Ouderenadvisering, een regionale aanpak!

Transcriptie

1 Ouderenadvisering, een regionale aanpak! Opzet Stappenplan Ouderenadvisering Inleiding Uitgangspunten Doelstellingen Randvoorwaarden Stappen Stap 1 Opzet van een (provinciale) projectgroep ouderenadvisering Stap 2 Voorlichten en informeren van lokale besturen Stap 3 Werving en selectie Stap 4 Opleiden Stap 5 Vervolg Tot slot 1

2 Inleiding Dit stappenplan is een leidraad bij het opzetten van lokale projecten ouderenadvisering door een gemeentelijke of regionale aanpak. Gemeenten die samenwerken binnen het sociaal domein bieden hiervoor een goede basis. Seniorenbonden kunnen hierbinnen goed samenwerken met de professionele organisaties / het formele circuit. Ouderenadviseurs vormen binnen KBO-PCOB een belangrijke schakel in de dienstverlening aan senioren. Zij zijn er voor alle ouderen. De basis van dit stappenplan is het stappenplan dat door de provincie Overijssel is opgesteld. Naar aanleiding van het regionale project Ouderenadvisering in de Duin- en Bollenstreek is het stappenplan aangevuld met hun informatie en geschikt gemaakt voor algemeen gebruik. De regionaal opgezette cursus leidt desgewenst tot een lokale organisatie. Bij het gebruik ervan is het goed te beseffen dat elke gemeente in Nederland anders is en het opzetten van een project ouderenadvisering niet precies op dezelfde manier verlopen. Het gebruik van dit stappenplan vraagt dan ook om creativiteit, flexibiliteit, inzicht en aanpassing aan de eigen lokale en regionale situatie. Uitgangspunten Voor het opzetten van ouderenadvisering is een aantal uitgangspunten opgesteld. Deze uitgangspunten vormen een leidraad. 1. Ouderenadvisering wordt gedragen door het lokale bestuur of door lokale besturen van seniorenorganisaties. Dit draagvlak helpt bij de opzet en het verder ontwikkelen van ouderenadvisering. 2. Samenwerking (binnen een gemeentelijk samenwerkingsverband) met andere maatschappelijke organisaties, senioren- en welzijnsorganisaties wordt gestimuleerd. Denk aan de gemeente, sociale wijkteams, huisartsen, zorginstellingen etc. 3. Ouderenadvisering is er voor alle senioren! Een oudere met een hulpvraag hoeft dus geen lid te zijn van KBO-PCOB. 4. Ouderenadvisering is er voor en door senioren. Tijd, aandacht en vertrouwen spelen hierin een grote rol. 5. KBO-PCOB streeft naar accentuering van belangenbehartiging, ook in de regio s en afdelingen en waar mogelijk ondersteund door de provinciale organisaties. Signalen vanuit ouderenadvisering kunnen dienen als aandachtspunten voor (lokale) belangenbehartiging. Doelstellingen Een zichtbare en herkenbare plaats verwerven binnen het geheel van ouderenadvisering in de gemeenten / afdelingen in de regio. Ouderenadviseurs kunnen met raad en daad hulp en informatie aanbieden aan leden en niet-leden van KBO-PCOB op de terreinen wonen, welzijn, zorg, Wmo: het sociale domein. Een training kunnen aanbieden die deels door KBO-PCOB en bij voorkeur in samenwerking met andere (senioren) organisaties is opgezet, en die deels wordt ingevuld door regionale deskundigen. Hiermee wint de training aan kracht. De training wordt aangeboden binnen de regio. Aan het eind van de cursus wordt een certificaat uitgereikt. 2

3 Het project biedt mogelijkheden tot samenwerking tussen het formele en informele circuit. Het project biedt mogelijkheden tot samenhang tussen de collectieve en individuele benadering (bijv. advisering in vervolg op een presentatie). Binnen de collectieve benadering past o.a. de presentatie aan nieuwe 65+-ers van mogelijkheden om na de pensionering het leven zinvol vorm te geven: het project Jonge Senioren. Het project kan een plaats krijgen op de regionale Transformatie-agenda. Randvoorwaarden Een coördinerende kartrekker voortkomend uit de regiostructuur van KBO-PCOB of een andere seniorenorganisatie en een werkgroepje. Geen enkele activiteit of project kan zonder. Vaak start een werkgroepje met een initiatief rond ouderenadvisering en is er één persoon die de zaak gaande houdt. Herken deze persoon, waardeer hem of haar en zorg dat hij steun krijgt. Het starten van ouderenadvisering kost geld. De meeste kosten worden gemaakt om nieuwe ouderenadviseurs op te leiden. Overleg met lokale besturen over het maken van een begroting voor de opleiding van ouderenadviseurs is gewenst. De begroting bestaat mogelijk uit de volgende kostenposten: huur locatie, cursusmappen, kopieerkosten, vergoeding docenten, reiskosten, lunch/koffie/thee. Om de kosten te dekken zijn er tal van mogelijkheden. Vaak wordt de begroting gedekt door bijdragen van de lokale en provinciale seniorenorganisaties, gemeente en lokale fondsen, maar ook sponsoring in natura biedt mogelijkheden. Is er een mogelijkheid voor een (gratis) locatie bij de welzijnsorganisatie of een verzorgingshuis? Wil de middenstand sponsoren (kopiëren, broodjes, et cetera)? Stap 1 Opzet van een regionale of lokale projectgroep ouderenadvisering Het starten van ouderenadvisering begint met enthousiaste vrijwilligers die zich voor ouderenadvisering willen inzetten. Dat kan op lokaal (gemeentelijk) of regionaal niveau zijn (bijvoorbeeld daar waar meerdere gemeenten samenwerken in het sociaal domein). Vormen van een projectgroep Taken projectgroep: organisatie opzet ouderenadvisering; financiering; lokaal besturen van senioren-organisaties voorlichten over het belang ouderenadvisering; draagvlak creëren onder gemeenten en maatschappelijke organisaties in verband met beoogde samenwerking. Denk hierbij aan organisaties op het terrein van wonen, welzijn, zorg en Wmo; leggen van verbindingen naar andere vrijwilligers die bij ouderen komen. Denk hierbij aan vrijwillige belastinginvullers, tabletcoaches, veiligheidsadviseurs (van KBO-PCOB en andere vrijwilligersorganisaties); werven, selecteren en opleiden van ouderenadviseurs; 3

4 stimuleren van samenwerking, nascholing en intervisie (waar mogelijk gelijktijdig voor formeel en informeel circuit); zorgen voor inbedding van ouderenadvisering binnen de gemeente/regio. De projectgroep kent dus de volgende aandachtsgebieden: organisatie (planning, voortgang, beleid, kwaliteit); financiën (begroting opstellen, subsidies etc.); communicatie (informatiemateriaal, voorlichting, correspondentie, netwerken etc.); werving en selectie; opleiden. De projectgroep is het aanspreekpunt voor ouderenadviseurs en docenten, maar ook voor besturen en andere partijen. Een mogelijke opzet van een projectgroep kan zijn: - coördinator/kartrekker vanuit KBO-PCOB of een andere seniorenorganisatie; - Docent Ouderenadvisering; - vrijwilliger met financiële kennis; - vrijwilliger met affiniteit voor communicatie en PR; - een ambassadeur / aanjager die verbindingen legt tussen mensen, organisaties en partijen. Stap 2 Voorlichten en informeren van lokale besturen, senioren en andere organisaties Het creëren van draagvlak voor ouderenadvisering is belangrijk. Het informeren en voorlichten van lokale besturen en andere organisaties speelt daarin een belangrijke rol. Als zij zich verbinden aan het project, wordt het eenvoudiger om daadwerkelijk ouderenadvisering van de grond te krijgen. Mogelijke stappen: 1. Maak een afspraak met het bestuur van lokale afdelingen en licht het plan toe. Stuur voorafgaand aan de afspraak een toelichting met de kernpunten van ouderenadvisering (doelstelling en uitgangspunten). 2. Vraag om mogelijkheden om het project toe te lichten tijdens bijvoorbeeld een jaarvergadering of een andere relevante bijeenkomst. 3. Zorg ervoor dat er informatie over ouderenadvisering achterblijft. Bijvoorbeeld door het achterlaten van folders, organisatiemodel, voorbeeld trainingsprogramma, begroting. 4. Zorg voor een contactpersoon/coördinator per afdeling of gemeente. Idee: een Docent Ouderenadvisering / Ouderenadviseur kan goed over het belang van ouderenadvisering en eigen ervaringen vertellen. 4

5 Stap 3 Werving en selectie Geen ouderenadvisering zonder ouderadviseurs! Het vinden en opleiden van geschikte vrijwilligers die zich in willen zetten als ouderadviseurs is dus van groot belang. Hoe effectief te werk gaan? Werving Stel een duidelijk profiel op van het soort vrijwilliger dat je zoekt of gebruik het profiel in het Handboek Ouderenadvisering van KBO-PCOB. Werf gericht via bijvoorbeeld huis-aan-huisbladen, dagbladen, afdelingsnieuwsbrieven, maar denk ook aan plekken als bibliotheken, huisartsenposten, buurthuizen, kerken et cetera. Bedenk: waar komen senioren of mensen die met hen in contact komen? Ook verwante organisaties zijn een goede vindplaats. Denk aan Zonnebloem, Humanitas, et cetera. Zorg voor een duidelijke, aantrekkelijke advertentie of persbericht. Maak duidelijk hoe men kan reageren en wat je verwacht (motivatie en CV). Maak ook duidelijk wat de kandidaat kan verwachten. Let op: adverteren kan erg duur zijn. Weeg dus goed af welke manier haalbaar is en effectief. Maak ook vooral gebruik van mond-tot-mondreclame. Huis-aan-huisbladen willen bij een goed artikel vaak wel gratis publiceren. Selectie Maak een selectie van ingekomen reacties op basis van het profiel, motivatie, gestelde eisen en mogelijke andere voorwaarden. Bepaal wie deel uitmaakt van de sollicitatiecommissie. Nodig de kandidaten uit voor een sollicitatiegesprek. Bepaal de aanpak voor de gesprekken. Welke vragen stellen we? Houd dezelfde aanpak aan voor alle kandidaten. Wees alert op passende en relevante motivatie. Stap 4 Opleiden Ouderenadviseurs volgen een gedegen opleiding van zes of zeven dagen. In de opleiding is ruim aandacht voor gespreksvaardigheden, theoretische onderbouwing van ouderenadvisering en praktische handvatten waarmee de ouderenadviseur zijn werk goed kan uitvoeren. De opleiding wordt gegeven en gecoördineerd door de Docenten Ouderenadvisering van KBO-PCOB. De inzet van lokale deskundigen levert een duidelijke meerwaarde. Denk aan mensen van Wmoloket, welzijnsorganisatie, zorgorganisatie, woningcorporatie. Naast zeer praktische lokale informatie levert de inzet van lokale deskundigen direct de start van een lokaal netwerk op voor de ouderenadviseur in opleiding. 5

6 Als gekozen wordt voor de inzet van lokale deskundigen is het wel zaak om, voorafgaand aan de opleiding, het curriculum van de opleiding goed door te spreken en vast te leggen met de docenten en deskundigen. Aan het eind van de opleiding is een evaluatie gewenst. Hierin kunnen cursisten, docenten en deskundigen hun successen en verbeterpunten aangeven. Hiervan kunnen veel lessen worden geleerd voor een volgende opleiding! Voor praktische zaken rond de opleiding zorgt de werkgroep. Denk hierbij aan: Uitnodigingen; Cursusmateriaal; geschikte locatie; zaken als beamer, laptop; schrijfmateriaal; flip-over; catering (koffie en thee etc.); certificaten; feestelijke afsluiting bij afronding. Na afronding van de opleiding kunnen de ouderenadviseurs aan de slag! Stap 5 Vervolg Nu ouderenadvisering een feit is en de ouderenadviseurs aan de slag kunnen, ontstaat er een zogenaamde dagelijkse gang van zaken. Het is van groot belang dat de groep ouderenadviseurs blijft samenwerken. Het takenpakket van een ouderenadviseur is zo breed dat samenwerking en onderlinge consultatie zeer gewenst zijn. Een structureel overleg van ouderenadviseurs onderling raden we sterk aan. De werkgroep kan de ouderenadviseurs hierin natuurlijk faciliteren. De werkgroep richt zich op haar taken waarin financiën, organisatie en planning, promotie en kwaliteitsbewaking een plek hebben en zal daarbij zo zelfstandig mogelijk opereren. Middels evaluaties kan gepeild worden welke vormen van nascholing gewenst zijn. Als er sprake is van een (provinciale/regionale) werkgroep zal deze een rol op de achtergrond gaan spelen. Zij zijn natuurlijk wel in te roepen bij vragen over nieuwe initiatieven, bijscholing, intervisie etc. Positionering ouderenadviseurs Wanneer tijdens de training regionale deskundigen zijn ingezet, is veelal al een vorm van overleg en samenwerking goed bereikbaar. De regionale werkgroep of de zelfstandige afdeling kan praktische afspraken maken met het management van de welzijnsorganisatie, de zorginstelling, het Lokaal Loket, de woningcorporatie, et cetera. Daar zal een afstemming van werkzaamheden kunnen plaatsvinden en ontstaat duidelijkheid omtrent ieders grenzen in het functioneren. Gaan ouderenadviseurs een voorbereidende en/of ondersteunende rol spelen bij keukentafelgesprekken? Vindt een warme overdracht plaats van cliënten van de welzijnsinstelling? 6

7 Hulpvragen Veel senioren treden niet gemakkelijk naar buiten met een hulpvraag. Onbekendheid met de mogelijkheden tot hulp, schaamte of andere oorzaken liggen hier vaak onder. Dit zorgt er voor dat algemene advertenties of flyers of informatiebulletins, waarbij de ouderenadviseur onder de aandacht wordt gebracht, geen aanvragen tot hulp opleveren. De ervaring leert dat veruit de meeste vragen via het sociale netwerk tot ouderenadviseurs komen. Ook de signalerende functie van de eerder genoemde belastinginvullers, tabletcoaches, activiteitenbegeleiders, lief en leed commissies en magazine-bezorgers kunnen groot nut hebben. Maak hier gebruik van! Monitoring Om na verloop van tijd (een jaar?) te overzien wat de resultaten van deze advisering zijn, kan van de ouderenadviseurs worden gevraagd een eenvoudig en geanonimiseerd overzichtje te bewaren van de activiteiten. Wat voor persoon (man/vrouw/leeftijd) werd geholpen / geadviseerd? Op welk terrein lag de hulpvraag? Hoe vaak geweest? Resultaat? Deze gegevens blijven in het bezit van de ouderenadviseur. Tot slot Wij hebben er voor gekozen om in dit document de stappen te beschrijven met hier en daar een kleine uitweiding. Documenten als voorbeeldbegrotingen, standaardbrieven, agenda s en meer, hebben we bewust achterwege gelaten. Ondersteuning op dit terrein is zeker mogelijk! Ouderenadvisering opzetten vergt tijd en inzet. Inzet die rijkelijk beloond kan worden bij succesvolle ouderadvisering. Bevlogenheid en betrokkenheid staan aan de basis voor het succes. Mocht u verdere ondersteuning wensen bij het organiseren van een project ouderenadvisering dan kunt u terecht bij: Hans Hoogenbosch hobalis@casema.nl tel Hans Melief hans.melief@kbo-pcob.nl tel