paspoort markiezaatsmeer / binnenschelde

Transcriptie

1 paspoort markiezaatsmeer / binnenschelde

2 2

3 Datum uitgifte: 23 januari 2013 De stuurgroep Zuidwestelijke Delta werkt toe naar besluiten over de Zuidwestelijke Delta waarin veiligheid, ecologie en economie zijn geborgd en elkaar onderling versterken. De Zuidwestelijke delta is opgebouwd uit verschillende wateren. Per water worden in 2013 gesprekken met de regio gevoerd om te verkennen welke langetermijnstrategieën kansrijk zijn, welke gebiedsontwikkelingen er spelen en hoe dat kan worden verbonden. Daarbij is de vraag relevant op welke wijze strategieën kunnen worden verbonden met ideeën, initiatieven en plannen van de regio. Voor ieder water is een paspoort opgesteld, waarmee op vergelijkbare wijze informatie wordt aangeboden. Deze informatie dient als ingang voor het gesprek met de regio. Het paspoort geeft in kort bestek de hoofdlijnen van de beschikbare informatie weer. Deze informatie wordt gedurende het proces geactualiseerd. Voor een meer uitgebreide informatie wordt verwezen naar de beschikbare achtergrond documenten. Een overzicht hiervan is achter in het paspoort opgenomen. 3

4 1. gegevens Plaatvliet Uitlaatwerk Markiezaatsmeer Markiezaatskade Markiezaatsmeer Inlaatwerk Binnenschelde Binnenschelde Halsteren Bergen op Zoom Hoogerheide 4

5 Naam: Oppervlakte: Schorren: Platen en slikken: Jaar van afsluiting: Bepalend jaartal: Water: Diepte gemiddeld: Diepte maximaal: Markiezaatsmeer 1800 ha 390 ha 250 ha (bij peil +0,50 m. NAP) 1983 (Markiezaatskade) 1987 (Oesterdam) zwak brak (bijna zoet), stagnant 2,1 m. 3,0 m. Naam: Oppervlakte: Jaar van afsluiting: Oevers: Water: Diepte gemiddeld: Diepte maximaal: Binnenschelde 178 ha 1988 steenbestorting (basalt) zwak brak (bijna zoet), stagnant 1,5 m. 3,5 m. Dit paspoort heeft een enigszins afwijkende lay-out. Markiezaatsmeer en Binnenschelde zijn in 1 paspoort opgenomen, omdat het 2 relatief kleine wateren zijn met vergelijkbare problemen en oplossingsrichtingen. 5

6 2. karakteristiek zout zoet Snoek Halsteren Bergen op Zoom Hoogerheide peil MM NAP 50 BS 6

7 Markiezaatsmeer Binnenschelde Water: afgedamde overgangszone Brabantse kwelbeken naar Oosterschelde stagnant peil tussen 0 en +0,5 m. NAP vooral gevoed door regenwater, gemiddelde verblijftijd 2 jaar afgedamd deel van de Oosterschelde (1988) streefpeil tussen de +1,4 en 1,6 m. NAP gevoed door regenwater en inlaat Zoommeer, gemiddelde verblijftijd door o.a. wegzijging 1 jaar Ecologie: verruigde zoetwatervegetatie met eindstadium bos veel algen, troebel voedselrijk water, weinig vis belangrijk waterrijk vogelrichtlijngebied voedselrijk, troebel en algenrijk onvoldoende waterplanten, eenzijdige visstand, paai-/ opgroeigebied snoek Economie: beperkt toegankelijk ter bescherming vogels extensieve landbouw op aangrenzende percelen beperkte beroepsvisserij goed toegankelijke zoetwaterzone met leisure boulevard historische Scheldestad tussen Brabantse Wal en Oosterschelde Veiligheid: waterkeringen op orde waterkeringen op orde 7

8 3. actuele problemen en lange termijn opgaven MM -KRW V N BS MM- -KRW NATURA 2000 MM- NATURA 2000 MM -KRW V N V N W B A W B A W B A N - Nutrienten A - Algen B - Bodemdieren W - Waterplanten V - Vissen N - Nutrienten A - Algen B - Bodemdieren W - Waterplanten V - Vissen N - Nutrienten A - Algen B - Bodemdieren W - Waterplanten V - Vissen Halsteren Bergen op Zoom Hoogerheide Brasem P N chlorophyl 8

9 Markiezaatsmeer (MM) Binnenschelde (BS) Water: doelen Kaderrichtlijn Water (KRW) voor o.a. zwemwater worden niet gehaald hoog fosfaat- en stikstofgehalte oevererosie door vast waterpeil verminderd doorzicht door algen doelen Kaderrichtlijn Water (KRW) voor o.a. zwemwater worden niet gehaald hoog fosfaat- en stikstofgehalte Ecologie: Natura 2000: opgave benoemd, geen maatregelen vastgesteld onvoldoende waterplanten overmatige groei blauwalg beïnvloedt vogelstand negatief oevererosie door vast peil onvoldoende waterplanten weinig tot geen oeverbegroeiing overmatige algengroei eenzijdig door brasem gedomineerde visstand Economie: slechte toegankelijkheid natuurgebied stedelijke ontwikkeling en gebiedseconomie stagneert door slechte waterkwaliteit slechte kwaliteit zwemwater Veiligheid: bij waterberging Volkerak-Zoommeer voldoen primaire waterkeringen niet aan de norm bij waterberging Volkerak-Zoommeer voldoen primaire waterkeringen niet aan de norm 9

10 4. MOGELIJKE maatregelen zout Halsteren Bergen op Zoom Hoogerheide Cl Cl Cl 10

11 Water: Ecologie: Economie: Veiligheid: Markiezaatsmeer en Binnenschelde in de toekomst mogelijk zout maken vanuit Volkerak Zoommeer of Oosterschelde indien meer zoet blijft: baggeren gericht inlaatbeleid vanuit Volkerak-Zoommeer of Oosterschelde in de toekomst mogelijk zout maken vanuit Volkerak Zoommeer of Oosterschelde indien meer zoet blijft: inrichten paai- en opgroeigebieden snoek en baars indien meer zoet blijft: aanplanten waterplanten in de toekomst mogelijk zout maken vanuit Volkerak Zoommeer of Oosterschelde handhaving huidige normen waterveiligheid bij verbinding Volkerak-Zoommeer dan wel Oosterschelde verbetering waterkeringen als gevolg van waterberging Volkerak-Zoommeer 11

12 5. ontwikkelkansen regio zout Halsteren Bergen op Zoom Hoogerheide Cl Cl 12

13 Markiezaatsmeer Binnenschelde Water: zout maken Markiezaatsmeer zout maken Binnenschelde Ecologie: zout maken ter verbetering waterkwaliteit divers waterlandschap zout maken ter verbetering waterkwaliteit divers waterlandschap Economie: toegankelijk maken struinnatuur verbinding Binnenschelde/ Zoommeer t.b.v. recreatievaart stedelijke ontwikkelingen aan het water teleskibaan verbinding Binnenschelde/ Zoommeer t.b.v. recreatievaart Veiligheid: niet van toepassing niet van toepassing 13

14 6. mogelijke lange termijn strategieën vanuit het Deltaprogramma Halsteren Bergen op Zoom Hoogerheide Volkerak- Zoommeer MM BS 14

15 Water: Ecologie: Economie: Veiligheid: Markiezaatsmeer en Binnenschelde geen lange termijn strategiën vanuit het Deltaprogramma voorzien geen lange termijn strategiën vanuit het Deltaprogramma voorzien geen lange termijn strategiën vanuit het Deltaprogramma voorzien indien zout: peil afstemmen op Volkerak-Zoommeer of Oosterschelde 15

16 7. ruimtelijke plannen rondom Markiezaatsmeer en Binnenschelde 16

17 Actoren Markiezaatsmeer en Binnenschelde:

18 Colofon januari 2013 Dit paspoort is in opdracht van de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta gemaakt door de werkplaats Zuidwestelijke Delta Grafiek en layout Basiskaart Fotos Bosch Slabbers Landschapsarchitecten Posad Loes de Jong, Bosch Slabbers Achtergronddocumenten waarop paspoorten zijn gebaseerd: Witteveen + Bos (2008) Quick-scan nautische mogelijkheden en waterkwaliteit Binnenschelde. Bergen op Zoom Breda: Gemeente Bergen op Zoom en Waterschap Brabantse Delta Beek, A. van (2008) Systeemanalyse Markiezaatsmeer. Breda: Waterschap Brabantse Delta. Ministerie van Verkeer en Waterstaat (2009) Stroomgebiedbeheerplan Maas , Den Haag Waterschap Brabantse Delta (2009) Waterbeheerplan , Breda Waterschap Brabantse Delta (2009). Factsheets KRW Binnenschelde en Markiezaatsmeer, Breda Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (2010) Definitief aanwijzingsbesluit Natura2000-gebied Markiezaat, Den Haag H+N+S Landschapsarchitecten (2010) Bergen op Zoom in de Delta: verkenning naar kansen voor water en ruimte. In opdracht van gemeente Bergen op Zoom, Bergen op Zoom Provincie Noord-Brabant (2011) Structuurvisie Ruimtelijke Ordening, Den Bosch Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2011) Veilig veerkrachtig vitaal: Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta , Middelburg. Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2012). Voortgangsrapportage gebiedsprogramma s Uitvoeringsprogramma ZuidwestelijkeDelta, Middelburg. Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2012) Deltaprogramma 2013: Mogelijke strategieën, Middelburg: Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta. Stuurgroep Zuidwestelijke Delta (2012) Op weg naar mogelijke strategieën zoetwater... Eerste invulling van bouwstenen binnen de vijf mogelijke strategieën van zoetwater. Middelburg: Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta. Provincie Noord-Brabant (2012) Concept-beheerplan Natura2000 Markiezaat, Den Bosch 18

19 Legenda water afgedamde overgangszone zoet - zout erosie oever door vast peil Kaderrichtlijn Water: slecht ecologie verruigde zoete vegetatie op oevers en eilanden geen oeverbegroeiing ontoereikend matig economie peil MM 150 BS NAP 50 stagnant peil vogelstand minder door bloei blauwalg goed veiligheid zwemwater stedelijke ontwikkeling stagneert niet relevant zoet water stad aan het water Cl zout maken zout water Snoek eenzijdige visstand, opgroeigebied snoek baggeren getij waterrijk vogelrichtlijn-gebied aanplant waterplanten dijk P N verhoogd fosfaat en stikstof gehalte Cl verbeterde waterkwaliteit minder transparantie door chlorophyl koppeling recreatie chlorophyl slechte kwaliteit zwemwater Volkerak- Zoommeer MM BS meestijgen met de zeespiegel stagnerende gebiedseconomie door slechte waterkwaliteit verbetering waterkeringen 19

20