Peter Quataert Begeleidingsgroep richtlijn wondzorg Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Transcriptie

1 Peter Quataert Begeleidingsgroep richtlijn wondzorg Academisch Medisch Centrum Amsterdam

2 Waarom deze richtlijn? Richtlijnen bestaan al voor chronische wonden Acute wondzorg is groot probleem wondbehandelingen op SEH/jaar Veel praktijkvariatie in zorg Meer uniformiteit en doelmatigheid in de (organisatie van) wondzorg, voor een betere kwaliteit van zorg

3 Hoe tot stand gekomen? Subsidie vanuit ZonMw en NVvH Werkgroep met 17 leden Vertegenwoordigers vanuit alle relevante medische en verpleegkundige beroepsverenigingen AGREE methodiek Evidence (GRADE) Conclusies Aanbevelingen Snelkookprocedure

4 Wie dragen bij? 1. Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) 2. Nederlandse Vereniging van Dermatologie en Venereologie (NVDV) 3. Nederlandse Vereniging van SEH Artsen (NVSHA) 4. Nederlandse Vereniging van SEH Verpleegkundigen (NVSHV) 5. Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) 6. Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) 7. Traumanet en Vaatchirurgie - NVvH 8. Verenso, specialisten in ouderengeneeskunde 9. Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) 10. WCS Kenniscentrum Wondzorg 11. Zorgverzekeraars Nederland (ZN)

5 Waarover? Alle wonden met acute etiologie Na trauma of chirurgie Volwassenen en kinderen Eenvoudige en complexe wonden Hele zorgketen; 1 ste, 2 de en 3 de lijn Belangrijkste 5 knelpunten uit de praktijk: Wondreiniging Pijnbestrijding Instructies aan patiënt Verbandmaterialen Organisatie van de zorg

6 Knelpunten in wondzorg-praktijk Medisch inhoudelijk: Zorgorganisatorisch: Wondreiniging 9 Communicatie & Instructie 8 Pijnbestrijding 9 Ketenzorg 8 Postoperatieve wondzorg 8 Verzekering & kosteneffectiviteit 8 Wondbedekkers, incl. wissel- 7,5 Verantwoordelijkheden 8 frequentie en verbindtechniek Multidisciplinair werken 2 VAC-behandeling 7 Kennis & deskundigheid 2 Lekkende wond 7 Hele patiënt benaderen, incl. 7 comorbiditeit, beïnvloedende factoren Litteken(preventie) 6 Spaak- en topletsels 4 Wondrandexcisie 4 Desinfectie 3 (Locaal) anesthesie 3 Antibioticaprofylaxe* 1 Hygiëne* 1 *: lage score omdat hiervoor naar andere bestaande richtlijn kan worden verwezen

7 Beschikbare evidence

8 Beschikbare evidence 2.3 Samenvatting van de literatuur Conclusies Het reinigen van open acute wonden met schoon kraanwater ten opzichte van steriele Moderate fysiologische zoutoplossing bij volwassen verlaagt het vóórkomen van infecties. GRADE: Moderate quality of evidence (Angeras 1992, Godinez 2002, Moscati 2007) Bij kinderen is geen verschil in infectiekans aangetoond wanneer schoon kraanwater Moderate wordt vergeleken met zoutoplossing om open acute wonden te reinigen. GRADE: Moderate quality of evidence (Bansal 2002, Valente 2003)

9 Knelpunt 1: Wondreiniging Niet nodig bij primair gesloten wonden Wel bij open wonden met vuil (straat-, bijt- of snijwonden) Reinigen met lauwwarm kraanwater Liever geen gebruik van antiseptica Geen badjes met biotex, badedas, soda, etc.

10 Knelpunt 2: Pijnbestrijding Psychosociale, lokale of systemische behandelingen Acute wondpijn: Lidocaïne of prilocaïne infiltratie EMLA alleen binnen het indicatiegebied Lange inwerkduur (30-45 minuten)! Geen NSAID-bevattende schuimverbanden Continue pijn: WHO-pijnladder i.o.m. patiënt

11 Stroomdiagram 1: Pijnbestrijding

12 Knelpunt 3: Instructies aan patiënt Hoe verloopt ongecompliceerde wondgenezing Mogelijke complicaties en alarmsymptomen Leefregels voor douchen, mobilisatie, blootstelling aan UV-licht Wondverzorging (zoals het wel of niet bedekken van een wond) Contactgegevens van de hoofdbehandelaar en coördinerende zorgverlener.

13 Knelpunt 4: Wondprodukten Kiezen o.b.v.: Wensen van de patiënt Zoals de wond niet willen zien, pijnvrije verbandwissels, lekkage van wondvocht, plakken van kleding aan de wond Materiaaleigenschappen Zoals verwisselfrequentie, absorptievermogen, kleefkracht, occlusief karakter, cytotoxiciteit en pijn Kosteneffectiviteit Afhankelijk van materiaal, verwisselfrequentie en benodigd personeel Ervaring of deskundigheid t.a.v. het materiaal Vergoeding door zorgverzekeraar

14 Knelpunt 4: Wondprodukten Specifiek: Geen wondbedekker nodig voor primair gesloten wonden Alleen bij lekkage / wens van patiënt: simpel gaaspleisterverband Secundair genezende wond: niet-klevend verbandmateriaal Bij flinke lekkage: absorberend verband en diagnostiek naar oorzaak Donor site wonden: hydrocolloïd Geïnfecteerde wond: evt. lokaal jodium of honing Kleine bijtwonden / oppervlakkige schaafwonden: drogen aan lucht Lapverwondingen: niet-klevend materiaal, lang laten zitten.

15 Stroomdiagram 2: Reiniging Ontsmetting Wondmaterialen

16 Knelpunt 5: Organisatie wondzorg Draag ten minste het volgende over voor optimale continuïteit: Wondkenmerken Beloop wondgenezing Patiëntkarakteristieken (comorbiditeit) Diagnose- en behandelplan Te bereiken doelen Taken en verantwoordelijkheden Afspraken omtrent: Wanneer en naar wie verwijzen Verantwoordelijke personen t.a.v. diagnostiek, behandeling en voorbehouden handelingen

17 Voorbeeld-overdrachtsformulier m.b.t. patiënt met acute wond EIGENSCHAPPEN PATIËNT Naam patiënt Geboortedatum Relevante comorbiditeit (risicofactoren voor vertraagde wondgenezing 1 ) Oorzaak wond Datum ontstaan Verrichte diagnostiek Allergie Roken Alcohol Medicatie Beloop 2 Complicaties (bijv. infectie, lekkage, hypergranulatie, problemen met materialen, maceratie, ondermijning etc.) EIGENSCHAPPEN WOND BEHANDELING - Locatie - Afmeting (oppervlakte & diepte in mm) - Wondranden - Omliggende huid - Ondermijning - Oedeem Uitvoerende zorgverlener: Naam en contactgegevens Foto gemaakt: RGZ model, beschrijving en afmeting Rood: % Geel: % Zwart: % - Vochtig/droog - Exsudaat (sereus, serosanguinolent, sanguinolent 7 ) (+++) B/ (Necrose verwijderen 4 ): B/ (Reinigen 5 ) B/ (Beschermen 6 ): B/ (evt. een verband toevoegen, bescherming van omliggende huid) Pijn VAS (gevoeligheden, verbandwissels) B/ (lokaal en systemisch 8 ) OVERIGE EIGENSCHAPPEN BEHANDELING EN ACTIES Systemische tekenen van infectie (koorts) B/ (infectiebestrijding) 9 Overige opmerkingen (verzekering, mantelzorg, apotheek) Problemen (geur, maceratie) Actie/ Verwijsindicaties en naar wie verwijzen Diagnose en behandelplan 10 Wanneer herzien of wijzigen 11 Instructies aan de patiënt of zorgverlener Datum wond genezen Wie is verantwoordelijk, contactgegevens Wanneer contact opnemen Datum recidief ja nee

18 Wat biedt deze richtlijn (niet)? 38 concrete aanbevelingen 2 stroomdiagrammen Patiëntervaringen Geringe bewijskracht expert consensus Meer sterke evidence Nog concept Bekrachtiging en implementatie door beroepsverenigingen Samenvatting in Ned Tijdschr Geneeskd 2013 Toekomstige herziening: verbreding Natte verbanden, antibiotica of débehandeling van topletsel.

19 Wij nodigen jullie uit de richtlijn te lezen, te bespreken in de eigen instelling en als basis te gebruiken voor uw lokale protocollen.