NGEKOMEN 2 7 M El GWM Onderwerp gezamenlijke inspraak Nationaal Waterplan, onderdeel Zuidwestelijke delta

Transcriptie

1 NGEKOMEN 2 7 M El GWM minuten versie v r Pr vinc ' a ' e State " Directie DLB Afdeling Registratienummer ptovincie fjqlland PZH (DOS Water /UID ) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Gehelm 26 mei 2009 n» ci nn Nee Portefeuillehouder Paraaf Provinciesecretaris Termijn Dwarshuis - van de Beek, HMC M^fi*-/ Niet van toepassing Onderwerp gezamenlijke inspraak Nationaal Waterplan, onderdeel Zuidwestelijke delta Bijlagen concept gezamenlijke inspraakreactie NWP, onderdeel Zuidwestelijke Delta Voorstel van GS aan PS: kennisnemen van bijgaande stukken op basis van toezegging in Statencommissie GWM dd 13 mei 1. Onderwerp in kort bestek In het najaar van 2008 hebben rijk, provincies en waterschappen gelijktijdig waterplannen opgesteld. In december 2008 is het Ontwerp Nationaal Waterplan gepresenteerd. Inspraak op dit plan is mogelijk van 18 mei t/m 22 juni In de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta is afgesproken dat de drie betrokken provincies een gezamenlijke inspraakreactie op het nationaal waterplan opstellen, voor zover de inspraak betrekking heeft op de Zuidwestelijke Delta, ledere provincie stelt voorts een eigen inspraakreactie op, waarin wordt verwezen naar de gezamenlijke reactie over de delta. De inspraakreactie bevat algemene, thematische en gebiedsgerichte aspecten. De algemene aspecten betreffen een invulling van de rol van de provincies in de delta, het benadrukken van de integraliteit van de opgave, de afstemming met lopende processen en aandacht voor communicatie over de veranderingen in het gebied. Bij de thematische aspecten wordt met concrete maatregelen invulling gegeven aan het regelen van de zoetwatervoorziening bij een zout Volkerak Zoommeer en wordt ten aanzien van het gebruik van water benadrukt dat er een sterke interactie is tussen het hoofdwatersysteem (rijkswater) en het regionale watersysteem. Bij de gebiedsgerichte aspecten wordt onder andere nadruk gelegd op de integrate opgave bij het Volkerak Zoommeer en gepleit voor het opnemen van een planstudie voor de Grevelingen. 2. Afbakening van (wettelijk) kader en partijen a. Europees/nationaal/provinciaal wettelijk en beieidskader Ontwerp Nationaal Waterplan op basis van de nieuwe Waterwet. 1/2

2 b. Relatie andere interne beleidsterreinen De inspraak betreft het ontwerp nationaal waterplan, maar de opgave voor de Zuidwestelijke Delta gaat behalve over waterkwaliteit (ecologie) en waterveiligheid (klimaatverandering) over het economisch perspectief voor het gebied. In de inspraakreactie wordt aandacht gevraagd voor het integrate karakter van de opgave. c. Relatie externe partijen De inspraakreactie voor Zuidwestelijke Delta is opgesteld samen met de provincies Zeeland en Noord-Brabant en wordt ook ondertekend namens de drie provincies. Afstemming heeft plaatsgevonden in de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta. De tekst over de Grevelingen is samen met het recreatieschap Grevelingen opgesteld. 3. Procesbeschrijving en rol Staten a. Voorgeschiedenis Geen b. Waar staan we nu? Anders Inspraak op het ontwerp Nationaal Waterplan Het karakter van de inspraak is niet reactief maar pro-actief: waar mogelijk een nadere invulling geven aan zaken uit het nationaal waterplan c. Vervolgprocedure Finale afstemming van de inspraakreactie in de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta op 16 juni. Het definitieve Nationaal Waterplan zal eind 2009 gereed zijn. 4. Financiele aspecten (dekking en risico's) Geen Technische & proces vragen en informatie bij Ambtenaar Telefoon L.L.M. Absil Kamer D4 29 2/2

3 Concept reaetie NWP door de provincies in de Stuurgroep ZW Delta - versie 3 - Aan de Staatssecretaris voor Verkeer en Waterstaat, etc. Excellentie, Hierbij ontvangt u de gezamenlijke reactie op het Ontwerp-Nationaal Waterplan (NWP) van de drie provincies in de Stuurgroep voor de Zuidwestelijke Delta. Zoals bij u bekend is, wordt deze Stuurgroep gevormd door de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant, de ministeries van V&W, LNV en VROM en, met ingang van 16 april 2009, drie waterschappen uit de Zuidwestelijke Delta. In onderstaande brief beperken wij ons tot de punten die naar onze mening van belang zijn voor een goed verloop van het gezamenlijk proces in de Zuidwestelijke Delta. Dat houdt in dat de drie betrokken provincies u via een separaat spoor eventuele andere opmerkingen over het Ontwerp-Nationaal Waterplan zullen doen toekomen, uiteraard afgestemd met deze reactie. In voorliggende brief willen wij vooral punten aanreiken ter aanvulling op en ter uitvoering van het Ontwerp-Nationaal Waterplan en de daarmee samenhangende regionale doelstellingen. Het ontwerp Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta wordt op 2 juli door de Stuurgroep vastgesteld en daarna aan de provincies, waterschappen en departementen aangeboden. Hiermee wordt de eerste fase afgesloten en start de tweede fase. Het vervolg richt zich op het uitdragen van het ontwerp Uitvoeringsprogramma in de Zuidwestelijke delta en daarbuiten en het uitwerken van de programmasturing en programmabeheersing. De basisgedachte bij het Uitvoeringsprogramma is het realiseren van maatregelen op verschillende niveaus. Een deel van de maatregelen is gericht op de realisering van de estuariene dynamiek door meer en betere verbindingen tot stand te brengen tussen de deelgebieden in de Delta. Andere maatregelen hebben betrekking op projecten binnen de deelbekkens via een eigen spoor, vaak vooruitlopend op de nog te realiseren estuariene dynamiek, maar daarmee wel rekening houdend. ALGEMEEN Wij spreken graag onze waardering uit voor de opzet van het Ontwerp-NWP. Het plan heeft een heldere opzet en is zeer leesbaar geschreven. Wij herkennen ons in een groot aantal aspecten die met betrekking tot de Zuidwestelijke Delta in het plan wordt verwoord. We kunnen constateren dat de beoogde veranderingen in het waterbeheer in de Zuidwestelijke Delta reeds zijn gestart, politick zijn gegrond en beleidsmatig zijn uitgewerkt in het Ontwerp- NWP. Goede voorbeelden zijn het verbeteren van de waterkwaliteit van het Veerse Meer, het Kierbesluit Haringvliet en de inmiddels afgeronde planstudie watekwaliteit in het Volkerak- Zoommeer. Ondanks dit goede begin kan echter ook worden geconstateerd dat het toekomstbeeld (zoals geformuleerd in de ambities van de Stuurgroep voor de Zuidwestelijke Delta) bij steeds meer mede-overheden en belangengroepen bekendheid krijgt, maar dat het maatschappelijk draagvlak voor de uitvoering nog een aandachtspunt is. Naast inhoudelijke discussies over het toekomstbeeld, vraagt dit besef grote aandacht voor de processen in de

4 komende jaren. Met betrekking tot het Ontwerp-NWP bregen wij graag de volgende punten onder uw aandacht. Rol provincies De provincies zijn graag bereid om de regie te voeren bij regionale processen ten behoeve van de voorbereiding en uitvoering van projecten uit het Deltaprogramma. Daaronder verstaan wij dat we een trekkende rol willen vervullen in de organisatie van de gebiedsgerichte procesen, een brag willen vormen tussen het Rijk en de regionale partijen, het initiatief willen nemen om in onze structuurvisies de ruimtelijke consequenties van noodzakelijke matregelen te verankeren en deze maatregelen via de instrumenten van de Wet ruimtelijke ordening onder de aandacht te brengen van de betrokken gemeenten, alsmede een coordinerende, aanjagende en zo nodig medierende rol te willen spelen bij de uitvoering van regionale maatregelen. Tevens willen wij een bijdrage leveren aan die onderdelen van de uitvoering die specifiek op provinciaal terrein liggen. Sturingsmodel Wij beschouwen de huidige Stuurgroep voor de Zuidwestelijke Delta, de opvolger van de Deltaraad, als een kwartiermakend bestuurlijk overleg om te komen tot een goed Deltaprogramma. Dit om vooruitlopend op het definieteve organisatievoorstel dat volgt uit de Deltawet, al een aanvang te kunnen maken met de uitvoering van maatregelen. Ten aanzien van de nieuwe organisatievorm willen wij graag adviseren om gebruik te maken van de ervaringen die thans met de Stuurgroep worden opgedaan. Wij zijn van mening dat de huidige samenstelling van de Stuurgroep garant kan staan voor een effectieve bestuurlijke inbedding van het proces in de Zuidwestelijke Delta. Een geschikte vorm voor het betrekken van gemeenten en de waterschappen met een beheersgebied in de periferie van het gebied, behoeft nog nadere afspraken. Dit geldt ook voor het goed betrekken van belangenorganisaties en maatschappelijke groeperingen. Voor het operationaliseren van de uitvoering is een programmabureau een goede organisatievorm gebleken. Wij bevelen sterk aan om deze organisatievorm, met een flexibele bemensing vanuit de partijen in de Stuurgroep, te continueren voor het realiseren van gebiedsprojecten voor het deelprogramma Zuidwestelijke delta van het Nationaal Deltaprogramma. Integraliteit We kunnen constateren dat integraliteit in hoofdstuk 3 aandacht krijgt in de vorm van gebiedsontwikkeling en de stroomgebieden aanpak, maar dat bijvoorbeeld de relatie van waterbeheer met de economic, de ruimtelijke ordening en natuur in het Ontwerp-NWP slechts beperkt aan de orde komt. De relatie tussen klimaat en waterbeheer is wel goed vervlochten, maar ook hier worden de uitdagingen in het Ontwerp-NWP veelal versmald tot de wateropgaven. Als voorbeeld van deze constatering noemen we de analyse van de Zuidwestelijke Delta, zoals opgenomen in het Ontwerp-NWP (paragraaf 5.4). Howel deze paragraaf een adequate beschrijving van de ecologische problemen in de Delta geeft, missen we in de analyse knelpunten met betrekking tot de klimaatbestendigheid, veiligheid en economische perspectieven (recreatie, logistiek, landbouw, visserij). Daardoor lijkt het probleem zich toe te spitsen op de fysieke omgevings- en ecologische kwaliteit en blijft de urgentie voor een integrate aanpak in de Delta onderbelicht. Wel hebben we met genoegen kunnen vaststellen dat u in Hoofdstuk 2, op pagina 25-26, twee gebieden noemt met grote meervoudige wateropgaven, waaronder ook de Zuidwestelijke Delta/benedenrivierengebied.

5 Wij benadrukken graag de noodzaak van het integrate karakter van toekomstige ontwikkelingen in de Delta. Het programma voor de Zuidwestelijke Delta, dat thans onder de hoede van de Stuurgroep wordt opgesteld, wordt om die reden gestoeld op drie uitgangspunten: klimaatbestendig en veilig, ecologisch veerkrachtig en economisch vitaal. Deze doelen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en vragen om een gemtegreerde aanpak. Het relatie tussen veiligheid en economic krijgt al sedert lang aandacht omdat sociaal-economische ontwikkelingen aueen kunnen plaatsvinden in een veilige omgeving. Ecologie is naar onze mening daarbij net zo voorwaardelijk. Naast het unieke karakter van de Delta en de daarbij behorende intrinsieke natuurwaarden, is een ecologisch veerkrachtig systeem ook van belang voor de economische structuur van de Delta. We denken daarbij speciaal aan het positieve effect van een rijke natuur en boeiende landschappen op recreatie en toerisme, terwijl een goede waterkwaliteit en dynamische zoet-zoutovergangen van groot belang is voor de schelpdierteelt en visserij. Afstemming tussen lopendeprocessen, de "scope-knoop" Het Deltagebied in de huidige vorm kenmerkt zich door compartimentering. Naast de fysieke compartimentering van het gebied constateren we ook een procesmatige compartimentering. Een aantal projecten, met doelstellingen die vaak uitstekend passen binnen de doelstellingen van de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta, kennen elk hun eigen proces. Afstemming van de bijbehorende onderzoeks en beslistrajecten kan leiden tot aanzienlijke meerwaarde, maar vindt nog onvoldoende plaats. De Stuurgroep Zuidwestelijke Delta heeft de opgave in het hoofdwatersysteem verder uitgewerkt door het uitvoeren van een analyse van de scope van een aantal omvangrijke projecten in de Zuidwestelijke Delta. Het betreft zes acties die op pagina 176 van het Nationaal Waterplan als afzonderlijke projecten zijn genoemd, te weten de uitvoering van het kierbesluit Haringvliet, het vervolg op het MER waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer (besluit over verzilting Volkerak-Zoommeer), de zoetwatervoorziening in door verzilting van het Volkerak-Zoommeer beinvloede gebieden, het vervolg op de Verkenning waterkwaliteit Gevelingen, de m.e.r. voor incidentele waterberging op het Volkerak-Zoommeer (actie uit PKB Ruimte voor de Rivier) en de studie scheepvaartcorridor Antwerpen-Rotterdam. Op basis van deze analyse bevelen wij aan om de planning van het uitvoeringsbesluit waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer (vervolg op het MER) te laten aansluiten bij het uitvoeringsbesluit waterberging Volkerak-Zoommeer (Ruimte voor de Rivier). Op deze wijze is vroegtijdige afstemming tussen maatregelen mogelijk. Tevens bevelen wij aan om een planstudie te starten voor de aanleg van een doorlaatmiddel in de Brouwersdam om de waterkwaliteitsproblemen op te lessen door herstel van beperkt getij, waarmee tevens kansen voor de lokale economie (recreatie) en mogelijkheden voor opwekking van duurzame energie (getijde-centrale) ontstaan. De koppeling met het Volkerak Zoommeer dient in deze planstudie onderzocht te worden. Voor meer specifieke aandachtspunten en kansen met betrekking tot de Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer verwijzen wij graag naar de paragrafen over beide bekkens elders in deze brief. Communicatie De provincies hebben de ambitie om er voor te zorgen dat partijen binnen en buiten de Zuidwestelijke Delta de blik meer op het gebied gaan richten. We hebben al aangegeven dat aandacht nodig is voor het bereiken van acceptatie bij partijen in de regio om te komen tot transitie van de Delta naar een meer natuurlijk functionerend en dynamisch systeem. Parallel aan de uitwerking van maatregelen is daarom een proces, gericht op draagvlak en

6 communicatie, van groot belang. Gezien de soms ingrijpende veranderingen die in het gebied nodig zullen zijn en de lange periode die daarmee gemoeid is, gaan wij er van uit dat goede communicatie een permanent proces zal zijn in de komende jaren. Wij verzoeken u dan ook om, samen met ons, de communicatie rondom de transitie van de Zuidwestelijke Delta en de projecten die in dat kader worden uitgevoerd voor een langere periode te willen faciliteren en middelen voor dit proces beschikbaar te stellen. De samenhang, onderlinge afhankelijkheden en kansrijke combinatie met wonen, werken, ruimtelijke economic, toerisme en natuur staan hierbij centraal. Om tot een gedragen en slagvaardig Uitvoeringsprogramma te komen wordt de communicatie in de Zuidwestelijke delta ge'intensiveerd. De Stuurgroep en met name de provincies nemen veranwoordelijkheid voor regie en uitvoering. Echter verbreding en verdieping is noodzakelijk om de over de hele delta de gebiedsopgaven, samenhang, urgentie en termijn van uitvoering helder te maken. THEMATISCHE ASPECTEN VAN HET PLAN We volgen hierbij het overzicht van thema's, zoals dat in hoofdstuk 4 van het Ontwerp- Nationaal Waterplan is opgenomen, voor zover van toepassing op de Zuidwestelijke Delta. Waterveiligheid We onderschrijven het standpunt van het kabinet dat preventie tegen overstromingen de belangrijkste pijler van het waterveiligheidsbeleid is. Gelet op de toegenomen economische en maatschappelijke waarde achter de dijken is een verhoging van de veiligheid op zijn plaats. Aangegeven is dat de hoogte van de normen in 2011 wordt bepaald op basis van een kosten-batenanalyse en een analyse van het aantal slachtoffers. Omdat een nieuwe normering voor de veiligheid tegen overstroming grote betekenis heeft voor de inwoners verzoeken wij tijdig te worden betrokken. De strategic van de deltadijk cq. doorbraakvrije dijk lijkt veelbelovend, maar verdient wel een strategische verkenning vooraf in verband met de ruimtelijke, maatschappelijke en financiele gevolgen. Met name zijn overwegingen van belang waar deze dijken zinvol zijn, welke verschijningsvormen mogelijk zijn en hoe multifunctioneel deze brede waterkeringszones kunnen zijn in aansluiting op gebiedsontwikkelingen en gewenste ruimtelijke kwaliteit. Wij stellen voor om op basis van globale integrale gebiedsanalyses met aandacht voor veiligheid, sociaal-economische problemen en kansen, natuurontwikkeling te bepalen waar de inrichting van doorbraakvrije waterkeringszones de eerstkomende decennia een oplossing zijn en met welke gebiedsontwikkelingen deze gecombineerd zouden kunnen worden. Te denken valt aan de 'gouden randen' van de deltawateren met een hoge ruimtelijke kwaliteit. Van het Rijk verwachten wij een adequate financieringsstructuur die vlotte uitvoering mogelijk maakt van dergelijke integrale plannen, waarin maatregelen voor de veiligheid en integrale gebiedsontwikkelingen met ruimtelijke kwaliteit gecombineerd worden. Watertekort en zoetwatervoorziening Wij kunnen ons in het algemeen prima vinden in de analyse over de zoetwaterhuishouding in het Ontwerp-Nationaal Waterplan. In het kort komt die er op neer dat verzilting ongeacht de achterliggende oorzaak als geleidelijk maar groeiend probleem wordt onderkend en dat de oplossingsrichtingen de komende planperiode samen met de regio's moeten worden uitgewerkt. De hoofdsporen voor dat nieuwe beleid zijn grotere regionale zelfvoorzienendheid en optimalisatie van de zoetwaterverdeling in de hoofd- en regionale watersystemen.

7 In elk van de drie provincies is een brede discussie over de zoetwatervoorziening gevoerd met mede-overheden en belangenorganisaties. Een van de kernvragen was het regelen van de zoetwatervoorziening bij een zout Volkerak Zoommeer. De resultaten hiervan zijn opgenomen in een separaat advies over de zoetwatervoorziening in de Zuidwestelijke Delta. Hierin worden oplossingsrichtingen beschreven per deelgebied, voor korte en lange termijn. In het advies wordt voorgesteld om de zoetwatervoorziening via twee sporen te regelen: wateraanvoer en waterbesparing. Op de korte termijn (2015) is wateraanvoer effectief en op de langere termijn (na 2020) zal waterbesparing noodzakelijk zijn om te kunnen voldoen aan een toenemende zoetwatervraag bij een veranderend klimaat. Op deze manier kan effectief worden ingespeeld op de in de tijd toenemende verzilting die wordt veroorzaakt door de wijze van inrichting en peilbeheer, de ongewenste gevolgen van ingrepen in de deltawateren voor veiligheid en waterkwaliteit en de gevolgen van klimaatverandering. Wij verzoeken u het advies in te brengen in de landelijke discussie over de zoetwaterverdeling. Hieronder zijn de belangrijkste conclusies en aanbevelingen uit het advies weergegeven [onder voorbehoud van de uitkomsten van de Stuurgroep Zoetwaterverkenning Zuid-Holland Zuid van 19 mei]: - De regionale zoetwatervoorziening in grote delen van de Zuidwestelijke Delta zal, ook bij toenemende zelfvoorzienendheid, altijd afhankelijk blijven van aanvoer uit het hoofdwatersysteem. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor de landelijke discussie over de zoetwatervoorziening. Wij roepen op om nog nadrukkelijker de waterbehoefte van de Zuidwestelijke Delta te betrekken bij de beschouwingen over een andere waterverdeling van de basisafvoer van de grote rivieren. - Het verkleinen van deze afhankelijkheid kan door het vergroten van zelfvoorzienendheid, optimalisatie van het regionale watersysteem, opslag in zoetwaterbellen, accepteren van verzilting en ruimtelijke sturing, zoals het anpasen van nineties. Dit zijn oplossingsrichtingen die behalve tijd ook inspanning vereisen om draagvlakte creeeren. Bij een zout Volkerak Zoommeer leidt zoutlek via de Volkeraksluizen tot beinvloeding van inlaatpunten in Zuid-Holland Zuid. Met name via de inlaat Bernisse worden functies bediend die hoge eisen stellen aan het zoutgehalte, zoals de glastuinbouw, hoogwaardige akkerbouw, industriewater en ecologie. Via andere inlaatpunten wordt ook de drinkwatervoorziening bei'nvloed. Om de beinvloeding van deze nineties / inlaatpunten tot een minimum te beperken is maximale inzet nodig om de zoutlekkage via de Volkeraksluizen te beperken. Hiervoor is een permanente aanvoer van ca. 25 m3/s uit het Hollands Diep nodig om het lekverlies te beperken. - Bij een zout Volkerak Zoommeer vervalt een aantal inlaatpunten voor zoet water aan het meer. Voor Goeree-Overflakkee zijn reeds verkenningen uitgevoerd met het oog op het verplaatsen van de zoetwaterinlaatpunten op Oost-Flakkee naar het Haringvliet. De belangrijkste maatregel voor West-Brabant en Tholen is het realiseren van een alternatieve aanvoer van zoet water (25-30 m 3 /s) vanuit het Hollands Diep via de Roode Vaart en het Mark-Vliet-systeem en aanvoer via het Wilhehniniakanaal. Deze oplossingen zijn technisch goed uitvoerbaar. Een nadere specificering van de watervraag in deze gebieden vindt thans plaats, waardoor de maatregelen op korte termijn nog beter kunnen worden begroot. Op grond van de conclusies van de uitgevoerde Planstudie/MER waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer staat nu echter al vast, dat de voorgestelde oplossing relatief zeer kosteneffectief is in vergelijking tot een eventueel uit te keren schadevergoeding ter compensatie van het wegvaflen van de zoetwatervoorziening uit het Volkerak-Zoommeer. Voor Zuidwest-Brabant en Oost-Beveland is de oplossing het benutten van kwelwater uit de Brabantse Wai, mogelijk aangevuld met andere alternatieve bronnen.

8 De kosten voor de maatregelen worden geschat op 35 tot 85 M. Als mogelijke kostendragers zijn vanwege hun verantwoordelijkheden te noemen rijk, provincie, waterschappen en gemeenten. Daarnaast valt te denken aan een bijdrage van belanghebben. Vanwege de huidige slechte waterkwaliteit van het Volkerak-Zoommeer, juist in de periode waarop het gebraik van het water voor de landbouw het meest gewenst is, vragen we van u om de oplossingsrichtingen voor de gebieden ten zuiden van de Volkeraksluizen als 'geen spijt' maategelen te beschouwen en daarmee onafhankelijk te maken van de besluitvorming over het zout maken van het Volkerak-Zoommeer. Wij stellen voor niet te wachten tot alle keuzes voor het hoofdsysteem zijn gemaakt en reeds op korte termijn te starten met de uitvoering van maatregelen in de Zuidwestelijke Delta. Waterkwaliteit De verslechtering van de waterkwaliteit in het Volkerak-Zoommeer, die vanaf omstreeks 1995 werd geconstateerd, en de afnemende waterkwaliteit in de diepere delen van de Grevelingen die meer recent aan het licht kwam, zijn een belangrijke drijfveer geweest voor de visievorming in de Delta. Ondanks het feit dat sindsdien verschillende andere onderwerpen en thema's aan de lijst van aandachtspunten zijn toegevoegd, hechten wij er aan om de waterkwaliteit als een van de belangrijkste speerpunten voor het Deltaprogramma te blijven beschouwen. Wij constateren met genoegen dat het Ontwerp-NWP deze aandacht met ons deelt. Daarnaast vragen wij ook uw aandacht voor de waterkwaliteit in de regionale wateren. Naast de doelstelling van voldoende zoet water, dat als afzonderlijk aandachtspunt in deze brief aan de orde komt, zijn wij als provincie verantwoordelijk voor het opnemen van ecologische- en waterkwaliteitsdoelstellingen voor regionale waterlichamen in onze Provinciale waterplannen. Deze doelen zullen dor u worden overgenomen in de Stroomgebiedbeheerplannen en vormen voor de waterschappen het uitgangspunt voor passende maatregelen. Wij stellen het zeer op prijs dat u in uw brief van 10 maart jl, aan de voorzitter van het Bestuurlijk Overleg Krammer-Volkerak, hebt aangegeven voldoende ruimte te zien om ook voor de regionale waterlichamen te anticiperen aan veranderende omstandigheden. Wij willen graag tijdig, gedurende de planperiode , met u van gedachten wisselen op welke wijze de doelstellingen voor de regionale waterlichamen kunnen worden geformuleerd met het oog op de Stroomgebiedbeheerplannen van Gebruik van water Binnen de Delta is sprake van een grote mate van interactie tussen het hoofdwatersysteem (het rijkswater) en de kleinere regionale wateren. Veranderingen in het beheer van het hoofdsysteem hebben soms een grote impact op de regionale watersystemen. Dat kan betekenen dat ecologische, maatschappelijke en economische doelstellingen voor de regionale systemen, die vaak in andere kaders al zijn vastgelegd, onder druk komen te staan. Uiteraard ondersteunen wij van harte de in gang gezette transitie in de Zuidwestelijke Delta. Maar wij vragen nadrukkelijk aandacht voor het meewegen van de gevolgen voor de regionale systemen bij oplossingen voor de problemen in het hoofdsysteem. Tevens is aandacht nodig voor de tijd en de inspanningen die nodig zijn om de regionale watersystemen te laten meebewegen met de veranderingen in het hoofdsysteem. Wij gaan er van uit dat het Rijk mede verantwoordelijkheid wil dragen voor oplossingen indien de regionale wateren om bovenstaande reden niet kunnen voldoen aan nationale of internationale eisen. Ook zal aandacht nodig zijn voor perspectief voor de regionale

9 economische ontwikkeling naarmate de transitie in de Zuidwestelijke Delta verder vorm krijgt. In het streefbeeld voor de zoetwatervoorziening, op pagina 87 van het plan, is aangegeven dat gebruikers en nineties van zoet water minder afhankelijk dienen te zijn van de aanvoer van water van elders (meer zelfvoorzienend). Wij onderschrijven dit als een algemeen uitgangspunt, maar wijzen er met klem op dat dit standpunt in het Deltagebied slechts beperkt van toepassing kan zijn. Het is immers met brede en jarenlange maatschappelijke en politieke instemming dat zoet-watervragende activiteiten in dit gebied juist zijn gestimuleerd. Wij roepen u op om te komen tot een onderbouwde heroverweging van het gebruik van het zoete water in het Nederlandse hoofdsysteem, juist ten behoeve van gebieden in ons land die niet zelfvoorzienend kunnen zijn door een van nature gering aanbod van zoet water. GEBIEDSGERICHTE ASPECTEN VAN HET PLAN Met inachtname van hetgeen wij boven hebben opgemerkt over de integraliteit van de analyse voor het Deltagebied, stemmen we graag in met de visie in paragraaf 5.4 uit het Ontwerp-Nationaal Waterplan. We constateren met genoegen dat deze visie voortbouwt op het standpunt dat de drie provinciale besturen reeds in 2003 hebben ingenomen over het herstel van de watersystemen in de Zuidwestelijke Delta op basis van het visiedocument "Delta InZicht". De kerngedachte in deze visie betreft het terugbrengen van de estuariene dynamiek met behoud van de veiligheid en ontwikkelingskansen voor economic en ecologie. Naast de fysieke en procesmatige integratie van de verschillende deelgebieden en bekkens die samen de Zuidwestelijke Delta vormen, zoals hierboven al naar voren gebracht, willen wij aandacht vragen voor een aantal aspecten met betrekking tot afzonderlijke delen van de Delta. Volkerak-Zoommeer Wij ondersteunen va harte de resultaten van de planstudie waterkwaliteit Volkerak- Zoommeer, maar constateren dat de daarbij gekozen randvoorwaarden (kleine getijslag, een doorlaatmiddel bij de Krammersluizen) uitsluitend zijn gericht op verbetering van de waterkwaliteit. Deze randvoorwaarden zijn naar onze mening te beperkt voor een meer integrale ontwikkeling van het Volkerak-Zoommeer (bv. incl. natuurontwikkeling, recreatie, visserij en andere maatschappelijke en economische activiteiten). We zijn van mening dat een integrale oplossing juist is gebaat bij meer estuariene dynamiek. Dat is bijvoorbeeld mogelijk door toepassing van een grotere getijslag (bijvoorbeeld 50 in plaats van 30 cm, zoals dat als alternatief ook al is uitgewerkt in voornoemde planstudie) en een doorlaatmiddel in de Oesterdam naast het voorgestelde doorlaatmiddel in de Philipsdam. We onderstrepen nogmaals, zoals boven al aangegeven bij het thema "Watertekort en zoetwatervoorziening", dat oplossingen voor veranderingen in de zoetwatervoorziening die het gevolg zijn van wijzigingen in het zoet-zoutsysteem van het Volkerak-Zoommeer, een noodzakelijke voorwaarde zijn om tot uitvoering te kunen komen. Wij onderstrepen het belang de oplossing voor de blauwalgenproblematiek in samenhang te zien met de planstudie voor de waterberging op het Volkerak-Zoommeer en met de studie voor meer transport over water in de Rijn-Schelde corridor en we verzoeken hierbij ook het Grevelingenmeer en de Oosterschelde te betrekken. Een van de grote kansen voor het Volkerak-Zoommeer is de stimulans van recreatie-ontwikkeling. Deze ontwikkeling beperkt

10 zich niet alleen tot de recreatiemogelijkheden op het Volkerak-Zoommeer zelf, maar heeft ook betrekking op de ontwikkelingskansen voor het aangrenzende regionale gebied (zoals Steenbergen, Drimmelen etc.). In het verlengde van het bovenstaande willen we graag specifieke aandacht voor de ontwikkelingskansen van het Zoommeer en omgeving. We beschouwen dit gebied als een eigenstandig gebied dat vraagt om maatwerk en niet als aanhangsel van het Krammer- Volkerak. Dat betekent bijvoorbeeld dat wij streven naar een integrale aanpak met kansen voor 'Bergen op Zoom aan zee', in combinatie met de aanpak van de problemen in het Zoommeer zelf, de Binnenschelde, het Markiezaat, de recreatie in het gebied van de Speelmansplaten en een goede verbinding met de Oosterschelde via de Bergsediepsluis voor de recreatiescheepvaart. Indien een tweede doorlaatmiddel ten behoeve van de extuariene dynamiek in de Oesterdam wordt gerealiseerd, zoals we boven al hebben voorgesteld, dan heeft dat tevens een sterk positieve invloed op de kwaliteit van het aangrenzende deel van de Oosterschelde. Grevelingen De onlangs afgeronde verkenning Grevelingen Water en Getij, in vervolg op het rapport 'zicht op de Grevelingen' laat zien dat het gecontroleerd terugbrengen van getij op de Grevelingen leidt tot herstel van waterkwaliteit en ecologie. Bovendien biedt dit mogelijkheden voor de realisatie van een getijcentrale die de regio zelfvoorzienend kan maken in het duurzaam energiegebruik. Tenslotte laat de verkenning zien dat een schutsluis in de Brouwersdam technisch mogelijk is en een aanzienlijke impuls kan geven aan de toeristische ontwikkeling van de Grevelingen. Op basis van aanvullend onderzoek blijkt dat de Grevelingen in belangrijke mate zou kunnen voorzien in bergingsmogelijkheden van overtollig rivierwater in geval van calamiteiten, mits aan de oostzijde een verbinding wordt gecreeerd met het Krammer Volkerak Zoommeer. De Grevelingen biedt een uitgelezen kans om het gedachtegoed over gebiedsontwikkeling uit het Nationaal Waterplan in praktijk te brengen. Juist in de Grevelingen is het mogelijk om via gebiedsontwikkeling wateropgaven in samenhang met regionale en lokale wensen te realiseren. Het 'geen spijt'-karakter van de ingrepen maakt het kansrijk om op korte termijn aan de slag te gaan. In de Grevelingen kan worden aangetoond dat het in Nederland mogelijk is uiteenlopende ruimtelijke, ecologische en economische kwesties in een programma aan te bieden. Dat kan een stimulans zijn voor andere delen van de Zuidwestelijke Delta of daarbuiten. In dit licht stellen wij u voor om als rijk en regio gezamenlijk de Planstudie Grevelingen te starten. Deze planstudie zou zich moeten richten op de samenhang tussen de wateropgave (kwalitatief en kwantitatief), de duurzame energie- en innovatieagenda, de regionale economische (toeristische) structuur en de kansen voor getijdenatuur. Een bijzondere kans biedt de aanleg van een getijdencentrale in combinatie met het doorlaatmiddel. Het gaat om een sprong voorwaarts in de duurzame energievoorziening van de toekomst. Een koppeling met het Grevelingenmeer biedt extra kansen voor waterberging doordat een groter gebied ontstaat, dat tevens extra ruimte voor ecologische samenhang en recreatieve ontwikkeling genereert. Een getijdencentrale kan ook tijdens hoog water op de Noordzee grote hoeveelheden rivierwater blijven lozen door dan als pomp te fungeren. Gezien de vervlechting van nationale, regionale en lokale belangen en van publieke en private belangen, stellen wij voor om voor de uitvoering van de Planstudie Grevelingen een alliantie te sluiten tussen rijksoverheid, regionale en lokale overheden en maatschappelijke en private partners. Het Natuur- en Recreatieschap Grevelingen zal als initiatiefnemer van de Alliantie

11 Grevelingen fungeren. Aan het begin van de zomer zal een uitgewerkt aanbod voor een gezamenlijke uitvoering van de Planstudie aan u worden overhandigd. Wij vragen u het besluit tot een gezamenlijke Planstudie Grevelingen op te nemen in het Nationaal Waterplan. Oosterschelde Een belangrijk probleem van de Oosterschelde is de zandhonger. De zandhonger heeft tot gevolg dat ecologisch waardevolle zandplaten en slikken en schorren verdwijnen. Deze zijn van grote waarde als fourageergebied voor trekvogels en als rustgebied voor zeehonden. De zandhonger zorgt bovendien voor een afname van de vooroever met negatieve gevolgen voor de sterkte van de waterkeringen. We hebben begrepen dat de verkenning niet voor 2013 afgerond kan worden. Afhankelijk van de resultaten willen wij er echter graag op aandringen om te beginnen met het onderzoek naar de Oosterscheldekering zodra de nieuwe normering is vastgesteld. Wij verzoeken daarbij ook oplossingen te betrekken die meer dynamiek toelaten zodat de zandhongerproblematiek opgelost wordt, maar tegelijkertijd de mogelijkheid behouden om de Oosterschelde bij stormvloed af te sluiten. Mede namens Gedeputeerde Staten van Zeeland en Noord-Brabant Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, secretaris, voorzitter, M.H.J. van Wieringen-Wagenaar J. Franssen

12