Wondbeoordeling. De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM

Transcriptie

1 Steven Smet De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM Verpleegkundig-specialist wondzorg / voorzitter decubituscommissie Wondbeoordeling Wondbedpreparatie adhv. TIME In gebruik sinds 2003 (Schultz et al.) Een stroomdiagram voor een gestructureerde aanpak van wondbedpreparatie Vooral geschikt voor de aanpak van chronische wonden Meest gekende en gebruikte systeem UZ Gent 29 oktober Leaper DJ, 2012 Integratie van TIME in het UZ wondzorgprotocol? Behouden van een absolute focus op infectie! Een geïnfecteerde wonde vraagt een specifieke interdisciplinaire beoordeling dient vaak systematisch behandeld te worden (AB) beïnvloedt in hoge mate het helingspotentieel van de wonde De slaagkansen van alle verdere stappen betreffende debridement, exsudaatcontrole en optimalisatie van het wondbed en de wondranden zal afhangen van een correcte beoordeling en aanpak van de infectie Inflammatie en infectie vormt de grootste uitdaging in de aanpak van chronische wonden 3 Van TIME naar ITEM! ITEM volgt chronologisch de wondzorgbeoordeling in praktijk bij de keuze van correct verbandmateriaal: I: * Hoe vaak dient men de wonde te reinigen en/of te debrideren? * Ontsmetten of niet? Dient er AB te worden opgestart? Dient men een wondkweek af te nemen of niet? * Maken we gebruik van verbanden met toevoeging van zilver of niet? T: Is er necrose en/of fibrine aanwezig? E: Vindt er reeds epithelialisatie plaats? Hoe zien de wondranden er uit? M: Wat is de mate van exsudaat? 4 1

2 Van TIME naar ITEM! Van TIME naar ITEM! Extra aandacht van verpleegkundigen en artsen, niet enkel tav. een onderliggende infectie, maar ook betreffende andere onderliggende factoren die de wondheling compromitteren Vasculaire beoordeling? Diabetes? Osteomyelitis? Drukontlasting? Allergische reactie? Deze factoren behoeven vaak een meer dringende aanpak dan de aandachtspunten bij wondbedpreparatie Deze focus komt tegemoet aan de 4 grote evoluties betreffende wetenschappelijk onderzoek in de wondheling (Leaper et al., 2012): De rol en aanwezigheid van biofilms Het toegenomen gebruik van antiseptica Het gebruik van negatieve druktherapie (met instillatie) De toegenomen kennis betreffende de fysiologische verschijnselen bij inflammatie 5 6 Necrose verwijderen of ter plaatse houden? Afhankelijk van de locatie én de aanwezigheid van infectie of niet 7 8 2

3 Bijkomend onderscheid tussen geïnfecteerde wonden en kritische kolonisatie / risico op infectie Let op: Het onderscheid tussen (kritische) kolonisatie en infectie is soms moeilijk vast te stellen en/of te beschrijven Zijn de ontstekingsverschijnselen te wijten aan normale fysiologische wondheling of door infectie of andere onderliggende factoren? 9 10 TIME: Infection Rubor, dolor, calor, tumor Normale inflammatiesymptomen kort na ontstaan wonde Indien blijvende en/of toenemende symptomen + purulent en/of ruikend exsudaat Infectie Onderscheid contaminatie - (kritische) kolonisatie - infectie Onderscheid tussen infectie en risico op infectie Kritische kolonisatie / risico op infecties: Chronische statische wonden Bij een kritische locatie van de wonde (stuit, liezen, diepe huidplooien, ) Zwakke algemene conditie (IZ, immunosuppressie, etc.)

4 Waterige ontsmettingsproducten Waterige ontsmettingsproducten Povidone-iodine vb. Isobetadine 10%, braunol 7.5% 1ste keuze antisepticum open wonden en slijmvliezen UZ Gent Breedspectrum (bactericied, virucied, fungicide, sporocide) Residuele werking 6 à 8u in wonde (kleuring) Activiteitafhankelijk van vrij jodium Reden van verdunning bij spoelen van wonde CAVE: allergie, grote oppervlakten, verstoorde schildklierwerking, kinderen <2.5 jaar Biguaniden: Chloorhexidine 0.05% (vb hibidil ), 0.2% (vb. diaseptyl ), 2de keuze antisepticum open wonden en slijmvliezen UZ Gent Bactericied (vooral gram+), beperkt virucied en fungicied. Niet sporocied Residuele werking van min. 6u CAVE: ogen, middenoor en neurologische wonden, allergie Waterige ontsmettingsproducten Chloorderivaten: chloramine 0.5% (vb. Carrel-dakin ) 3e keuze antisepticum open wonden en slijmvliezen UZ Gent Breedspectrum (bactericied, virucied, licht sporocied, fungicied) Reiniging en geurreductie van wonden MAAR sterke inactivatie na contact organisch materiaal, toxisch voor opgroeiend weefsel Contacttijd van 10sec Infectie en risico op infectie / kritische kolonisatie Zilververbanden Zeer breed antimicrobieel, geen resistentie, geen allergische reacties Effecten op langere termijn nog niet gekend Honingpreparaten en suikerverbanden Antimicrobiële werking door vooral sterk osmotisch drukverschil Vochtige omslagen die micro-organismen voornamelijk verdunnen en wegnemen

5 Indien geen infectie: Type necrose en/of fibrine? Epithelialisatie? Wondranden? Exsudaat: Hoeveelheid, kleur, geur, Suggestie in elke box Discussie Discussie <-> Standaardisering mag niet leiden tot blindelings volgen van dit protocol <-> Het protocol is nog niet gevalideerd, noch kritisch geëvalueerd -> Wordt ingepland na digitalisatie van de flowchart -> Bedside beoordeling moet mogelijk zijn <-> De detectie en aanpak van biofilm is nog niet opgenomen in het protocol. (Maar is dit überhaupt reeds mogelijk?) <-> De meeste behandelingsopties zijn gebaseerd op klinische expertise en niet op klinische evidentie

6 Verloop van de avond 3 workshops worden doorlopen. Starten bij workshop zoals vermeld op uw documentatiemapje 19u30 20u: sessie 1 20u 20u30: pauze en bezoek firmastanden 20u30 21u: sessie 2 21u 21u30: sessie 3 21u30 22u: Ev. verdere info bij firmastanden De presentaties met casussen en productinformatie zijn na de sessies online beschikbaar Voorbeeld van protocol UZ Gent wordt gedrukt ter beschikking gesteld voor alle deelnemers De systematische aanpak van chronische wonden door het gebruik van ITEM Dank aan Dhr. Wouter de Moor voorde uitwerking van de presentaties Dank aan het wondzorgteam UZ Gent en de lectorenvoor hunbijdrage aan de presentaties