HONING & WONDZORG FABEL OF WETENSCHAP?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "HONING & WONDZORG FABEL OF WETENSCHAP?"

Anneleen de Smedt
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 HONING & WONDZORG FABEL OF WETENSCHAP? Evelien Touriany Wondzorgcoördinator Militair Hospitaal Koningin Astrid Neder-Over-Heembeek Inleiding Honing Geproduceerd door de honingbij of Apis Mellifera alternatieve geneeswijze of volwaardig wondzorgproduct? Al eeuwenlang gebruikt in verschillende culturen over heel de wereld, voornamelijk voor wondzorg Werkingsmechanisme en effectiviteit van meerdere honingsoorten via labotesten onderzocht Anti-microbieel effect Stimulatie wondheling Minder opvallende littekens 1

2 HONING Historiek Honingbij > 50 miljoen jaar op de aarde Rotstekeningen Egyptenaren: Eerste imkers Honing geoogst voor medicinaal gebruik Papyrusrollen met verschillende recepten Grieken: Hippocrates Oxymel: honing en azijn als pijnstiller Hydromel: honing en water als koortswerend middel Romeinen Middeleeuwen: even in de vergeethoek 2

3 Historiek 17 e eeuw: honing opnieuw in de medische literatuur Azië en Afrika: Bijenkorf = onuitputtelijke medicijnkist = medicijnmannen Rusland en Oost-Europa: Gebruik van honing nooit helemaal weg geweest 1919 anti-bacteriële werking honing bewezen Jaren 30 eerste vermelding in medische tijdschriften Jaren 40 meer en intensiever onderzoek Jaren 60 en 70 => Antibiotica tijdperk Infecties zijn verleden tijd Nu hernieuwde interesse door problematiek AB-resistentie Meer en meer evidentie beschikbaar Historiek Conclusie Honing sinds mensenheugenis gebruikt voor de verzorging van wonden! Ondanks eeuwenlange overlevering en stijgende wetenschappelijke evidentie toch nog vaak stiefmoederlijk behandeld! 3

4 Samenstelling Honing = complex mengsel verschillende stoffen Suikers (mono- en oligosacchariden, vnl fructose en glucose) Water (<20%) Aminozuren Mineralen Zuren Enzymen (glucoseoxidase, katalase) Vitaminen Aromastoffen Hormonen Stikstof As Werking enzymes Glucoseoxidase Afkomstig van de bij Vorming van waterstofperoxide (H 2 O 2 ) C 6 H 12 O 6 (glucose) + H 2 O + O 2 C 6 H 12 O 7 (gluconic acid) + H 2 O 2 glucoseoxidase Conservatie honing Remt groei van micro-organismen in de honing Daling ph Katalase H 2 O 2 H 2 O + O 2 katalase 4

5 Invloed van honing op de wondheling Anti-bacteriële werking Anti-inflammatoire werking Stimulatie van de wondheling Debriderende eigenschappen Geurbestrijding Anti-microbiële werking Osmotisch effect Mengeling van fructose & glucose (84%) en water (15-21%) Weinig water beschikbaar voor M.O. Hoge osmotische druk = water ontrekken aan bacteriën Suikeroplossing alternatief? Nee! Zuurtegraad (ph) LagepH, tussen 3,2 en4,5 Inhibitie van wondpathogenen 5

6 Anti-microbiële werking Vorming van waterstofperoxide (H 2 O 2 ) Slow release van H 2 O 2 Opgelet: enzymactiviteit gaat verloren bij opwarming! Phytochemische factoren Nog niet geïdentificeerde factoren met anti-bacteriële werking Anti-inflammatoire werking Vermindering van de ontstekingsreactie, zelfs wanneer er geen infectie aanwezig is Stimulatie van cytokineproductie Klinische observaties: Vermindering oedeem Vermindering exsudaat Vermindering inflammatie 6

7 Stimulatie wondheling Bevorderen aanmaak granulatieweefsel Bevorderen epithelialisatie Waterstofperoxide stimueert in lage hoeveelheden de angiogenese en de groei van fibroblasten Weefseloxygenatie stijgt Een zuur mileu zorgt ervoor dat er meer zuurstof vrijgezet wordt door hemoglobine Stimulatie weefselgroei Aanwezige voedingsstoffen (aminozuren, vitaminen, sporenelementen, glucose) stimuleert celdeling Debrideren actie nog niet verklaard Vochtige wondheling Enzymatisch debridement door activatie van metalloproteasen en serineproteasen door oxidatieve reacties 7

8 Geur bestrijden Onaangename geur door bacteriële processen Bacteriën metaboliseren aminozuren en produceren, ammoniak, amines en zwavelcomponenten. Geurbestrijding door honing Bacteriën meer voorkeur voor glucose => melkzuur Honingproducten Verschillende producten op de markt Nooit zuivere honing Honing + zalfbasis (+ andere componenten) Aandachtspunt: sterilisatie door bestraling? 8

9 Wondzorg Gebruiken bij welke wonden? Kan toegepast worden in elke fase van het wondhelingsproces Bij uitgebreide infecties beter overschakelen naar antisepticum gecombineerd met Abtherapie po/iv Belangrijk! TIME-D toepassen! Onderliggende pathologie niet vergeten! Patiëntentevredenheid Prikkend gevoel en pijn zelden gerapporteerd Grote tevredenheid, snel resultaat Opgelet! Geen wondermiddel! 9

10 Praktijkvoorbeelden WONDZORG & HONING 10

11 19/05/ maart mei

12 28 augustus september

13 19/05/ september september

14 19/05/ september

15 19/05/ oktober

16 Dank u voor uw aandacht! 16

Vergelijkbare documenten

Inleiding. Hoe het begon. Honing in wondzorg. Eigenschappen van honing

Inleiding. Hoe het begon. Honing in wondzorg. Eigenschappen van honing Inleiding Honing in wondzorg Jan Vandeputte Renva bvba Thuiszorg Historiek van honing Samenstelling van honing Werking van honing / verschillen De klinische voordelen van honing Klinische bewijzen voor