden; Zijn vader zegt: Bij de organisatie van jullie tocht moet je er vooral op letten dat je geen te grote krachtinspanning plant tijdens de eerste dagen. Dat is belangrijk: bouw langzaam op. 8

9 Voorbeeld 2 Mia werkt een voorstel uit voor een studiedag. Ze vraagt aan de directeur: waarop leg ik de nadruk bij dit onderwerp? De directeur antwoordt: we willen vooral dat het vernieuwende benadrukt wordt. Verder willen we beklemtonen dat deze nieuwe manier van werken een meerwaarde zal zijn voor de school. Maar ik wil ook graag jouw idee horen, ik ben benieuwd wat jij de sterke kanten van deze manier van werken vindt. Breng ons maar op ideeën! 9

10 Voorbeeld 3 Karel mag tijdens een groepswerk op school de leiding van een subgroep nemen. Ze werken samen aan een project over het milieu. Opdracht: concreet voorstel uitwerken voor initiatieven tot het leefbaarder maken van de schoolbuurt. De groep loopt vast; project te groots opgezet, willen alles ineens, wrevel in de groep De leraar zegt: het is niet gemakkelijk, zo n project aanpakken hé? Waar lopen jullie op vast denk je? En wat zou een eerste stap kunnen zijn om daar uit te geraken? 10

11 Wanneer coaching? Ontwikkelen van vaardigheden Vormgeven van nieuwe projecten Creatief en origineel benaderen van situaties Optimaliseren van samenwerking Opzetten van goede communicatie Nadenken over mogelijke oplossingen, benaderingen, perspectieven 11

12 Wat is coaching niet? Geen instructie, geen advies Geen omweg om te overtuigen Geen onderricht Geen therapie Geen slappe vorm van leiding geven 12 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach

13 Coachen Het uitlokken en stimuleren van leren Coachen is niet enkel probleemgericht, maar ook: ontwikkelen van kracht en sluimerende mogelijkheden bij de andere werken met uitdagingen en projecten toekomst- en oplossingsgericht 13

14 Kies een kwaliteitenkaartje dat jou typeert en een gesprekspartner. Vertel eens? Probeer de foto scherp te krijgen! 14

15 Wat zie je bij de coachee? Wat gebeurt er met de coachee? Hoe was het om coach/coachee te zijn? Hoe was het om vragen te stellen? OOGST 15

16 De coach De eigenlijke deskundigheid van de coach ligt op uitlokken en bevorderen van goesting om te leren begeleiden van het leeren denkproces bij de andere 16

17 Een coachee is iemand die nieuwsgierig is en bereid tot leren, iemand die enthousiast kan zijn, iemand die meer in zich heeft dan hij zelf laat zien of ervaart. J. Clement 17

18 18

19 19

20 Korthagen, Uimodel 20

21 21

22 verkennen waarderen confronteren uitdagen inspireren toelaten ontspannen 22

23 Verkennen en exploreren Vanuit werkelijke belangstelling je hoort het verhaal, de beleving van de ander zodat de ander nauwkeuriger naar zichzelf en de situatie kijkt Vanuit nieuwsgierigheid zodat je echt wil weten wat de ander bezig houdt 23 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach

24 Verkennen en exploreren Gaat in tegen natuurlijke neiging om Advies te geven Direct oplossingen te willen aanreiken 24

25 Op diverse gebieden Doel exploreren Mijn dochter zegt: Ik wil juf worden. Ik: Dat ga je toch niet doen? Daar word je echt niet rijk van Da s goed: dan kan je net als papa thuis zijn in de vakanties. Leuk: dat zit echt in jou. Je zegt dat al langer. Je bent een echte juf. 25

26 Op diverse gebieden Doel exploreren Mijn dochter zegt: Ik wil juf worden. Ik: Wat trekt je precies aan in juf zijn? Hoe zie jij dat, juf worden? Hé, wat fijn. Ik ben wel benieuwd hoe jouw droomleerkracht er uit ziet! 26

27 Op diverse gebieden Een probleem exploreren Een leerling komt af met zijn taak en zegt: Ik raak hier nooit klaar mee. Ik: Waar zit het probleem precies? Hoe zou je dit willen aanpakken? Hoe komt het dat je nu komt? 27

28 Op diverse gebieden Nieuwe ideeën exploreren Een student zegt: ik heb een idee om die leerling aan te spreken! Ik: Fijn dat je daarover hebt nagedacht. Vertel eens? Wat maakt jou zo enthousiast over dit idee? 28

29 Op diverse gebieden Een probleem exploreren Een student vertelt dat hij geen inspiratie heeft over een les over 1 november Hij zegt: Ik heb echt geen idee Jij? 29

30 30

31 Exploreren= Vragen stellen: elke vraag is een goeie! Parafraseren en samenvatten Gevoelsreacties geven en uitlokken 31

32 Ontspannen, in alle rust Tien keer gooien, één keer raak 32

33 Vragen Open en gesloten Open vragen doen denken in de breedte Gesloten vragen stimuleren duidelijkheid Maak het plaatje concreet Geef eens een voorbeeld? Vertel eens wat meer? Wat bedoel je met? 33

34 Vragen Vanuit belangstelling Wat gebeurde er precies? Wat had je gewild? Waar liep het moeilijk? Vragen naar feiten én beleving Hoe was dat voor jou? Wat trok jou daar vooral in aan? Waar had je moeite mee?... 34

35 overgenomen uit: isalaleerportaal.nl 36

36 verkennen waarderen betrokken confronteren uitdagen inspireren toelaten ontspannen 37

37 38

38 39

39 40

40 Betrokken confronteren Wees nooit spaarzaam met je feedback Zorg voor een sfeer van waardering Corrigerende feedback Als je zwijgt, help je de ander niet Dat is ook zorgen voor de ander! 41

41 Confronterende feedback Meestal 2 boodschappen Boodschap over de relatie Ik wil je de moed niet ontnemen Ik wil onze relatie zuiver houden Inhoudelijk confronterende boodschap Ik hoor dat je niet vertelt wat je denkt Ik beluister dat je niet gelukkig bent 42

42 Confronterende feedback De uitdaging: Je confronterende FB even zorgeloos brengen als je waardering. 43

43 44

44 De structuur van het coachinggesprek G Goal, het doel de gewenste situatie R Reality, het probleem, de realiteit en haar context de huidige situatie R Resources, hulpmiddelen en krachtbronnen O Options, mogelijkheden en opties de creatieve fase W Will, maken van een plan komen tot beslissingen en actie 45 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach

45 46

46 48

47 Tot slot Waar kan ik coachen inzetten in mijn school? Waar ga ik de komende dagen mee aan de slag? 49

48 50

49 51

50 Exploreren Waarderen Bekrachtigen Betrokken confronteren Uitdagen Inspireren Toelaten Ontspannen Goal Reality Resources Options Will 52 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach

51 De 7 vaardigheden van de coach Verkennen en exploreren: vanuit belangstelling vragen stellen en reflecteren. Waarderen en een waarderend klimaat stimuleren. Confronteren en tegelijk betrekking houden met de ander. Uitdagen op enthousiasme, waar je werkelijk blij van wordt. Inspireren of vanuit een heel andere hoek kijken, herkaderen. Toelaten of ruimte geven aan moeilijke gevoelens. Ontspannen met wat humor, speels. 53 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach

52 Wat neem je mee? 54 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach

53 Literatuursuggesties BORREMANS, J. K. (2004). Coaching. Hoe? Zo! Tielt: Lannoo. CLEMENT, J. (2016). Inspirerend coachen. Leuven: Lannoo Campus. CLEMENT, J. (2010). Iedereen coach. Praktijkboek voor alledag en overal. Tielt: Lannoocampus. FONDERIE, L. &. (2003). Docenten coachen. Soest: Nelissen. HENDRIKSEN, J. (2007). Tools voor de coach. Oefeningen ter ondersteuning van het coachingsproces. Soest: Uitgeverij Nelissen. KORTHAGEN, F. &. (2015). Krachtgericht coachen. Een aanpak voor diepgaand leren en effectief functioneren. Amsterdam: Boom Lemma Uitgevers. REEKERS, M. (2005). Coachen in het hoger beroepsonderwijs. Soest: Nelissen. 55 Arteveldehogeschool - BNB ZRL - De mentor als coach