Rationeel geneesmiddelengebruik met behulp van de GheOP³S-tool DR. APR. ELINE TOMMELEIN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rationeel geneesmiddelengebruik met behulp van de GheOP³S-tool DR. APR. ELINE TOMMELEIN"

Transcriptie

1 Rationeel geneesmiddelengebruik met behulp van de GheOP³S-tool DR. APR. ELINE TOMMELEIN

2 Inleiding 20% populatie > 65 jaar België: personen Verandering in fysiologie, farmacokinetiek en -dynamiek Vaak multi-morbide, polyfarmacie 20% van populatie 50% voorkombaar risico op bijwerkingen PIP morbiditeit mortaliteit

3 Inleiding - PIP OVERGEBRUIK Geen indicatie Combinatie ipv mono Voorschrijfcascade ONDERGEBRUIK Geen profylactische therapie Niet behandelen medische aandoening FOUTIEF GEBRUIK Onoordeelkundige GM keuze (formulatie) Doseringsprobleem GM met hoog ADErisico

4 Screening for PIP Medication Review EXPLICIET Checklist snel, straightforward neemt niet alle patiëntfactoren mee in rekening Vbn: Beers, STOPP/START IMPLICIET Holistische approach Vbn: MAI nemen alle patiëntfactoren mee in rekening Tijdsintensief, vereist beschikbaarheid patiënt data, afhankelijk van uitvoerder

5

6 Vrouw 78 jaar Diagnoselijst: DMII met neuropatische pijn, CVRM, osteoporose, essentiële tremor Labwaarden: BD: 130/80; egfr: 56 ml/min

7 ?

8 Ouderen met polyfarmacie 1. Systematisch overzicht 2. Ontwikeling GheOP³S-tool 3. Validatie GheOP³Stool 4. Observationeel onderzoek ambulant 5. Observationeel onderzoek WZC Overkoepelende prevalentie PIP GM en GM groepen vaakst betrokken Risico factoren vaakst betrokken

9 Resultaten Prevalentie: ± 20% Onderschatting? Extensief deleten van screening items Screening methode niet compatibel met methode van data collectie

10 Resultaten Nuttig om mensen primair te selecteren met volgende risicofactoren Polyfarmacie Hoge comorbiditeit score Lage functionele status / lage zelf geëvalueerde kwaliteit van leven Depressie

11 Resultaten Specifieke focus op volgende GM en GM-groepen Geneesmiddelen voor angst Antidepressiva Anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAIDs)

12 PIP is aanwezig in 1/5 van de ambulante Europese oudere patiënt

13 ?

14 Ouderen met polyfarmacie 1. Systematisch overzicht 2. Ontwikeling GheOP³S-tool 3. Validatie GheOP³Stool 4. Observationeel onderzoek ambulant 5. Observationeel onderzoek WZC STEP 1 Literatuuronderzoek STEP 2 Selectie klinisch relevante items voor eerste lijn STEP 3 Selectie items haalbaar voor officina-apotheek GheOP³S-tool Ghent Older People Prescriptions community Pharmacy Screening Tool 83 items / 5 delen

15 Ontwikkeling GheOP³S Prt Content Example 1 Potentiële IPs, onafhankelijk van onderliggende diagnose Digoxin >125µg 2 Potentiële IPs, afhankelijk van onderliggende diagnose Metoclopramide In Parkinson s disease 3 Potentiële voorschrijftekorten No folic acid with methotrexate 4 DDIs met specifieke relevantie voor ouderen NSAID + Anticoagulants 5 Algemene farmaceutische zorg items Availability clear regimen chart

16 Ontwikkeling GheOP³S Uitgebreid ondersteuningsdocument Rationale Afhandelingsplan Aanvullende wetenschappelijke info

17 PIP is aanwezig in 1/5 van de ambulante Europese oudere patiënt De GheOP³S-tool is de eerste expliciete screening tool om PIP te decteren vanuit de officina-apotheek.

18 Ouderen met polyfarmacie 1. Systematisch overzicht 2. Ontwikeling GheOP³S-tool 3. Validatie GheOP³Stool 4. Observationeel onderzoek ambulant 5. Observationeel onderzoek WZC

19 Methodologie Gedetecteerde items + mogelijk alternatief Extra info? Verslag

20 Validatie - Resultaten 250 PIPs in 57 patiënten (95%) Klinische relevantie van gedetecteerde items 27% 73% Relevantie van voorgestelde alternatieven 1% 3% 94% 2%

21 Validatie - Resultaten Acceptatie 18% 27% 52% Bijdrage tot huidige hospitalisatie Aanwezig voor 9/60 patiënten, voor 8 vermijdbaar

22 PIP is aanwezig in 1/5 van de ambulante Europese oudere patiënt De GheOP³S-tool is de eerste expliciete screening tool om PIP te decteren vanuit de officinaapotheek. De GheOP³S-tool is effectief in het detecteren van klinisch relevante PIPs en voorziet in klinisch relevante alternatieven.

23 Ouderen met polyfarmacie 1. Systematisch overzicht 2. Ontwikeling GheOP³Stool 3. Validatie GheOP³S-tool 4. Observationeel onderzoek ambulant 5. Observationeel onderzoek WZC

24 Design & Resultaten AMBULANT Observationeel 204 officina-apotheken België 1016 patiënten 70 jaar 5 chronische GM Screening met GheOP 3 S-tool 3721 PIPs in 987 patiënten (97%) Mediaan: 3 PIPs per patiënt WZC Observationeel 10 WZC in Vlaanderen 400 patiënten 70 jaar 5 chronische GM Screening met GheOP 3 S-tool 1728 PIPs in 387 patiënten (97%) Mediaan: 4 PIPs per patiënt

25 Item n, % (n=1016) n, % (n=400) No Ca/VitD supplement in increased osteoporotic risk 51% 54% Full dose benzodiazepines or any dose >30 days 49% 53% No influenza vaccination for the current season 30% NA Antidepressant > 1 year 20% 42% IA: any combination of drugs with anticholinergic properties 10% 41% 1 or more drugs with anticholinergic properties with known constipation 8% 37% Antipsychotics > 1 month 7% 29% Full dose PPI > 8 weaks 16% 18% Calcium channel blockers with known constipation 4% 11% IA: (non-)selective β-blokker with oral antidiabetics or insuline 21% 10% Any NSAID 14% 9% 1 or more drugs with anticholinergic properties with known impaired cognition 1% 9%

26 Community-dwelling Contact voorschrijver - afleveraar 39 artsen gecontacteerd ( 987 patiënten met > 1 PIP = 4%) 25 / 39 gecontacteerde artsen namen deel 77 PIPs bediscussieerd ( 3721 gedetecteerd = 2%) 30 PIPs volledig of deels aanvaard 47 PIPs Geen verandering

27 PIP is aanwezig in 1/5 van de ambulante Europese oudere patiënt De GheOP³S-tool is de eerste expliciete screening tool om PIP te decteren vanuit de officinaapotheek. De GheOP³S-tool is effectief in het detecteren van klinisch relevante PIPs en voorziet in klinisch relevante alternatieven. Er is een hoge prevalentie van PIP in Belgische oudere patiënten met polyfarmacie (gebaseerd op een analyse met de GheOP³S-tool) In de huidige context is overleg tussen de voorschrijver en afleveraar gelimiteerd.

28 En nu? Update van de GheOP³S-tool in ontwikkeling Nieuwe studie met aanwezigheid apotheker In huisartsenpraktijk In wijkgezondheidscentrum Cfr model UK & Ndl Uitbreiding transmuraal Farmacologische ontslagbrief naar (huis)apotheker

29 Rationeel geneesmiddelengebruik met behulp van de GheOP³S-tool Bedankt! Nog vragen? DR. APR. ELINE TOMMELEIN

Polyfarmacie. Definities en situatieschets in het ziekenhuis. Apr. Lore Switten ZOL Genk

Polyfarmacie. Definities en situatieschets in het ziekenhuis. Apr. Lore Switten ZOL Genk Polyfarmacie Definities en situatieschets in het ziekenhuis Apr. Lore Switten ZOL Genk Overzicht Definitie polyfarmacie Epidemiologie Oorzaken Wat zijn de problemen? Wat zijn de oplossingen? Polyfarmacie

Nadere informatie

huisapothekers Verslag MFO 23/11 11/201 apothekers-az Groeninge Kortrijk

huisapothekers Verslag MFO 23/11 11/201 apothekers-az Groeninge Kortrijk Verslag MFO 23/11 11/201 /2017 huisartsen -huis huisapothekers apothekers-az Groeninge Kortrijk 1. Opvolgpunten MFO 22/09/2016 Worden de afgegeven (ontslag)schema s nu gevalideerd? De validatie vh medicatieschema

Nadere informatie

Het Medicatieluik in het elektronisch WZC-dossier : Belang en mogelijkheden WERKGROEP 4

Het Medicatieluik in het elektronisch WZC-dossier : Belang en mogelijkheden WERKGROEP 4 Het Medicatieluik in het elektronisch WZC-dossier : Belang en mogelijkheden Redder in nood WERKGROEP 4 Dr. R. Vander Stichele Domus Medica / Crataegus 14 mei 2011, Leuven Het geneesmiddelengebruik in rusthuizen

Nadere informatie

Projecten op een chirurgische afdeling

Projecten op een chirurgische afdeling Projecten op een chirurgische afdeling Geneesmiddel-geïnduceerd vallen en opname op traumatologie Apr. Sarah Vanwynsberghe Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

Therapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel

Therapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel Therapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel APB MISSIE Het stimuleren, ontwikkelen en promoten van de meerwaarde van de OFFICINA-APOTHEKER waarbij GEZONDHEID

Nadere informatie

Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts

Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen Nikkie Aarts Afdeling Epidemiologie & Inwendige Geneeskunde 3 de Lustrum Farmacovigilantie Platform Nederland Dinsdag 19 mei 2015 Promotietraject In de dagelijkse

Nadere informatie

Workshop MedicatieReview

Workshop MedicatieReview Workshop MedicatieReview SANDWICH NASCHOLING OUDERENZORG 16 FEBR 2017 Doel workshop Zicht krijgen op proces medicatiereview Rol huisarts (met POH) en apotheker op elkaar afstemmen Hoe te declareren Regiefunctie

Nadere informatie

Praktijk. MeSH-termen Medication Review, Community Pharmacy Services, Pharmaceutical Care, Aged, Polypharmacy, Pharmacists, Drug Utilization Review.

Praktijk. MeSH-termen Medication Review, Community Pharmacy Services, Pharmaceutical Care, Aged, Polypharmacy, Pharmacists, Drug Utilization Review. Medicatienazicht door de officina-apotheker in België: Waarom, Hoe en Stand van Zaken E. Tommelein 1, E. Mehuys 1, I. Van Tongelen 1, M. Petrovic 2, A. Somers 3, C. Kympers 2, T. Van Hees 4, T. Christiaens

Nadere informatie

Interesting discussion points. Take home messages. Session 1

Interesting discussion points. Take home messages. Session 1 Session 1 De huisapotheker, het medicatieschema en transmurale zorg: hoe optimaliseren we het geneesmiddelengebruik naadloos? Delen van gegevens is noodzakelijk tussen 1ste en 2de lijn gezondheidszorg,

Nadere informatie

Samenwerking HUISAPOTHEKER - HUISARTS

Samenwerking HUISAPOTHEKER - HUISARTS Samenwerking HUISAPOTHEKER - HUISARTS An inconvenient truth An inconvenient truth Bron: FOD Economie (2006) Verdubbeling op 20 jaar tijd 50% 45% Prevalence of chronic diseases in different ICPC organ groups

Nadere informatie

DE IMPLEMENTATIE VAN EEN MEDICATIE INFORMATIE SERVICE IN HET UZ BRUSSEL: INFORMATIEBEHOEFTEN EN PILOOTSTUDIE

DE IMPLEMENTATIE VAN EEN MEDICATIE INFORMATIE SERVICE IN HET UZ BRUSSEL: INFORMATIEBEHOEFTEN EN PILOOTSTUDIE DE IMPLEMENTATIE VAN EEN MEDICATIE INFORMATIE SERVICE IN HET UZ BRUSSEL: INFORMATIEBEHOEFTEN EN PILOOTSTUDIE Masterproef tot het verkrijgen van de graad van ziekenhuisapotheker Apr. Deyaert Elise Promotor:

Nadere informatie

Waarom? Enveloppe actie. Apinto les. Farmaceutische zorg

Waarom? Enveloppe actie. Apinto les. Farmaceutische zorg Medicatiereview Waarom? Enveloppe actie Apinto les Farmaceutische zorg Medicatiereview en enveloppe-actie Medicatiereview en Apinto 12/9: Roeselare 13/9: Kortrijk 14/9: Brugge 19/9: Veurne 22/9: Brugge

Nadere informatie

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis IBOM-2 Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis Abeer Ahmad Ruth Mast Giel Nijpels Jacqueline Dekker Piet Kostense Jacqueline Hugtenburg Afdelingen Klinische

Nadere informatie

Uitdagingen bij de ondersteuning van correct medicatiegebruik bij ouderen (in WZC): Een inleiding

Uitdagingen bij de ondersteuning van correct medicatiegebruik bij ouderen (in WZC): Een inleiding Uitdagingen bij de ondersteuning van correct medicatiegebruik bij ouderen (in WZC): Een inleiding Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel Brugge CRA WZC Van Zuylen Mintus Brugge Inhoud Lokale initiatieven

Nadere informatie

Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg

Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg Vroegsignaleren van medicatiegerelateerde problemen in de thuiszorg Dr Carolien Sino Hogeschool Utrecht Instituutsdirecteur-Onderzoeker Carolien.sino@hu.nl Voorstellen onderwijs Promotie zorgpraktijk onderzoek

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015

Polyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Polyfarmacie bij ouderen Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Inhoud Inleiding Farmacokinetiek Farmacodynamiek Problemen bij polyfarmacie Medicatiebeoordeling Take home messages

Nadere informatie

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN Eenheid Farmaceutische Zorg Academiejaar 2015-2016 MEDICATIEBEGELEIDING BIJ ONTSLAG UIT DE GERIATRISCHE AFDELING VAN HET ZIEKENHUIS EN OVERDRACHT

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen

Polyfarmacie bij ouderen Polyfarmacie bij ouderen FTO maart 2016 WAGRO Polyfarmacie en Medicatiebeoordeling IGZ HARM NTVG Optimale zorg voor ouderen Ephor Start en Stopp criteria Strip methode 1 Opzet FTO Casussen (veel) Interactie

Nadere informatie

Medicatiebeleid in WZC

Medicatiebeleid in WZC Medicatiebeleid in WZC Keynote speaker: Dr. Lore De Raeve Competentiepool Ouderenzorg Algemene Pharmaceutische Bond (APB) Deskundige Gezondheidsbeleid en Ouderenzorg Koninklijk Limburgs Apothekers Verbond

Nadere informatie

PILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER

PILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER PILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER Inhoud Geschiedenis: rol van de apotheker (niewe) Rol van de apotheker Come On project Eigen Ervaringen Mini Come On project Apotheek Antverpia Hoofdstuk IV (attesten)

Nadere informatie

Medicijnresten en het milieu Wereld Waterdag. Prof. dr. D.J. Touw Rijksuniversiteit Groningen / Universitair Medisch Centrum Groningen

Medicijnresten en het milieu Wereld Waterdag. Prof. dr. D.J. Touw Rijksuniversiteit Groningen / Universitair Medisch Centrum Groningen Medicijnresten en het milieu Wereld Waterdag Prof. dr. D.J. Touw Rijksuniversiteit Groningen / Universitair Medisch Centrum Groningen Overzicht Geneesmiddelen gebruik Initiatieven door de beroepsgroep

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

MEDICATIEVEILIGHEID MFM TIJDSCHRIFT OVER PRAKTIJKGERICHTE FARMACOTHERAPIE

MEDICATIEVEILIGHEID MFM TIJDSCHRIFT OVER PRAKTIJKGERICHTE FARMACOTHERAPIE MEDICATIEVEILIGHEID een verkeerde of ontbrekende indicatie, een onevenredig hoog risico op bijwerkingen of interacties, onnodig hoge kosten, of voor te korte of te lange gebruiksduur. Farmacotherapie is

Nadere informatie

Verslag MFO 22/9/2016 huisartsen -apothekers-az Groeninge Kortrijk

Verslag MFO 22/9/2016 huisartsen -apothekers-az Groeninge Kortrijk Verslag MFO 22/9/2016 huisartsen -apothekers-az Groeninge Kortrijk Reacties en feedback op de casussen aangebracht door de apothekers 1- CASUS 1 ste lijn: Roger komt zaterdagvoormiddag naar de apotheek.

Nadere informatie

Co morbiditeit en multimorbiditeit bij ouderen. Frank Buntinx KU Leuven en U Maastricht Klimop project Ouderen en Kanker

Co morbiditeit en multimorbiditeit bij ouderen. Frank Buntinx KU Leuven en U Maastricht Klimop project Ouderen en Kanker Co morbiditeit en multimorbiditeit bij ouderen Frank Buntinx KU Leuven en U Maastricht Klimop project Ouderen en Kanker Co morbiditeit en multimorbiditeit 1. Definities, betekenissen en valkuilen 2. Waarom

Nadere informatie

Psychofarmaca in de huisartsenpraktijk in 2015: resultaten van het INTEGO netwerk

Psychofarmaca in de huisartsenpraktijk in 2015: resultaten van het INTEGO netwerk Psychofarmaca in de huisartsenpraktijk in 2015: resultaten van het INTEGO netwerk In 1994 werd het INTEGO project gestart aan het Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde (ACHG) van de KU Leuven. De bedoeling

Nadere informatie

Preventie maagcomplicaties bij acetylsalicylzuur

Preventie maagcomplicaties bij acetylsalicylzuur Kennislacunes 1. Acetylsalicylzuur en risico op maagcomplicaties (noot 12 en 57) 2. Helicobacter-Pylori prevalentie (noot 13, noot 14, noot 23 en noot 30) 3. Beloop maagklachten in eerste lijn (noot 19)

Nadere informatie

Therapietrouw bij diabetes. Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid

Therapietrouw bij diabetes. Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid Therapietrouw bij diabetes Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid 1 Cijfers diabetes wereldwijd 108 MILLION in 1980 642 MILLION in 2040 in 2014 90% Diabetes type 1 Diabetes type 2 2 Cijfers België The IDF

Nadere informatie

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Jorrit Harms OSV: Dr. Kees van Boven Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Medicatiebewaking 2.0

Medicatiebewaking 2.0 Medicatiebewaking 2.0 Personalized medicine op basis van individuele nierfunctiewaarden Frans van de Vaart Marianne van de Berg Brigit van Soest Leonora Grandia Ka-Chun Cheung Programma 13.45 uur Inleiding

Nadere informatie

Een geïnformatiseerde tool om individuele behandeling beter te kunnen analyseren en aan te passen (STRIP Assistent) Paul Jansen, Geriater klinisch

Een geïnformatiseerde tool om individuele behandeling beter te kunnen analyseren en aan te passen (STRIP Assistent) Paul Jansen, Geriater klinisch Een geïnformatiseerde tool om individuele behandeling beter te kunnen analyseren en aan te passen (STRIP Assistent) Paul Jansen, Geriater klinisch farmacoloog Ephor, UMC Utrecht Conflicterende belangen:

Nadere informatie

A. J A. S B. J B. G C. N C. C D. P E. A

A. J A. S B. J B. G C. N C. C D. P E. A Transmurale zorg door apotheekassistenten Lynn De Gryze Apotheekassistente Apotheek UZGent Achtergrond Anamnese door apotheekassistenten: Sinds 2009 (pilootproject klinische farmacie) Gestart op spoedopname,

Nadere informatie

Triage Risk Screening Tool (TRST)

Triage Risk Screening Tool (TRST) Triage Risk Screening Tool (TRST) Meldon (2003) Meetinstrument Triage Risk Screening Tool Afkorting TRST Auteur Meldon Onderwerp Functionele, mentale, psychosociale beoordeling Doelstellingen Meten van

Nadere informatie

Lynn De Gryze Apotheekassistente Apotheek UZGent. Transmurale zorg. door apotheekassistenten

Lynn De Gryze Apotheekassistente Apotheek UZGent. Transmurale zorg. door apotheekassistenten Lynn De Gryze Apotheekassistente Apotheek UZGent Transmurale zorg door apotheekassistenten Achtergrond Anamnese door apotheekassistenten: Sinds 2009 (pilootproject klinische farmacie) Gestart op spoedopname,

Nadere informatie

Wat weten we over medicatie(on)veiligheid?

Wat weten we over medicatie(on)veiligheid? Wat weten we over medicatie(on)veiligheid? Patricia van den Bemt Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Amsterdam/ disciplinegroep farmacoepidemiologie en farmacotherapie, Universiteit van Utrecht is er een probleem?

Nadere informatie

Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker. Dr. N.A. de Glas

Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker. Dr. N.A. de Glas Young Investigator Award 2018 Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker Dr. N.A. de Glas AIOS Interne geneeskunde & Postdoc geriatrische oncologie LUMC Geen (potentiële) belangenverstengeling

Nadere informatie

STRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN

STRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN STRIP Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN Dr. Paul Jansen, klinisch geriater klinisch farmacoloog Afdeling Geriatrie en EPHOR UMC Utrecht Medicatie review: STRIP Selectie patiënten voor medicatiebeoordeling:

Nadere informatie

Identification of senior at risk (ISAR)

Identification of senior at risk (ISAR) Identification of senior at risk (ISAR) McCusker, J., Bellavance, F., Cardin, S., Trepanier, S., Verdon, J., and Ardman, O. (1999) "Detection of Older People at Increased Risk of Adverse Health Outcomes

Nadere informatie

Afbouwen van geneesmiddelen bij ouderen Veerle Foulon Clinical pharmacology and pharmacotherapy KU Leuven 30/05/2017

Afbouwen van geneesmiddelen bij ouderen Veerle Foulon Clinical pharmacology and pharmacotherapy KU Leuven 30/05/2017 Studiedag GERIATRIE UZ Leuven Afbouwen van geneesmiddelen bij ouderen Veerle Foulon Clinical pharmacology and pharmacotherapy KU Leuven 30/05/2017 Come-On? A complex and multifaceted intervention Training

Nadere informatie

Casus geriatrie. Symposium klinische farmacie 06 oktober Veerle Grootaert

Casus geriatrie. Symposium klinische farmacie 06 oktober Veerle Grootaert Casus geriatrie Symposium klinische farmacie 06 oktober 2012 Veerle Grootaert VG: permanente VKF, TIA, syst. Hartfalen, Dementie (MMSE = 15/30) RVO op geriatrie: val met rugpijn ontregelde INR =7 hartslag

Nadere informatie

Transmurale zorg: Casus geriatrie 1/02/2018. Achtergrond. Thuismedicatie. Casus. Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent

Transmurale zorg: Casus geriatrie 1/02/2018. Achtergrond. Thuismedicatie. Casus. Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent Andreas Capiau, ZAIO3 Apotheek UZ Gent Achtergrond Klinische farmacie op dienst geriatrie: Door ZAIO2, vier maanden dezelfde ZAIO (drie ZAIO s per jaar) Twee halve dagen per week (0,2 FTE) Transmurale

Nadere informatie

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis Dr. De Coster Olivier, Stedelijke Ziekenhuis Roeselare UZ-Brussel Stedelijk Ziekenhuis Roeselare Brugsesteenweg 90 8800 Roeselare T 051 23 61 11

Nadere informatie

Rol van de huisarts in polyfarmacie bij ouderen

Rol van de huisarts in polyfarmacie bij ouderen Rol van de huisarts in polyfarmacie bij ouderen Kwaliteitsonderzoek aan de hand van de STOPP/START criteria Aisha-Maria Abraham, Universiteit Gent Professor dr. Mirko Petrovic, Universiteit Gent Master

Nadere informatie

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere)

Nadere informatie

Nierfunctie: furosemide 127

Nierfunctie: furosemide 127 Nierfunctie: furosemide 127 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum December 2013 Doel Het voorkomen van therapiefalen

Nadere informatie

BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE

BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers voor emtricitabine/tenofovirdisoproxil 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten als profylaxe vóór blootstelling (PrEP)

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen

Polyfarmacie bij ouderen Polyfarmacie bij ouderen J O R I S S C H A K E L I N T E R N I S T- K L I N I S C H G E R I AT E R S T. E L I S A B E T H H O S P I TA A L 2 6 F E B R U A R I 2 0 1 2 Inhoud presentatie Deel 1: Achtergrondinformatie

Nadere informatie

De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2

De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2 De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2 F. Holleman Belangenverstrengeling Academisch prestige: AMC Adviesraden: sanofi, Eli Lilly Onderzoekssponsoring: MSD Alle (neven)inkomsten afkomstig van

Nadere informatie

De anti-emeticabox. Nurse practitioner oncologie Sint Franciscus Gasthuis Rotterdam

De anti-emeticabox. Nurse practitioner oncologie Sint Franciscus Gasthuis Rotterdam De anti-emeticabox Geïnspireerd door: Janny Salomé Nurse practitioner oncologie Sint Franciscus Gasthuis Rotterdam Achtergrond De patiënten signaleren problemen t.a.v. het correcte gebruik van anti-emetica

Nadere informatie

VISIE VAN DE HUISARTS OP MFO EN MEDICATIEREVIEW EN DE SAMENWERKING MET DE APOTHEKER

VISIE VAN DE HUISARTS OP MFO EN MEDICATIEREVIEW EN DE SAMENWERKING MET DE APOTHEKER VISIE VAN DE HUISARTS OP MFO EN MEDICATIEREVIEW EN DE SAMENWERKING MET DE APOTHEKER Julie Bossu, Universiteit Gent Promotor: Prof. Dr. A. De Sutter Co-promotoren: Dr. E. Van Leeuwen Dr. P. Muylaert Master

Nadere informatie

Psychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe

Psychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe Psychofarmaca bij de ouderen Waarom slikken zij? A. D Hooghe Psychofarmaca Benzodiazepines en aanverwanten Antidepressiva Antipsychotica Antipsychotica Assessment of antipsychotic prescribing in Belgian

Nadere informatie

Cardiovasculaire medicatie: gezondheidswinst versus valrisico

Cardiovasculaire medicatie: gezondheidswinst versus valrisico Cardiovasculaire medicatie: gezondheidswinst versus valrisico Geeske Peeters Susan Tett Samantha Hollingworth Danijela Gnijdic Sarah Hilmer Annette Dobson Ruth Hubbard Richtlijn Acuut Coronair Syndroom

Nadere informatie

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE

VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE Drs. Willemke Stilma Docent verpleegkunde HvA Mede met dank aan dr. Anne Eskes 1 INHOUD 5 stappen EBP Formuleren van een klinische vraagstelling PICO Zoekstrategie

Nadere informatie

Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen. HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016

Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen. HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016 Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016 Pijn ouderen Co-morbiditeit : wat veroorzaakt wat? Polyfarmacie: moeilijker

Nadere informatie

DOELGROEPENONDERZOEK CHRONISCHE NIERSCHADE

DOELGROEPENONDERZOEK CHRONISCHE NIERSCHADE DOELGROEPENONDERZOEK CHRONISCHE NIERSCHADE Samenvatting Opdrachtnemer: Hans Mak Instituut Uitgevoerd door: Gezonde Nieren B.V. Opdrachtgever: Nierstichting Nederland Het volledige rapport is op te vragen

Nadere informatie

Ambulante intraveneuze antimicrobiële therapie OPAT (Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy)

Ambulante intraveneuze antimicrobiële therapie OPAT (Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy) Ambulante intraveneuze antimicrobiële therapie OPAT (Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy) Praktische toepassing Apr. Tine Ravelingien Ziekenhuisapotheker UZ Gent In samenwerking met prof. dr. Dirk

Nadere informatie

Harm 2 studie: Medicatieveiligheid en communicatie. Prof. dr. Miriam CJM Sturkenboom Erasmus MC, afdeling Medische Informatica

Harm 2 studie: Medicatieveiligheid en communicatie. Prof. dr. Miriam CJM Sturkenboom Erasmus MC, afdeling Medische Informatica Harm 2 studie: Medicatieveiligheid en communicatie Prof. dr. Miriam CJM Sturkenboom Erasmus MC, afdeling Medische Informatica IPCI vs. HARM studie in 2005 Jaarlijks 10.000-16.000 vermijdbare opnamen Design

Nadere informatie

Alcoholgebruik bij Belgische ouderen: een nuchtere kijk op de cijfers Sarah Hoeck (PhD) Universiteit Antwerpen

Alcoholgebruik bij Belgische ouderen: een nuchtere kijk op de cijfers Sarah Hoeck (PhD) Universiteit Antwerpen Alcoholgebruik bij Belgische ouderen: een nuchtere kijk op de cijfers Sarah Hoeck (PhD) Universiteit Antwerpen sarah.hoeck@uantwerpen.be Inhoud ter inleiding: tijdskader en vergrijzing wie, wat, waarom

Nadere informatie

GGG educatie therapietrouw

GGG educatie therapietrouw GGG educatie therapietrouw Achtergrond diabetes Belang en impact therapie(on)trouw Oplossingen in de praktijk 1 Cijfers diabetes wereldwijd 108 MILLION in 1980 642 MILLION in 2040 in 2014 90% Diabetes

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve en angst symptomen in chronische dialyse patiënten en andere patiënten. Het proefschrift bestaat uit twee delen (deel A en deel

Nadere informatie

The RIGHT food is the best medicine

The RIGHT food is the best medicine The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid

Nadere informatie

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct

Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet

Nadere informatie

Thuismedicatie en transmurale zorg in het AZ Herentals. apr. Sofie Peeters

Thuismedicatie en transmurale zorg in het AZ Herentals. apr. Sofie Peeters Thuismedicatie en transmurale zorg in het AZ Herentals apr. Sofie Peeters Het AZ Herentals - Algemeen ziekenhuis met 243 bedden - 800 tal medewerkers 130 artsen 5 apothekers Ø 4,6 FTE Ø 0,5 FTE klinisch

Nadere informatie

Besluitvorming bij ouderen met kanker

Besluitvorming bij ouderen met kanker Besluitvorming bij ouderen met kanker Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Hanneke van der Wal- Huisman h.van.der.wal-huisman@umcg.nl 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Zelfevaluatie hoofdstuk Huisapotheker

Zelfevaluatie hoofdstuk Huisapotheker Vragenlijst: Deze tool laat u toe om door middel van een aantal vragen een balans op te maken van de kwaliteit binnen uw apotheek, teneinde deze waar nodig te verbeteren. Kies bij elke vraag het meest

Nadere informatie

27-11-14. Polyfarmacie KENNISMAKING POLYFARMACIE. Programma. Doel. Casus 1. Kennismaking. Doel. Polyfarmacie. Moderne Dementiezorg.

27-11-14. Polyfarmacie KENNISMAKING POLYFARMACIE. Programma. Doel. Casus 1. Kennismaking. Doel. Polyfarmacie. Moderne Dementiezorg. Programma Polyfarmacie Kennismaking Doel Polyfarmacie Moderne Dementiezorg Wilma Knol Marjorie Nelissen-Vrancken Dementie Voorkomen en aanpak problemen Aan de slag in de praktijk 25 november 2014 Doel

Nadere informatie

Osteoporose profylaxe bij 80+

Osteoporose profylaxe bij 80+ Osteoporose profylaxe bij 80+ Emilie Gieling, AIOS Ziekenhuisfarmacie, CWZ Prof. Dr. Joop van den Bergh, internist-endocrinoloog, VieCurie MC Noord-Limburg, Maastricht UMC & UHasselt België (potentiële)

Nadere informatie

Wat mag je verwachten? Geneesmiddelengebruik gerelateerd aan comorbiditeiten. Farmacokinetiek en formuleringen. Micronutriënten.

Wat mag je verwachten? Geneesmiddelengebruik gerelateerd aan comorbiditeiten. Farmacokinetiek en formuleringen. Micronutriënten. 22/1/213 Geneesmiddelengebruik bij de obese patiënt voor en na bariatrie Apr. Ina Gesquiere PhD student Promotor: Prof. Veerle Foulon Copromotors: Prof. Bart Van der Schueren en Prof. Patrick Augustijns

Nadere informatie

ORGANISATIE HUISARTSENZORG IN HET VERZORGINGS

ORGANISATIE HUISARTSENZORG IN HET VERZORGINGS ORGANISATIE HUISARTSENZORG IN HET VERZORGINGS BRON: NHG-Praktijkwijzer OUDERENZORG maa UITGEREIKT: DUO-dagen NW-Utrecht, 24 en 25 novembe Doel en doelgroep De beschikbaarheid van huisartsenzorg is efficient

Nadere informatie

Klinische richtlijnen of hoe men PK/PD kan implementeren. Eerste deel: Doel en nut Hoe ontwikkelt men richtlijnen? Beperkingen

Klinische richtlijnen of hoe men PK/PD kan implementeren. Eerste deel: Doel en nut Hoe ontwikkelt men richtlijnen? Beperkingen Klinische richtlijnen of hoe men PK/PD kan implementeren Eerste deel: Doel en nut Hoe ontwikkelt men richtlijnen? Beperkingen 5A-1 Wat is het doel van de richtlijnen? kwaliteit van de zorg verbeteren kosten-effectiviteit

Nadere informatie

samenvatting 127 Samenvatting

samenvatting 127 Samenvatting 127 Samenvatting 128 129 De ziekte van Bechterew, in het Latijn: Spondylitis Ankylopoëtica (SA), is een chronische, inflammatoire reumatische aandoening die zich vooral manifesteert in de onderrug en wervelkolom.

Nadere informatie

Learning on the Go. Praktijkvariatie als middel om te leren van kennis en ervaring van collega artsen. Eerste terugkoppeling Breda, 22 september 2015

Learning on the Go. Praktijkvariatie als middel om te leren van kennis en ervaring van collega artsen. Eerste terugkoppeling Breda, 22 september 2015 Learning on the Go Praktijkvariatie als middel om te leren van kennis en ervaring van collega artsen Eerste terugkoppeling Breda, 22 september 2015 Dit rapport is uitsluitend bestemd voor gebruik door

Nadere informatie

Chapter 8. Summary in Dutch / Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Summary in Dutch / Nederlandse samenvatting Chapter 8 Summary in Dutch / Nederlandse samenvatting Summary in Dutch Wervelfracturen bij geriatrische patienten: prevalentie en klinische relevantie. Inleiding Dit proefschrift is ontstaan met als doel

Nadere informatie

Definitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen.

Definitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen. Toolkit polyfarmacie en medicatieveiligheid Doel 1. De medicamenteuze behandeling van de patiënt optimaliseren 2. Zoveel mogelijk voorkomen van (vermijdbare) bijwerkingen van medicatie 3. De continuïteit

Nadere informatie

Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers. over Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka voor een

Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers. over Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka voor een De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten. Het

Nadere informatie

Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie

Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie Cinacalcet versus parathyroidectomie voor phpt na niertransplantatie Marc Vervloet Amsterdam Papendal 15 december 2016 Head to head: PTx vs Cinacalcet Will there be a winner? Disclosure belangen spreker

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29646 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dekker, François (Frans) Title: Patients preference in migraine Issue Date: 2014-11-05

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

Door dwang gegijzeld. (Laat-begin) obsessieve-compulsieve stoornis bij Ouderen. Roos C. van der Mast

Door dwang gegijzeld. (Laat-begin) obsessieve-compulsieve stoornis bij Ouderen. Roos C. van der Mast Door dwang gegijzeld (Laat-begin) obsessieve-compulsieve stoornis bij Ouderen Roos C. van der Mast OCS bij ouderen De obsessieve-compulsieve stoornis is een persisterende en stabiele diagnose die zelden

Nadere informatie

Rationeel gebruik van benzo s bij ouderen

Rationeel gebruik van benzo s bij ouderen Rationeel gebruik van benzo s bij ouderen Ik neem geen zenuwpillen, alleen maar een slapertje 2 De perceptie over benzo s is fout Waarom? 3 van barbituraat naar benzo 4 Klinische effecten 1. Hypnotisch

Nadere informatie

worden en hoe deze methode toegepast kan worden om de veiligheid van geneesmiddelen te bewaken.

worden en hoe deze methode toegepast kan worden om de veiligheid van geneesmiddelen te bewaken. Samenvatting Geneesmiddelen worden toegepast om ziektes te behandelen, te voorkomen en te diagnosticeren. In sommige gevallen ervaart de patiënt niet alleen het gewenste effect, maar kunnen ook ongewenste

Nadere informatie

MFB s en de openbaar apotheker

MFB s en de openbaar apotheker MFB s en de openbaar apotheker Introductie Apothekers streven naar optimale farmaceutische patiëntenzorg. Deze zorg wordt steeds vaker afgestemd op de individuele patiënt. Dit is ook nodig, omdat er steeds

Nadere informatie

Hoogspecialistische ggz in kwaliteitsstandaarden. Drs. Katrien de Ponti Sr. Projectleider Stichting TOPGGz

Hoogspecialistische ggz in kwaliteitsstandaarden. Drs. Katrien de Ponti Sr. Projectleider Stichting TOPGGz Hoogspecialistische ggz in kwaliteitsstandaarden Drs. Katrien de Ponti Sr. Projectleider Stichting TOPGGz Waar zou je in zo n geval adviseren? Experts die zeer gespecialiseerde diagnostiek inzetten Experts

Nadere informatie

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review De DREAMeR-studie Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales during Medication Review 1 Wat is de DREAMeR-studie? Aan dit onderzoek deden mee: Een groot gerandomiseerd gecontroleerd

Nadere informatie

Valproate referral Nationale implementatie. KenBis 21 september 2018

Valproate referral Nationale implementatie. KenBis 21 september 2018 Valproate referral Nationale implementatie KenBis 21 september 2018 Disclaimer I am employed by a regulatory agency, and have nothing to disclose. The information on these slides is for general information

Nadere informatie

Nierfunctie: benazepril 186

Nierfunctie: benazepril 186 Nierfunctie: benazepril 186 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum December 2013 Doel Het voorkomen van bijwerkingen

Nadere informatie

Van Elektronisch medicatie voorschrijven naar een geïntegreerd beheer van medicatie voorschriften

Van Elektronisch medicatie voorschrijven naar een geïntegreerd beheer van medicatie voorschriften Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Ministre des Affaires sociales et de la Santé publique MAGGIE DE BLOCK Van Elektronisch medicatie voorschrijven naar een geïntegreerd beheer van medicatie

Nadere informatie

Criteria om kwaliteit van medicatie te meten

Criteria om kwaliteit van medicatie te meten Criteria om kwaliteit van medicatie te meten Prof. Dr. R. Vander Stichele Heymans Instituut voor Farmacologie, Universiteit van Gent Antwerpen, 15 september 2012 Conflict of Interest Statement Als huisarts,

Nadere informatie

Platform PI: Communicatie en Therapietrouw. prof. dr. Trudi van den Bos voorzitter Platform PI

Platform PI: Communicatie en Therapietrouw. prof. dr. Trudi van den Bos voorzitter Platform PI Platform PI: Communicatie en Therapietrouw prof. dr. Trudi van den Bos voorzitter Platform PI Platform PI: structureel samenwerkingsverband Patiëntenorganisaties van chronisch zieken en koepelorganisaties

Nadere informatie

Nierfunctie: perindopril 174

Nierfunctie: perindopril 174 Nierfunctie: perindopril 174 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum December 2013 Doel Het voorkomen van

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Chapter 11

Nederlandse samenvatting. Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Chapter 11 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de resultaten van een groot vragenlijstonderzoek over de epidemiologie van chronisch frequente hoofdpijn in de Nederlandse

Nadere informatie

De rol van de huisarts in valpreventie

De rol van de huisarts in valpreventie De rol van de huisarts in valpreventie Dr. B. Ponsaers huisarts Incidentie (in WZC s) 30-70% valt éénmaalper jaar Waarvan 15-40% meerdere keren per jaar valt Het risico bij bewoners met cognitieve stoornissen

Nadere informatie

Een kwestie van maatwerk

Een kwestie van maatwerk Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit

Nadere informatie

Geneesmiddelinteracties met orale antitumorale therapie (OAT)

Geneesmiddelinteracties met orale antitumorale therapie (OAT) Delphine Lesage Apotheek UZGent CASUS 1: vraag patiënt aan apotheker Geneesmiddelinteracties met orale antitumorale therapie (OAT) Mag ik Zyban of Champix innemen in combinatie met Nolvadex? Ik zou graag

Nadere informatie

Optimale farmaceutische zorg voor patienten met M.Parkinson. Wereld Parkinsondag 2015 Nieuwegein

Optimale farmaceutische zorg voor patienten met M.Parkinson. Wereld Parkinsondag 2015 Nieuwegein Optimale farmaceutische zorg voor patienten met M.Parkinson Wereld Parkinsondag 2015 Nieuwegein Een praktijkvoorbeeld Patient gebruikt Sinemet 125 mg 4dd 1 Wordt opgenomen in ziekenhuis: Levodopa/carbidopa

Nadere informatie

MEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG

MEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG MEDICATIEMANAGEMENT BIJ DE OUDERE PATIENT DR. KIM HURKENS, INTERNIST-OUDERENGENEESKUNDE/KLINISCH FARMACOLOOG MEVR BAKKER, 88 JAAR Medicatie lisinopril 10mg 1dd1; bumetanide 2mg 1dd1; metoprolol ret 100mg

Nadere informatie

Farmacokinetiek en dynamiek

Farmacokinetiek en dynamiek Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?

Nadere informatie