Co morbiditeit en multimorbiditeit bij ouderen. Frank Buntinx KU Leuven en U Maastricht Klimop project Ouderen en Kanker
|
|
- Rosalia de Jonge
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Co morbiditeit en multimorbiditeit bij ouderen Frank Buntinx KU Leuven en U Maastricht Klimop project Ouderen en Kanker
2 Co morbiditeit en multimorbiditeit 1. Definities, betekenissen en valkuilen 2. Waarom is dit interessant? 3. Effecten van co / multimorbiditeit 4. Wat doen wij ermee. 5. Problemen en een aanpak daarvoor
3 Co morbiditeit en multimorbiditeit 1. Definities, betekenissen en valkuilen 2. Waarom is dit interessant? 3. Effecten van co / multimorbiditeit 4. Wat doen wij ermee. 5. Problemen en een aanpak daarvoor
4 Definitions Comorbidity: Any distinct additional entity that has existed or may occur during the clinical course of a patient who has the index disease Multimorbidity: the co occurrence of multiple chronic or acute diseases and medical conditions within one person In de praktijk loopt dit door elkaar
5 Mean number of problems (Intego) males females Multimorbiditeit is vooral een probleem van ouderen ICPC categorieën (n=334) Acute en chronic
6 Prevalence of multimorbidity (>2 chronic disorders) in GP populations (2007) Disorders and health problems most frequently occurring in combination: Depression, Diabetes mellitus Osteoartritis Astma/COPD Hypertension Lipid metabolism disorders Sleeping disorders Involved in one third of combinations Nederland
7 Voorspellers van multimorbiditeit (> 2 vs. <1)* Sex (Vrouw vs. Man) 1.12 Leeftijd (> 80 vs ) 14 Opleiding (hoger middelbaar lager) Woonverband gezin 1 alleen 1.05 wzc 1.69 V D Akker, 1998 (RNH) *: gecontroleerd voor de andere variabelen in het model
8 Co morbiditeit en multimorbiditeit 1. Definities, betekenissen en valkuilen 2. Waarom is dit interessant? 3. Effecten van co / multimorbiditeit 4. Wat doen wij ermee. 5. Problemen en een aanpak daarvoor
9 Predictieve waarde van Charlson s comorbidity index Populatie is 2555 RVT bewoners (leeftijd: m=84 jaar) MRSA studie Mortality Hospitalisation age ( ) ( ) comorbidity ( ) ( ) Charlson s index voorspelt niet enkel overlijden, maar ook hospitalisatie (als proxy voor ernstige morbiditeit), zij het minder sterk. Ook beïnvloedende variabele bij analyse van andere predictoren, bijv. borstca en mortaliteit
10 Waarom is dit interessant? Co en multimorbiditeit als predictor Beïnvloedende variabele bij andere vergelijkingen Beïnvloedt co of multimorbiditeit het effect van behandeling? de keuze van behandeling? Is Metformin een goede behandeling voor type II diabetes, al dan niet in aanwezigheid van nierinsufficiëntie? Zelfs indien aspirine, ACE I, diuretica,. Een goede aanpak zou zijn voor een cardiaal belaste bejaarde, is dat dan ook nog zo als blijkt dat deze pat dan 15 pillen per dag moet nemen omdat hij nog een aantal andere aandoeningen heeft?
11 Waarom is dit interessant? Co en multimorbiditeit als predictor Beïnvloedende variabele bij andere vergelijkingen Beïnvloedt co en multimorbiditeit effect en keuze van behandeling? Competing for attention Ge kunt maar een beperkt aantal problemen aanpakken in een contact ernstigeof opvallende problemen verdringen minder ernstige problemen Bijv. interesse voor hypertensie daalt bij toenemend aantal problemen Dit speelt zowel bij artsen als bij patiënten (cfr. Depressie vs. Somatiek)
12 Waarom is dit interessant? Co en multimorbiditeit als predictor Beïnvloedende variabele bij andere vergelijkingen Beïnvloedt co en multimorbiditeit effect en keuze van behandeling? Competing for attention Planning van de inzet van middelen: Er is een duidelijke relatie tussen multimorbiditeit en zorgnood (Cfr. Personeelsbelasting).
13 Co morbiditeit en multimorbiditeit 1. Definities, betekenissen en valkuilen 2. Waarom is dit interessant? 3. Effecten van co / multimorbiditeit 4. Wat doen wij ermee. 5. Problemen en een aanpak daarvoor
14 Invloed van comorbiditeit / co medicatie op behandelingseffect bij T 2 diabetes Chronische respiratoire aandoeningen Anemie Depressie Gewrichtsproblemen Maligniteit + alle combinaties hiertussen Corticoïden Antidepressiva NSAID Per behandeling en gecontroleerd voor leeftijd en geslacht Intego n=3416 Br J Gen Pract 2013
15 Duidelijke invloed op HbA1c (OR) Gewrichtsaandoeningen * Longziekten * Combinatie gewrichts en longaandoeningen 1,3 Corticoïden 1,3 NSAID 1,3 Combinatie van corticoïden & NSAID 1,4 Combinatie van NSAID met gewrichts en longaandoeningen * niet: anemie, depressie, maligniteit, antidepressiva. *: afhankelijk van type anti diabetes behandeling
16 Multimorbiditeit en medicatiegebruik Meer chronische ziekten, meer geneesmiddelen. Geneesmiddelen hebben allerlei interacties en bijwerkingen, die vaak onverwacht zijn: Bijwerking door een onvoldoende gekende interactie Voorschrijver is niet op de hoogte van alle genomen geneesmiddelen Vaker als de specialist en de huisarts (of meerdere specialisten) los van elkaar werken Ziekten beïnvloeden effect en bijwerkingen van geneesmiddelen (NSAID en vroegere maagzweer; Metformine en nierinsufficiëntie, ) Aanwezigheid v. meerdere ziekten maakt dit mechanisme meer frequent en onvoorspelbaar
17 Centraal probleem bij multimorbiditeit Wanneer een persoon (COPD, diabetes, kwaadaardig proces, hartfalen) geconfronteerd wordt met een probleem (moe, pijn, dyspnee,..) zal het vaak moeilijk tot zelfs onmogelijk zijn om vast te stellen welke aandoening dit probleem veroorzaakt.
18 Co morbiditeit en multimorbiditeit 1. Definities, betekenissen en valkuilen 2. Waarom is dit interessant? 3. Effecten van co / multimorbiditeit 4. Wat doen wij ermee. 5. Problemen en een aanpak daarvoor
19 Wat doen wij met multimorbiditeit? Opstellen richtlijnen voor alle mogelijke combinaties van (chronische) aandoeningen????? Eindeloze (en hopeloze?) onderneming Misschien toch wel voor een aantal combinaties (bijv. Diabetes en hartfalen, Te vertalen in kosten baten tabellen voor allerlei interventies per situatie, ingebouwd in het EMD (een volgende stap voor EBM PracticeNet?) Of toch (ook) een andere aanpak?
20 Wat doen wij ermee? Co morbidity: we need a guideline for each patient, not a guideline for each disease Martin Dawes, Fam Pract 2010 From problem oriented to goal oriented care Jan De Maeseneer 2012 Werken met doelstellingen: Cfr Jan Heyrman & Jan De Lepeleire en Afdeling HAG Amsterdam 15 jaar geleden..
21 Werken met doelstellingen Meestal niet genezing van ziekten of betere gezondheid op zich (wat dat dan ook precies moge betekenen) Vaak ook niet langer leven Kunnen functioneren Deel hebben aan het sociaal leven
22 Doelstellingen Dokter, weet ge wat ik eigenlijk mankeer? Op dinsdag wil ik kunnen gaan kaarten en op donderdag gaan kienen. En op zaterdag wil ik met mijn dochter naar de markt gaan. Maar in de allereerste plaats wil ik rust. Ik wil niet steeds weer andere pillen moeten nemen en zeker wil ik niet langer altijd dit moeten doen en dan weer dat moeten doen. Eerlijk gepikt en vrij vertaald van: Jan De Maeseneer, London 2012
23 Doelstellingen Kunnen functioneren Deel hebben aan het sociaal leven Cave: Wat dit betekent kan erg verschillen Niet alle mensen kunnen dit goed formuleren
24 Doelstellingen Dit mogelijk maken overschrijdt de mogelijkheden van een (huis ) arts. Hier speelt ook de omgeving die mogelijkheden schept of afremt Thuis: invloed van armoede, sociale isolatie, WZC: wat wordt door de instelling/afdeling georganiseerd, ter beschikking gesteld, mogelijk gemaakt Dit komt aardig in de buurt van wat zich momenteel ontwikkelt als advanced care planning.
25 Consequentie Voor iedere patient in kaart brengen van problemen en doelen (voorbereide en onderbouwde Cfr RAI) teambesprekingen (incl. patient of familie)
26 Co morbiditeit en multimorbiditeit 1. Definities, betekenissen en valkuilen 2. Waarom is dit interessant? 3. Effecten van co / multimorbiditeit 4. Wat doen wij ermee. 5. Problemen en een aanpak daarvoor
27 Problemen Er is vrijwel geen kennis beschikbaar over de beste aanpak van mensen met multimorbiditeit.
28 Leren omgaan met co en multimorbiditeit Maak groepjes van enkele HA, verpleegkundigen en specialisten uit dezelfde regio. Doe regelmatig patientenbesprekingen met als focus co en multimorbiditeit, polyfarmacie, maar ook andere aspecten (beleving, depressie, eenzaamheid, ). Probeer dit in de mate van het mogelijke ook te formaliseren en de resultaten te publiceren, zodat ook collega s van uw werk kunnen profiteren. Als ge technische of methodologische hulp nodig hebt, dan is die altijd beschikbaar. Laat honderd bloemen bloeien! Neem initiatieven en probeer op een verstandige manier steeds betere aanpakken uit maar evalueer wat ge doet.
29 Nog eens iets anders Ziekten blijken niet enkel te clusteren binnen personen, maar ook tussen personen van een zelfde gezin: ziekte van een index persoon verhoogt de kans op ziekte bij partner en kinderen.
Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij
Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized
Nadere informatieEén ziekte - één richtlijn: Balanceren tussen eenvoud en complexiteit. Dr. Jako S. Burgers
Eén ziekte - één richtlijn: Balanceren tussen eenvoud en complexiteit Dr. Jako S. Burgers TRANZO Zorgsalon, Tilburg 14 oktober 2010 Inhoud van presentatie Definitie van richtlijnen, normen en standaarden
Nadere informatieComorbiditeit en oncologische zorg voor ouderen
Comorbiditeit en oncologische zorg voor ouderen Huub Maas, klinisch geriater TweeSteden ziekenhuis Tilburg IKZ Eindhoven Rotterdam 19-11-2008 Definities Comorbiditeit: bijkomende ziekte(n) naast de index
Nadere informatieComorbiditeit & richtlijnen: gaat dat samen?
Comorbiditeit & richtlijnen: gaat dat samen? TRANZO ZORGSALON 14 oktober 2010 Marjolein Lugtenberg TRANZO, UvT/ PZO, RIVM Richtlijnen o Ter verbetering van kwaliteit van zorg o Bron van evidence-based
Nadere informatieKlassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie
Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek Symptomen 1:1 Ziekte Klassiek Geriatrische ziekte uiting Waarom? Ziektebeloop: Patiënten met bv. kanker, hartfalen, dementie. Lorenz KA Ann Int
Nadere informatieDe acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis
De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis Dr. De Coster Olivier, Stedelijke Ziekenhuis Roeselare UZ-Brussel Stedelijk Ziekenhuis Roeselare Brugsesteenweg 90 8800 Roeselare T 051 23 61 11
Nadere informatieKanker en diabetes 19-11-2012. Introductie. Co-morbiditeit. Kanker en comorbiditeit. Kanker en diabetes
Kanker en diabetes Introductie Kanker en comorbiditeit Landelijk Overleg Oncologie Verpleegkundigen 8 november 2012 M. Zanders, arts-onderzoeker IKZ Kanker en diabetes Casuïstiek Dillemma s in de praktijk
Nadere informatieDe ouder wordende diabetespatiënt. Allerlei typen ouderen. Getallen in Nederland
De ouder wordende diabetespatiënt Karin Daemen, internist Tergooiziekenhuizen, locatiehilversum Begin vorige eeuw infectieziektes Nu chronische ziektes hart-en vaatziekten kanker COPD diabetes gewrichtsaandoeningen
Nadere informatieMultimorbiditeit en comorbiditeit in de Nederlandse bevolking gegevens van huisartsenpraktijken
Postprint Version 1.0 Journal website http://www.ntvg.nl/publicatie/multimorbiditeit-en-comorbiditeit-de- Nederlandse-bevolking- -gegevens-van-huisartsenpraktijken/volledig Pubmed link DOI Multimorbiditeit
Nadere informatieZorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid.
Zorgprogramma Lijf & Leven Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Levensverwachting met tot wel 20 jaar verkort 85% van patienten
Nadere informatieInspiratie voor multidisciplinaire zorg: de proactieve eerste lijn Populatie- / Panelmanagement
Inspiratie voor multidisciplinaire zorg: de proactieve eerste lijn Populatie- / Panelmanagement Prof dr Mattijs E Numans, huisarts Afdeling Public Health en Eerstelijns Geneeskunde LUMC Waar gaat het over?
Nadere informatieMultimorbiditeit en comorbiditeit in de Nederlandse bevolking gegevens van huisartsenpraktijken
Onderzoek Multimorbiditeit en comorbiditeit in de Nederlandse bevolking gegevens van huisartsenpraktijken Sandra H. van Oostrom, H. Susan J. Picavet, Boukje M. van Gelder, Lidwien C. Lemmens, Nancy Hoeymans,
Nadere informatiethuiszorg in de standaardzorg voor
Tijdige integratie van palliatieve thuiszorg in de standaardzorg voor mensen met ernstige COPD Charlotte Scheerens 10 meest voorkomende doodsoorzaken 2008 Mortaliteit COPD/100 000 inwoners, 2011 België
Nadere informatieVEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS
VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS OVER MIJ Veiligheid & voorschrijven van medicatie 6-11-2014 2 IK ZAL HET VANDAAG HEBBEN OVER Onderzoek doen OF waarom onderzoek doen leuk is en soms
Nadere informatieHoeveel gezondheid levert onze gezondheidszorg op?
Hoeveel gezondheid levert onze gezondheidszorg op? Ann Van den Bruel Senior Clinical Research Fellow Department of Primary Care Health Sciences University of Oxford Declaration Alma Ata 1978 Gezondheid
Nadere informatieHoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker
Hoe hartfalen te herkennen Mark Valk, huisarts onderzoeker vroegdiagnostiek hartfalen Leusden 24 april 2012 2 Disclosure Geen belangenverstengeling Komt het vaak voor? 0,8% tussen de 55 en 64 jaar 3% tussen
Nadere informatiePILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER
PILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER Inhoud Geschiedenis: rol van de apotheker (niewe) Rol van de apotheker Come On project Eigen Ervaringen Mini Come On project Apotheek Antverpia Hoofdstuk IV (attesten)
Nadere informatieEen chronische ziekte komt zelden alleen! Hans Vlek, programmamanager
Een chronische ziekte komt zelden alleen! Hans Vlek, programmamanager Syntein 12 oktober 2010 Zorggroepencongres 2 Kenmerken Syntein Organisatie multidisciplinaire zorggroep (BV) Doelgroep 135.000 Huisartsen
Nadere informatieLeerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study
Advance care planning: voorbereiden op een onzekere toekomst Dr. Daisy J.A. Janssen Specialist ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Leerdoelen Na deze lezing: Kent u de definitie van advance care
Nadere informatieZeldzame zieken in Registratie Net Huisartspraktijken Professor Jean Muris Hoofd Vakgroep Huisartsgeneeskunde Universiteit Maastricht
Zeldzame zieken in Registratie Net Huisartspraktijken 28-02-2019 Professor Jean Muris Hoofd Vakgroep Huisartsgeneeskunde Universiteit Maastricht Introduction RNH 1988 start Registration Network Family
Nadere informatieMultimorbiditeit bij de oudere patiënt. De grijze golf. Man, 80 jaar. Levensverwachting vanaf geboorte mannen vs vrouwen
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Multimorbiditeit bij de oudere patiënt Waar moet ik rekening mee houden en wat kan ik doen? Prof. dr. Marielle Emmelot-Vonk Voor bijeenkomst
Nadere informatie161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on:
Samenvatting 161 162 Samenvatting 163 Samenvatting Jicht is een gewrichtsontsteking, ook wel artritis genoemd, en is wereldwijd de meest voorkomende reumatische aandoening. Jicht komt vaker voor bij mannen
Nadere informatieDefinitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen.
Toolkit polyfarmacie en medicatieveiligheid Doel 1. De medicamenteuze behandeling van de patiënt optimaliseren 2. Zoveel mogelijk voorkomen van (vermijdbare) bijwerkingen van medicatie 3. De continuïteit
Nadere informatieUitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk
Uitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk ELLEN BANIERINK ANIOS INTERNE GENEESKUNDE 06-12-2016 Inhoud Aanleiding Vorming onderzoeksvoorstel Het onderzoek Praktisch gezien Planning Verloop Problemen
Nadere informatieHet PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider
Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand
Nadere informatieUniversity of Groningen. Patient characteristics related to health care consumption Olthof, Marijke
University of Groningen Patient characteristics related to health care consumption Olthof, Marijke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieAchtergrond Waarom een zorgstandaard naast richtlijnen en protocol en?
Achtergrond Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een groeiend gezondheids(zorg)probleem. Vooral voor de patiënt zelf is COPD een grote last die in toenemende mate de kwaliteit van leven beperkt.
Nadere informatieDe longverpleegkundige. Poli Longgeneeskunde
00 De longverpleegkundige Poli Longgeneeskunde 1 Algemeen De longverpleegkundige is een verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in het geven van advies en begeleiding aan patiënten met luchtwegklachten.
Nadere informatieDe lange weg is vaak te kort.
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw De lange weg is vaak te kort. Dr. F. Krekelbergh Geriater Verantwoordelijke arts palliatieve zorgen Levenseinde is belangrijk moment Vroeg of laat Leven : veel verlieservaringen
Nadere informatieMultimorbiditeit van verpleeghuisbewoners neemt toe
Multimorbiditeit van verpleeghuisbewoners neemt toe Mireille Boesten 1,2, Evert Marres 2,3, Annetje Bootsma 2 25 november 2011 1 2 3 1 Inleiding Is de verpleeghuisbewoner van nu anders dan jaren geleden?
Nadere informatie24 september 2015. Van harte welkom!
24 september 2015 Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Wendy de Valk, verpleegkundig specialist cardiologie 20.10: Het vrouwenhart. Is er verschil tussen mannen en vrouwen? Mw. A. Lubbert-Verberkmoes,
Nadere informatieSamenwerking HUISAPOTHEKER - HUISARTS
Samenwerking HUISAPOTHEKER - HUISARTS An inconvenient truth An inconvenient truth Bron: FOD Economie (2006) Verdubbeling op 20 jaar tijd 50% 45% Prevalence of chronic diseases in different ICPC organ groups
Nadere informatieMultimorbiditeit in de huisartsenpraktijk
Postprint Version 1.0 Journal website http://vb23.bsl.nl/frontend/index.asp?custom_product_id=0168-9428&product_id={a9ee6675-58b1-4251-bd27-6fa916bb35dd} Pubmed link DOI Multimorbiditeit in de huisartsenpraktijk
Nadere informatieKwetsbare Ouderen en de Tweede Lijn
Kwetsbare Ouderen en de Tweede Lijn Addendum bij richtlijn CVRM Wat is mijn plek? Marianne van den Berg, apotheker Stelling een: De kwetsbare ouderen zijn voor mij een van de belangrijkste doelgroepen
Nadere informatieRationeel geneesmiddelengebruik met behulp van de GheOP³S-tool DR. APR. ELINE TOMMELEIN
Rationeel geneesmiddelengebruik met behulp van de GheOP³S-tool DR. APR. ELINE TOMMELEIN Inleiding 20% populatie > 65 jaar België: 2 200 000 personen Verandering in fysiologie, farmacokinetiek en -dynamiek
Nadere informatieVERPLEEGKUNDIGE OPVOLGING VAN LTX PATIËNTEN. BVPV 03/12/2011 Veronique Schaevers, verpleegkundig specialist longtransplantatie
VERPLEEGKUNDIGE OPVOLGING VAN LTX PATIËNTEN BVPV 03/12/2011 Veronique Schaevers, verpleegkundig specialist longtransplantatie Inhoud Verpleegkundige opvolging op lange termijn Lange termijncomplicaties
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieLECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose
LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose Symposium onderzoeksresultaten 2017 Sonja Kuipers, MSc MSW RN PhD-Student Zonder
Nadere informatieHet Medicatieluik in het elektronisch WZC-dossier : Belang en mogelijkheden WERKGROEP 4
Het Medicatieluik in het elektronisch WZC-dossier : Belang en mogelijkheden Redder in nood WERKGROEP 4 Dr. R. Vander Stichele Domus Medica / Crataegus 14 mei 2011, Leuven Het geneesmiddelengebruik in rusthuizen
Nadere informatieAardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans!
Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Eric Koster Clustercoördinator chronische ziekten en screeningen, directie Publieke Gezondheid Lid kernteam Inhoud 1. Aanleiding 2. Aanpak
Nadere informatiePalliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn. Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018
Palliatieve zorg bij hartfalen en de nieuwe richtlijn Nationale Hartfalendag, Zeist, 28 september 2018 Disclosure belangen Lia Middeljans (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieSamenwerkende Academische Netwerken Ouderenzorg (SANO)
Home no. 1 Februari 2018 Themanummer Cardiovasculair Eerdere edities Verenso.nl Samenwerkende Academische Netwerken Ouderenzorg (SANO) Geen bewijs voor effectiviteit van preventieve cardiovasculaire medicatie
Nadere informatieZelfmanagement Programma NPCF - CBO 2008-2012
Zelfmanagement Programma NPCF - CBO 2008-2012 Jeroen Havers CBO j.havers@cbo.nl Zelfmanagement Programma NPCF CBO Financiering: VWS Opdrachtgevers: NPCF & patiëntenorganisaties Uitvoering: CBO, looptijd
Nadere informatiePublicatie sterftecijfers 2013 Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht
Toelichting bij - Publicatie sterftecijfers 2013 Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht W.J.Jansen & F v.d. Elzen Februari 2015 Sterftecijfers Het sterftecijfer (ook wel de mortaliteit genoemd) is één
Nadere informatieHoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse, apotheker
Hoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse, apotheker Hoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse HARM-onderzoek fouten kosten risicofactoren frequentie 1 op de 18 Leendertse et al. Arch Intern
Nadere informatieOnderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018
Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018 Britt Appelhof, psycholoog/ promovenda, Archipel Zorggroep Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde/ promovenda, Thebe Inleiding
Nadere informatieSamenvatting van de IMA-studie. Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid
1 Samenvatting van de IMA-studie Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid Het aantal arbeidsongeschikten alsook de betaalde uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid
Nadere informatie10 e Post O.N.S. Meeting. Erik van Muilekom Verpleegkundig specialist NKI-AVL
10 e Post O.N.S. Meeting Erik van Muilekom Verpleegkundig specialist NKI-AVL 10 e Post O.N.S. Meeting Cancer care in different ages, leeftijdspecifieke zorg vraagt kennis en kunde One fits all Cijfers
Nadere informatieZou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft?
Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Het belang van een integraal anticiperend beleid 22 maart 2012 Bernardina Wanrooij Huisarts, consulent palliatieve zorg AMC Palliatieve zorg
Nadere informatieHOE VERSCHILLEN HARTVAATPATIËNTEN MET OF ZONDER PSYCHOPROBLEMATIEK VAN ELKAAR?
HOE VERSCHILLEN HARTVAATPATIËNTEN MET OF ZONDER PSYCHOPROBLEMATIEK VAN ELKAAR? Leora Maas Onderzoeksstage 1 e lijns geneeskunde INHOUDSOPGAVE Achtergrond Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie Aanbevelingen
Nadere informatieAanbod Huisartsen Lessons learned from general practice. J De Lepeleire, B Schoenmakers B Aertgeerts, F Buntinx G Van Pottelberg P Vankrunkelsven
Aanbod Huisartsen Lessons learned from general practice J De Lepeleire, B Schoenmakers B Aertgeerts, F Buntinx G Van Pottelberg P Vankrunkelsven Literatuur De cijfers en survey Evoluties in de samenleving
Nadere informatieLandelijk Diabetes Congres Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde
Landelijk Diabetes Congres 2016 Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieHet voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis
Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk
Nadere informatieBloeddrukregeling: hoger? lager?
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling
Nadere informatieVier kernvragen in de palliatieve zorg:
Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg 2. Het PaTz project in de praktijk
Nadere informatieHet project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe?
Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe? Inleiding Symposium 05.07.16 Goede zorg rond het levenseinde Geert van der Aa, klinisch geriater 2012 2014 In de Westerse wereld sterft
Nadere informatieNHG-Standpunt. Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Er komt steeds meer bij... standpunt
NHG-Standpunt Huisartsgeneeskunde voor ouderen Er komt steeds meer bij... standpunt Schatting: in 2040 - op het hoogtepunt van de vergrijzing - zal zo n 23 procent van de bevolking ouder zijn dan 65 jaar.
Nadere informatieCBO RICHTLIJN. Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010. Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011
CBO RICHTLIJN HARTFALEN Multidisciplinaire richtlijn Hartfalen 2010 Ad Bakx, cardioloog BovenIJ Ziekenhuis Amsterdam SAHO 28 juni 2011 ESC guidelines Richtlijn is gebaseerd op de ESC Guidelines for the
Nadere informatieOp weg naar de module ouderenzorg
Op weg naar de module ouderenzorg Geïntegreerde zorg voor ouderen met multiproblematiek Stichting Gezondheidscentra Eindhoven Robert Vening Katinka Mijnheer 12 oktober Inhoud presentatie 1. Introductie
Nadere informatievan chaos naar eenheid
van chaos naar eenheid Alles is aanwezig, je moet het alleen op de juiste plek zetten Carel Bakx, huisarts Doesburg Mark van der Wel Henny Peelen Wat gaat er gebeuren? Waarom een nieuw Vasculair Risico
Nadere informatiePsychofarmaca in de huisartsenpraktijk in 2015: resultaten van het INTEGO netwerk
Psychofarmaca in de huisartsenpraktijk in 2015: resultaten van het INTEGO netwerk In 1994 werd het INTEGO project gestart aan het Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde (ACHG) van de KU Leuven. De bedoeling
Nadere informatieTherapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel
Therapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel APB MISSIE Het stimuleren, ontwikkelen en promoten van de meerwaarde van de OFFICINA-APOTHEKER waarbij GEZONDHEID
Nadere informatieGezondheidsenquête, België Medische consumptie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.
Medische consumptie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 79 Bestudeerde indicatoren... 81 1. Contacten met zorgverstrekkers... 81
Nadere informatieSchrik om het hart! CoRPS. Dr. Annelieke Roest. Promotoren: Peter de Jonge, PhD. Johan Denollet, PhD
Schrik om het hart! Center of Research on Psychology in Somatic diseases Promotoren: Peter de Jonge, PhD Johan Denollet, PhD Dr. Annelieke Roest Anxiety and Depression In Coronary Heart Disease: Annelieke
Nadere informatiehoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten
Nadere informatieLeergang Ouderenzorg. Avond 1
Leergang Ouderenzorg Avond 1 Disclosure belangen sprekers: Nellie Jans kaderarts oudergeneeskunde in opleiding Suze Teunissen praktijkconsulent Agaath Vreeling kaderarts oudergeneeskunde (Potentiële) Belangenverstrengeling:
Nadere informatieTelemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk
Verpleegkundig oncologie symposium - 3 oktober, 2014 Telemonitoring van pijn bij kanker E-health toegepast in de praktijk L. Hochstenbach, MSc Dr. A. Courtens Dr. S. Zwakhalen Prof. dr. M. van Kleef Prof.
Nadere informatieSymptomen bij hartfalen 24 november M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist
Symptomen bij hartfalen 24 november 2017 M. Aertsen Verpleegkundig specialist hartfalen Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Hartfalen Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen bij een structurele
Nadere informatieINTERACT-in-HF. Improving knowldege To Efficaciously RAise level of Contemporary Treatment in Heart Failure. A European Heart Failure Network
INTERACT-in-HF Improving knowldege To Efficaciously RAise level of Contemporary Treatment in Heart Failure A European Heart Failure Network RECAP - Regional Care Portals InterReg IVB, e-ucare, WP2 Inhoudsopgave
Nadere informatieMAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker
MAPPING STUDIE Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker UKON symposium 7 april 2016 A study on the characteristics, care needs and quality of life of patients with both Mental
Nadere informatieMarike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis
Marike Wabbijn Internist-nefroloog/acuut geneeskundige Ikazia Ziekenhuis Nierschade bij diabetes en vaatlijden Wat is nierfunctie? Wanneer is er sprake van nierschade? Wanneer is er sprake van nierfunctieverlies?
Nadere informatie(On)zin van diabetes behandeling bij ouderen
symposium 11/10/14 (On)zin van diabetes behandeling bij ouderen Dr. K. Mortelmans Endocrinologie RZ HHart Leuven Belang Toenemende prevalentie type 2 diabetes Wijzigende levensgewoonte Vergrijzing Meer
Nadere informatieAdvance Care Planning in België
Scientific Institute of Public Health Advance Care Planning in België een studie via de Belgische Huisartsenpeilpraktijken Koen Meeussen -Zorg rond het Levenseinde - VUB Doelstelling Senti-Melc Methode
Nadere informatieVan het kind en het badwater Over ziekte en seksualiteit. Peter Leusink, huisarts, seksuoloog
+ Van het kind en het badwater Over ziekte en seksualiteit Peter Leusink, huisarts, seksuoloog + Take home Als je ziek bent kun je seksueel gezond zijn Seksuele gezondheid vraagt om aanpassing Aanpassing
Nadere informatiePijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen. HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016
Pijn, pijnbeleving en behandeling bij kwetsbare ouderen HHM Hegge, internist ouderengeneeskunde, UMCG NVFG Najaarscongres 2016 Pijn ouderen Co-morbiditeit : wat veroorzaakt wat? Polyfarmacie: moeilijker
Nadere informatieRetourtje ziekenhuis: Voorkomen van heropnames bij kwetsbare ouderen
Retourtje ziekenhuis: Voorkomen van heropnames bij kwetsbare ouderen Dr. Bianca Buurman, senior onderzoeker Transmurale Ouderenzorg AMC b.m.vanes@amc.nl & @bmbuurman Opnameduur van 65-plussers: steeds
Nadere informatieHokjesdenken in de zorg. Wiepke Cahn+ UMCUtrecht/Altrecht
Hokjesdenken in de zorg Wiepke Cahn+ UMCUtrecht/Altrecht Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen / Zie hieronder
Nadere informatieDilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater
Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 9. Over de auteurs 11
Inhoud Woord vooraf 9 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 1.1 Geschiedenis 12 1.2 Wettelijke bepalingen 14 1.3 Het verstrekken van geneesmiddelen door verpleegkundigen 18 1.4 Medicatiefouten 21 1.5 Therapietrouw
Nadere informatieEuthanasie en hulp bij zelfdoding (verzoek tot toepassing) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, NIVEL ( )
Euthanasie en hulp bij zelfdoding (verzoek tot toepassing) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, NIVEL (1976-2016) Inleiding Sinds 1976 worden verzoeken om euthanasie aan de huisarts van patiënten met een
Nadere informatieTabak- en alcoholgebruik Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1
Tabak- en alcoholgebruik Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 1 bij de Tabak- en alcoholgebruik-cap.
Nadere informatieKwetsbare ouderen in het ziekenhuis. Sophia de Rooij
Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis Sophia de Rooij 2 Mw C. Bundel-Katz 3 Mw C. Bundel-Katz 4 Mw C. Bundel-Katz 5 Mw C. Bundel-Katz 6 Mw C. Bundel-Katz Voelt zich na een korte wandeling in haar tuin niet
Nadere informatieTerminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding. Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen
Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen UMC
Nadere informatieScen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen
Scen Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen inhoud Inleiding Getallen Zorgvuldigheidscriteria Valkuilen Euthanasie versus palliatieve sedatie De scenarts S: staat voor steun: informatie,
Nadere informatieJA! Voor optimale preventie van cardiovasculaire eindpunten dient gestreefd te worden naar HbA1c <53 mmol/mol (<7.0%)
Voor optimale preventie van cardiovasculaire eindpunten dient gestreefd te worden naar HbA1c
Nadere informatieHeusden-Destelbergen 18 januari 2013. Dr Pauline Boeckxstaens Dr Patricia Sunaert
Heusden-Destelbergen 18 januari 2013 Dr Pauline Boeckxstaens Dr Patricia Sunaert De Epidemie van Multimorbiditeit 50% van de 65 plussers heeft minstens 3 chronische aandoeningen 20% van de 65 plussers
Nadere informatieMan of vrouw? Een onderzoek naar sekseverschillen in reacties op chronische aandoeningen Roeke, M.
Man of vrouw? Een onderzoek naar sekseverschillen in reacties op chronische aandoeningen Roeke, M. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieCARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE
CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart
Nadere informatieZorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie. Margot Geerts Verpleegkundig Specialist
Zorginnovatie voor pijnlijke diabetische polyneuropathie Margot Geerts Verpleegkundig Specialist Diabetische polyneuropathie 1. Distale symmetrische polyneuropathie Uitval van een combinatie van sensore,
Nadere informatieLevenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning
symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere)
Nadere informatieDe oudere patiënt met comorbiditeit
De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers
Nadere informatieMonitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk
Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Derek de Beurs Mariëtte Hooiveld Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg.
Nadere informatieObesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar
Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.
Nadere informatieIeder z n doel Hoe komen we tot doelgerichte zorg, waarbij de patiënt zelf bepaalt welke doelstellingen in zijn levenssituatie van belang zijn?
Ieder z n doel Hoe komen we tot doelgerichte zorg, waarbij de patiënt zelf bepaalt welke doelstellingen in zijn levenssituatie van belang zijn? Prof. Dr. J. De Maeseneer, MD, PhD Department of Family Medicine
Nadere informatieDepressie en comorbiditeit. Studies in de huisartsenpraktijk naar voorkomen en gevolgen voor de zorg.
Samenvatting Depressie en comorbiditeit. Studies in de huisartsenpraktijk naar voorkomen en gevolgen voor de zorg. Inleiding (hoofdstuk 1) Een depressie komt vaak tegelijkertijd voor met een chronische
Nadere informatieEuroSCORE. Wat kunnen we ermee? Wat doen we ermee? l. Noyez. CNE Thoraxchirurgie 15 april 2014
Wat kunnen we ermee? Wat doen we ermee? l. Noyez CNE Thoraxchirurgie 15 april 014 Disclosures Cardio-thoracaal chirurg Radboudumc, Nijmegen Bestuurslid NVT voorzitter com kwaliteit Bestuurslid BHN to construct
Nadere informatieHSMR en SMRs per diagnosegroep Cijfers 2015 IJsselmeerziekenhuizen
en SMRs per diagnosegroep Cijfers 2015 IJsselmeerziekenhuizen De Praktijk Index Rembrandtlaan 31 3723 BG Bilthoven 030-244 0326 www.depraktijkindex.nl maart 2016 Introductie In deze rapportage worden de
Nadere informatieDisclosure. Wat steekt u op. Waar denkt u over na. Rode vlaggen en co-morbiditeit bij COPD INLEIDING HET IS ZWARTWIT EN HET LOOPT IN DE WEI
Disclosure Rode vlaggen en co-morbiditeit bij COPD Geen belangenverstrengeling voor deze presentatie Hans Sportel, huisarts Ruurlo Waar denkt u over na Wat steekt u op Dyspnoe en haar DD COPD en co-morbiditeit
Nadere informatiePlatform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION
Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven
Nadere informatieGEINTEGREERDE ZORG IN LEUVEN Vanuit individuele Leuvense personen Vanuit populatieperspectief
GEINTEGREERDE ZORG IN LEUVEN Vanuit individuele Leuvense personen Vanuit populatieperspectief 1 Verdubbeling op 20 jaar tijd 50% 45% Prevalence of chronic diseases in different ICPC organ groups in Flanders
Nadere informatie