SPECIFIEK ONDERZOEK. Berg en Boschschool, locatie Bilthoven

Transcriptie

1 SPECIFIEK ONDERZOEK Berg en Boschschool, locatie Bilthoven Plaats : Bilthoven BRIN nummer : 02RF OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 28 november 2016 Datum vaststelling : 1 maart 2017

2 Pagina 2 van 10

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE Pagina 3 van 10

4 Pagina 4 van 10

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 28 november 2016 een specifiek onaangekondigd onderzoek uit op de Berg en Boschschool, locatie vso, Bilthoven. De school verzorgt voortgezet speciaal onderwijs aan langdurig zieke kinderen anders dan met een lichamelijke handicap in de leeftijd van 12 tot 20 jaar. De school heeft 23 groepen en nabij 240 leerlingen. Aanleiding De inspectie voerde dit onderzoek uit naar aanleiding van meldingen die bij de inspectie binnenkwamen over een onveilig schoolklimaat, veel ziekteverzuim met als gevolg veel lesuitval, onbekwaam pedagogisch en didactisch handelen van leraren, respectloos omgaan van leerlingen jegens leraren en omgekeerd. De locatie Bilthoven (vso) van de Berg en Boschschool heeft blijkbaar de positieve ontwikkeling die de inspectie bij het onderzoek naar kwaliteitsverbetering (okv) van 11 juni 2015 waarnam, niet weten vast te houden. Toezichthistorie De school stond van 2010 tot 2015 onder geïntensiveerd toezicht van de Onderwijsinspectie. In 2010 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit en beoordeelde de kwaliteit van de school als 'zwak'. Het daaropvolgende onderzoek naar kwaliteitsverbetering in november 2012 resulteerde in de beoordeling 'zeer zwak' en de inspectie intensiveerde het toezicht. In het kader daarvan voerde de inspectie in juni 2014 wederom een onderzoek uit naar kwaliteitsverbetering. Bij dat onderzoek stelde de inspectie vast dat de school gericht werkt naar kwaliteitsverbetering, maar nog onvoldoende kwaliteit laat zien voor een basisarrangement. Bij het kwaliteitsonderzoek van juni 2015 kende de inspectie de school het basisarrangement toe. Onderzoeksopzet Dit specifiek onderzoek is bedoeld als verkenning van de situatie op de school. De inspectie vormde zich een beeld van: - de ernst van de situatie; - de veiligheid voor leerlingen en personeel; - de kwaliteit van het pedagogisch en didactisch handelen; - de continuïteit van het onderwijs; - de leerlingenzorg en begeleiding. Pagina 5 van 10

6 Zij voerde hiervoor gesprekken met de schoolleiding (een interim-directeur, een locatieleider en een onderwijscoördinator), de (4) zorgcoördinatoren, een ouder, een individuele leraar, twee leerlingen, de bijna voltallige leerlingenraad van veertien leerlingen en enkele individuele leerlingen. Zij voerde lesobservaties uit in twee groepen en observeerde de time-out ruimtes. De twee bestuursleden waren aanwezig aan het eind van het onderzoek voor een terugkoppeling van de bevindingen. Voorafgaand aan het onderzoek bestudeerde de inspectie de meldingen en voerde een gesprek met het bestuur op 31 oktober Tijdens dat bestuursgesprek besprak de inspectie de situatie op de vso-locaties van de Berg en Boschschool. Het bestuur bevestigde dat er sprake was van een zorgelijke situatie op de vso-afdeling van de locatie Bilthoven en gaf aan welke verbeteracties zij reeds had ondernomen. Op de so-afdeling en op de afdelingen van locatie Houten zijn er volgens het bestuur geen risico s. Het bestuur geeft aan dat zij onder meer zorgt voor versterking van de leiding van de vso-afdeling van de locatie Bilthoven door een interim-directeur aan te stellen en scholing en coaching te verzorgen voor de huidige locatieleider. De inspectie heeft bij dat bestuursgesprek vermeld dat zij een onaangekondigd onderzoek zal uitvoeren. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader (v)so 2012, maar heeft geen indicatoren beoordeeld. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op Berg en Boschschool, locatie Bilthoven naar voren zijn gekomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Pagina 6 van 10

7 2 BEVINDINGEN Bevindingen: context Per 1 november 2016 is er een interim-directeur op de school aangesteld. Er is nu sprake van een schoolleiding van vier personen: de interim-directeur, de locatieleider en twee onderwijscoördinatoren. De interim-directeur en de locatieleider gaven de inspectie mondeling een analyse van de situatie. In grote lijnen komt het er op neer dat de interimdirecteur een verstoorde relatie aantrof tussen de schoolleiding en het onderwijzend personeel. Bovendien was er sprake van onduidelijke taakverdeling en bevoegdheden. De interim-directeur vond het noodzakelijk om terstond enkele wijzigingen aan te brengen in de aansturing van de school. De locatieleider zelf plaatst het probleem voornamelijk bij enkele leerlingen in de tweede klas. Volgens hem zijn er leerlingen aangenomen met externaliserende problematieken die daarom niet passen bij de populatie van Berg en Boschschool die zich voornamelijk richt op leerlingen met internaliserende problematiek. Beiden stellen vast dat verschillende leraren zich niet houden aan de afspraken die op schoolniveau zijn vastgesteld voor het didactisch en pedagogisch handelen. Er is veel ziekteverzuim en onrust binnen het team. Om de onrust tijdens de lessen te kanaliseren heeft de school sinds dit schooljaar een systeem van kaartjes ingevoerd voor leerlingen die de klas gedwongen of op eigen verzoek verlaten. Dit kaartjessysteem is overgenomen van de locatie in Houten. Op deze locatie Bilthoven leidt het om verschillende redenen niet tot het verwachte effect. Bevindingen: aangetroffen situatie Schoolklimaat De basisveiligheid op de school is niet op orde. De inspectie constateerde bij het onderzoek naar kwaliteitsverbetering van 2015 reeds dat het schoolklimaat kwetsbaar is. Er is geen systematisch aanbod voor de sociale en emotionele ontwikkeling. In de praktijk blijkt dat verschillende leerlingen op school geen controle hebben over de uiting van hun gedragsprobleem. Dat uit zich in agressief gedrag. Het (nieuwe) schoolbeleid is dat de leerlingen bij ongewenst gedrag met een gele kaart uit de les worden gestuurd of met een bewijs van toestemming van de docent (witte kaart) op eigen initiatief naar een time-out ruimte gaan. De school heeft geen integraal veiligheidsbeleid. Incidenten zijn op leerlingniveau en niet op schoolniveau geïnventariseerd. Ze worden niet geanalyseerd en worden daardoor niet systematisch gebruikt als input voor het Pagina 7 van 10

8 veiligheidsbeleid. De school voert nog geen tevredenheidsonderzoeken uit bij de leerlingen. Dit staat volgens de directie voor dit schooljaar gepland. Het beeld dat de inspectie zich vormde vanuit de informatie uit de meldingen is bevestigd in de gesprekken die de inspectie voerde met verschillende geledingen. Alleen de schoolleiding nuanceert het beeld. Zij beperkt het probleem tot een probleem dat veroorzaakt wordt door een aantal leerlingen in de tweedejaars groepen. Deze groepen en de meeste van deze leerlingen waren ten tijde van het inspectiebezoek afwezig. Desalniettemin constateerde de inspectie een onrustig en zorgelijk schoolklimaat. De school heeft een maatregel genomen om het gedrag van leerlingen te reguleren middels kaartjes, maar deze maatregel werkt averechts. De leerlingen ervaren het als kleineren en een poging van leraren om hun de mogelijkheid tot autonoom handelen te ontnemen. De leerlingen ergeren zich bovendien aan het feit dat leraren niet de discussie aangaan bij verschil van mening en hen de mond snoeren met een gebod om de les te verlaten. In algemene zin ervaren de leerlingen een gebrekkige communicatie van de schoolleiding en de leraren. De schoolleiding zet de gele kaarten met een andere reden in, namelijk om juist te bewerkstelligen dat leerlingen en leraren reflecteren over hun gedrag en op een ander moment dan tijdens de les met elkaar in gesprek te gaan. De schoolleiding stelt ook vast dat de leraren niet zoals bedoeld omgaan met dit (gele) kaartenbeleid. De inspectie stelt vast dat er geen sprake is van een gedragen beleid. Ononderbroken ontwikkeling bij de leerlingen De inspectie stelt vast dat er sprake is van veel verlies van onderwijstijd door veel verzuim bij de leraren. Het verzuim is zo groot dat er vaak sprake is van lesuitval. Ten tijde van het inspectiebezoek waren zes leraren afwezig, drie klassen zijn naar huis gestuurd en een aantal leerlingen zijn verdeeld over andere klassen of zij hadden de opdracht om in een open time-out ruimte zelfstandig te werken. Omdat de leerlingen van ver komen, ervaren zij het als lastig dat zij naar huis worden gestuurd. Ook voor de ouders die gevraagd worden om de kinderen op te halen, is het lastig. De inspectie observeerde een ruimte voor zelfstandig werken en constateerde dat een groot deel van de leerlingen op zo'n moment niet bezig is met de les. In het schoolrapport dat de leerlingen in november ontvingen, zijn verschillende cijfers niet ingevuld. Deze situatie is voor alle leerlingen vervelend, maar destemeer voor leerlingen in het examenjaar. De inspectie concludeert dat deze situatie een doorgaande lijn in het leerstofaanbod en een ononderbroken ontwikkeling van de leerlingen benadeelt. Bovendien wekt lesuitval ergernis bij de leerlingen en is daarom niet bevorderlijk Pagina 8 van 10

9 voor het schoolklimaat. Er is sprake van veel verlies van onderwijstijd en ondoelmatig gebruik van de onderwijstijd. Behalve verlies van onderwijstijd vanwege uitval van lessen, constateert de inspectie ook een vorm van nonchalant omgaan met de onderwijstijd vanwege lessen die eerder stoppen dan aangegeven op het rooster en leerlingen die onder lestijd niet bezig zijn met de les. Ook deze tekortkoming is reeds gesignaleerd bij het onderzoek naar kwaliteitsverbetering in Planmatige ondersteuning bieden De inspectie heeft verkend of de leerlingenzorg er op gericht is om te bevorderen dat de leerlingen leren omgaan met hun problematiek. Zij is van oordeel dat de commissie voor de begeleiding (cvb) niet aannemelijk maakt dat de ontwikkelingsperspectieven voldoende informatie bevatten voor leraren om de leerlingen planmatig te ondersteunen bij het leren beheersen van relevante belemmerende factoren. Ook uit de evaluatie van de ontwikkelingsperspectieven blijkt niet dat de cvb de ontwikkelingen bij de belemmerende factoren evalueert en bepaalt of een uitstroomperspectief aangepast kan worden. Voor sommige leerlingen maakt de school individuele handelingsplannen. In het rapport van 2015 doet de inspectie ook deze constatering. Hiermee geeft de school het signaal af dat zij verwacht dat alle leerlingen zich aanpassen aan een standaard klassensituatie en pedagogische benadering ongeacht hun sociale en emotionele gedragsproblematiek. In het rapport van 2015 constateerde de inspectie dat de school niet aannemelijk maakt dat het onderwijskundig beleid is afgestemd op de onderwijs- en ontwikkelingsbehoeften van de leerlingen. Pagina 9 van 10

10 3 CONCLUSIE De inspectie concludeert uit dit verkennend onderzoek dat de kwaliteit van het onderwijs risico's loopt. Het beeld van een zorgelijk schoolklimaat dat de inspectie zich vormde vanuit de informatie uit de meldingen is bevestigd in de gesprekken die de inspectie voerde met verschillende geledingen. Bovendien stelt zij vast dat tekortkomingen die zij signaleerde bij het okv van 2015 niet aantoonbaar door de school zijn opgepakt. De inspectie voert op korte termijn een kwaliteitsonderzoek uit om de kwaliteit van het onderwijs en de kwaliteitszorg daaromheen, systematisch te onderzoeken en te beoordelen. Pagina 10 van 10