Hasseler Es WIJKANALYSE 2010

Transcriptie

1 Hasseler Es WIJKANALYSE 2010 Uitgave: Gemeente, afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie, oktober 2010 Correspondentieadres: Postbus 18, 7550 AA Tel. (074) Auteur: Arthur Scholte, MSc Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron "Gemeente, afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie"

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding en leeswijzer Stedenbouwkundig profiel Ligging Stedenbouwkundig profiel Acht vergelijkbare buurten De buurt Schothorsthoek Bevolking Afnemend aantal inwoners Diversiteit tussen buurten in herkomst van bewoners Bevolkingsprognose Hasseler Es Bevolking samengevat Wonen Honkvaste Hasseler-essers Meer uitstroom dan instroom Jonge wijk met veel rijtjeswoningen Huurwoningen Bewoners tevreden over woonomgeving, zorgen over ontwikkeling buurt Wonen samengevat Werken Weinig werkgelegenheid in de wijk Lage werkloosheid onder inwoners Hasseler Es Inkomensverschillen per buurt en weinig bijstand Werken samengevat Weten Relatief lage capaciteit kinderdagverblijven en bso Hoog aandeel kinderen Tijertshoek in speciaal onderwijs Afnemend aantal basisschoolleerlingen Hasseler Es Herkomst kinderen van 4 tot 12 jaar Onderwijsniveau kinderen en opleidingsniveau nww-ers Weten samengevat Welzijn Bereikbaarheid voorzieningen Samen leven thuis Samen leven in de buurt Met een veilig gevoel de buurt in! Objectieve veiligheid Welzijn samengevat Synthese Het is goed wonen in de Hasseler Es Vergrijzingsperikelen Aandachtsgroepen Jongeren Ouderen Lage inkomens en werklozen Etnische minderheden Sociaal geïsoleerden SWOT-tabel en Hasseler Es Resumé Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 2

3 Bijlage 1: Literatuur...36 Bijlage 2: Algemene SWOT-analyse bloemkoolwijken...37 Bijlage 3: Overzicht voorzieningen Hasseler Es...38 Bijlage 4: Overzicht geïnterviewde personen...39 Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 3

4 1. Inleiding en leeswijzer Hoe staat het er voor met de wijk Hasseler Es? In deze vernieuwde Wijkanalyse wordt aan de hand van een beschrijving van de situatie in 2009/2010 een beeld geschetst van de wijk. Het beeld wordt voornamelijk opgebouwd uit statistische gegevens en resultaten uit de Veiligheidsmonitor. De hierna gehanteerde hoofdstukindeling is op basis van de klaverbladen uit het klaverbladmodel, zoals dat wordt gehanteerd door de gemeente en Welbions. Het gaat achtereenvolgens om de klaverbladen wonen, werken, weten en welzijn. Hieraan voorafgaand zijn hoofdstukken opgenomen met een stedenbouwkundige typering en de belangrijkste informatie over de bevolkingsopbouw van de wijk. In onderstaande figuur is af te lezen welke onderwerpen in welk klaverblad te vinden zijn. Hoofdstuk 8 bevat ten slotte een synthese en een beschrijving van de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen van de wijk Hasseler Es. Figuur 1: Leeswijzer: relatie klaverbladen en hoofdstukken. Wonen (H4) Woonduur, verhuizingen, bouwperiode, woningtype, huurwoningen, bevolkingsprognose, tevredenheid woonomgeving Werken (H5) Werkgelegenheid, werkloosheid, inkomen, bijstand Waar (H2) Ligging Stedenbouwkundig profiel Wie (H3) Omvang, leeftijdsopbouw, etniciteit Weten (H6) Peuterspeelzaal, kinderopvang, basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs, opleidingsniveau werkzoekenden Welzijn (H7) voorzieningen, kinderrijkheid, éénoudergezinnen, cohesie, subjectieve veiligheid, objectieve veiligheid Ook zijn er interviews gehouden met professionals in de wijk. De professionals die zijn geïnterviewd zijn de wijkverpleegkundige, de voorzitter van Winkeliersvereniging Hasselo, een lid van de Thaborkerk (katholiek) en een lid van de Brongemeente (protestant), de zakelijk leider van het Kulturhus, een woonconsulente van Welbions, de wijkagent, een medewerkster van de Stichting Welzijn Ouderen (SWOH), 2 huisartsen, de voorzitter van de Wijkraad Hasseler Es, de coördinatrice van de Bredeschool en een basisschooldirectrice. Met de resultaten uit de interviews zullen de harde gegevens uit deze Wijkanalyse worden getoetst en verrijkt. Daarnaast leveren zij wellicht nieuwe inzichten op. Tot slot zullen de interviewresultaten worden gebruikt als input voor het Wijkperspectief. Hopelijk vormt deze uitgebreide en vernieuwde Wijkanalyse een goede basis voor het Wijkperspectief en het Wijkprogramma. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 4

5 2. Stedenbouwkundig profiel 2.1 Ligging De wijk Hasseler Es ligt in het noordoosten van de gemeente. De wijk wordt aan de westkant begrensd door de Deurningerstraat, aan de zuid- en oostkant door de Rijksweg A1 en aan de noordkant door de gemeentegrens, die ten zuiden van de Vliegveldstraat loopt. De Hasseler Es bestaat uit tien woonbuurten; de Bovenhoek (buurt 30), de Schothorsthoek (buurt 31), de Bartelinkshoek (buurt 32), de Tijertshoek (buurt 33), de Sogtoenhoek (buurt 34), de Bruninkshoek (buurt 35), de Middelhoek (buurt 36), de Molendijkhoek (buurt 37), de Weijinkshoek (buurt 38) en het Oosterveld (buurt 39). De buurt Oosterveld (buurt 39) is voor het grootste gedeelte te typeren als bedrijventerrein (zie kaart 1). Kaart 1: De wijk Hasseler Es met haar buurten (volgens CBS wijk- en buurtindeling). 2.2 Stedenbouwkundig profiel Acht vergelijkbare buurten Stedenbouwkundig bestaat de Hasseler Es bijna geheel uit cluster- en woonerfwijken. Twee buurten wijken daarvan af (zie kaart 2 op de volgende pagina). Oosterveld (in rood) is een bedrijventerrein en de buurt Schothorsthoek (in bruin) is te typeren als een parkbuurt. Hieronder wordt een typering gegeven van de 10 buurten in de Hasseler Es (minus Oosterveld). Deze typeringen zijn ontleend aan de Welstandsnota Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 5

6 Kaart 2: Stedenbouwkundige structuur Hasseler Es, De buurten Bovenhoek (30), Bartelinkshoek (32), Tijertshoek (33), Sogtoenhoek (34), Bruninkshoek (35), Middelhoek (36), Molendijkhoek (37) en Weijinkshoek (38) zijn te typeren als cluster- en woonerfwijken (zie foto 1 t/m 3). Foto s 1 t/m 3: Cluster- en woonerfwijken in buurten van de Hasseler Es, oktober Foto 1: Sogtoenhoek Foto 2: Middelhoek Foto 3: Tijertshoek Historie In de jaren zeventig ontstond er behoefte aan woonbuurten, die niet volgens een zeer strak patroon waren opgezet. Men wilde meer variatie in vormgeving, in reactie op de eentonigheid van de eerste naoorlogse wijken. Nieuwe grote uitbreidingen werden vanaf de tweede helft van de jaren zeventig op enige afstand van de bestaande bebouwde kom van aangelegd. De eerste hiervan was de Hasseler Es rond het buurtschap Hasselo. De verschillende buurtnamen zijn alle afgeleid van boerenerven in het gebied. Karakteristiek De cluster- en woonerfwijken zijn volledig gericht op wonen, waarbij de nadruk zeer sterk op eengezinswoningen ligt; deze wijken moesten de beslotenheid, gezelligheid en (verkeers-)veiligheid bieden die in de stempelwijken werd gemist. De bebouwing is grotendeels georganiseerd rond ingesloten openbare ruimte met veel groen waar de auto te gast is. De woonerven zijn aan elkaar geschakeld in kronkelende bloemkoolachtige structuren, waarin het gemakkelijk verdwalen is. Alle huizen zien er hetzelfde uit: De architectuur is eenvoudig, net als de detaillering en het materiaalgebruik: baksteen, hout en dakpannen. Kenmerkend voor woonerfwijken is Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 6

7 dat de woningen niet echt een herkenbare voor- en achterkant hebben. Aan de voorkant van het huis ligt vaak een carport of een garage en een schuur. De achterkant met tuin is gericht op de doorgaande wegen. Hoge schuttingen en brede groenzones isoleren de wijk zo letterlijk van de omgeving. Waardering Positief aan een woonerfwijk is dat het een buurt is met een rustige sfeer en met veel openbare ruimte en groen. Zeer waardevol zijn de aaneengesloten groene open ruimtes in de wijken. De huizen zijn over het algemeen eenvoudig en doeltreffend vormgegeven en gematerialiseerd. Wel kunnen de toevoegingen en bijgebouwen aan woonhuizen afbreuk doen aan de woonhuizen zelf en aan de woonomgeving De buurt Schothorsthoek De buurt Schothorsthoek is stedenbouwkundig te typeren als een parkbuurt (zie foto 4 t/m 6). Foto s 4 t/m 6: Parkbuurt Schothorsthoek in de Hasseler Es, oktober Foto 4: Schothorsthoek Foto 5: Schothorsthoek Foto 6: Schothorsthoek Historie Tussen eind jaren zestig en begin jaren tachtig werd een aantal wijken ontwikkeld, Groot Driene, de Woolder Es en de Hasseler Es, die allen gedeeltes kenden voor vrijstaande woningen in een groene parkachtige omgeving. Deze buurten waren bestemd voor vrije sectorwoningen (definitie). Karakteristiek De parkbuurten kenmerken zich door veel openbaar groen. Dit beeld van overvloedig groen wordt nog versterkt door de grote tuinen rond de gebouwen. De bebouwing zelf ligt meestal verscholen in het groen en is zeer uiteenlopend qua hoofdopzet en architectuurstijl. Zo zijn er unieke villa s, vrijstaande en twee-onder-één-kap-woningen en ook clusters van eenheden met eenzelfde architectuur. De bouwstijlen in een parkbuurt variëren sterk. Vaak is er sprake van een individuele architectuur die wordt versterkt door toegepaste kleuren en materialen, evenals de bijzondere detaillering. De gebouwen bestaan veelal uit twee lagen met een kap, dan wel één laag met kap of plat dak. Waardering Waardevol aan deze buurten zijn de ruime groene opzet en de grote verscheidenheid aan bijzondere gebouwen in uiteenlopende architectuurstijlen, materialen en kleuren. De tuinen en het openbare groen zijn van groot belang voor deze wijken, omdat ze enerzijds het decor voor de gebouwen vormen en anderzijds de gebouwen van elkaar scheiden. De waarde van het groene decor schuilt in twee kenmerken: de grote ruimtes en de volwassen bomen, bosschages en hagen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 7

8 3. Bevolking Algemene conclusies voor bevolking in de Hasseler Es. - Veel jongeren tot 18 jaar - Grote diversiteit in leeftijdsopbouw tussen buurten - Sterk vergrijsde buurt Schothorsthoek - Grote diversiteit in herkomst van bewoners tussen buurten - Afnemend aantal inwoners; 10% minder in Toenemende vergrijzing; verdubbeling aandeel 65+ in Stijging aandeel eenpersoonshuishoudens 3.1 Afnemend aantal inwoners De Hasseler Es is qua inwoneraantal de grootste wijk van en telde per 1 januari inwoners. Daarmee heeft de Hasseler Es ruim inwoners meer dan de op één na grootste wijk in (de se Es). Het aantal inwoners in de Hasseler Es is ten opzichte van het jaar 2000 met 869 inwoners gedaald (-6%, zie figuur 2). Dit terwijl in dezelfde periode het aantal inwoners in heel licht toenam. In alle buurten binnen de wijk is de bevolking in de afgelopen tien jaar afgenomen. Absoluut gezien was de afname in de Bovenhoek (buurt 30) het grootst (-222). In relatieve zin was de afname het grootst in de Molendijkhoek (buurt 37, -11%). Opvallend is dat het aantal inwoners in de Sogtoenhoek in de afgelopen tien jaar vrijwel onveranderd is gebleven (zie figuur 3). Dit zal te maken hebben met de nieuwbouw rond het winkelcentrum, die na 1999 in deze buurt heeft plaatsgevonden. Figuur 2: Inwoners per wijk, Figuur 3: Inwoners per buurt, aantal inwoners aantal inwoners Binnenstad se Es Noord Hasseler Es Groot Driene Berflo Es Wilderinkshoek Woolde Slangenbeek Buitenbegied Bovenhoek (30) Schothorsthoek (31) Bartelinkshoek (32) Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) Molendijkhoek (37) Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) wijk buurt De gemiddelde leeftijd in de Hasseler Es ligt met 38,4 jaar onder het se gemiddelde (39,8 jaar). Op het eerste gezicht lijkt de Hasseler Es dus een wijk met redelijk jonge inwoners, maar de verschillen per buurt zijn echter aanzienlijk. Zo ligt de gemiddelde leeftijd in de Tijertshoek op slechts 35,4 jaar, terwijl inwoners van de Schothorsthoek gemiddeld 48,3 jaar zijn (!). Binnen de wijk bestaan dus relatief oude en jonge buurten. Dit is goed terug te zien in figuur 4 op de volgende pagina aan de volumes tussen de 50 en 60 jaar en bij jongeren tot en met 20 jaar. Ook is er voor de Hasseler Es een duidelijke taille in de figuur te zien tussen het twintigste en het dertigste levensjaar. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 8

9 Figuur 4: Bevolkingsopbouw per 1 januari 2010, Hasseler Es en gemeente. Hasseler Es leeftijd leeftijd mannen 90 vrouwen mannen 90 vrouwen aantallen in 0/00 van de totale bevolking van de Hasseler Es aantallen in 0/00 van de totale bevolking van de gemeente ongehuwd verweduwd gescheiden gehuwd ongehuwd verweduwd gescheiden gehuwd Vergeleken met het gemiddelde van (29%) telt de Hasseler Es minder 55-plussers: 27 procent van de inwoners is 55 jaar of ouder. In totaal gaat het om jarigen, jarigen en ers. Het aandeel ouderen in de Hasseler Es ligt dus lager dan gemiddeld in heel, maar tussen de buurten zijn de verschillen wederom aanzienlijk (zie figuur 5 op de volgende pagina). Het aandeel 55-plussers is veruit het hoogst in de Schothorsthoek met 52 procent! Daarna volgen de Sogtoenhoek (32%) en de Molendijkhoek (30%). Het Oosterveld (bedrijventerrein) heeft wel een aandeel 55-plussers van 34%, maar dit zijn slechts 35 personen. In figuur 6 op de volgende pagina is te zien dat de Hasseler Es aan vergrijzing onderhevig is. De enige leeftijdscategorieën die een toename van de bevolking kenden in de afgelopen 10 jaar, zijn de leeftijdscategorieën vanaf 55 jaar. Het aandeel jongeren tot 18 jaar (24%) ligt boven het se gemiddelde (22%). De buurt Tijertshoek is binnen de wijk de buurt met het hoogste aandeel 0-17-jarigen (28%) en de Schothorsthoek met het laagste aandeel (17%). Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 9

10 Figuur 5: Bevolkingsopbouw naar leeftijdsgroep per 1 januari 2010, Hasseler Es vergeleken. Figuur 6: Inwoners naar leeftijdsgroep, Hasseler Es per 1 januari 2000, 2005 en Hasseler Es (totaal) Bovenhoek (30) Schothorsthoek (31) Bartelinkshoek (32) Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) aantal inwoners Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) Molendijkhoek (37) Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% jaar 4-11 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 75 jaar percentage inwoners leeftijd 3.2 Diversiteit tussen buurten in herkomst van bewoners Zo n 20% van de bewoners van de wijk hebben een niet-nederlandse etniciteit (zie figuur 7). Dat wil zeggen dat zij zelf of (één van de) ouders in het buitenland geboren zijn. In 9% gaat het om mensen met een niet-westerse achtergrond. Dit percentage is in de periode gestegen van 6% naar 9%. Daarmee kent de wijk een iets lager aandeel inwoners van niet-westerse herkomst, dan gemiddeld in (11%). Wanneer er wordt gekeken naar de afzonderlijke buurten in de wijk dan valt enerzijds de Schothorsthoek op en anderzijds de buurten Sogtoenhoek en Tijertshoek (zie figuur 8). De eerstgenoemde heeft een aandeel van slechts 2% van inwoners van niet-westerse herkomst, terwijl de Sogtoenhoek (14%) en de Tijertshoek (18%) boven het stedelijk gemiddelde zitten. De overige buurten zitten onder het se gemiddelde. Overigens zijn bijna vier van de tien (38%) volwassen bewoners van de Hasseler Es geboren en getogen ërs. Dit percentage ligt vrijwel op het stedelijk gemiddelde (41%). In de Weijinkshoek is dit percentage het hoogst (47%) en in de Sogtoenhoek het laagst (33%). Figuur 7: Bevolking Hasseler Es naar herkomstgroep, Figuur 8: Bevolking Hasseler Es naar herkomstgroep en buurt, % 90% autochtoon niet-westers westers Hasseler Es (totaal) 10% 11% 10% 9% westers niet-westers autochtoon 79% 80% 80% 70% Bovenhoek (30) 9% 6% 84% 60% 83% 81% 81% 80% Schothorsthoek (31) Bartelinkshoek (32) 7% 2% 11% 9% 91% 80% 50% Tijertshoek (33) 12% 18% 70% 40% Sogtoenhoek (34) 14% 14% 72% 30% Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) 12% 8% 10% 8% 80% 82% 20% 10% 0% 6% 8% 9% 9% 12% 12% 11% 10% Molendijkhoek (37) 9% 9% 83% Weijinkshoek (38) 11% 8% 82% Oosterveld (39) 6% 1% 93% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 10

11 3.3 Bevolkingsprognose Hasseler Es Het totaal aantal inwoners in de Hasseler Es zal op termijn fors afnemen. De Primos-prognose van bureau ABF Research uit Delft voorspelt in 2030 bijna 10% minder inwoners voor de wijk Hasseler Es. Over vijf jaar (2015) voorspellen zij al een afname van ruim 4%, dat komt overeen met zo n 550 inwoners. Ook binnen de verschillende leeftijdsgroepen zijn er aanzienlijke verschuivingen te verwachten. Zo zien we een afname van de groep 0-19 jarigen en jarigen, terwijl het aandeel 65-plussers zal verdubbelen van 11% in 2010 tot 21% in 2030 (zie tabel 1). De grootste relatieve stijging is naar verwachting bij het aantal inwoners van 75 jaar en ouder (+90% in 2030). Het aandeel niet-westerse allochtonen zal licht toenemen van 9% in 2010 tot 12% in Het aandeel eenpersoonshuishoudens zal sterker stijgen en wel van 25% in 2010 tot 36% in Parallel daaraan zien we een daling van de gemiddelde woningbezetting. Tabel 1: Uitkomsten bevolkingsprognose Hasseler Es, % verandering t.o.v % -14% -19% -21% % -13% -16% -19% % 54% 52% 55% 75 e.o. 14% 34% 68% 90% totaal -4% -7% -8% -10% aandelen doelgroepen % 0-19 jarigen 27% 27% 27% 26% 25% 24% 24% % jarigen 63% 62% 62% 59% 58% 57% 55% % 65 e.o. 10% 11% 11% 15% 18% 19% 21% totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% % niet-westerse allochtonen 9% 9% 9% 10% 11% 11% 12% % eenpersoons huishoudens 23% 24% 25% 30% 32% 34% 36% woningen totaal aantal woningen t.o.v gemiddelde woningbezetting 2,52 2,47 2,44 2,33 2,26 2,21 2,18 Bron: Primos Lokaal, referentieprognose Bevolking samengevat De Hasseler Es is qua inwoneraantal de grootste wijk van en telde per 1 januari inwoners. Het aantal inwoners is ten opzichte van het jaar 2000 afgenomen (-6%), terwijl de bevolking van in die zelfde periode licht toenam (+1%). De gemiddelde leeftijd van de inwoners verschilt aanzienlijk per buurt in de Hasseler Es. Zo is men in de Tijertshoek gemiddeld 35 jaar en in de Schothorsthoek gemiddeld 48 jaar. Daarmee is de mate van vergrijzing per buurt ook verschillend. Wel is het zo dat de gehele wijk onderhevig is aan vergrijzing. Toch ligt het aandeel jongeren tot 18 jaar in de Hasseler Es (24%) (nu) nog boven het se gemiddelde (22%). Dit beeld van een vergrijzende wijk en een hoog aandeel jongeren wordt ook door de geïnterviewden onderschreven. Ook qua herkomst van bewoners verschillen de buurten onderling aanzienlijk. Sprekende voorbeelden hierbij zijn de buurten Schothorsthoek, met een aandeel van 2% van bewoners van niet-westerse herkomst, en de buurten Sogtoenhoek en Tijertshoek, die met een aandeel van respectievelijk 14% en 18%, boven het stedelijk gemiddelde zitten (11%). Voor wat betreft de toekomst zal het aandeel inwoners van niet-westerse herkomst licht stijgen van 9% in 2010 tot 12% in Het totaal aantal inwoners in de wijk zal naar verwachting fors afnemen (-10%). Binnen de leeftijdsgroepen zien we een verdubbeling van het aandeel inwoners van 65 jaar en ouder, terwijl de overige leeftijdsgroepen, hetzij minder sterk, afnemen. Tot slot zien we een sterke stijging bij het aandeel eenpersoonshuishoudens, dat van een kwart naar ruim eenderde (36%) zal stijgen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 11

12 4. Wonen Algemene conclusies voor wonen in de Hasseler Es. - Relatief weinig doorstroom in de Hasseler Es - Negatief migratiesaldo - Relatief klein aandeel meergezinswoningen - Relatief veel koopwoningen - Eigendomsverhouding woningen verschilt aanzienlijk per buurt - Goede kwaliteit huurwoningen - Goede waardering inwoners voor woonomgeving, leefbaarheid en veiligheid - Inwoners negatief over ontwikkeling eigen buurt in de afgelopen 12 maanden 4.1 Honkvaste Hasseler-essers Meer dan de helft (55%) van de hoofdbewoners van de Hasseler Es woont 10 jaar of langer in zijn huidige woning (zie figuur 9). Hiermee wijkt de Hasseler Es af van het stedelijk gemiddelde (43%). Alleen in het buitengebied is het percentage dat 10 jaar of langer op het huidige adres woont hoger (68%). In de Hasseler Es woont nog eens 29% van de inwoners 3 tot en met 9 jaar op het huidige adres. De resterende 16% woont maximaal 2 jaar op het huidige adres. Op buurtniveau zien we dat de Schothorsthoek naar verhouding erg veel mensen (72%) kent, die 10 jaar of langer in de buurt wonen. Ook valt op dat in de Hasseler es een relatief klein aandeel (16%) nog maar kort in de wijk woont. Hieruit kan geconcludeerd worden dat er minder doorstroom plaatsvindt in de Hasseler Es dan gemiddeld in. De Sogtoenhoek komt hierbij het meest overeen met het stedelijk gemiddelde. Figuur 9: Woonduur hoofdbewoner op adres, Hasseler Es vergeleken, 1 januari maximaal 2 jaar 3 tot 9 jaar minimaal 10 jaar Hasseler Es (totaal) Bovenhoek (30) Schothorsthoek (31) Bartelinkshoek (32) Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) Molendijkhoek (37) Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% percentage hoofdbewoners 4.2 Meer uitstroom dan instroom In 2009 zijn 894 bewoners van de Hasseler Es verhuisd. Dit is 7% van het totaal en vergelijkbaar met Groot Driene en het Buitengebied. Voor totaal is dit percentage 10%. De wijk Binnenstad kende het hoogste percentage verhuizers (20%), Slangenbeek het laagste (6%). Ongeveer één op de zes verhuizers (16%) bleef binnen de Hasseler Es. Gemiddeld is dit 18%. Op dit punt blijkt de Hasseler Es vrij gemiddeld. De wijk Slangenbeek kent het hoogste percentage doorstromers binnen de wijk (27%). Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 12

13 Tabel 2: Aantal verhuisde personen binnen en tussen de wijken, gemeente, herkomst bestemm. saldo met wijk van bestemming Hasseler Hasseler Hasseler wijk totaal Es Es Es Binnenstad se Es Noord Hasseler Es Groot Driene Berflo Es Wilderinkshoek Woolde Slangenbeek Buitengebied totaal Bron: Gemeente (GBA), bewerking afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie. Vanuit de wijken Noord, Groot Driene en de Wilderinkshoek verhuisden meer mensen naar de Hasseler Es dan omgekeerd. Met de Binnenstad (-12), de se Es (-12) en Slangenbeek (-55) was het saldo juist negatief. Met de overige wijken Berflo Es, Woolde en het Buitengebied was het saldo vrijwel nul. 4.3 Jonge wijk met veel rijtjeswoningen De Hasseler Es is na Slangenbeek de jongste wijk van. Bijna alle woningen (97%) dateren van de jaren 70 en 80. Ook in de wijk Groot Driene is er in deze periode veel (72%) gebouwd. Gemiddeld zijn de wijken van een stuk ouder en dateert bijna de helft (47%) van alle woningen uit de tijd van vóór Binnen de Hasseler Es zijn de Tijertshoek en de Schothorsthoek de eerst gerealiseerde buurten. In beide buurten zijn er na 1979 vrijwel geen woningen meer bijgebouwd (zie figuur 10). Voor wat betreft de bouwperiode is het Oosterveld de meest gevarieerde wijk. Maar zoals eerder aangegeven is deze wijk te typeren als bedrijventerrein. Figuur 10: Woningvoorraad naar bouwperiode, Hasseler Es vergeleken, Hasseler Es (totaal) voor na 1999 niet bekend Figuur 11: Woningvoorraad naar woningtype, Hasseler Es vergeleken, vrijstaand geschakelde woning rijtjeswoning overig en niet bekend woningtype Hasseler Es (totaal) onder-1-kap hoekwoning meergezinswoningen totaal Bovenhoek (30) 21 0 Schothorsthoek (31) 410 Bartelinkshoek (32) 20 Tijertshoek (33) 0 Sogtoenhoek (34) 0 Bruninkshoek (35) Bovenhoek (30) 40 Schothorsthoek (31) Bartelinkshoek (32) 17 Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) Middelhoek (36) Molendijkhoek (37) Molendijkhoek (37) Weijinkshoek (38) Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) Oosterveld (39) % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% percentage woningen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% percentage woningen De woningtypen in de Hasseler Es komen ruwweg overeen met het se gemiddelde (zie figuur 11). De grootste verschillen zijn dat de Hasseler Es een groter aandeel rijtjeswoningen (37% tegenover 22%) en een aanzienlijk kleiner aandeel meergezinswoningen (9% tegenover 28%), dan gemiddeld heeft. (definitie meergezinswoningen) Tussen de buurten in de wijk zijn de verschillen aanzienlijk. Het Oosterveld wordt hierbij vanwege haar karakter even buiten beschouwing gelaten. Bovendien heeft deze buurt slechts een totaal van 34 woningen. Zo valt op dat de Schothorsthoek een enorm aandeel vrijstaande woningen kent (55%). Dit is in alleen te vergelijken met het Buitengebied (59%). Gemiddeld in is ongeveer één van de vijf woningen (22%) een rijtjeswoning. In de Sogtoenhoek is meer dan de helft (54%) van de woningen een rijtjeswoning en in de Tijertshoek ligt dat aandeel met 63% nog hoger. De Sogtoenhoek valt, naast de Bartelinkshoek Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 13

14 (18%), ook op met betrekking tot het aandeel meergezinswoningen (22%). Dit is beduidend hoger dan gemiddeld in de Hasseler Es (9%). 4.4 Huurwoningen Relatief veel koopwoningen De wijk Hasseler Es bestaat voor 67% uit koopwoningen (zie figuur 12). Dit is wat meer dan het stedelijk gemiddelde (53%). De overige 33% zijn vooral woningen van Welbions (24%) en overige huur (9%). In de buurt Schothorsthoek is maar liefst 96% van de woningen een koopwoning en speelt overige huur een kleine rol van betekenis (4%). Welbions heeft geen woningbezit in deze buurt. Dat is anders in de overige buurten. In de Hasseler Es bezit Welbions de meeste woningen in de buurten Tijertshoek (41%) en Weijinkshoek (37%). In de buurten Middelhoek en Sogtoenhoek bezit Welbions ruim een kwart van de woningen (27%). In de Sogtoenhoek is ten slotte opvallend veel overige huur (21%). Figuur 12: Woningvoorraad naar eigendomsverhouding, Hasseler Es vergeleken, eigenaar/bewoner Welbions overige Corp. overig huur 53% 35% 12% Hasseler Es 67% 24% 9% Bovenhoek 64% 22% 14% Schothorsthoek 96% 0% 4% Bartelinkshoek 78% 16% 6% Tijertshoek 56% 41% 4% Sogtoenhoek 52% 27% 21% Bruninkshoek 77% 19% 4% Middelhoek 71% 27% 2% Molendijkhoek 71% 18% 11% Weijinkshoek 60% 37% 3% Oosterveld 89% 6% 6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Prijsklasse huurwoningen De meeste huurwoningen van Welbions in de Hasseler Es hebben een huurprijs van minder dan 512 euro per maand (79%). Dit zijn 152 woningen (12%) in de prijsklasse tot 357 euro en 844 woningen (67%) in de prijsklasse van 357 euro tot 512 euro (cijfers per ). Goede kwaliteit huurwoningen Bijna negen van de tien (89%) huurwoningen valt qua woontechnische kwaliteit in de categorie goed (64%) of zeer goed (25%). De overige 11% valt in de middencategorie. Wanneer we kijken naar de bouwtechnische kwaliteit, dan valt driekwart (75%) van de huurwoningen in de categorie goed (73%) of zeer goed (2%). Ook hier valt het restant in de middencategorie (25%). Over het algemeen zijn de huurwoningen in de Hasseler Es dus van een goede kwaliteit. Huurwoningen in bezit van Welbions van slechte, of zeer slechte kwaliteit zijn er niet in de wijk Hasseler Es. Vrijwel alle huurwoningen in de Hasseler Es hebben een C- (57%), of D-energielabel (36%). Enkele woningen hebben een A- of B-label (2%) en enkele woningen hebben een E-, F-, of G-label (4%). De helft van deze laatste groep zijn etagewoningen zonder lift in de buurt Bovenhoek. Ruim éénderde huurwoningen levensloopgeschikt Van de huurwoningen van Welbions in de Hasseler Es is 35% levensloopgeschikt. Dit zijn in totaal 444 woningen. Het aandeel huurwoningen dat levensloop geschikt is, is relatief het grootst in de buurt Sogtoenhoek (62%) en het laagst in de Middelhoek (18%). In enkele interviews noemen professionals de toenemende behoefte aan aangepaste woningen en het belang van levensloopbestendig wonen in de wijk. Daarbij gaven twee professionals aan dat ze horen dat bewoners het belangrijk vinden, om zo lang mogelijk in hun wijk te kunnen blijven wonen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 14

15 Woonduur en mutatiegraad De gemiddelde woonduur in een huurwoning van Welbions in de Hasseler Es is precies 11 elf jaar. De gemiddelde woonduur is het hoogst in de eengezinswoningen in de Sogtoenhoek (23 jaar), de Bruninkshoek (18 jaar) en de Bartelinkshoek (17 jaar). In de etagewoningen (met en zonder lift) ligt dit aanzienlijk lager (6 jaar). De mutatiegraad was over de hele wijk genomen 10% in 2008 en 7% in De eengezinswoningen in de buurten Bartelinkshoek, Sogtoenhoek, Bruninkshoek, Molendijkhoek en de Weijinkshoek, kenden in 2009 allen een mutatiegraad van 0%. De hoogste mutatiegraden in 2009 waren er in de etagewoningen zonder lift in de Bovenhoek (22%) en de Middelhoek (26%). 4.5 Bewoners tevreden over woonomgeving, zorgen over ontwikkeling buurt Eind 2009 is in de Veiligheidsmonitor gehouden. Dit is een uitgebreide enquête onder inwoners over leefbaarheid, veiligheid en slachtofferschap. Door het grote aantal enquêtes is het mogelijk om ook op wijkniveau een uitsplitsing te maken. In totaal vulden van de 333 willekeurig geselecteerde inwoners van de Hasseler Es 177 inwoners de vragenlijst in (53%). Enkele belangrijke indicatoren met betrekking tot wonen uit de Veiligheidsmonitor zijn vermeld in tabel 3. De bewoners van de Hasseler Es zijn tevreden over de buurt waarin ze wonen. Het rapportcijfer dat ze gemiddeld geven voor de woonomgeving is een 7.5; de leefbaarheid waarderen ze gemiddeld met een 7.4. Daarmee waarderen de inwoners van de Hasseler Es hun woonomgeving en de leefbaarheid hoger, dan men gemiddeld in doet. Ook het rapportcijfer voor veiligheid (7,2) ligt hoger dan gemiddeld (7,0). De score voor sociale cohesie ligt exact op het stedelijk gemiddelde (6,2). Op vier van de vijf indicatoren doet de Hasseler Es het dus goed (zie tabel 3). Enige uitzondering hierop is de mening van de inwoners over de ontwikkeling van de buurt in de voorgaande twaalf maanden. Inwoners van de Hasseler Es zijn hierover beduidend negatiever dan men gemiddeld in is. Het aandeel dat vindt dat de buurt in de voorgaande twaalf maanden achteruit is gegaan is 13% groter dan het aandeel dat vindt dat de buurt in die periode vooruit is gegaan. Hiermee deelt de Hasseler Es, in negatieve zin, een tweede plaats binnen de se wijken. In enkele interviews werd gesproken over onveilige verkeerssituaties, parkeeroverlast, verloedering en het dealen van drugs. Dit zou te maken kunnen hebben met het negatieve oordeel van de inwoners over de ontwikkeling van hun buurt in de afgelopen twaalf maanden. Tabel 3: Het oordeel van de bewoners over hun wijk, Hasseler Es vergeleken, jaar Binnenstad se Es Noord Hasseler Es Groot Driene Berflo Es Wilderinkshoek Woolde Slangenbeek Buitengebied Sociale cohesie (score 0-10) ,7 6,2 5,8 6,2 6,0 5,5 6,5 6,1 6,5 7,7 6,2 Woonomgeving (rapportcijfer) ,1 7,1 6,9 7,5 7,5 6,7 7,2 7,4 7,8 8,0 7,3 Leefbaarheid (rapportcijfer) ,9 7,2 6,9 7,4 7,5 6,6 7,2 7,4 7,7 7,7 7,3 Veiligheid (rapportcijfer) ,4 6,6 6,7 7,2 7,2 6,3 7,1 7,1 7,5 7,0 7,0 Ontwikkeling buurt in afgelopen jaar (saldo + en - ) Bron: Veiligheidsmonitor Wonen samengevat Meer dan de helft (55%) van de hoofdbewoners van de Hasseler Es woont al 10 jaar of langer in zijn huidige woning. Toch kent de Hasseler Es een negatief migratiesaldo. Wanneer inwoners uit de wijk vertrekken, dan doet men dit voornamelijk naar Slangenbeek. De Hasseler Es is na Slangenbeek de jongste wijk van. Bijna alle woningen (97%) dateren uit de jaren 70 en 80. De verhoudingen tussen de soorten woningen die destijds zijn gebouwd, komen ruwweg overeen met het se gemiddelde. De grootste verschillen zijn dat de Hasseler Es een groter aandeel rijtjeswoningen (37% tegenover 22%) en een aanzienlijk kleiner aandeel meergezinswoningen (9% tegenover 28%), dan Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 15

16 gemiddeld heeft. Verder is het kenmerkend voor de Hasseler Es dat een relatief groot aandeel van de woningen in de wijk koopwoningen zijn. De huurwoningen die in bezit van Welbions zijn, zijn over het algemeen van goede kwaliteit en daarvan is 35% levensloopgeschikt. Tot slot waarderen de inwoners van de Hasseler Es hun woonomgeving, de leefbaarheid en de veiligheid in hun buurt hoger dan dat men gemiddeld in doet. Een aandachtspunt is wel dat inwoners van de wijk beduidend negatiever zijn over de ontwikkeling van hun buurt in de afgelopen twaalf maanden, dan men in de meeste se wijken is. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 16

17 5. Werken Algemene conclusies voor werken in de Hasseler Es. - Relatief lage werkloosheid onder inwoners - Aanzienlijke inkomensverschillen tussen buurten - Weinig inwoners in de bijstand - Werkloosheid in Tijertshoek en Weijinkshoek boven stedelijk gemiddelde - Relatief veel inwoners Tijertshoek in de bijstand 5.1 Weinig werkgelegenheid in de wijk Van alle vestigingen van instellingen en bedrijven in staat 9 procent in de Hasseler Es. In deze 409 vestigingen werken personen. De wijk zorgt daarmee voor 3% procent van alle werkgelegenheid in. Binnen de Hasseler Es is 44% van de werkgelegenheid te vinden in de buurt Sogtoenhoek (576 banen). De grootste werkgevers in de wijk zijn de Albert Heijn, C1000 Hasselo, St. Thuiszorg Centraal Twente, Sanders Supermarkt en Aveleijn. Per 100 inwoners van jaar (beroepsbevolking) zijn er in de Hasseler Es 14 banen (zie figuur 13). Dit cijfer is nog vergelijkbaar met de wijken Slangenbeek (16) en Noord (23), maar geen enkele wijk in, kent minder banen per 100 inwoners van jaar. De Binnenstad (294), Woolde (345) en de Wilderinkshoek (179) scoren hier (logischerwijs) veruit het hoogst. Figuur 13: Werkgelegenheid bij bedrijven en instellingen, Hasseler Es (totaal) Bovenhoek (30) Schothorsthoek (31) Bartelinkshoek (32) Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) Molendijkhoek (37) Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) aantal arbeidsplaatsen per 100 inwoners van jaar 60 Het aantal banen in de Hasseler Es is in de periode gestegen met 177 banen (+19%). Deze stijging kwam bijna geheel voor rekening van het Oosterveld. Deze buurt, voor het grootste gedeelte bedrijventerrein, is ontstaan in deze periode en bracht 154 banen met zich mee. In de periode is het aantal banen in de Hasseler Es nog eens toegenomen met 193 (+17%). Alle buurten, op het Oosterveld na (-40 banen) kenden in deze periode een toename. Al met al is het aantal banen in de periode toegenomen met 39%. Voor de totale gemeente was dit duidelijk minder, namelijk 6%. Op dit punt heeft de wijk zich dus veel gunstiger ontwikkeld dan totaal. 5.2 Lage werkloosheid onder inwoners Hasseler Es Per 1 januari 2010 waren 441 inwoners van de Hasseler Es bij het CWI ingeschreven als niet-werkende werkzoekende (NWW er). Dit is 4,9% van het aantal jarigen in de wijk (zie figuur 14). In het Oosterveld is het percentage zelfs 0%, maar hier wonen maar 75 mensen van jaar. Ook de Schothorsthoek (3,6%) en de Molendijkhoek (3,8%) doen het goed. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 17

18 Figuur 14: Werkloosheid, Hiermee is de Hasseler Es gelijk aan Woolde. Van Hasseler Es (totaal) de se wijken hebben alleen Slangenbeek 2000 (3,1%) en het Buitengebied (2,2%) een lager 4 Bovenhoek (30) percentage NWW-ers. Voor de totale gemeente 4 Schothorsthoek (31) bedraagt dit percentage 6,2%. Wanneer we 5 Bartelinkshoek (32) 7 kijken naar afzonderlijke buurten binnen de Tijertshoek (33) 5 Sogtoenhoek (34) Hasseler Es dan zitten de Middelhoek (5,9%), de 5 Bruninkshoek (35) Tijertshoek (6,6%) en de Weijinkshoek (6,7%) 6 Middelhoek (36) rond-, of boven het se gemiddelde. In de 4 Molendijkhoek (37) overige buurten is de werkloosheid lager. In de 7 Weijinkshoek (38) 0 jaren nam het aantal NWW ers in de Oosterveld (39) Hasseler Es met maar liefst 32% toe, gevolgd aantal NWW-ers per 100 inwoners van jaar door een forse afname van 27% in de periode Per saldo lag het aantal NWW-ers in de wijk in % lager dan in het jaar Voor de totale gemeente was dit 8% lager. Op dit punt heeft de wijk zich dus gunstiger ontwikkeld dan totaal. 5.3 Inkomensverschillen per buurt en weinig bijstand Het gemiddeld besteedbaar jaarinkomen van huishoudens in de Hasseler Es ligt op ,- (meest recente inkomensgegevens 2006). Hiermee hebben de inwoners van de Hasseler Es 7 procent meer te besteden dan de gemiddelde ër (zie figuur 15). Tussen de tien buurten bestaan aanzienlijke verschillen. De huishoudens in de Schothorsthoek hebben met een gemiddeld inkomen van ,- het meest te besteden. Dat is ruim 40% boven het se gemiddelde ( ,-). Het gemiddeld inkomen van bewoners in de Tijertshoek ligt met ,- 8% onder het se gemiddelde. De bewoners van de Sogtoenhoek hebben met ,- het minst te besteden. Dit is 13% minder dan de gemiddelde ër per jaar, ofwel ruim 300,- minder per maand. Figuur 15: Gemiddeld besteedbaar inkomen van huishoudens, 2000, 2002 en Figuur 16: Aantal huishoudens met een bijstandsuitkering als % van het aantal jarigen, , , Hasseler Es (totaal) 30, Hasseler Es (totaal) 1, Bovenhoek (30) 33,9 Bovenhoek (30) 1,5 Schothorsthoek (31) 40,5 Schothorsthoek (31) 0,0 Bartelinkshoek (32) 28,7 Bartelinkshoek (32) 1,6 Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) Molendijkhoek (37) Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) 25,0 26,5 28,0 30,6 32,6 35, gemiddeld besteedbaar inkomen van particuliere huishoudens (in euro's x 1.000) 4,6 Tijertshoek (33) 2,0 Sogtoenhoek (34) 1,0 Bruninkshoek (35) 2,1 Middelhoek (36) 1,4 Molendijkhoek (37) 2,5 Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) aantal huishoudens met een bijstandsuitkering als % van het aantal jarigen Per 1 januari 2010 telde huishoudens met een bijstandsuitkering (WWB, IOAW/Z). Hiervan woonde 10% in de Hasseler Es. Per 100 personen van zijn er in de Hasseler Es 1,9 bijstandsuitkeringen (zie figuur 16). Dit is lager dan het gemiddelde voor (3,4). Alle buurten van de Hasseler Es, op één na, zitten onder het se gemiddelde. In de Schothorsthoek zit er zelfs niemand in de bijstand. De Tijertshoek (4,6) daarentegen, springt er binnen de Hasseler Es in negatieve zin uit. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 18

19 5.4 Werken samengevat De wijk Hasseler Es scoort op het klaverblad werken vaak beter dan andere wijken (zie ook tabel 4). De wijk scoort dan wel laag op het aantal banen in de wijk, maar de Hasseler Es is dan ook een woonwijk bij uitstek. Wel is het aantal banen in de wijk in de afgelopen 10 jaar flink toegenomen door voornamelijk de komst van het bedrijventerrein Oosterveld. Naast deze toename van het aantal banen noemt een geïnterviewde als extra pluspunt van het Oosterveld, dat het een bedrijventerrein zonder zware industrie (met haar nadelen voor woongenot) betreft. Onder de inwoners van de wijk heerst een relatief lage werkloosheid. Hierbij vereisen de buurten Tijertshoek en Weijinkshoek wel enige aandacht omdat deze twee buurten boven het se gemiddelde zitten qua werkloosheid. Voor wat betreft het aantal huishoudens met een bijstandsuitkering doet de Hasseler Es het ook goed. Alle buurten op één na, zitten onder het se gemiddelde. Binnen de Hasseler Es springt de Tijertshoek er hier in negatieve zin uit. Tabel 4: Samenvattend overzicht klaverblad Werken, Hasseler Es vergeleken. jaar Binnenstad se Es Noord Hasseler Es Groot Driene Berflo Es Wilderinkshoek Woolde Slangenbeek Buitengebied aantal banen per jarigen aantal NWW'ers als % van het aantal jarigen gemiddeld besteedbaar inkomen van part. huishoudens bijstandsuitkering als % van het aantal jarigen Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 19

20 6. Weten Algemene conclusies voor weten in de Hasseler Es. - Capaciteit kinderdagverblijven en bso onder se gemiddelde - Fors aandeel kinderen Tijertshoek in speciaal onderwijs - Gestaag afnemend aantal basisschoolleerlingen en daarmee een - afnemende behoefte aan leslokalen basisonderwijs 6.1 Relatief lage capaciteit kinderdagverblijven en bso In de Hasseler Es waren per 1 januari peuterspeelzalen 1. Hier waren toen 130 peuters geplaatst. Dit is 40% van alle 2 en 3 jarige peuters uit de wijk. Hiermee is de deelname gelijk aan het se gemiddelde (39%). Over de hele linie is er sprake van een daling bij de peuterspeelzalen, gecombineerd met een vergelijkbare toename bij de kinderdagverblijven. In de Hasseler Es zijn er per 100 kinderen 19 kindplaatsen in kinderdagverblijven. Dit is onder het se gemiddelde van 28 kindplaatsen per 100 kinderen. Alleen de wijken Groot Driene en het Buitengebied hebben minder plaatsen voor kinderen op kinderdagverblijven dan de Hasseler Es. Ook voor wat betreft de capaciteit op de buitenschoolse opvang doet de Hasseler Es het wat minder goed. Met 7 plaatsen per 100 kinderen heeft de Hasseler es minder capaciteit dan gemiddeld in (10). 6.2 Hoog aandeel kinderen Tijertshoek in speciaal onderwijs De Hasseler Es telt zeven basisscholen, met in totaal leerlingen (cursusjaar ). Dit aantal is iets lager dan in (1.418) en precies 400 lager dan in (1.708). Deze afname lijkt geheel te worden veroorzaakt door een lagere basisgeneratie (4 t/m 12- jarigen). Van de basisschoolkinderen in de wijk heeft 12% (een) ouder(s) met maximaal 2 leerjaren voortgezet onderwijs. Dit is overigens gelijk aan het se gemiddelde. Binnen deze groep gaat het deels om kinderen, waarvan de ouders maximaal (speciaal) basisonderwijs of (v)so zmlk hebben gevolgd (3%), en deels om kinderen waarvan de ouder(s) maximaal twee jaar lbo/vbo, praktijkonderwijs, of vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg hebben gevolgd (9%). Binnen de zeven basisscholen in de wijk heeft t Eimink (zie figuur 17) de meeste laag opgeleide ouders (19%) en t Schöppert de minste (4%). Van de 4 t/m 12 jarigen in de Hasseler Es volgt 5,4% speciaal onderwijs. In gemiddeld is dat 6,1%. In figuur 18 is te zien dat de buurt Tijertshoek (11,7) naar verhouding meer kinderen in het speciaal onderwijs heeft, en de buurten Schothorsthoek (1,8%), Sogtoenhoek (3,8%) en Middelhoek (3,8%) duidelijk minder. De hoge score voor de buurt Oosterveld wordt overigens veroorzaakt, doordat er 1 of 2 van de weinige 4-12 jarigen speciaal onderwijs volgde in Per 1 maart 2010 is peuterspeelzaal Tom Poes opgeheven (5 peuters). Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 20

21 Figuur 17: Percentage leerlingen naar leerlinggewicht per basisschool, 2009/2010. Figuur 18: Percentage kinderen in het speciaal onderwijs per buurt, leerlinggewicht 1,0 leerlinggewicht 1,3 leerlinggewicht 2,2 6, Hasseler Es 88% 88% 7% 5% 9% 3% Hasseler Es (totaal) 5, Bovenhoek (30) 4,3 De Schothorst 't Schöppert 93% 96% 4% 3% 3% 1% Schothorsthoek (31) Bartelinkshoek (32) 1,8 4,2 De Timp 't Eimink 91% 81% 6% 3% 14% 4% Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) Bruninkshoek (35) 3,8 6,5 11,7 De Borgh 86% 12% 3% Middelhoek (36) 3,8 De Meent 86% 14% 0% Molendijkhoek (37) 4,3 Weijinkshoek (38) 6,7 De Bron 93% 4% 3% Oosterveld (39) 12,5 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % leerlingen naar leerlinggewicht per basisschool % 4-12 jarigen in speciaal onderwijs 6.3 Afnemend aantal basisschoolleerlingen Hasseler Es Per 1 januari 2009 telde de wijk tot en met 12-jarigen. In de leerlingenprognose is gekeken naar hoe deze basisgeneratie zich zal gaan ontwikkelen in de toekomst. Voor de Hasseler Es wordt verwacht dat de basisgeneratie te maken krijgt met een langzaam doorzettende daling, tot onder de na 2027/2028 (zie figuur 19). Een teruglopende basisgeneratie is gebruikelijk voor een nieuwbouwwijk die op leeftijd raakt. Wel is het aantal 4 tot en met 12-jarigen per woning nog steeds aan de hoge kant (0,27) in de Hasseler Es. Ook liggen de vruchtbaarheidscijfers nog op, of zelfs iets boven het stedelijk gemiddelde. Figuur 19: Ontwikkeling en prognose basisgeneratie en basisschoolleerlingen Hasseler Es 1999/ /2030. basisgeneratie leerlingen aantal 4 t/m 12-jarigen / / / / / / /2030 schooljaar Inherent aan een dalend aantal leerlingen is een afnemende behoefte aan leslokalen. Een concrete verwachting op basis van de leerlingenprognose is, dat de behoefte aan leslokalen zal afnemen van 57 lokalen (1 januari 2009) tot 43 lokalen in 2029/2030. De totale ruimtebehoefte in vierkantie meters zal afnemen van m 2 naar m 2. In één van de interviews werd geopperd om in de toekomst eventuele overbodige leslokalen flexibel in te zetten voor wat betreft de gebruikersfunctie. Hiermee kan bijvoorbeeld ook de druk op andere (ouderen-) voorzieningen in de wijk enigszins worden weggenomen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 21

22 6.4 Herkomst kinderen van 4 tot 12 jaar Dertien procent van de kinderen in de wijk heeft een niet-westerse etniciteit (zie figuur 20). Dit wil zeggen dat minimaal één van beide ouders is geboren in een niet-westers land. Nog eens 8% heeft een westerse etniciteit. De overige 79% heeft ouders, die beide in Nederland geboren zijn. Het percentage niet-westerse kinderen in de wijk (13%) ligt iets lager dan het se gemiddelde (15%). De wijken Noord (26%) en Groot-Driene (25%) kennen het hoogste aandeel kinderen met een nietwesterse herkomst. Binnen de buurten in de Hasseler Es heeft de Tijertshoek (28%) veruit het hoogste aandeel kinderen met een niet-westerse herkomst (zie figuur 21). Figuur 20: Percentage 4-12 jarigen naar etnische herkomst, Hasseler Es Figuur 21: Percentage 4-12 jarigen naar etnische herkomst per buurt, percentage 4-12 jarigen naar etnische herkomst % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 81% 77% 79% 79% 13% 9% 13% 13% 9% 10% 8% 8% autochtoon niet-westers westers westers niet-westers autochtoon 6% 15% 78% Hasseler Es (totaal) 8% 13% 79% Bovenhoek (30) 6% 8% 86% Schothorsthoek (31) 6% 94% Bartelinkshoek (32) 8% 16% 76% Tijertshoek (33) 12% 28% 60% Sogtoenhoek (34) 15% 15% 70% Bruninkshoek (35) 6% 11% 82% Middelhoek (36) 4% 13% 82% Molendijkhoek (37) 6% 12% 82% Weijinkshoek (38) 8% 11% 80% Oosterveld (39) 8% 0% 92% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% percentage 4-12 jarigen naar etnische herkomst per buurt, Onderwijsniveau kinderen en opleidingsniveau nww-ers Het onderwijsniveau dat de kinderen van 15 jaar uit de Hasseler Es volgen is niet erg afwijkend van het se gemiddelde (zie figuur 22). Zo volgt van de 15-jarigen 4% speciaal onderwijs, en 51% zit op het VMBO. Voor de hele gemeente liggen deze percentages op 6% en 46%. Het aandeel dat Havo of VWO volgt (30%) is in de Hasseler Es wat lager dan het stedelijk gemiddelde (38%). Figuur 22: Onderwijsniveau 15-jarigen, onderwijsniveau 15-jarigen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Binnenstad Algemeen Speciaal Onderwijs LWOO/VMBO (incl. TL) Havo/VWO 46% 31% 0% 23% se Es 28% 52% 10% 9% Noord 42% 44% 9% 5% Hasseler Es 30% 51% 4% 40% 4% 14% 16% Groot Driene 33% 40% 56% Berflo Es 41% 9% 5% 1% 2% Wilderinkshoek wijk 49% 46% 52% 35% 38% Woolde 8% 5% 29% 52% 3% 38% 46% 6% 8% 10% 16% 9% Slangenbeek Buitengebied Figuur 23: Opleidingsniveau niet-werkendewerkzoekenden, Hasseler Es (totaal) Bovenhoek (30) Schothorsthoek (31) 0 Bartelinkshoek (32) Tijertshoek (33) Sogtoenhoek (34) Bruninkshoek (35) Middelhoek (36) Molendijkhoek (37) Weijinkshoek (38) Oosterveld (39) basisonderwijs vmbo mbo/havo/vwo hbo/wo % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% In paragraaf 5.2 kwam al naar voren dat de werkloosheid in de Hasseler Es verhoudingsgewijs laag is. Het aandeel mensen dat staat ingeschreven bij het CWI is het hoogst in de buurten Tijertshoek, Middelhoek en Weijinkshoek. In figuur 23 is te zien dat deze buurten ook juist een hoger aandeel lager opgeleide niet-werkende werkzoekenden hebben. Van bijvoorbeeld de nww-ers in de Tijertshoek heeft 35% alleen basisonderwijs. Voor is dat 20% en voor de Hasseler Es gemiddeld 17%. De nietwerkende werkzoekenden in de buurten Schothorsthoek en Bartelinkshoek zijn redelijk hoog opgeleid. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 22

23 6.6 Weten samengevat De deelname aan peuterspeelzalen is in de Hasseler Es gelijk aan het stedelijk gemiddelde. De capaciteit voor zowel kinderdagverblijven als voor de buitenschoolse opvang in de Hasseler Es ligt onder het gemiddelde van. In de wijk zijn zeven basisscholen die samen leerlingen hebben. Van deze 4-12 jarigen volgt 5,4% speciaal onderwijs en daarmee ligt dit aandeel iets onder het se gemiddelde van 6,1%. Wederom zijn er aanzienlijke verschillen tussen de buurten te constateren. Hierbij gaat de aandacht vooral uit naar de Tijertshoek, waar met 11,7% naar verhouding veel kinderen speciaal onderwijs volgen. Wanneer er wordt gekeken naar de leerlingenprognose dan wordt voor de Hasseler Es verwacht dat de basisgeneratie te maken krijgt met een langzaam doorzettende daling. Per 1 januari 2009 telde de wijk tot en met 12-jarigen. De verwachting is dat dit zal dalen tot onder de na 2027/2028. Inherent aan een dalend aantal leerlingen is een afnemende behoefte aan leslokalen. Een concrete verwachting op basis van de leerlingenprognose is, dat de behoefte aan leslokalen zal afnemen van 57 lokalen (1 januari 2009) tot 43 lokalen in 2029/2030. Wanneer we kijken naar het voortgezet onderwijs dan blijkt dat het onderwijsniveau van kinderen van 15 jaar uit de Hasseler Es, niet erg afwijkend is van het se gemiddelde. Enige opvallendheid is hier dat het aandeel dat Havo of VWO volgt wat lager ligt dan gemiddeld in. In het vorige hoofdstuk werken is al geconstateerd dat binnen de Hasseler Es, de buurten Tijertshoek en Weijinkshoek de hoogste werkloosheid kennen. Wanneer daarbij gekeken wordt naar het opleidingsniveau van de niet-werkende werkzoekenden, dan valt op dat juist in deze buurten de nwwers, de laagste opleiding hebben genoten. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 23

24 7. Welzijn Algemene conclusies voor welzijn in de Hasseler Es. - Centrale ligging van veel wijkvoorzieningen - Relatief grote afstand tot (stedelijke) voorzieningen - Voor (oudere) inwoners aan de rand van de wijk redelijk grote afstand tot wijkvoorzieningen - Hoog aandeel éénoudergezinnen in Tijertshoek - Laagste percentage inwoners dat actief is geweest om de buurt te verbeteren - Inwoners tevreden over fysieke kwaliteit woonomgeving en speelplekken voor kinderen - Verloedering boven stedelijk gemiddelde - Verkeersoverlast meest genoemde buurtprobleem door inwoners - Te hard rijden, hondenpoep en parkeeroverlast belangrijkste buurtproblemen volgens inwoners - Lage tevredenheid over voorzieningen voor jongeren - De wijk doet het goed voor wat betreft subjectieve en objectieve veiligheid 7.1 Bereikbaarheid voorzieningen Veel voorzieningen (winkelcentrum, Kulturhus, gezondheidscentrum) liggen vrij centraal in de wijk (zie kaart 3). Voor veel mensen zijn de aldaar gevestigde supermarkten de dichtstbijzijnde plekken om de dagelijkse boodschappen te doen. Hierdoor kan het winkelcentrum ook een functie vervullen als een centrale ontmoetingsplek in de wijk. In de helft van de interviews geeft men ook aan, dat het winkelcentrum en het Kulturhus dé ontmoetingsplekken in de wijk zijn. Kaart 3: Ligging voorzieningen Hasseler Es, april Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente 24