Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Transcriptie

1 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen Deze paragraaf geeft een dwarsdoorsnede van het onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen (gebouwen, wegen, riolering, etc.). Het beleidskader en de daaruit voortvloeiende financiële consequenties worden hier genoemd a Beheersystematiek Op gezette tijden worden er inspecties/inventarisaties uitgevoerd, op basis waarvan de onderhoudsplanning steeds wordt bijgesteld en geoptimaliseerd. De resultaten uit de inspecties/inventarisaties zijn gebruikt: als input voor het collegeprogramma en de daarin opgenomen ambities en afwegingen; voor aanpassingen in middelen (bijvoorbeeld voor speelvoorzieningen structurele beheer- en onderhoudsmiddelen); voor wijzigingen/bijstellingen in de bedrijfsvoering; voor structurering van het proces areaaluitbreidingen. Het te beheren areaal aan kapitaalgoederen in de openbare ruimte (zoals wegen, riolering, groen) is opgenomen in diverse beheersystemen. De leverancier van het huidige beheerpakket heeft besloten deze activiteiten gefaseerd af te bouwen. Het traject om een nieuw beheerpakket aan te schaffen is in gang gezet; de implementatie hiervan loopt door tot in Bij dit nieuwe pakket zal er veel aandacht zijn voor de integrale afstemming tussen de verschillende disciplines b Omvang van het te onderhouden areaal Om inzicht te bieden in de onderhoudsopgave van de gemeente wordt in tabel 14 aangegeven wat de omvang van het te onderhouden areaal en de bijbehorende financiële middelen zijn. Tabel 14 Bedragen x Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting 2016 Te onderhouden areaal in 2016 Onderhoud wegen Onderhoud van ca. 652 ha verharding Riolering Onderhoud van ca. 540 km riool Onderhoud van ca inspectieputten Schoonmaken van ca straatkolken Reinigen van ca. 100 km riool Vervangen van ca. 8,0 km riool Kunstwerken 37 beweegbare bruggen 485 vaste bruggen, tunnels, viaducten en steigers Water 13,6 km walmuren 27,6 km zware walbeschoeiing 55,1 km lichte walbeschoeiing 460 ha wateroppervlak (meren, kanalen en vaarten) 215 km (berm)sloot Groen

2 Te onderhouden areaal in 2016 Groene Ster (ca. 400 ha), Froskepôlle (ca. 13 ha), Lwd. Bos (ca. 110 ha), Hempenser Bos (110 ha), Diverse locaties bos voormalig Boarnsterhim (ca. 5 ha) Gras ca. 227 ha Gazons ca. 163 ha Beplanting ca. 117 ha Bomen ca Begroting 2014 Begroting 2015 Begroting 2016 Reiniging verhardingen Schoonhouden wegen en pleinen Onkruidbestrijding op ca. 258 ha Zwerfvuilbestrijding Zwerfvuilbestrijding op 356 ha Totaal Ten behoeve van een goed beheer van onze kapitaalgoederen zijn er voorzieningen ingesteld voor een aantal kapitaalgoederen. Te weten voor het oud Leeuwarder deel : verhardingen, civiele kunstwerken, openbare verlichting, speelvoorzieningen en waterwegen/baggeren. Hierdoor wordt er een betere meerjarige borging ingebouwd voor het beschikbaar houden van de noodzakelijke middelen voor het uitoefenen van goed rentmeesterschap op deze kapitaalgoederen. In het collegeprogramma zijn, naast de outsourcingsopgave, structurele bezuinigingen opgenomen van in 2016 en aanvullend in 2017 (i.c. duurzaam slimmer onderhoud). Met ingang van 2017 is de ombuiging dan Voormalig Boarnsterhim (Noord) In het collegeprogramma zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor achterstallig onderhoud, zijnde 2 keer 1 mln incidenteel (2014 en 2015) en een bedrag van 2 maal (2016 en 2017) structureel voor instandhouding. Met ingang van 2017 is dan structureel beschikbaar. Daarnaast zijn vanuit voormalig Boarnsterhim voorzieningen overgekomen voor het wegwerken van achterstallig onderhoud aan verhardingen, waterwegen/baggeren, bruggen en oevers. Die inhaalslag wordt in 2016 en 2017 afgerond. Dit geldt bijvoorbeeld voor de renovatie van de drie bruggen te Wergea, de verhoging van de Sylsbrêge te Jirnsum en de aanpak van 6 andere bruggen. Verder wordt in 2016 aan het gehele areaal van bruggen qua achterstallig onderhoud gewerkt zoals het vervangen van dekken, leuningen, schilderwerk, etc. De harmonisatie van beleid t.a.v. beheer en onderhoud kapitaalgoederen is in 2014 en 2015 vormgegeven. Enerzijds ingegeven door een noodzakelijke harmonisatie als gevolg van de herindeling met Boarnsterhim, anderzijds ingegeven door de beschikbaarheid aan middelen voor alle kapitaalgoederen en de input hiervoor uit het collegeprogramma. Voor 2016 e.v. moeten op basis van deze gegevens keuzes worden gemaakt voor de te volgen beheer- en onderhoudsstrategie voor de komende jaren, om zo te komen tot de meest optimale inzet van middelen in relatie tot de toekomstige kwaliteit van de openbare ruimte en de hierin aanwezige kapitaalgoederen. Opties als risico gestuurd beheer c.q. onderhoud en/of gedifferentieerd onderhoud en areaalvermindering zijn hierbij de onderzochte mogelijkheden. De diverse onderdelen van de openbare ruimte worden onderhouden in overeenstemming met de vastgestelde kwaliteitsniveaus bij Beheer Openbare Ruimte (BOR) in Beeld. Vanaf 2006 vinden er op gezette tijden schouwrondes plaats om te kijken of de afgesproken kwaliteit ten aanzien van het verzorgende deel in de praktijk ook wordt gehaald. In het toegevoegde deel van Boarnsterhim is als 2

3 kwaliteitsniveau voor de gehele openbare ruimte basis afgesproken, dit wordt vooralsnog voortgezet c Wegen Het streefdoel om de staat van de verhardingen voor de gehele stad op kwaliteitsniveau basis te onderhouden conform kwaliteitskeuzes BOR in beeld geldt ook voor Het wegennet van de gemeente Leeuwarden omvat globaal 6,5 mln vierkante meter verharding. Onderhoud aan een dergelijk wegennetwerk vergt een gedegen meerjarenplanning. Het huidige beheersysteem XEIZ Wegen voorziet erin om een vijftal jaren vooruit te kijken wat betreft de uit te voeren werkzaamheden, waarbij de eerste twee jaren gedetailleerd kunnen worden vastgesteld. Op basis hiervan wordt jaarlijks de planning grotendeels vastgesteld bij de begroting. Dit betekent dat in het betreffende jaar slechts voor een klein deel kan worden ingesprongen op bijzondere situaties van schade, bijvoorbeeld als gevolg van vorst en gladheidsbestrijding. Het uitgangspunt is dat werk met werk moet worden gemaakt. Dit betekent dat in voorkomende gevallen diverse werkzaamheden worden gecombineerd. Zo worden bijvoorbeeld herinrichtingen van bepaalde straten zo mogelijk gecombineerd met de vervanging van de riolering. In de praktijk wordt dan bekeken hoe door verschuiving het meest efficiënt gewerkt kan worden. Daarnaast wordt ernaar gestreefd om zoveel mogelijk overlast te voorkomen (bijvoorbeeld het opbreken van meerdere straten in één wijk). Beleidskader: - Gemeentelijk Verkeers- en vervoersplan (GVVP) (2011) - Evaluatie BOR in Beeld (2009) 2.3.3d Riolering Eind 2014 is het verbrede Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) voor de gehele gemeente door de raad vastgesteld. Accenten in dit GRP zijn: het op een verantwoorde wijze scheiden van vuil en (relatief) schoon water, het zogenaamde afkoppelen ; aandacht voor de grondwaterproblematiek. Het GRP heeft een verbreding gekregen, omdat de gemeente via de Waterwet/wet gemeentelijke watertaken ook zorgplichten voor de behandeling van afstromend hemelwater en het (ondiepe) grondwater heeft gekregen. Ook moet, waar nodig, rekening gehouden worden met de Kader Richtlijn Water. Binnen het GRP is de vervanging en het onderhoud van de riolering geregeld. De eerstkomende jaren wordt er circa 8 km riolering per jaar vervangen. Door de civieltechnische werken en andere activiteiten in de openbare ruimte zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en in te plannen, wordt getracht de (verkeers-)overlast te beperken en de middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Dit houdt bijvoorbeeld in dat wegreconstructie- en rioleringswerkzaamheden voor zover mogelijk gecombineerd uitgevoerd worden. Soms leidt dit tot het doorschuiven of vervroegen van rioleringsprojecten. De gemeente Leeuwarden staat op basis van afspraken in het Nationaal Bestuursakkoord Water voor de opgave om kosten te besparen op de rioleringszorg. De Friese gemeenten hebben een bezuinigingsopgave (vanaf 2020) van 7,8 mln. Het Leeuwarder aandeel in deze opgave bedraagt 1,3 mln. De gewenste kostenbesparing wordt voor een groot deel behaald via bijstelling van het beleid. Door vervangingsinvesteringen niet te kapitaliseren, maar direct ten laste van de voorziening riolering te brengen, heeft de gemeente al een deel aan rentelasten vermeden. In het nieuwste GRP is dit al opgenomen. Door synergievoordelen op onderhoud en de toepassing van risico gestuurd rioolbeheer zijn verdere kostenbesparingen mogelijk. 3

4 Beleidskader: - Verbreed gemeentelijke rioleringsplan (2014) 2.3.3e Water, kademuren, bruggen e.d. De gemeente heeft een onderhoudsplicht om watergangen en -partijen te baggeren. Daarnaast kan sprake zijn van de noodzaak van saneringen als het gaat om vervuild slib. In de afgelopen periode zijn een aantal baggerprojecten uitgevoerd. Bij de vaststelling van het baggeruitvoeringsprogramma is afgesproken dat er voor de periode daarna duidelijkheid moest zijn over de overdracht c.q. de overname van het stedelijke waterbeheer door Wetterskip Fryslân. Na een moeizaam proces om te komen tot afstemming, zijn inmiddels de uitgangspunten voor overdracht bepaald. In 2015 zijn er afspraken gemaakt voor de komende periode. De daadwerkelijke overdracht van het beheer en (de kosten van) onderhoud van het stedelijk water naar Wetterskip Fryslân wordt in 2016 verwacht. Opgemerkt wordt dat in 2014 al de overdracht van het vaarwegbeheer naar de provincie Fryslân heeft plaats gevonden. Ook na de overdracht van vaarwegen en stedelijk water is, weliswaar veel minder dan nu het geval is, de gemeente nog verantwoordelijk voor het onderhoud (hekkelen en baggeren) van een aantal watergangen, zoals de binnenstadsgrachten, het Nieuwe Kanaal en bermsloten. Tot en met 2015 sluiten de beschikbare financiële middelen, zowel qua dagelijks beheer als baggerprogramma aan bij de onderhoudsverplichtingen van de gemeente Leeuwarden. Zodra de contouren van de overdracht Stedelijk water duidelijk zijn, kan een plan voor het structurele onderhoud van de resterende gemeentelijke watergangen worden gemaakt en kunnen de organisatorische en financiële consequenties duidelijk worden gemaakt van de beide overdrachten. Een keer in de 5 jaar vinden inspectierondes civieltechnische kunstwerken plaats, waarbij de kunstwerken op technische staat, veiligheid en visuele aspecten worden gecontroleerd. Een globale inspectieronde van alle 565 vaste civieltechnische kunstwerken (bruggen, walmuren en beschoeiingen, steigers, duikers etc.) heeft eind 2014 plaatsgevonden. Hierdoor is inzicht verkregen in de algemene staat van deze kunstwerken. Als er tekortkomingen worden vastgesteld, volgt zo nodig nog gedetailleerde onderzoeken. De consequenties van de inspecties worden vertaald naar een meerjarenplanning met uitvoeringsmaatregelen, waarna ook de financiële gevolgen kunnen worden aangegeven. Voor de periode worden nu uitvoeringsprogramma s opgesteld voor bruggen en walmuren c.a., waarbij de eerder vermelde mogelijkheden van risico gestuurd beheer en gedifferentieerd onderhoud worden betrokken. De nieuw verschenen landelijke normen voor constructieve veiligheid bieden de mogelijkheid te differentiëren in de mate van constructieve veiligheid. De differentiatiemogelijkheid wordt bepaald door het wel of niet intensief gebruiken van een civiel kunstwerk. Er wordt nu gekeken in hoeverre deze norm inpasbaar is voor Leeuwarden met als doel middels conserverend onderhoud kosten te besparen f Groen Ten aanzien van het beheer van openbaar groen zijn eenmalige maatregelen of omvormingen voorgesteld. De groenwerkzaamheden vormen, naast andere bronnen, ook de input voor de integrale werkplanning van de verschillende onderdelen in de openbare ruimte. De organisatie is hierbij zodanig ingericht dat de werkzaamheden in het kader van buurtonderhoud en leefbaarheid in de bedrijfsvoering groen zijn geïntegreerd. De ombouw van groen richt zich vooral op verouderd groen, waarbij een beter aanzicht én goedkoper beheer wordt nagestreefd. Begin 2015 is het beleid Meer openbaar groen, minder regels gewijzigd vastgesteld door de raad. Met name het onderdeel compensatie/herplant bij kap van bomen is aangepast. Eind 2015 is c.q. wordt ook het beleid op het gebied van monumentale en waardevolle bomen geharmoniseerd met 4

5 het beleid in de voormalige gemeente Boarnsterhim. De financiële consequenties daarvan voor 2016 en daarna worden daarbij in beeld gebracht. De storm van 28 oktober 2013 heeft veel schade aangericht aan bomen (totale schade ca. 915 gevelde bomen). Op basis van een herplantplan zijn er middelen beschikbaar gesteld voor de vervanging. De uitvoering hiervan is gestart in 2015 en zal doorlopen tot in Dit gebeurt in afstemming met bewoners/wijken/buurten. In het collegeprogramma zijn middelen beschikbaar gesteld om de gifvrije heetwatermethode voor onkruidbestrijding toe te passen binnen het hele grondgebied. In het Leeuwarder deel was hier al een paar jaar ervaring mee opgedaan. Tot 1 januari 2014 werd in Boarnsterhim de DOB-methode gebruikt. Vanaf het voorjaar 2014 is de heetwatermethode ingezet voor het gehele grondgebied. Op basis van de resultaten van afgelopen jaar is er inmiddels een contract voor 4 jaar ( ) afgesloten met Fryslân Miljeu. In 2015 is een optimalisatie van het maaibeleid als pilot opgezet met daarnaast een harmonisatie met het beleid van de voormalige gemeente Boarnsterhim. Op basis van de resultaten van deze pilots zal het vervolg voor 2016 en daarna worden bepaald. Bij de uitvoering wordt eveneens gekeken naar samenwerkingsmogelijkheden met andere partijen. Met betrekking tot de burgerinitiatieven en bewonersbedrijven in relatie tot onderhoud wordt verwezen naar het onderdeel Beheer leefomgeving in het programma Fysiek. Relevante beleidsnota s: - Meer openbaar groen, minder regels (2011, 2015) - Evaluatie BOR in Beeld (2009) - Bomenbeleidsplan Bomen beheren met beleid (1999) 2.3.3g Gebouwen Er zijn ongeveer 210 objecten (exclusief onderwijs) in beheer en onderhoud. Hiervan is ongeveer m² voor eigen gebruik (Stadhuis, Stadskantoor, Historisch Centrum Leeuwarden, pand Groeneweg 3 Stadstoezicht). Voor eigen gebruik wordt bovendien nog ca m² van derden ingehuurd. Naast deze gebruiksobjecten worden ca. 90 kunstwerken verspreid over de gemeente beheerd en onderhouden. De objecten kunnen als volgt nader worden getypeerd: Tabel 15 Typering objecten Gemeentelijk Vastgoed (objecten die in gebruik zijn bij gemeentelijke organisatieonderdelen) Sociaal-cultureel Vastgoed (Buurthuizen, MFC, Harmonie e.d.) Kantoren/bedrijfspanden (Watercampus) 1 Woningen 18 Sport objecten (was- en kleedruimtes en sporthallen) 36 Gymzalen 25 Overige objecten 65 Totaal Van de genoemde objecten vallen er ca. 30 onder de categorie Rijks - of gemeentemonumenten. Het regulier onderhoud, zowel kleinschalig als grootschalig, wordt bepaald op basis van meerjaren onderhoudsplanning, gebaseerd op gebouwinspecties volgens de NEN 2767 systematiek. De eerste inspecties zijn eind 2008 uitgevoerd. In 2011 is, volgens de planning gestart met de herinspectie van 5

6 de gebouwen om de actuele onderhoudsstaat vast te leggen. Deze herinspectie wordt in 2016 voortgezet. De gebouwinspecties worden periodiek (eens per drie jaar) herhaald, zodat de onderhoudsbehoefte van de objecten wordt gecontroleerd en de meerjarenplanning wordt geactualiseerd naar de onderhoudsbehoefte van de vastgoedportefeuille. De verzamelde gegevens zijn ingevoerd in het beheersysteem, van waaruit meerjaren onderhoudsprogramma s (MJOP s) worden gegenereerd. Een MJOP is een hulpmiddel voor het bepalen van het uitvoeringsprogramma van het betreffende dienstjaar. 6