BELEIDSNOTA CIVIELE KUNSTWERKEN

Transcriptie

1 BELEIDSNOTA CIVIELE KUNSTWERKEN

2 Beleidsnota Civiele Kunstwerken

3 Verantwoording Titel: Beleidsnota Civiele Kunstwerken Subtitel: Een vaste verbinding Versie: Concept Datum: 25 mei 2016 Beleidsnota Civiele Kunstwerken

5 Voorwoord De gemeente Uden is naast eigenaar van meer recentere civiele kunstwerken (bruggen, tunnels, steigers etc), ook eigenaar van een groot aantal civiele kunstwerken uit de vorige eeuw welke aanlopen tegen het moment van vervanging. In het Burgerlijk Wetboek is de aansprakelijkheid van beheerders van openbare voorzieningen voor schade van burgers geregeld. De centrale gedachte is dat de beheerder verantwoordelijk is voor het uitvoeren van voldoende onderhoud. Daarbij is hij bij geschillen verplicht aan te tonen dat inspectie en onderhoud met optimale zorg zijn uitgevoerd. Om aan deze zorgplicht te voldoen, is de beleidsnota civiele kunstwerken opgesteld. In deze beleidsnota civiele kunstwerken wordt omschreven hoe de gemeente Uden de komende jaren om zal gaan met haar zorgplicht. De gemeente Uden heeft ruim 61 civiele kunstwerken in beheer, variërend van kleine voetgangersbruggen tot aan fietstunnels en betonnen civiele kunstwerken. De totale vervangingswaarde van alle civiele kunstwerken in eigendom wordt geraamd op Beleidsnota Civiele Kunstwerken

7 Samenvatting Dit beleidsplan geeft een overzicht van het huidige areaal civiele kunstwerken binnen de gemeente Uden. Onder de civiele kunstwerken worden gerekend houten bruggen, betonnen bruggen, stalen bruggen, fietstunnels, autotunnels, steigers e.d. In totaal bestaat het areaal binnen de gemeente Uden uit 61 civiele kunstwerken. Deze civiele kunstwerken zijn in onderhoud bij onze gemeente. Door middel van inspecties is de onderhoudsstaat inzichtelijk gemaakt. De gemeente moet kunnen aantonen dat ze haar wettelijk toebedeelde zorgplicht uitvoert. Onder deze verantwoordelijkheid valt ook het uitvoeren van voldoende inspecties en het inzichtelijk maken van de constructieve staat van de bruggen. Omdat de civiele kunstwerken een kapitaal van circa vertegenwoordigen dient volgens het BBV (Besluit Begroting Verantwoording) een beleidsplan opgesteld te worden. De gemeente Uden heeft, met het instellen van het onderhoudsfonds civiele kunstwerken in 2015, als doelstelling gesteld dat alle bestaande civiele kunstwerken moeten voldoen aan een basis kwaliteitsniveau (B) en dat de noodzakelijke informatie over de civiele kunstwerken terug te vinden is in een beheersysteem. Kijkend naar de door de gemeente Uden geformuleerde doelstelling en visie is er in de begroting, voor het cyclisch en eenmalig onderhoud is structureel een bedrag nodig van circa Jaarlijks wordt er gedoteerd aan het onderhoudsfonds civiele kunstwerken. Wat zou betekenen dat we jaarlijks tekort zouden komen om alle civiele kunstwerken op kwaliteitsniveau B te houden. Echter liggen er in de parken een aantal houten bruggen waarvoor kwaliteitsniveau C is bepaald, deze kwaliteitsniveaus zijn vastgesteld in de Nota Openbare Ruimte. Een lager kwaliteitsniveau betekent automatisch ook een lager benodigd budget voor het onderhoud. Hierdoor verwachten wij dat het budget, ondanks het tekort, voldoende is om de afgesproken niveaus per gebied te handhaven. Tevens wordt geadviseerd om de komende jaren rekening te houden met benodigde vervangingen. Dit budget is niet gereserveerd en dient met behulp van offertes te worden aangevraagd. Vanuit het beheersysteem Nevi Pro staan acht civiele kunstwerken op de planning om vervangen te worden tot en met 2025 voor een geraamd bedrag van Voor de komende begrotingsperiode zal geen extra budget nodig zijn voor het onderhoud aan de civieltechnische kunstwerken dan nu is begroot. Natuurlijk zullen areaaluitbreidingen en de daarbij behorende onderhoudskosten worden toegevoegd aan de voorziening middels de offerte areaaluitbreiding. Afhankelijk van kwaliteitskeuzes, in de nota openbare ruimte, kunnen er na 2020 wijzigingen optreden in de voeding aan het onderhoudsfonds civiele kunstwerken. De eventuele wijzigingen zullen op dat moment opnieuw moeten worden doorgerekend. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

9 Inhoud Voorwoord... 5 Samenvatting Inleiding Aanleiding Probleemstelling Leeswijzer Algemeen Wet- en regelgeving Gemeentelijke kaders Visie Duurzaamheid in beheer en onderhoud Huidige situatie Omvang van areaal Vervangingswaarde Staat van onderhoud Constructieve veiligheid Huidige situatie van de organisatie Conclusie huidige situatie civiele kunstwerken Gewenst onderhoudsniveau Geadviseerd onderhoudsniveau Toelichting op de diverse soorten onderhoud Vervangingen Gewenste situatie van de organisatie Bijlage 1: Overzichtstekening Civiele Kunstwerken Bijlage 2: Handreiking constructieve veiligheid van bestaande bruggen en viaducten Beleidsnota Civiele Kunstwerken

11 1. Inleiding In de begroting met betrekking tot de civiele kunstwerken wordt uitgegaan dat alle bestaande civiele kunstwerken moeten voldoen aan een basis onderhoudsniveau (B). In de Nota Openbare Ruimte zijn echter diverse kwaliteitsbeelden vastgesteld voor de diverse gebieden. Dit betekent dat de civiele kunstwerken ook aan verschillende kwaliteitsbeelden moeten voldoen, variërend tussen B en C. Voor nieuwe civiele kunstwerken worden ontwerp- en onderhoudsafspraken gemaakt en voor reeds bestaande kunstwerken worden onderhoudsafspraken opgesteld. De ontwerpafspraken worden opgenomen in de in ontwikkeling zijnde Standaard Programma van Eisen (PvE) voor de Gemeente Uden. Afbeelding 1.1 onderaanzicht brug de Corridor 1.1 Aanleiding In de gemeente Uden liggen 61 civiele kunstwerken. Hiervoor heeft de gemeente de zorgplicht. Deze civiele kunstwerken vertegenwoordigen een waarde van circa Met ingang van 2012 geldt een nieuwe norm om de verkeersbelasting te toetsen van civiele kunstwerken. Voor elk kunstwerk moet dit inzichtelijk worden gemaakt op basis van bestaande tekeningen en brondocumenten, deze zijn echter beperkt aanwezig binnen de gemeente. Daarnaast dient volgens het BBV (Besluit Begroting Verantwoording) de begroting van de gemeente onderbouwd te worden door een beleidsplan. Door in dit beleidsplan keuzes voor te leggen en uit te werken, krijgt de gemeente Uden meer inzicht in de financiën die gemoeid zijn bij het areaal bruggen. Kortom beleid op het beheer en onderhoud van civiele kunstwerken in de gemeente Uden is noodzakelijk. Het is van belang handvatten te hebben voor het juist voeren van consistent beleid. In deze eerste beleidsnota zijn beleidsdoelstellingen vertaald naar kwalitatieve doelstellingen waarna een gewenst onderhoudsniveau wordt voorgesteld. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

12 1.2 Probleemstelling Het onderhoud van de civiele kunstwerken gaat verder dan het opzetten van een beheer en onderhoudsprogramma. Binnen de gemeente Uden is beleid op het gebied van civiele kunstwerken nodig om de vertaling te maken tussen de Nota Openbare Ruimte en het daadwerkelijk beheer en onderhoud van de civiele kunstwerken. Met dit beleid kunnen risico s inzichtelijk worden gemaakt en deze risico s kunnen vervolgens worden weggenomen of beperkt, dit doen we met behulp van de beheerscenario s. 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt aangegeven wat bijvoorbeeld de kaders voor het nieuwe beleid zijn en wordt tevens een visie voor de toekomst beschreven. Daarnaast wordt er uitleg gegeven over de verschillende beheerniveaus. Hoofdstuk 3 beschrijft de huidige situatie. Tenslotte wordt in hoofdstuk 4 het gewenste onderhoudsniveau beschreven. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

13 2. Algemeen De VROM-Inspectie, ministerie van infrastructuur en milieu, heeft begin 2011 een brandbrief gestuurd aan beheerders van civiele kunstwerken, hiermee geven zij aan dat overheden gematigd omgaan met het in standhouden van de kunstwerken. De inspectie is bezorgd over de borging van de constructieve veiligheid van bestaande bruggen en viaducten. 2.1 Wet- en regelgeving Het gemeentebestuur draagt als eigenaar en beheerder van objecten in de openbare ruimte, waaronder de kunstwerken, de bestuurlijke en civielrechtelijke verantwoordelijkheid voor de staat waarin de kapitaalgoederen zich bevinden. Voldoet het gemeentebestuur niet aan de daaruit voortvloeiende zorgplicht voor de instandhouding van de voorzieningen, dan kan zij op grond van het Burgerlijk Wetboek aansprakelijk worden gesteld voor eventuele daaruit voortvloeiende schade. De wegenwet beschrijft in haar eerste artikel dat bruggen behoren tot het wegennet en daarmee in stand moeten worden gehouden. Figuur 2.1 bevat een overzicht van vigerende wetgeving waaruit verplichtingen kunnen voortvloeien voor civiele kunstwerken. Wet/Beleid/Norm AMvB/Beleid Beheer en Onderhoud Overheid Wegenwet Verplichting tot onderhoud Woningwet Bouwbesluit 2012 Voorschriften gezondheid, constructieve veiligheid etc. Wet Geluidhinder Overlast d.m.v. trillingen Waterwet* Lozingenbesluit Wvo vaste objecten Milieumaatregelen Activiteitenbesluit Regulering van lozen afvalstoffen Besluit lozen buiten inrichtingen Regulering van lozen vervuild water Burgerlijk Wetboek Verplichting tot beheer openbare ruimte Gemeentewet Besluit Begroting en Verplichting tot beheer kapitaalgoederen Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) 2003 Uden Beleid Duurzaamheidsplan Duurzaam inrichten en duurzaam inkopen Normen Normen ISO, NEN (8700/8701), CUR Figuur 2.1 Overzicht wettelijke-, beleidsmatige- en normstellende kaders. In het operationeel plan zijn de kaders inhoudelijk verder beschreven. *Waterwet In 2008 zijn diverse water- en milieu wetten samengevoegd in de Waterwet. Op basis daarvan beschikt de gemeente over een Watervergunning om onderhoud aan de civiele kunstwerken te mogen uitvoeren. In tegenstelling tot voorgaande jaren worden aannemers verplicht gesteld om de milieumaatregelen uit te voeren. Als gevolg hiervan nemen de uitvoeringskosten toe. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

14 2.2 Gemeentelijke kaders De Nota Openbare Ruimte dient als handvat voor zowel de ontwerper als de beheerder om tot een functionele, duurzaam beheerbare en kenmerkende buitenruimte te komen. In de nota is dit vorm gegeven door een beschrijving van de kwaliteiten van de openbare ruimte te maken, gerangschikt naar typologie. Voor Uden zijn vier kwaliteitsniveaus aangegeven, te weten: A. Goed Mooi, comfortabel, goed verzorgd tot zeer verzorgde staat met enige schade. B. Voldoende Functioneel, verzorgd tot goed verzorgde staat, klein onderhoud is nodig. C. Matig Sober, doelmatig, onrustig beeld, enig vorm van hinder, niet onveilig, waarbij groot onderhoud nodig is. C-. Onvoldoende Minimale ingrepen ter voorkoming van kapitaalvernietiging, functieverlies, juridische aansprakelijkheid, waar een natuurlijk/ecologische staat is gewenst. 2.3 Visie Het efficiënt organiseren van het beheer- en onderhoudsproces voor civiele kunstwerken, waarbij op een duurzame wijze te allen tijde continue veiligheid wordt gewaarborgd voor de gebruiker. Naast de gebruikers veiligheid moet ook de constructieve veiligheid gewaarborgd zijn. Dit wordt bereikt door de constructieve veiligheid van de civiele kunstwerken, welke worden gebruikt door gemotoriseerd verkeer, te bepalen aan de hand van reeds aanwezige gegevens en metingen ter plaatse. Deze werkzaamheden zijn vorig jaar uitgevoerd. Het data beheer is nog niet compleet op orde, er zijn bijna geen gegevens beschikbaar uit het verleden. Voor het einde van 2016 willen we de data m.b.t. de civiele kunstwerken zo ver mogelijk op orde hebben. 2.4 Duurzaamheid in beheer en onderhoud Op het gebied van duurzaamheid heeft de gemeente een brede visie, de gemeente Uden wil koploper zijn in duurzaamheid De duurzaamheidsagenda beschrijft doelen waarmee de gemeente gezamenlijk werkt met burgers en bedrijven aan een duurzame toekomst. Een belangrijke doelstelling is het duurzaam inkopen, wat behoort onder de kop MVO. Overstappen op het gebruik van cradle to cradle en biobased producten, zodat in % van de gebruikte materialen cradle to cradle of biobased is. Bij vervanging zullen we daarom gebruik gaan maken van bruggen gemaakt van composiet. Dit materiaal kent op het gebied van duurzaamheid twee aspecten: lange levensduur zonder noemenswaardig onderhoud (en composieten rotten en roesten niet) en lage milieu-impact. Composiet bruggen scoren circa 2x beter dan beton en staal wat broeikasgasemissie en klimaatverandering aangaat. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

15 3. Huidige situatie Wij, de gemeente Uden, beheren 61 civiele kunstwerken, zie figuur 3.1. Naarmate de gemeente verder ontwikkeld groeit het areaal. Het huidige areaal bestaat uit: Betonnen bruggen; Stalen bruggen; Houten bruggen; Steigers/vlonders/trappen; Auto- en fietstunnels. Figuur 3.1 Areaal civiele kunstwerken 3.1 Omvang van areaal Vanaf 2013 zijn steigers opgenomen als civiel kunstwerk vanwege de zekerheid dat deze als kunstwerken regelmatig worden geïnspecteerd en zo benodigd onderhoud wordt ingepland en uitgevoerd. In figuur 3.2 is een overzicht met te beheren kunstwerken weergegeven. In bijlage I is een overzichtstekening met de civiele kunstwerken toegevoegd. De gemeente beheert ook kunstwerken waarvan zij geen eigenaar is, daarvoor zijn met verschillende partijen afspraken gemaakt. De gemeente heeft onderhoudsafspraken met: Provincie Noord-Brabant; Rijkswaterstaat. Type civiel kunstwerk Eigendom/Beheer Beheer Betonnen brug 15 Houten brug 20 Stalen brug 6* Fietstunnel 8 Autotunnel 1 Steiger/vlonder/trap 11 Totaal 52 9 Figuur 3.2 Te beheren civiele kunstwerken * Waarvan één brug bij de Knokerdweg eigendom 50% Uden en 50% Veghel. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

16 3.2 Vervangingswaarde De totale vervangingswaarde van alle civiele kunstwerken in eigendom wordt geraamd op Op korte termijn moeten verschillende civiele kunstwerken worden vervangen. Deze zijn verouderd en/of verkeren in een slechte staat. Figuur 3.3 geeft een overzicht tot Civiel Kunstwerken Periode Kosten Vervanging 8 kunstwerken Vervanging 4 kunstwerken Figuur 3.3 Vervangingen civiele kunstwerken 3.3 Staat van onderhoud Onderhoud aan civiele kunstwerken wordt gepleegd op basis van de staat waarin het kunstwerk zich bevindt. Om het huidige onderhoudsniveau van de civiele kunstwerken te kunnen beoordelen wordt er naar verschillende onderwerpen gekeken. Deze onderwerpen zijn: constructieve veiligheid, gebruikers veiligheid, klein onderhoud, uitstraling en data beheer. In figuur 3.4 kan worden geconstateerd dat het onderhoudsniveau voor de civiele kunstwerken gemiddeld genomen ruim voldoende is. Dit gebaseerd op de laatste inspecties van 2013 door Nebest Adviesgroep op het areaal in eigendom. De auto- en fietstunnels welke de gemeente beheert voor de Provincie of het Rijk zijn niet geïnspecteerd. Bij de volgende inspectieronde in 2018 zullen deze ook worden meegenomen. Onderhoudsniveau areaal Slecht Matig Voldoende Goed Goed Voldoende Matig Slecht Aantal Figuur 3.4 Onderhoudsniveau areaal civiele kunstwerken (op basis van de inspecties 2013 door Nebest Adviesgroep) De civiele kunstwerken verkeren over het algemeen in een ruim voldoende staat. Daarmee voldoen de kunstwerken constructief gezien aan de wettelijke kaders, uitgesloten zijn onderdelen zoals leuningen, dekdelen, aansluiting van verharding en databeheer. De kunstwerken vanaf aanlegjaar 2000 ondervinden in relatie tot het onderhoud geen problemen. Het zijn vooral de houten kunstwerken uit de vorige eeuw die een matige tot Beleidsnota Civiele Kunstwerken

17 slechtere staat van onderhoud kennen. Daarnaast heeft een aantal kunstwerken een achterstand op het gebied van klein onderhoud en de uitstraling (schoon/vies). 3.4 Constructieve veiligheid Het wordt voor gemeenten steeds belangrijker om het beheer en onderhoud van bruggen op een goede en verantwoordelijke manier in te vullen. Dit houdt onder andere in dat de constructieve veiligheid van de bruggen aantoonbaar en inzichtelijk moet zijn en dat dit door goed beheer wordt geborgd. Wij hebben enkele grotere bruggen waarvan de draagkracht (toelaatbare verkeersbelasting) niet bekend is. Nebest heeft voor deze tien bruggen de constructieve veiligheid onderzocht door de toelaatbare verkeersbelasting volgens de huidige norm te onderzoeken. In figuur 3.5 zijn de betreffende bruggen weergegeven en de toelaatbare verkeersbelasting volgens berekeningen. Brug Naam Type Bouwjaar Toelaatbare vrachtwagen Voertuigmassa Aslast [ton] 01 Derptweg Brug, beton Broekstraat Brug, beton Beemdenweg Brug, beton Egelweg Brug, voorgespannen beton 1985 Geen beperking nodig 05 De Corridor Brug, beton Onbekend Munterweg Brug, beton Torenweg Brug, beton A Wilsfoort (rijbaan) Brug, beton Geen 08B Wilsfoort (fietspad) Brug, beton 1960 Geen beperking nodig 11 Nonnenveld Duiker, beton Onbekend Geen beperking nodig Figuur 3.5 Tien bruggen Uden 3.5 Huidige situatie van de organisatie Personeel De beheerder van civiele kunstwerken is tevens beheerder van de wegen en de openbare verlichting. De beleidsadviseur is ook adviseur voor wegen en openbare verlichting. Daarnaast wordt meer gestuurd op samenwerking met het team uitvoering en de andere eigenaren van de civiele kunstwerken, in ons geval Rijkswaterstaat en Provincie Noord Brabant. Betrokkenheid in het voortraject bij de ontwikkeling van civiele kunstwerken resulteert in lagere onderhoudskosten voor de gemeente. Data Het tot op heden gebruikt beheersysteem is Nevi Pro, dit systeem is gratis. Het systeem voldoet om de kunstwerken op een pragmatische wijze te onderhouden. Buiten de gemeentelijke organisatie vinden ontwikkelingen plaats op het gebied van de basisregistraties. Vanuit de overheid wordt gestuurd om op uniforme wijze publieke informatie te registreren. Voor lokale overheden betekent dit een verplichting voor het omgaan met bepaalde data. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

18 Met betrekking tot civiele kunstwerken is de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT), de opvolger van de GBKN, van belang. Recent is Uden aangesloten op de landelijke voorziening van de BGT, nu kan de geometrische informatie van een kunstwerk ook worden opgenomen in het kader van goed databeheer. Het beheerpakket Nevi Pro voorziet hierin geen koppeling. 3.6 Conclusie huidige situatie civiele kunstwerken De civiele kunstwerken verkeren over het algemeen in een ruim voldoende staat, 46 in een goede tot voldoende staat en 6 in onvoldoende tot slechte staat. Bij de score goede tot voldoende zijn de constructieve veiligheid en de gebruikersveiligheid in orde. Met name de 6 civiele kunstwerken in een onvoldoende tot slechte staat vormen een potentieel risico in relatie tot de wettelijke zorgplicht. Het bovenstaande kan leiden tot een tegenstelling met wat de gemeente in haar Nota Openbare Ruimte heeft verwoord, namelijk dat alle civiele kunstwerken moeten voldoen aan onderhoudsniveau B en C. Ondanks dat de constructieve veiligheid op orde is heeft Nebest het afgelopen jaar gekeken naar de verkeersklasse van de betonnen kunstwerken waarop autoverkeer aanwezig is. Op welke verkeersklasse is het civiele kunstwerk berekend (zie bijlage 2: Handreiking constructieve veiligheid van bestaande bruggen en viaducten). Het advies van Nebest is om de beperkingen, zie figuur 3.3, middels bebording aan te geven aan zowel het begin van de weg als voor- en na de brug zelf. Deze werkzaamheden zullen dit jaar worden uitgevoerd. Daarnaast moet er op het gebied van personeel rekening worden gehouden met het jaarlijks uitvoeren van werkzaamheden voor de discipline civiele kunstwerken. Teven moet het data beheer nog beter op orde worden gebracht. Afbeelding 3.1 Vlonder Mottoen Beleidsnota Civiele Kunstwerken

19 4. Gewenst onderhoudsniveau In de visie wordt ingezet op efficiënt en duurzaam beheer en onderhoud. Met behulp van een keuze in beheerscenario wordt het onderhoudsniveau aan de civiele kunstwerken bepaald. De staat waarin civiele kunstwerken verkeren in de gemeente Uden is uiteenlopend, van onvoldoende tot goed. Onderhoud kan worden gepleegd op vier niveaus: C- (onvoldoende); C (Matig); B (Voldoende); A (Goed). Niveau C- (onvoldoende) Kunstwerken voldoen niet aan de wettelijke kaders in deze staat van onderhoud. De kans op aansprakelijkheid op ongevallen is aanwezig, waarvoor aansprakelijkheid bestaat op grond van de zorgplicht van de gemeente voor de staat van de civiele kunstwerken. Om ongevallen te voorkomen kan het zijn dat civiele kunstwerken moeten worden afgesloten voor publieke toegang. Dit betreft het minimale onderhoudsniveau waarmee de algemene kwaliteit niet wordt verbeterd, maar slechts gedeeltelijk in stand wordt gehouden. Voorbeeldfoto s Kunstwerk 25. Krombos Kunstwerk 38. Kabouterpad Niveau C (matig) Kunstwerken voldoen constructief gezien aan de wettelijke kaders. Uitgesloten zijn de onderdelen zoals leuningen, dekdelen en aansluiting van het brugdek op de verharding. Het noodzakelijke onderhoud ten behoeve van de constructieve veiligheid en onderhoud ten behoeve van de gebruikersveiligheid wordt uitgevoerd. De kans dat de gemeente aansprakelijk wordt gesteld bij een ongeval blijft aanwezig. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

20 Voorbeeldfoto s Kunstwerk 18. Sportpark Kunstwerk B. Vlonder Krombos Niveau B (voldoende) Kunstwerken voldoen geheel aan de wettelijke kaders, daarnaast worden kunstwerken gereinigd en vinden geringe werkzaamheden plaats t.a.v. de uitstraling. Met dit brede programma wordt een stijgende lijn aangebracht in de algemene kwaliteit van de kunstwerken. De kans op ongevallen met daaruit voortvloeiende aansprakelijkheidstellingen neemt aanzienlijk af voor de gemeente. Het voordeel is het uitblijven van meerkosten op een later tijdstip als onderhoudswerkzaamheden nu plaats vinden. De werkzaamheden verschuiven van reactief naar preventief. Voorbeeldfoto s Kunstwerk 1. Derptweg Kunstwerk 27. Muffelke Niveau A (goed) Kunstwerken voldoen geheel aan de wettelijke kaders. Daarnaast worden alle kunstwerken om de twee jaar gereinigd, vinden alle benodigde inspecties plaats en worden de civiele kunstwerken voor het zicht op orde opgehouden. De kans op ongevallen met daaruit voortvloeiende aansprakelijkheidstellingen voor de gemeente is klein door de goede staat van onderhoud. Tevens wordt aandacht besteed aan het kiezen voor materialen met een inpassende omgevingskwaliteit. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

21 Voorbeeldfoto s Kunstwerk 14. Wijsthoekbrug Kunstwerk 20. Morgenweg/Muntmeester Zoals in hoofdstuk 3 omschreven is beheerscenario A (goed onderhoud) het optimale scenario, hierbij zijn alle voorziene onderhoudsacties opgenomen. Bij beheerscenario B (voldoende onderhoud) zijn concessies gedaan ten aanzien van het onderhoud maar wordt een functioneel niveau bereikt. De beheerder accepteert hierbij dat de uitstraling van de civiele kunstwerken en het databeheer op een lager peil komt te liggen. Bij beheerscenario C (matig onderhoud) worden tevens geen onderhoudsacties opgenomen ten aanzien van het onderhouden van onderdelen van civiele kunstwerken. In plaats hiervan worden de betreffende onderdelen alleen periodiek vervangen. De beheerder accepteert hierbij dat aan de uitstraling en aan de duurzaamheid van de civiele kunstwerken niet meer voldaan kan worden. Kwaliteitsniveau C- wordt verder niet in beschouwing genomen, omdat dit uiteindelijk leidt tot kapitaalvernietiging. 4.1 Geadviseerd onderhoudsniveau Geadviseerd wordt om beheerscenario B voldoende onderhoud toe te passen, zodat de kunstwerken op een gemiddeld genomen voldoende niveau (B) blijven, zie figuur 4.1. Dit komt voor een groot deel overeen met het gedachtegoed uit de Nota Openbare Ruimte, waarin alle grote betonnen bruggen, en dus kapitaalintensief, in de hoofdstructuur liggen en dus onderhouden moeten worden op kwaliteitsniveau B. Veel houten bruggen, die minder kapitaalintensief zijn, liggen in de parken en dienen te worden onderhouden op kwaliteitsniveau C. Omschrijving werkzaamheden Huidig budget Beheerscenario Kwaliteitsniveau A Goed onderhoud Beheerscenario Kwaliteitsniveau B Voldoende onderhoud Beheerscenario Kwaliteitsniveau C Matig onderhoud Onderhoud - Civiele kunstwerken Beheerovereenkomsten* Uren eigen personeel** Totaal * De kosten voor de beheerovereenkomsten zijn in elk beheerscenario even hoog, dit heeft te maken met de contractuele verplichtingen binnen de aanwezige overeenkomsten met de andere partijen. ** De kosten voor de uren voor het eigen personeel zijn in elk beheerscenario ongeveer even hoog, dit heeft te maken met de werkzaamheden die toch moeten worden uitgevoerd door de binnendienst en de buitendienst. Figuur 4.1 Keuze beheerscenario Beleidsnota Civiele Kunstwerken

22 Het exploitatiebudget ter grootte van (excl. uren vanuit algemeen beheer wegen en de beheerovereenkomsten) dat hiervoor beschikbaar was, was in dat geval niet toereikend. De kosten voor alleen het onderhoud aan de civiele kunstwerken op kwaliteitsniveau B bedraagt , zie figuur 4.1. De kapitaalswaarde van de civiele kunstwerken blijkt een goede meetwaarde voor de te verwachten jaarlijkse onderhoudskosten. In veel organisaties wordt namelijk het jaarlijkse onderhoudsbudget uitgedrukt als een percentage van de kapitaalswaarde van het areaal. Voor overeenkomstige arealen als dat van Uden wordt een percentage van 1,0 1,8% aangehouden. Hiermee kan het budget worden vergeleken met andere organisaties. De totale kapitaalswaarde van alle civiele kunstwerken, 61 stuks, bedraagt Voor de gemeente Uden betekent dit uitgaande van 1,4% van de totale kapitaalswaarde, dat het jaarlijks onderhoudsbudget overeenkomt met circa Dit komt ongeveer overeen met beheerscenario B voldoende onderhoud (excl. kosten uit de beheerovereenkomsten). 4.2 Toelichting op de diverse soorten onderhoud Het beheer en onderhoud kent verschillende fasen, namelijk: Klein onderhoud (verhelpen kleine gebreken) Cyclisch onderhoud (jaarlijks preventieve werkzaamheden) Groot onderhoud (wanneer een kunstwerk grootschalig wordt gerenoveerd) Eenmalig onderhoud (verhelpen grotere gebreken) Vervanging object (einde levensduur of herinrichting) Klein onderhoud Klein onderhoud is gericht op het borgen van de veiligheid en de aansluiting op de vereiste beeldkwaliteit. Het bevat naast het vaste onderhoud (reinigingsactiviteiten) het kleine variabele onderhoud. Hieronder wordt verstaan de toepassing van eenvoudige (handmatige) herstelmaatregelen, die regelmatig moeten gebeuren. Deze werkzaamheden worden uitbesteed. Deze maatregelen laten zich goed plannen. Het kostenpatroon van deze maatregelen is regelmatig en voorspelbaar. Hiervoor zijn nodig: Het uitvoeren van het in de meerjarenramingen opgenomen vast onderhoud, zoals plaatselijke reparaties aan brugdekken en leuningen ten gevolge van slijtage en gebruik, het reinigen van houten brugdekken, het aanhelen van de verharding bij de overgang weg/kunstwerk. Het uitvoeren van onderhoud naar aanleiding van de jaarlijkse schouw door de beheerder. Door het regelmatig uitvoeren van klein onderhoud kan het groot onderhoud worden uitgesteld zodat extra kosten en stremmingen van het verkeer worden beperkt. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

23 Groot onderhoud (cyclisch- en groot onderhoud) Groot en cyclisch onderhoud zijn gericht op het (langdurig) borgen van de functionaliteit van het kunstwerk. Het variabele onderhoud waarbij het object weer in optimale staat gebracht wordt door het uitvoeren van relatief zware onderhoudsmaatregelen. Met betrekking tot de ernst en de omvang van de defecten moet bij groot onderhoud worden afgewogen of herstel zinvol is en/of tot vervanging van de onderdelen moet worden overgegaan. Deze werkzaamheden worden uitbesteed. Deze maatregelen laten zich goed inplannen in het meerjarenplan. Het kostenpatroon is grillig. Hiervoor zijn nodig: Het laten uitvoeren van het in de meerjarenramingen opgenomen cyclisch onderhoud, zoals het vervangen van slijtlagen, betonherstel, grootschaliger houtrotherstel, conservering en dilatatievoegen. Het laten uitvoeren van grootschalige onderhoudswerkzaamheden die meerdere malen gedurende de levensduur van kunstwerken worden uitgevoerd. Eenmalig onderhoud Voor eenmalig onderhoud (bijvoorbeeld een gebroken plank van een leuning) zijn schaderegels opgesteld. De kosten voor dit herstel zijn eenmalig en komen na herstel niet meer terug in het systeem voor groot (cyclisch) onderhoud. Indien van toepassing zijn de schaderegels opgenomen bij het kunstwerk. Deze werkzaamheden worden uitbesteed. Vervanging object Vervangingen worden uitgevoerd als het betreffende kunstwerk niet meer door groot onderhoud in de gewenste conditie is te brengen of wanneer een functiewijziging wordt doorgevoerd. Vervangingen hebben dan ook geen betrekking op losse (sub)onderdelen (oplegging of verharding) maar op complete functionele delen, bijvoorbeeld het dek of het gehele kunstwerk. Deze werkzaamheden worden uitbesteed. Deze maatregelen laten zich goed plannen maar het kostenpatroon is grillig. Hiervoor is nodig: Het laten uitvoeren van de in de meerjarenplanning opgenomen vervangingen van de kunstwerken welke in de periode 2016 tot 2035 zijn gepland. 4.3 Vervangingen Acht civiele kunstwerken uit de jaren 80 van de vorige eeuw moeten de komende periode worden vervangen. De kunstwerken zijn verouderd en/of voldoen niet langer aan de gestelde (verkeers)functie. Indien civiele kunstwerken binnen een renovatieproject vallen wordt bekeken of het civiele kunstwerk moet worden onderhouden of vervangen. In tabel 4.4 staan de vervangingen aangegeven voor de komende periode en in tabel 4.5 voor de periode , hiervoor zal, indien nodig, een offerte worden ingediend voor de begroting van het volgende jaar, dit zijn de zogenoemde vervangingsinvesteringen. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

24 Periode Vanuit het beheersysteem Nevi Pro staan acht civiele kunstwerken op de planning om vervangen te worden tot en met 2025 voor een geraamd bedrag van In figuur 4.2 zijn geraamde bedragen opgenomen voor het vervangen van civiele kunstwerken. Het gaat om geraamde bedragen, de werkelijke kosten zijn afhankelijk van het type kunstwerk dat terug wordt geplaatst, de actuele marktprijzen, eventueel aan te brengen voorzieningen en de bijkomende kosten zoals projectkosten. Gezien het aantal te vervangen bruggen kan het tegelijkertijd vervangen de kosten reduceren. Civiel kunstwerk Vervangingsjaar Kosten 13. Morene Wijsthoek Slootbrug (nabij Lauwere) Drossaardbrug B. Krombos C. Haffel D. Haffel Stuwbrug Rattenbosweg Totaal Figuur 4.2 Vervangingen periode Periode Voor deze periode staan vier civiele kunstwerken op de planning om vervangen te worden voor een geraamd bedrag van Omdat wordt uitgegaan van de onderhoudsstaat van het kunstwerk is het lastig een gericht bedrag aan te geven. In het volgende beleids- en beheerplan civiele kunstwerken wordt de te treffen voorziening voor nader uitgewerkt. Civiel kunstwerk Vervangingsjaar Kosten E. Mottoen F. Mottoen Hupsel Muffelke Totaal Figuur 4.3 Vervangingen periode Gewenste situatie van de organisatie Personeel Figuur 4.4 geeft de raming weer van het aantal uren voor het beheer en onderhoud voor de komende tien jaar Hierbij is uitgegaan van de volgende uurtarieven: buitendienstmedewerker 56,00/uur en binnendienstmedewerker 89,00/uur. Beleidsnota Civiele Kunstwerken

25 Jaar Totaal Beheer (data) Onderhoud Adviseur 25% Groot onderhoud 100% klein onderhoud 100% groot onderhoud 75% Klein onderhoud (buitendienst) (binnendienst) (binnendienst) uur 101 uur 122 uur 12 uur uur 104 uur 127 uur 13 uur uur 107 uur 131 uur 13 uur uur 111 uur 136 uur 13 uur uur 114 uur 140 uur 14 uur uur 117 uur 145 uur 14 uur uur 121 uur 149 uur 15 uur uur 125 uur 154 uur 15 uur uur 129 uur 158 uur 15 uur uur 132 uur 163 uur 16 uur Figuur 4.4 Raming uren Data De civiele kunstwerken zullen worden beheerd in het nieuwe, integrale beheersysteem GBI 6 van Antea, welke gemeentebreed gekoppeld wordt om informatie te delen. Vanaf 1 januari 2016 zal de BGT in werking treden en moet het databeheerproces op orde zijn. Deze ontwikkeling gaat samen met de invoering van de BGT gemeentebreed. Samen met de disciplines groen en riolering en het Waterschap Aa en Maas moet er nog onderzocht worden of er nog meer objecten zijn, die gekwalificeerd kunnen worden als civiele kunstwerken en die vervolgens door de gemeente onderhouden moeten worden. Deze zullen dan vervolgens moeten worden toegevoegd binnen GBI 6. Tevens moet dan bekeken worden wie voor het object de onderhoudsgelden heeft. Is er geen budget aanwezig dan zal het object moeten worden opgevoerd als areaaluitbreiding. Investering Aanschaf beheersysteem GBI Onderhoudskosten beheersysteem* * de onderhoudskosten lopen door conform de duur van de overeenkomst (deze stoppen dus niet na 2018) Figuur 4.5 Overige investeringen Afbeelding 4.1 fietsbrug Lippstadtsingel Beleidsnota Civiele Kunstwerken

27 Bijlage 1: Overzichtstekening Civiele Kunstwerken Beleidsnota Civiele Kunstwerken