ADVIES. in het geding tussen: Mevrouw [verzoekster], wonende te [woonplaats],

Transcriptie

1 Geschil over verwijdering. Een leerling met een extra ondersteuningsbehoefte kan pas verwijderd worden als planmatig onderzoek is gedaan naar zijn ondersteuningsbehoefte en voor de school geen ondersteuningsmogelijkheden resteren. ADVIES in het geding tussen: Mevrouw [verzoekster], wonende te [woonplaats], en [het schoolbestuur], gevestigd te [vestigingsplaats], het bevoegd gezag van [de school], verweerder gemachtigde: mevrouw mr. C.A.C.M. van der Veeken 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Op 19 december 2018 heeft verzoekster aan de Landelijke Klachtencommissie een geschil voorgelegd over de voorgenomen beslissing van verweerder om [de leerling] te verwijderen van [de school]. Op 10 januari 2019 is het verzoek, in afstemming met verzoekster, doorgeleid als verzoekschrift naar de. Op 28 januari 2019 heeft verzoekster haar verzoekschrift aangevuld. Verweerster heeft op 28 januari 2019 een verweerschrift ingediend. De mondelinge behandeling van het geschil vond plaats op 14 februari 2019 te Utrecht. Verzoekster was ter zitting aanwezig, vergezeld door haar partner. Namens verweerder waren aanwezig: mevrouw [directeur van de school] en mevrouw [intern begeleider van de school]. [het samenwerkingsverband] werd ter zitting vertegenwoordigd door de heer [directeur]. 2. DE FEITEN 1. Verzoekster is de moeder van [de leerling]. [de leerling] is geboren op [geboortedatum] Zijn ouders zijn gescheiden in [de leerling] is in schooljaar 2016/2017 gestart in groep 1 van de school. In het schooljaar 2017/2018 gaat hij over naar groep 2, maar wordt hij in een andere groep geplaatst. 3. Op 19 september 2017 kent het samenwerkingsverband een arrangement ondersteuning van de school toe. Op 21 november 2017 eindigt deze begeleiding. 4. Vanaf januari 2018 werkt de school met een beloningssysteem voor [de leerling]. 5. [de leerling] is in het schooljaar 2018/2019 gestart in groep / advies d.d. 11 maart 2019 pagina 1 van 6

2 6. Vanaf september 2018 is een kinderpsycholoog van [de so-instelling] betrokken bij de ontwikkeling van [de leerling]. De school heeft een ontwikkelingsperspectief plan (opp) voor [de leerling] opgesteld voor de periode augustus 2018 t/m december De jeugdpsycholoog heeft op 12 november 2018 per een observatieverslag gestuurd naar verzoekster, de jeugdbescherming en de school. Daarin staan aandachtspunten en afspraken die kunnen leiden tot het verbeteren van het gedrag van [de leerling]. Op 26 november 2018 laat de intern begeleider per aan verzoekster weten dat [de leerling] is aangemeld voor Sova training. Begin december 2018 wordt opnieuw een begeleider ingezet op school. Een orthopedagoog van het samenwerkingsverband doet een observatie in de klas naar het gedrag van [de leerling]. 8. Op 20 december 2018 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen verweerster, verzoekster en haar partner. In dit gesprek worden het opp en het protocol grensoverschrijdend gedrag besproken 9. Op 8 januari 2019 vindt een vervolggesprek plaats tussen verzoekster en verweerster. In dit overleg stelt verweerder dat een andere school mogelijk beter kan voorzien in de ondersteuningsbehoeften van [de leerling]. Tegelijkertijd komt opnieuw het opp ter sprake. Verzoekster ondertekent het opp niet. Er wordt een afspraak gemaakt voor 15 januari 2019 om het opp opnieuw te bespreken in aanwezigheid van het samenwerkingsverband. 10. Verzoekster zegt deze afspraak op 14 januari 2019 per bericht af, waarop verweerster per direct een toelaatbaarheidsverklaring speciaal onderwijs (tlv-so) aanvraagt bij het samenwerkingsverband voor cluster-4. Verzoekster wordt uitgenodigd om de tlv-aanvraag op 21 januari 2019 met verweerster te bespreken. 3. STANDPUNTEN VAN PARTIJEN Standpunt verzoekster [de leerling] heeft een zware periode gehad. Zijn ouders zijn gescheiden en [de leerling] heeft een emotie-regulatieprobleem omdat hij is mishandeld door vader. De jeugdbescherming is betrokken bij het gezin en [de leerling] krijgt begeleiding van een kinderpsycholoog. De kinderpsycholoog heeft geen stoornis bij [de leerling] geconstateerd. Wel is hij pril in zijn sociaal-emotionele ontwikkeling en heeft hij een hoge verwerkingssnelheid in relatie tot zijn werkgeheugen. School doet niets met deze informatie omdat zij de kinderpsycholoog niet objectief vindt. School onderzoekt niet wat de ondersteuningsbehoefte van [de leerling] is en biedt hem geen passende begeleiding. Na het eerste schooljaar is hij in een andere kleutergroep geplaatst en daardoor weggehaald bij vriendjes uit zijn klas. Hij heeft dit als een straf ervaren. De school heeft twee keer een uitvoeringsoverleg gevoerd met verzoekster en de jeugdbescherming maar is nadien niet meer aanwezig bij deze gesprekken. De school werkt met een beloningssysteem voor [de leerling]. Dit systeem is niet passend voor hem omdat het betekent dat [de leerling] met regelmaat naar een time-out wordt gestuurd. [de leerling] geeft thuis aan bang te zijn voor de straf die hij op school krijgt. Ook ervaart [de leerling] dat hij wordt gepest op school. School heeft dit ingezette beloningssysteem en een observatie die is gedaan door een orthopedagoog van het samenwerkingsverband niet voorafgaand met / advies d.d. 11 maart 2019 pagina 2 van 6

3 verzoekster en andere betrokken professionals afgestemd en geëvalueerd. In december 2018 heeft de school een opp aan verzoekster voorgelegd waarover alvorens geen op overeenstemming gericht overleg is gevoerd. [de leerling] staat tevens op de wachtlijst voor de training Samen Sterk van [de so-instelling]. Desondanks spreekt de school slechts korte tijd daarna, in gesprekken op 8 januari en 21 januari 2019, over de aanvraag van een tlv voor speciaal onderwijs en het vinden van een andere onderwijsplek voor [de leerling]. Het is onbegrijpelijk dat school enerzijds een opp maakt en anderzijds het voornemen heeft om [de leerling] te verwijderen van school. School stelt onterecht dat het gedrag van [de leerling] onveilig is voor andere leerlingen. Dergelijke gedragsproblemen worden niet herkend in de thuissituatie en ook niet opgemerkt door ouders van vriendjes of op de voetbalclub. Buiten de school wordt juist positief gesproken over [de leerling]. Op school wordt [de leerling] anders behandeld dan de andere leerlingen. Voor andere relschoppers in de klas wordt geen uitgebreide incidentenregistratie bijgehouden. De geregistreerde incidenten zijn bovendien overdreven. Ter zitting heeft verzoekster aangevoerd dat het voornemen om [de leerling] te verwijderen zou kunnen berusten op discriminatie vanwege zijn woonplaats en huidskleur. Standpunt verweerder De ondersteuningsbehoefte van [de leerling] is dusdanig intensief dat de school de benodigde ondersteuning niet kan bieden. Zijn impulsbeheersingsproblematiek speelt al vanaf groep 1. De ingezette ondersteuning door de jaren heen heeft geen structurele oplossing geboden. Er is voortdurend, zowel mondeling als schriftelijk contact geweest met verzoekster over de stand van zaken betreffende het gedrag en de ondersteuning van [de leerling] op school. Na het eerste schooljaar is [de leerling] in een andere groep geplaatst om hem een nieuwe start te bieden en het veiligheidsgevoel van leerlingen uit zijn voorgaande klas te herstellen. De school is op advies van het samenwerkingsverband gestart met een beloningssysteem. Dit leek aanvankelijk goed te werken, maar heeft uiteindelijk niet het gewenste resultaat opgeleverd. De school is twee keer bij de uitvoeringsoverleggen geweest tussen verzoekster en de jeugdbescherming. Omdat deze gesprekken veelal over de thuissituatie en minder over school gingen, had het voor de school geen prioriteit hierbij aanwezig te zijn. De jeugdbescherming, informeerde de school vervolgens per . Zowel de jeugdpsycholoog die betrokken is bij het gezin, als de orthopedagoog van het samenwerkingsverband zijn in de klas geweest voor een gedragsobservatie van [de leerling] en hebben de school adviezen gegeven. De school vraagt zich af of de jeugdpsycholoog objectief genoeg is, omdat zij zowel diagnosticus als behandelaar is van [de leerling]. School is gewend dat dit doorgaans aparte professionals zijn. School werkt met groepsplannen op basis van de programma s KIJK en ZIEN. De ondersteuningsbehoefte van [de leerling] is duidelijk voor de school. Hij heeft baat bij intensieve begeleiding, duidelijke verwachtingen, doelgericht werken, positieve feedback en nabijheid van de leerkracht. Uit ZIEN komt tevens naar voren dat [de leerling] zich gepest voelt. De ervaring van verweerster is dat [de leerling] niet gepest wordt, maar juist zelf uitdagend gedrag laat zien. Omwille van de privacy van andere leerlingen, is het niet geëigend de uitkomsten van KIJK en ZIEN te delen met ouders. De incidenten omtrent [de leerling] worden nauwkeurig bijgehouden in het / advies d.d. 11 maart 2019 pagina 3 van 6

4 leerlingdossier. Deze informatie is wel gedeeld met verzoekster. Wellicht hadden zaken beter aangepakt kunnen worden door eerder te werken met een opp. Echter, school heeft dit niet gedaan omdat [de so-instelling] adviseerde terughoudend om te gaan met [de leerling] vanwege de al ingezette (specialistische) hulpverlening. Sinds groep 3 zijn de problemen van [de leerling] verergerd. Daarom vraagt school in december 2018 aan het samenwerkingsverband om te onderzoeken welk arrangement passend zou zijn voor [de leerling] en het opp nader vorm te geven. Het gedrag van [de leerling] wordt kort daarna agressiever van aard, hij schopt bijvoorbeeld andere kinderen. De situatie op school is dan onhoudbaar geworden. Andere ouders melden dat kinderen uit de klas bang zijn voor [de leerling]. Het samenwerkingsverband adviseert om in overleg met verzoekster op zoek te gaan naar een passende school voor [de leerling]. Op 21 januari 2019 bespreekt school met verzoekster dat zij niet langer de ondersteuning kan bieden die [de leerling] nodig heeft. De school heeft een tlv aangevraagd bij het samenwerkingsverband. Ter zitting heeft verweerder, desgevraagd door de Commissie, gesteld dat school voornemens is om [de leerling] te verwijderen. Verweerder acht speciaal onderwijs, cluster-4 het meest passend voor [de leerling]. Tot slot betwist verweerder uitdrukkelijk dat [de leerling] anders wordt behandeld dan andere leerlingen. 4. INBRENG SAMENWERKINGSVERBAND Het samenwerkingsverband spreekt liever over verwijzing in plaats van verwijdering. Verwijzing gaat over het vinden van een passende onderwijsplaats en dit moet het uitgangspunt zijn. Bij aanvang van het schooljaar 2017/2018 is een begeleider gestart met een arrangement op de school om de school handvatten te bieden hoe om te gaan met het gedrag van [de leerling]. Dit arrangement is in november 2017 naar tevredenheid afgesloten. Begin schooljaar 2018/2019 is door de school opnieuw een beroep gedaan op het samenwerkingsverband. Een orthopedagoog van het samenwerkingsverband heeft begin december 2018 [de leerling] geobserveerd in de klas. Uit deze observatie komt een beeld van een leerling met extra ondersteuningsbehoefte. De bevindingen zijn nabesproken met de leerkracht van [de leerling]. Het is er niet van gekomen de bevindingen te evalueren met verzoekster. Er is in december 2018 een afspraak gepland tussen verweerder, verzoekster en het samenwerkingsverband over een plan van aanpak voor het gedrag van [de leerling]. Aan de andere kant waren er steeds meer incidenten met [de leerling]. De school heeft een tlv aangevraagd waarvoor verzoekster geen toestemming geeft. De tlv-aanvraag wordt doorgezet, ook zonder toestemming van ouders. Een eerste advies voor cluster-4 onderwijs is door een deskundige gegeven. Conform beleid van het samenwerkingsverband zal een tweede deskundigenadvies worden gezocht op de mogelijke school van plaatsing van [de leerling]. 5. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE Op grond van artikel 43 lid 2 van de Wet op het primair onderwijs (WPO) kunnen aan de Commissie geschillen worden voorgelegd die verband houden met de verwijdering van een leerling. Voor wat de beoordeling van de bevoegdheid van de Commissie betreft, stelt zij een voornemen tot verwijderen hieraan gelijk. Het geschil heeft hierop betrekking zoals verweerder ter zitting heeft verklaard. Nu verder het verzoek tijdig is ingediend, is de Commissie bevoegd / advies d.d. 11 maart 2019 pagina 4 van 6

5 en is het verzoek ontvankelijk. Omdat er sprake is van een voornemen tot verwijderen kan slechts tot dit moment worden beoordeeld of verweerder overeenkomstig de regels van heeft gehandeld. Het voornemen tot verwijdering van [de leerling] is zowel gebaseerd op zijn gedrag als het niet kunnen voldoen aan zijn ondersteuningsbehoefte. Dat de voorgenomen verwijdering (tevens) berust op discriminatie, is naar het oordeel van de Commissie door verzoekster onvoldoende onderbouwd en door verweerster weersproken. Verzoekster heeft geen feiten aangevoerd die onderscheid op grond van ras kunnen doen vermoeden. Bij de voorgenomen verwijdering van een leerling op basis van het niet kunnen voorzien in de ondersteuningsbehoefte van die leerling, toetst de Commissie onder meer of er voldoende en deugdelijk onderzoek is gedaan naar de ondersteuningsbehoefte van de leerling en naar de voor de school nog resterende begeleidingsmogelijkheden. Daartoe is een school, op grond van artikel 40a van de WPO, verplicht om een ontwikkelingsperspectief (opp) op te stellen. Echter, de school is voor [de leerling] niet op deze wijze te werk gegaan. [de leerling] is een leerling met extra ondersteuningsbehoeften. Omstandigheden zoals betrokkenheid van jeugdzorg bij de leerling en zijn impulsbeheersingsproblematiek, dienen de school aanleiding te geven voor het opstellen van een opp. Verweerder signaleert dat de impulsbeheersingsproblematiek van [de leerling] al aanwezig is sinds zijn start op school. Evenwel is pas in groep 3 een opp opgesteld, waarbij het handelingsdeel dat mede essentieel is om planmatig te werken aan de ondersteuning, ontbreekt. Tevens is met verzoekster geen op overeenstemming gericht overleg gevoerd over het opp. Het opp is opgesteld toen het voor de school kennelijk duidelijk was dat [de leerling] niet veel langer meer kon blijven op school. Daardoor is dat plan min of meer een exit-document geworden, terwijl het opp nu juist bedoeld is voor een planmatig, cyclisch begeleidingstraject van de leerling en communicatie daarover met zijn ouders. Wanneer de school vanaf groep 1 een opp voor [de leerling] had opgesteld, had dit ertoe geleid dat er een systematische analyse en aanpak van zijn ondersteuningsbehoefte zou worden geformuleerd. Hierdoor zouden school en verzoekster scherper in beeld gehad hebben waar naartoe gewerkt zou worden. Tevens had de school de grenzen van de eigen begeleidingsmogelijkheden tijdig in beeld kunnen brengen. Dat [de so-instelling] heeft geadviseerd om terughoudend om te gaan met [de leerling] maakt dit niet anders. De inzet van externe hulp ontslaat een school niet van haar eigen verplichting te voorzien in de ondersteuningsbehoefte van haar leerlingen. Een en ander laat onverlet dat de Commissie uit het dossier en het verhandelde ter zitting is gebleken dat de school wel op andere wijze inspanningen heeft verricht om te onderzoeken wat [de leerling] nodig heeft op school en heeft gepoogd hem te begeleiden. Dit heeft geleid tot bijvoorbeeld het inzetten van een beloningssysteem en extra aandacht voor [de leerling] in de klas. Daarnaast werkt de school voor al haar leerlingen, dus ook voor [de leerling], met de meetinstrumenten KIJK en ZIEN. Voorts is gebleken dat de school regelmatig overleg heeft gevoerd met verzoekster en contact heeft gehad met betrokken professionals / advies d.d. 11 maart 2019 pagina 5 van 6

6 Verweerder heeft met zijn aanpak er echter geen blijk van gegeven de ondersteuningsbehoefte van [de leerling] adequaat te hebben onderzocht en deze planmatig te hebben gekoppeld aan de ondersteuningsmogelijkheden van de school. Verweerder heeft aldus onvoldoende onderbouwd dat het voor de school niet langer mogelijk is om [de leerling] op een passende manier te begeleiden en te ondersteunen. Wat betreft het veiligheidsaspect van het gedrag, stelt de Commissie vast dat zich met een zekere regelmaat incidenten rond [de leerling] op de school voordoen. Waar verweerder erop wijst dat de veiligheid rondom [de leerling] in het gedrang is en dit zich ook verhoudt tot zijn medeleerlingen, dient verweerder de veiligheidsproblematiek concreet inzichtelijk te maken, zodat kan worden beoordeeld of het uiterste middel van verwijdering in verhouding staat tot de aangevoerde veiligheidsproblematiek. Daarvan heeft verweerder onvoldoende blijk gegeven. Van een acuut nijpende situatie lijkt geen sprake. Verweerder heeft onvoldoende aannemelijk gemaakt dat het gedrag van [de leerling] momenteel zo ernstig is, dat dit een verwijderingsbesluit rechtvaardigt. Overigens wil dit niet zeggen dat [de leerling] nu op de meest passende plek onderwijs krijgt. Verweerder heeft echter verzuimd de ondersteuning aan [de leerling] analytisch en doelmatig aan te pakken en te evalueren, waardoor zij onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat [de leerling] niet op de school kan blijven. De Commissie oordeelt thans niet over de vraag welke ondersteuningsbehoefte [de leerling] nodig heeft en of deze in het reguliere onderwijs of in het speciaal onderwijs moet worden geboden. De Commissie verklaart gezien vorenstaande het verzoek gegrond. 6. OORDEEL Op grond van bovenstaande overwegingen oordeelt de Commissie het verzoek gegrond. 7. AANBEVELINGEN De Commissie adviseert om de ondersteuningsbehoefte van [de leerling] te bepalen en op een planmatige en systematische manier invulling te geven aan de begeleiding van [de leerling]. De Commissie adviseert op korte termijn een groot overleg tussen betrokken partijen. Het samenwerkingsverband heeft zich bereid verklaard hierbij een rol te willen spelen. Aldus gedaan te Utrecht op 11 maart 2019 door mr. drs. P.H.A. van Geel, voorzitter, drs. R. Aerden, drs. M.H.W.C. Voeten, leden, in aanwezigheid van mr. J.A. Breunesse, secretaris. mr. drs. P.H.A. van Geel voorzitter mr. J.A. Breunesse secretar / advies d.d. 11 maart 2019 pagina 6 van 6