PROJECTBESCHRIJVING VOOR DE LEERKRACHT PROJECT DAT BEN JIJ

Transcriptie

1 PROJECTBESCHRIJVING VOOR DE LEERKRACHT PROJECT DAT BEN JIJ Leerlijn Beeldend Thema Identiteit Groep 1 en 2 Dec 2017 Klaar voor de start? Gebruik de digitale versie van dit project. Download dit document op je computer voor het beste gebruik. We gaan ervan uit dat je kennis hebt van de opzet van COH. Vraag bij de voorbereiding zo nodig hulp aan je interne cultuurcoördinator of je cultuurcoach (laat je informeren over de scholingsmogelijkheden). Bereid het project bij voorkeur samen met je collega s voor (vergeet de vakleerkrachten niet). Een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling is van grote meerwaarde. Zie CultuurSchakel voor het actuele aanbod. Nodig als dat lukt een kunstenaar uit die betrokken wordt bij de uitvoering van het project. Zie CultuurSchakel. Bedenk van tevoren bij welke onderdelen je ouders kunt inschakelen. Je mag het project op maat maken, mits je de fasen van het creatieve proces blijft doorlopen. Trek voor het hele project zes tot acht lesmomenten van 45 minuten uit. Kijk ook even op de Facebookpagina van Cultuuronderwijs op zijn Haags voor meer informatie en het gebruikersplatform. Inhoudsopgave 1. Informatie Introductie Oriëntatie Opdracht: Ik voel me zo Opdracht: Da s van mij Opdracht: Aanraken mag Informatie Lees ter voorbereiding van de COH-lessen onderstaande informatie over de invulling en het doel van het project en manieren om het project te promoten. Ook zijn hieronder de algemene benodigdheden en de begrippenlijst opgenomen. 1

2 Wat doen de leerlingen in dit project? Het thema van dit project binnen de discipline Beeldend is Identiteit. Onder de titel DAT BEN JIJ gaan leerlingen op ontdekkingstocht naar zichzelf, waarbij de nadruk ligt op gevoel. Welke emoties hebben wij? Wat betekent dat? Hoe kan ik deze emoties laten zien in beeld? De leerlingen gaan dit onderzoeken met behulp van kleur en textuur in verschillende beeldende materialen en technieken. Waarom dit project? Alle kinderen ervaren gevoelens en emoties op verschillende momenten en in verschillende situaties. Zij ontdekken dat er veel soorten gevoelens zijn. Het is belangrijk dat kinderen ervaren hoe zij kunnen omgaan met gevoelens, hoe zij deze kunnen uiten en leren begrijpen dat iedereen om uiteenlopende redenen gevoelens ervaart. Promotie Het project gaat meer leven als er ook buiten de klas aandacht voor is. Denk na over manieren om het project te promoten. Stel ouders op de hoogte van het museumbezoek of de komst van de kunstenaar in de klas. Maak flyers voor de eindpresentatie en verspreid deze in de buurt. Maak foto s of filmpjes van de diverse presentatiemomenten en deel deze via de schoolwebsite, klassenapp of andere kanalen. Zorg dat de redactie van de wijkkrant tijdens de presentatie aanwezig is om een stukje te schrijven. Algemene benodigdheden Maak gedurende het hele project gebruik van de volgende ruimtes en materialen: klaslokaal of speellokaal muziekinstallatie en/of digibord digitaal foto- en filmtoestel (kleuren)printer Begrippenlijst Nederlandse taal Vaktaal Algemene woorden Werkwoorden het kleurgebruik de schilder het kunstwerk de kleurcombinatie de lievelingskleur de primaire kleuren of hoofdkleuren: rood, blauw, geel de secundaire kleuren of mengkleuren: paars, groen, oranje de afdruk de vorm de textuur/structuur: hard, zacht, ruw, glad, etc. het portret het zelfportret de stempel de collage het beeld de werkelijkheid overmorgen de persoon het gevoel, de emotie: boos, blij, kwaad, verdrietig, gelukkig, vermoeid, etc. de identiteit het resultaat het deel, het gedeelte de nagel de vingerafdruk de vinger de stempel de hand de knokkel het lichaamsdeel de porie de huid de rimpel klinken (muziek) combineren afbeelden uitbeelden mengen afdrukken boetseren vereeuwigen 2

3 de vlakke vorm de half-ruimtelijke vorm het reliëf de ruimtelijke vorm het schilderij de kunstenaar 2. Introductie Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen Houdingsdoelen kent de emoties blij, boos, kwaad, verdrietig, gelukkig, vermoeid; maakt kennis met de relatie tussen gevoelens en kleurgebruik. N.v.t. stelt zich met alle zintuigen open voor beeldende vormgeving en beeldende kunst binnen een thema of onderwerp dat aansluit bij zijn belevingswereld in binnen- en buitenschoolse activiteiten; kan zich bij het experimenteren laten leiden door een manipulerende en onderzoekende houding; leert dat zijn eigen werkelijkheid niet altijd hetzelfde is als wat andere mensen zien of vinden; is trots op zijn resultaten, zowel oriënterend en onderzoekend als uitvoerend; heeft een betrokken, nieuwsgierige en onderzoekende houding; kijkt met aandacht naar voorbeelden uit de beeldende kunst en werk van medeleerlingen; luistert met aandacht naar ideeën van medeleerlingen; neemt actief deel aan de diverse gesprekken gedurende het project. Benodigdheden boek Meneer Kandinsky was een schilder van Daan Remmerts de Vries (Leopold, 2011) Aan de slag in de klas Het project kan op verschillende manieren worden geïntroduceerd: Breng een bezoek aan een vaste collectie of tentoonstelling in een museum, waarin de relatie tussen gevoelens en kleurgebruik centraal staat. Lees het boek Meneer Kandinsky was een schilder van Daan Remmerts de Vries (Leopold, 2011) voor. Het gaat in op kleurgebruik en identiteit en legt een direct een verband tussen gevoelens en kleur. Daarnaast laat het boek zien dat je eigen gevoel en de werkelijkheid niet altijd stroken met wat andere mensen vinden of zien. Toon op het digibord een aantal kunstwerken waarin de relatie tussen gevoel en kleur centraal staat. 3

4 3. Oriëntatie Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen Houdingsdoelen De leerling kent de emoties blij, boos, kwaad, verdrietig, gelukkig, vermoeid. beantwoordt vragen en vertelt over zijn eigen emoties bij voorwerpen, kunstwerken en muziek; luistert naar liedjes, zingt en maakt muziek bij kunstwerken en verhalen. Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij Introductie. Benodigdheden: n.v.t. Aan de slag in de klas Doorloop de vaste oriëntatie-onderdelen: het filosofisch gesprek en het uitvoeren van de eerste opdracht. Het filosofisch gesprek Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek. Stel hierbij (een aantal van) onderstaande vragen: Als je in de spiegel kijkt, wie zie je dan? Ben je anders dan je buurman/buurvrouw? Wie ben jij? Ben je weleens ergens boos om? Word je ergens blij van? Kan een knuffel boos of blij zijn? Hoe weet je dat het wel of niet zo is? Kan een tekening (foto, schilderij) boos of blij zijn? Welke kleur hoort bij jou? Is dat alleen vandaag zo? En morgen? En overmorgen? Heeft muziek een kleur? (Eventuele bijpassende opdracht: zing het liedje dat jullie het laatst hebben gezongen op school. Bedenk in tweetallen of er een kleur is die daarbij hoort.) En draai het eens om: kijk naar de schilderijen uit het boek Meneer Kandinsky was een schilder. Bedenk eens hoe die klinken? Zou iedereen hier dezelfde muziek bij horen? Suggestie: neem voorwerpen mee voor bij het gesprek (bijvoorbeeld een teddybeer). Zo kunnen de leerlingen vragen stellen aan of in gesprek gaan met de desbetreffende knuffel. Oriëntatieopdracht De leerlingen kunnen zich op verschillende manieren oriënteren op het thema. Maak een keuze uit onderstaande mogelijkheden: Zing met de leerlingen een liedje of zeg samen een gedichtje op die gaan over emoties. Beeld dit uit: Klap eens in je handjes, blij, blij, blij, Ben je boos pluk een roos, etc. Bespreek de emoties en beeld ze eventueel samen uit. Zie ook de website Lievelingsliedjes. Bekijk een aantal portretten waarin emoties een rol spelen. Bespreek met de leerlingen de emoties aan de hand van vragen als: Wat kun je vertellen over de afgebeelde persoon (vraag 4

5 vervolgens door over de emoties)? Waar zie je dat aan? Voorbeelden van geschikte portretten zijn: o Hans Holbein Portret van Robert Cheseman (1533) o Frans Hals Lachende jongen (1625) o Egon Schiele Zelfportret (ca. 1912) o Rembrandt van Rijn Zelfportret met open mond (1669) o Kees van Dongen, Portret van Dolly (1909) o Piet Mondriaan, Portret van een vrouw (1930) o Emo Verkerk, diverse portretten o Honoré Daumier, Portretten van Apollinaire (ca. 1832) Hoe voel je je nu? Hoe zou dat er op een schilderij uit zien? Waaraan kun je op een schilderij zien hoe iemand zich voelt? (Kleuren, voorstelling.) Welk portret blijft in je hoofd zitten? 4. Opdracht: Ik voel me zo In deze opdracht onderzoeken de leerlingen hoe ze met kleur hun gevoel kunnen uiten. Ze doen dit met een kleurenstudie waarbij ze kleuren kiezen, mengen en schilderen. Op basis van deze studie kiezen de leerlingen kleuren die passen bij verschillende gevoelens. Vervolgens schilderen zij op muziek, waarbij zij de vormen en kleuren schilderen die passen bij de emoties van de muziek. Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen Houdingsdoelen verkent spelenderwijs de primaire en secundaire kleuren; kent de primaire kleuren rood, geel, blauw en kan deze benoemen; kent de mengkleuren (secundaire kleuren) paars, oranje, groen en kan deze benoemen. uit zijn gevoel in kleur, textuur en vorm; tekent emotie-icoontjes en mengt hier kleuren bij; schildert (en/of tekent) vanuit zijn gevoel op muziek en mengt kleuren; benoemt de emoties in de gemaakte kunstwerken van klasgenootjes; beeldt een emotie uit op een foto die past bij zijn gemaakte werk; herkent emoties in beeldend werk en benoemt deze; luistert gericht naar en stelt (spontane) vragen aan de kunstenaar over zijn werk; vertelt over eigen werk, beeldt eigen werk uit en maakt muziek of geluid bij eigen werk tijdens een presentatie; benoemt overeenkomsten en verschillen tussen eigen werk en het werk van klasgenootjes. Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij Introductie. 5

6 Benodigdheden A4- of A3-tekenpapier (niet te dun) voorbeeld(en) van bestaande emotie-icoontjes (internet) zachte kleurpotloden pastelkrijt zachte wascokrijtjes (Panda-krijt) A2- of A3-schilderpapier (liefst dikker dan tekenpapier) kwasten (dik) acryl- of plakkaatverf mengbakjes (plastic afvalbakjes of lege eierdozen) potten water (voor het uitspoelen van de verfkwasten bij wisseling van kleur) verfschorten/oude overhemden Aan de slag in de klas Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren. Onderzoek Doorloop in deze opdracht de volgende stappen: 1. Start een kringgesprek met de volgende vragen: Wat is jouw lievelingskleur? Waarom? 2. Stel dat je twee lievelingskleuren combineert, wat gebeurt er dan? Vraag door. Selecteer de primaire kleuren uit de kleuren die de leerlingen noemen. Meng zelf de kleuren of laat twee leerlingen dit doen. Laat de leerlingen benoemen wat er gebeurt. Zorg ervoor dat alle kleurcombinaties aan bod komen: blauw-geel, blauw-rood, geel-rood. 3. Vraag de leerlingen hoe zij zich voelen. Toon hierbij een aantal bestaande emotie-icoontjes, bijvoorbeeld blij, boos, kwaad, verdrietig, gelukkig, vermoeid, etc. Laat de leerlingen deze emoties om de beurt nadoen. 4. Laat de leerlingen bedenken welke kleur bij hun gevoel past. 5. Laat de leerlingen op een vel papier twee emoties afbeelden aan de hand van de emotieicoontjes en de volgens hen bijpassende kleuren. Welke kleur past bij de emotie blij, boos, etc.? Welke kleur zou je het allerliefst altijd zijn? Waarom? Kun je herkennen welke emoties op de tekeningen van de medeleerlingen staan? Uitvoeren Doorloop in deze opdracht de volgende stappen: : 1. Laat muziek horen. Bijvoorbeeld : Le carnaval des animaux van Charles Camille Saint-Saëns, Katy Perry, Kinderen voor Kinderen of andere geschikte hedendaagse muziek. 6

7 2. Vraag de leerlingen te bedenken welke emoties ze bij deze muziek voelen. 3. Geef elke leerling een groot vel papier. Laat de muziek nogmaals horen. Laat de leerlingen tijdens het afspelen bedenken welke kleur(en) en vormen bij de muziek en de emoties passen. Laat ze deze op een groot vel papier schilderen. 4. Bespreek de resultaten met aandacht voor de relatie tussen emotie en kleur. Kun je van elkaar benoemen welke emoties jullie hebben afgebeeld? (Schenk hierbij vooral aandacht aan de relatie tussen emotie en kleur.) Vertellen de vormen ook iets over de emoties? Ben je tevreden over het resultaat? Waarom wel of niet? Presenteren De werkstukken kunnen op verschillende manieren gepresenteerd worden: Maak een foto van elke leerling met het gemaakte werk. Met zijn gezicht beeldt hij de emotie uit die op het werk te zien is. Verzamel de werkstukken en maak er een groepstentoonstelling van. Laat leerlingen het werk toelichten en de emotie uitbeelden. Is het duidelijk geworden wat je in je werkstuk hebt willen laten zien? Is er nog iets wat je nu zou willen toevoegen aan je werkstuk? Heb je nog vragen over de werkstukken van andere leerlingen? Evalueren Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen: Vond je het makkelijk of juist moeilijk om de muziek te verbeelden? Waarom? Hoe voelde je je bij de muziek? Waarom? Hoe verliep het mengen van de kleuren? Hoe ging het vertellen over je eigen werk? Wat wist je nog niet wat je nu wel weet? Wat voor gevoel zou je de volgende keer willen laten zien? 5. Opdracht: Da s van mij In deze opdracht gaan de leerlingen kunstwerken van diverse kunstenaars bekijken waarin de afdruk van handen een grote rol speelt. Ook wordt er gekeken naar prehistorische afdrukken die op verschillende plaatsen op de wereld te vinden zijn. In verf en in klei maken de leerlingen zelf afdrukken van hun handen en bespreken ze wat deze vormen in klei voor gevoelens oproepen. Ze ervaren dat gevoel niet alleen in kleur uit te drukken is, maar ook in vorm. 7

8 Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen Houdingsdoelen De leerling verkent spelenderwijs de mogelijkheden en toepassingen van klei. herkent emoties in beeldend werk en benoemt deze; vertelt over eigen werk, beeldt eigen werk uit en maakt muziek of geluid bij eigen werk tijdens een presentatie; benoemt overeenkomsten en verschillen tussen eigen werk en het werk van klasgenootjes; beschrijft de eigenschappen van eigen lichaamsdelen m.b.t. structuur/textuur; boetseert een ruimtelijke vorm van klei; experimenteert met het afdrukken van delen van zijn hand in de geboetseerde ruimtelijke vorm; vertelt over eigen werk en het maakproces. Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij Introductie. Benodigdheden A4- of A3-tekenpapier (niet te dun) acryl- of plakkaatverf kwasten (dun en dik) mengbakjes (plastic afvalbakjes of lege eierdozen) potten water (voor het uitspoelen van verfkwasten bij wisseling van kleur) verfschorten/oude overhemden fijne Chamotte-klei (kleur naar eigen keuze) kleimatjes of andere stevige, gladde ondergrond Aan de slag in de klas Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren. Onderzoek Doorloop in deze opdracht de volgende stappen: 1. Toon op het digibord grotschilderingen en andere voorbeelden van lichaamsafdrukken. Bijvoorbeeld: o Yves Klein, People Begin to Fly (1961) o Handafdrukken in Indonesische Maros-Pangkep-grotten, jaar oud o Arnulf Rainer, A Nose Adjustment (1971) o Marijke en Gerjanne van Zuilen, My Favourite Colour (2015) Bespreek de werken aan de hand van de volgende vragen: Wat zie je, wat valt je op? Waarom zijn juist deze vormen en kleuren gebruikt? Met welke lichaamsdelen zijn deze werken gemaakt? Met welk lichaamsdeel kun je het makkelijkst een afdruk maken? Waar en wanneer maken wij afdrukken van lichaamsdelen? 8

9 2. Laat de leerlingen bij zichzelf ontdekken hoe het haar, de vingernagels, wenkbrauwen, etc. voelen. Laat ze het benoemen. Welk gevoel roept het voelen bij hen op? 3. Laat de leerlingen, bijvoorbeeld met vingerverf op papier, een aantal druktechnieken uitproberen. Laat ze experimenteren met knokkels, vingertoppen, nagels, zijkant en rug van de hand, etc. Als vervolg kunnen ze ook bewegen met de handen en vingers. Wat gebeurt er? 4. Bekijk en benoem klassikaal verschillen en overeenkomsten tussen de afdrukken. Wat valt je op bij het maken van een afdruk? Wat zijn de verschillen tussen je hand/vingers en de afdruk? Hoe vind je het om met je handen te schilderen? Is het schilderen met je handen anders dan met een kwast of penseel? Wat is het verschil tussen jouw hand en die van de leerkracht? Denk aan maat, de textuur, vorm en dikte. Uitvoeren De leerling maakt van klei een 3D-vorm waarin hij vervolgens zijn knokkels, vingers, nagels, vuist of hele hand drukt. Doorloop de volgende stappen: 1. Elke leerling krijgt een matje om op te werken en kiest een stuk klei (zorg voor verschillende groottes). 2. De leerling boetseert met zijn handen de klei in een vorm. 3. Laat de leerling experimenteren met het afdrukken van verschillende delen van zijn hand. Wat gebeurt er tijdens dit proces? 4. De leerling beslist uiteindelijk welk gedeelte van zijn hand hij in de klei wil vereeuwigen. Wat gebeurt er als je je nagel of vinger in de klei drukt? Wat zie je? Waaraan kun je zien dat dit jouw werkstuk is? Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen jouw werk en dat van je klasgenoten? Presenteren Presenteer de werkstukken op de volgende wijze: 1. Zet de werkstukken op een speciale plek in de klas. Vraag de leerlingen een bepaalde ordening te maken aan de hand van de vormen, bijvoorbeeld vingers of knokkels bij elkaar. 2. Bespreek met elkaar mogelijke titels van de werkstukken. 3. Elke leerling vertelt in een kringgesprek kort iets over het gemaakte werk. 9

10 Wat vind je het mooist gelukt? Vind je dat jouw werkstuk in de juiste groep is ingedeeld? Is er een werkstuk dat heel erg op jouw werkstuk lijkt? Evalueren Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen: Wat vertelt de afdruk over jouw vinger, hand, knokkel, etc.? Was je ergens door verrast of over verbaasd? Hoe voelt klei? Bleef er veel klei achter op je hand? Vond je het makkelijk of moeilijk om met afdrukken een werkstuk te maken? Zijn er veel verschillen tussen de werkstukken? Hoe komt dat? 6. Opdracht: Aanraken mag In deze laatste opdracht staat textuur centraal. De leerlingen onderzoeken hoe verschillende materialen voelen: ruw, hard, zacht, glad, ribbelig, etc. Ze bekijken hoe kunstenaars portretten hebben gemaakt waarin textuur een grote rol speelt, om vervolgens een zelfportret te maken. Dit collageportret maken de kinderen van verschillende materialen, waardoor een half-ruimtelijk kunstwerk ontstaat. De leerlingen ontdekken en ervaren dat met een combinatie van kleur, vorm en textuur uiting gegeven kan worden aan gevoelens en leren hun eigen zichtbare kenmerken op deze manier verbeelden. Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen Houdingsdoelen ontdekt wat textuur betekent en kan hier voorbeelden van benoemen; weet wat een collage is; kent het verschil tussen een portret en een zelfportret; kent het verschil tussen een vlak, half-ruimtelijk en ruimtelijk werkstuk; maakt een tekstbordje bij zijn eigen kunstwerk. vertelt over eigen werk, beeldt eigen werk uit en maakt muziek of geluid bij eigen werk tijdens een presentatie; benoemt verschillende zichtbare texturen in kunstwerken; selecteert texturen en materialen die passen bij zijn gevoel en uiterlijk kenmerken; verbeeldt zijn gevoel en uiterlijk in een half-ruimtelijk zelfportret in reliëf; vergelijkt zijn eigen werk met dat van beeldend kunstenaars; richt met behulp van de leerkracht een expositie in van eigen werk en werk van klasgenootjes; leidt ouders/bezoekers rond in een expositie van eigen werk en werk van klasgenootjes. Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij Introductie. 10

11 Benodigdheden blinddoeken diverse materialen met verschillende texturen, voelbaar en zichtbaar (bijvoorbeeld kroondopjes, lapjes stof, wol, schuurpapier) wit, dik karton (minimaal A3-formaat) voor half-ruimtelijk portret eventueel portretfoto s van de leerlingen zachte kleurpotloden pastelkrijt zachte wascokrijtjes (Panda-krijt) scharen lijm voor papier: behangerslijm in een pot met deksel lijmkwast sterke hobbylijm voor zwaardere materialen (karton, stukjes plastic), kant en klaar verkrijgbaar in flessen stukjes karton voor tekstbordjes bij kunstwerken eventueel simpele muziekinstrumenten muziek voor bij de kunstwerken van de leerlingen algemeen presentatiemateriaal Aan de slag in de klas Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren. Onderzoek Doorloop in deze opdracht de volgende stappen: 1. De leerling onderzoekt geblinddoekt verschillende texturen van materialen (ruw, glad, zacht, hard, harig, glibberig, bobbelig, etc.) en benoemt het materiaal. 2. Toon portretten waarin reliëf aanwezig is en bespreek deze. Mogelijke vragen zijn: Wat zie je? Hoe zou het voelen? Waaraan zie je dat? Waar is het mee gemaakt? Wat doet het met je? Denk bijvoorbeeld aan de volgende kunstenaars: o Louise Bourgeois o Annette Messager o Pablo Picasso o Karel Appel o Emo Verkerk Lukte het om alle texturen en materialen te benoemen? Waarom wel of niet? Welke materialen voelen ook ruw, glad, harig, etc.? Welke texturen heb jij bij je? Denk aan je lichaam, kleding, schoenen, sieraden. Hoe voel je denk je van binnen aan? Kun je van buiten zien hoe je van binnen aanvoelt? Kun je van buiten zien hoe je je van binnen voelt? 11

12 Uitvoeren De leerlingen maken een zelfportret in de vorm van een collage. Doorloop de volgende stappen: 1. Zet van tevoren zo veel mogelijk verschillende soorten materialen en gereedschappen klaar. Elk materiaal komt in aanmerking. Zorg voor zo veel mogelijk verschillende texturen. 2. Geef de leerlingen ieder een stuk karton en laat hen een zelfportret maken. Dat kan door eerst te tekenen en dan in te vullen, maar het mag ook direct met het materiaal. Zorg dat het portret vlakvullend is. De leerlingen benoemen hun uiterlijke kenmerken (haar, huidskleur, kleding, etc.) en zoeken daar een passende textuur en kleur van het materiaal bij. Waarom heb je gekozen voor een bepaald materiaal (bijvoorbeeld zacht materiaal voor zachte huid of zacht haar)? Lijkt het gezicht op jou? Waarom wel of niet? Als je kijkt naar jouw zelfportret, zie je dan of je blij, boos, verdrietig, etc. bent? Welke kenmerken van een leerling zijn heel duidelijk te herkennen? Presenteren De werkstukken kunnen op verschillende manieren gepresenteerd worden: Hang de werken op in de school, bijvoorbeeld in de gang, en voeg er onderschriften aan toe zoals bij een expositie. Laat de leerlingen zelf hun naam opschrijven op een tekstbordje. Leerlingen leiden de klas en/of hun ouders of oudere leerlingen rond en vertellen over de werken. In plaats van een mondelinge toelichting als presentatie maken leerlingen geluiden bij het gemaakte werk. Hoe zouden de materialen en kleuren eigenlijk klinken? De leerlingen kunnen een instrument kiezen dat zij erbij vinden passen, bijvoorbeeld een xylofoon bij fijne stof. Het onderzoek uit het boek Meneer Kandinsky was een schilder sluit hier goed bij aan. Reflecteer op de presentatie aan de hand van dit boek. Zie je bij elk werk goed hoe de maker zich voelt? Waaraan zie je dat? Lijkt jouw werk op dat van anderen of juist niet? Evalueren Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen: Ben je iets te weten gekomen van je medeleerlingen wat je nog niet wist? Herkende je de materialen die je voelde meteen? Pasten de materialen die de kunstenaars gebruikten volgens jou goed in het portret? Welke materialen pasten goed bij jezelf? 12

13 Welke kleuren pasten goed bij jezelf? Miste je nog een materiaal? Vind je je zelfportret goed gelukt? Lukte het goed om over je eigen werk te vertellen? 13