INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT DAT BEN JIJ

Transcriptie

1 INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT DAT BEN JIJ Leerlijn Beeldend Thema Identiteit Groep 1 en 2 3 november 2016

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Beeldend Thema Identiteit Groep 1 en 2 3 november 2016 Dit document wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op voor de nieuwste versie. Informatie voor de leerkracht is opgesteld ter verduidelijking van en aanvulling op de bijbehorende projectbeschrijving. Met beide documenten kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in maximaal 68 lesuren van 45 minuten. Leerdoelen In hoofdstuk 3 vindt u de leerdoelen. Gezien de vakoverstijgende opzet van dit project, kunt u een aantal van deze doelen ook gebruiken bij het registreren van doelen bij andere leergebieden. Elementen binnen dit project die in andere leergebieden aan de orde komen, kunt u ook terugvinden in hoofdstuk 10 (Nederlandse taal) en in hoofdstuk 11 (Gerelateerde leergebieden). Benodigdheden In hoofdstuk 5 vindt u een lijst met benodigdheden die u kunt gebruiken bij het uitvoeren van dit project. In deze lijst kunt u materialen tegenkomen die niet in de projectbeschrijving staan. Deze extra materialen zijn opgenomen zodat u een keuze kunt maken uit meerdere mogelijkheden. Naast de lijst met benodigdheden vindt u een lijst met bronnen die overeenkomen met de genoemde bronnen in de projectbeschrijving. Didactische werkvormen Bij de beschrijvingen van de didactische werkvormen in hoofdstuk 6 kunt u werkvormen tegenkomen die niet letterlijk terug te vinden zijn in de projectbeschrijving. Ook hier zijn deze extra werkvormen opgenomen zodat u een keuze kunt maken voor de uitvoering van uw lessen.

3 Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project Leerinhouden Leerdoelen ste eeuwse competenties Benodigdheden Didactische werkvormen Projectplanning Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Kunstenaar in de klas Nederlandse taal in het project Gerelateerde leergebieden Bronnen Tijdlijn Beoordelen Promotie Van de Haagse collega s Ouderbetrokkenheid Bijlagen... 11

4 1. Korte beschrijving van het project Het thema van dit project binnen de discipline Beeldend is Identiteit. Onder de titel DAT BEN JIJ gaan leerlingen op ontdekkingstocht naar zichzelf, waarbij de nadruk ligt op gevoel. Welke emoties hebben wij? Wat betekent dat? Hoe kan ik deze emoties laten zien in beeld? De leerlingen gaan dit onderzoeken met behulp van kleur en textuur in verschillende beeldende materialen en technieken. Deelopdracht 1: Ik voel me zo In deelopdracht 1 onderzoeken de leerlingen hoe ze met kleur hun gevoel kunt uiten. Zij doen dit met een kleurenstudie waarbij ze kleuren kiezen, mengen en schilderen. Op basis van deze studie kiezen de leerlingen kleuren die passen bij verschillende gevoelens. Vervolgens schilderen zij op muziek, waarbij zij de vormen en kleuren schilderen die passen bij de emoties van de muziek. Deelopdracht 2: Da s van mij In deelopdracht 2 gaan de leerlingen kunstwerken van diverse kunstenaars bekijken waarin de afdruk van handen een grote rol speelt. Natuurlijk wordt er ook gekeken naar prehistorische afdrukken die op verschillende plaatsen op de wereld te vinden zijn. In verf en in klei maken de leerlingen zelf afdrukken van hun handen en bespreken ze wat deze vormen in klei voor gevoelens oproepen. Zij ervaren dat gevoel niet alleen in kleur uit te drukken is, maar ook in vorm. Deelopdracht 3: Aanraken mag Ten slotte staat in deelopdracht 3 textuur centraal. De leerlingen onderzoeken hoe verschillende materialen voelen: ruw, hard, zacht, glad, ribbelig, etc. Ze bekijken hoe verschillende kunstenaars portretten hebben gemaakt waarin textuur een grote rol speelt, om vervolgens een zelfportret te maken. Dit collageportret maken de kinderen van verschillende materialen, waardoor een halfruimtelijk kunstwerk ontstaat. In deze deelopdracht ontdekken en ervaren leerlingen dat met een combinatie van kleur, vorm en textuur uiting gegeven kan worden aan gevoelens en leren zij hun eigen zichtbare kenmerken op deze manier verbeelden. Leefwereld leerling Alle kinderen ervaren gevoelens en emoties op verschillende momenten en in verschillende situaties. Zij ervaren dat gevoelens heel verschillend kunnen zijn. Professionele kunst Een bezoek aan een museum geeft een kind de mogelijkheid om professionele kunstwerken in het echt te zien. Bovendien ervaart de leerling hoe leuk een museumbezoek kan zijn. Een kunstenaar in de klas kan laten zien en vertellen op welke manier gevoel een rol speelt bij het maken van kunst. Maatschappelijke relevantie/context Het is belangrijk dat kinderen ervaren hoe zij kunnen omgaan met gevoelens, hoe zij deze kunnen uiten en leren begrijpen dat iedereen om verschillende redenen gevoelens ervaart. 2. Leerinhouden Portret, zelfportret, relatie kleur en gevoel, kleurenstudie, structuur/textuur, verschillende materialen, vlak, halfruimtelijk, ruimtelijk, reliëf, collage, boetseren, benoemen van lichaamsdelen. 3. Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: kan tijdens het werken de gebruikte materialen en gereedschappen benoemen (algemeen); kent de emoties blij, boos, kwaad, verdrietig, gelukkig, vermoeid (zie 1. Introductie, 2. Oriëntatie);

5 maakt kennis met de relatie tussen gevoelens en kleurgebruik (zie 1. Introductie); verkent spelenderwijs de primaire en secundaire kleuren (zie 3.1. Onderzoek); kent de primaire kleuren rood, geel, blauw en kan deze benoemen (zie 3.1. Onderzoek); kent de mengkleuren (secundaire kleuren) paars, oranje, groen en kan deze benoemen (zie 3.1. Onderzoek); verkent spelenderwijs de mogelijkheden en toepassingen van klei (zie 4.2. Onderzoek); ontdekt wat textuur betekent en kan hier voorbeelden van benoemen (zie 5.1. Onderzoek); weet wat een collage is (zie 5.2. Uitvoeren); kent het verschil tussen een portret en een zelfportret (zie 5.2. Uitvoeren); kent het verschil tussen een vlak, halfruimtelijk en ruimtelijk werkstuk (zie 5.2. Uitvoeren); maakt een tekstbordje bij zijn eigen kunstwerk (zie 5.3. Presenteren). Vaardigheidsdoelen De leerling: kan zijn ideeën vormgeven in beeldend werk en vertellen over wat hij wil maken (algemeen); geeft met hulp van de leerkracht betekenis aan beelden door waarnemen, benoemen, praten en verhalen verzinnen (algemeen); kijkt met aandacht naar voorbeelden uit de beeldende kunst en naar werk van medeleerlingen (algemeen); kan binnen de context van het thema spelenderwijs materialen, technieken en beeldaspecten (kleur, vorm, compositie, ruimte, textuur) verkennen (algemeen); beantwoordt vragen en vertelt over zijn eigen emoties bij voorwerpen, kunstwerken en muziek (zie 2. Oriëntatie); luistert naar en zingt liedjes en maakt muziek bij kunstwerken en verhalen (zie 2. Oriëntatie); uit zijn gevoel in kleur, textuur en vorm (zie 3. Deelopdracht 1); tekent emotieicoontjes en mengt hier kleuren bij (zie 3.1. Onderzoek); schildert (en/of tekent) vanuit zijn gevoel op muziek en mengt kleuren (zie 3.2. Uitvoeren); benoemt de emoties in de gemaakte kunstwerken van klasgenootjes (zie 3.2. Uitvoeren); beeldt een emotie uit op een foto die past bij zijn gemaakte werk (zie 3.3. Presenteren); herkent emoties in beeldend werk en benoemt deze (zie 3. Deelopdracht 1, 4. Deelopdracht 2); luistert gericht naar en stelt (spontane) vragen aan de kunstenaar over zijn werk (zie 3.1. Onderzoek); vertelt over eigen werk, beeldt eigen werk uit en maakt muziek of geluid bij eigen werk tijdens een presentatie (zie 3.3., 4.3., 5.3. Presenteren); benoemt overeenkomsten en verschillen tussen eigen werk en het werk van klasgenootjes (zie 3.3. en 4.3. Presenteren, 4.2. Uitvoeren); beschrijft de eigenschappen van eigen lichaamsdelen m.b.t. structuur/textuur (zie 4.1. Onderzoek); boetseert een ruimtelijke vorm van klei (zie 4.2. Uitvoeren); experimenteert met het afdrukken van delen van zijn hand in de geboetseerde ruimtelijke vorm (zie 4.2. Uitvoeren); vertelt over eigen werk en het maakproces (zie 4.3. Presenteren, 4.4. Evalueren); benoemt verschillende zichtbare texturen in kunstwerken (zie 5.1. Onderzoek); selecteert texturen en materialen die passen bij zijn gevoel en uiterlijk kenmerken (zie 5.2. Uitvoeren); verbeeldt zijn gevoel en uiterlijk in een halfruimtelijk zelfportret in reliëf (zie 5.2. Uitvoeren); kan zijn eigen werk vergelijken met dat van beeldend kunstenaars (zie 5.1. Onderzoek, 5.2. Uitvoeren, 5.3. Presenteren); richt met behulp van de leerkracht een expositie in van eigen werk en werk van klasgenootjes (zie 5.3. Presenteren); leidt ouders/bezoekers rond in een expositie van eigen werk en werk van klasgenootjes (zie 5.3. Presenteren).

6 Houdingsdoelen De leerling: stelt zich met alle zintuigen open voor beeldende vormgeving en beeldende kunst binnen een thema of onderwerp dat aansluit bij zijn belevingswereld in binnen en buitenschoolse activiteiten (algemeen); kan zich bij het experimenteren laten leiden door een manipulerende en onderzoekende houding (algemeen); leert dat zijn eigen werkelijkheid niet altijd hetzelfde is als wat andere mensen zien of vinden (zie 1. Introductie); is trots op zijn resultaten, zowel oriënterend en onderzoekend als uitvoerend (algemeen); heeft een betrokken houding (algemeen); heeft een nieuwsgierige en onderzoekende houding (algemeen); kijkt met aandacht naar voorbeelden uit de beeldende kunst en werk van medeleerlingen (algemeen); luistert met aandacht naar ideeën van medeleerlingen (algemeen); neemt actief deel aan de diverse gesprekken gedurende het project (algemeen) ste eeuwse competenties Creativiteit een ondernemende en onderzoekende houding denken buiten de gebaande paden en nieuwe samenhangen zien risico s durven nemen en fouten zien als leermogelijkheden Kritisch denken informatie interpreteren, analyseren en synthetiseren betekenisvolle vragen stellen openstaan voor alternatieve standpunten Communiceren doelgericht informatie uitwisselen Samenwerken rollen (h)erkennen hulp kunnen vragen, geven en ontvangen open en positieve houding ten opzichte van andere ideeën onderhandelen en afspraken maken Probleemoplossend denken en handelen problemen signaleren, analyseren, definiëren Sociale en culturele vaardigheden eigen gevoelens kunnen herkennen en gekanaliseerd en constructief kunnen uiten inlevingsvermogen en belangstelling voor anderen tonen 5. Benodigdheden Algemeen fototoestel muziekinstallatie/computer (kleuren)printer digibord Introductie

7 boek Meneer Kandinsky was een schilder van Daan Remmerts de Vries (Leopold, 2011) muziekinstallatie/computer Orientatie muziekinstallatie/computer Deelopdracht 1 A4 of A3 tekenpapier (niet te dun) voorbeeld(en) van bestaande emotieicoontjes (internet) zachte kleurpotloden pastelkrijt zachte wascokrijtjes (Pandakrijt) A2 (of A3) schilderpapier (liefst dikker dan tekenpapier) kwasten (dik) acryl of plakkaatverf mengbakjes (plastic afvalbakjes of lege eierdozen) potten water (voor het uitspoelen van de verfkwasten bij wisseling van kleur) verfschorten/oude overhemden muziekinstallatie/computer Deelopdracht 2 A4 of A3 tekenpapier (niet te dun) acryl of plakkaatverf kwasten (dun en dik) mengbakjes (plastic afvalbakjes of lege eierdozen) potten water (voor het uitspoelen van verfkwasten bij wisseling van kleur) verfschorten/oude overhemden fijne Chamotteklei (kleur naar eigen keuze) kleimatjes of andere stevige, gladde ondergrond Deelopdracht 3 blinddoeken diverse materialen met verschillende texturen, voelbaar en zichtbaar (kroondopjes, lapjes stof, wol, schuurpapier, etc.) wit (dik) karton (minimaal A3formaat) voor halfruimtelijk portret eventueel portretfoto s van de leerlingen zachte kleurpotloden pastelkrijt zachte wascokrijtjes (Pandakrijt) scharen lijm voor papier: behangerslijm in een pot met deksel + lijmkwast lijm voor zwaardere materialen (karton, stukjes plastic, etc.): sterke hobbylijm (kant en klaar verkrijgbaar in flessen) stukjes karton voor tekstbordjes bij kunstwerken eventueel simpele muziekinstrumenten muziek uitgezocht bij kunstwerken leerlingen algemeen presentatiemateriaal 6. Didactische werkvormen Instructie Leerkracht in spel : de leerkracht komt verkleed de klas binnen (zie 1. Introductie) bezoek culturele instelling: kennis vergaren (zie 1. Introductie)

8 uitleggen, voordoen, vertellen, laten zien met behulp van diverse media (zie 1. Introductie, 2.2. Oriëntatie, 3.1., 4.1., 5.1. Onderzoek) filosofische gesprekken (zie 2. Oriëntatie) presenteren: van ondersteunende materialen (voorwerpen, muziek, simpele muziekinstrumenten, liedjes) bij een verhaal, boek, uitleg (zie 2. Oriëntatie) thema of onderwerp inzichtelijk maken in de klas (algemeen) presenteren: van verzamelde voorwerpen en gemaakt werk (3.3., 4.3., 5.3. Presenteren) kringgesprek: overeenkomsten en verschillen, venndiagram (zie 4.1. Onderzoek, 4.2. Uitvoeren) evaluatiegesprekken (zie 3.4., 4.4., 5.4. Evalueren) kennisquiz (algemeen) Interactie (gesloten) vragen stellen: petje oppetje af (algemeen) vragen stellen: evaluatie (algemeen) feedback geven: evaluatie (algemeen) vragen stellen: filosofisch gesprek/reflectievragen (algemeen) vertellen: over het gemaakte werk m.b.t. kleur en gevoel (zie 3.2. Uitvoeren, 3.3. Presenteren) luisteren: naar muziek en het verbeelden ervan (zie 2. Oriëntatie, 3.1. Onderzoek) samenstellen: van een groepstentoonstelling (zie 3.3., 4.3., 5.3. Presenteren) bespreken: van texturen/structuren (zie 4.1. Onderzoek) tonen: van emoties bij geselecteerde texturen (zie 4.1. Onderzoek) kringgesprek: leerling vertelt over gemaakt werk en het maakproces (zie 3.3., 4.3., 5.3. Presenteren, 3.4., 4.4., 5.4. Evalueren) presenteren: vertellen en uitleggen (3.3., 4.3., 5.3. Presenteren) Opdrachtvormen tekenen/schetsen: emotieicoontjes en bijpassende kleuren (zie 3.1. Onderzoek) schilderen: op muziek vanuit gevoel met gemengde kleuren (zie 3.2. Uitvoeren) afdrukken: verschillende delen van de hand met verf en in klei (zie 4.1. Onderzoek) boetseren: een ruimtelijke vorm van klei (zie 4.2. Uitvoeren) verkennen/experimenteren: onderzoeken en benoemen van texturen van verschillende materialen (zie 5.1. Onderzoek) maken/creëren: halfruimtelijk (reliëf) zelfportret (zie 5.2. Uitvoeren) Samenwerkingsvormen zo veel mogelijk antwoorden op een vraag: vragen doorgeven (algemeen) tentoonstellen, ordenen en presenteren van kunstwerken (zie 3.3., 4.3., 5.3. Presenteren) functierollen verdelen (zie 3.3., 4.3., 5.3. Presenteren) feedback: toptiptop (zie 3.4., 4.4., 5.4. Evalueren) Wat heb je ontdekt? : uitwisselen met je buurman (3.1., 4.1., 5.1. Onderzoek, 3.4., 4.4., 5.4. Evalueren) Spelvormen toneelspelen/dramatiseren (zie 2. Oriëntatie, 3.1. Onderzoek, 3.3., 4.3., 5.3. Presenteren) liedjes zingen (zie 2. Oriëntatie) muziek maken en beluisteren (zie 2. Oriëntatie, 5.3. Presenteren) lichaamsdelen voelen en benoemen welk gevoel dit oproept (zie 4.1. Onderzoek) 7. Projectplanning Introductie project: Filosofisch gesprek: 1530 minuten 1530 minuten

9 Deelopdracht 1: Deelopdracht 2: Deelopdracht 3: minuten (afhankelijk van bezoek aan museum en/of kunstenaar in de klas) 3045 minuten 6090 minuten 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Bij de uitvoering van het project is een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling van grote meerwaarde. Bij elk project is een wisselend aanbod van culturele activiteiten beschikbaar. Raadpleeg de website van CultuurSchakel voor het actuele aanbod of laat u informeren door de culturele instellingen. Bij dit project raden wij u aan om een museumactiviteit te kiezen waarbij de aandacht uitgaat naar (zelf)portretten gerelateerd aan kleur, textuur en gevoelens. In de pilot is gewerkt met de museumles Ik voel me zo in het Gemeentemuseum Den Haag. 9. Kunstenaar in de klas Bij de uitvoering van het project kan een kunstenaar betrokken worden. Raadpleeg hiervoor de website van CultuurSchakel. Specifiek voor dit project willen wij u aanbevelen om een van de volgende type kunstenaars uit te nodigen in de klas: een beeldend kunstenaar die werkt met portretten, emotie i.r.t. kleur, textuur i.r.t. vorm of collagetechniek. Bij dit project raden wij u aan om aansluitend op deelopdracht 1 een kunstenaar in de klas uit te nodigen in wiens werk de eigen identiteit een belangrijke rol speelt. In de pilot is samengewerkt met Gerjanne van Zuilen. Zij maakt zowel solowerk als werken met haar eeneiige tweelingzus Marijke. In haar leven en werk speelt identiteit een belangrijke rol. De videowerken Blue Is My Favorite Colour en Red and Blue, Me and You passen goed bij deelopdracht 2, omdat kleur in relatie tot identiteit hierin een belangrijke rol speelt.

10 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal Begrippenlijst het kleurgebruik de schilder het kunstwerk de kleurcombinatie de lievelingskleur de primaire kleuren of hoofdkleuren: rood, blauw, geel de secundaire kleuren of mengkleuren: paars, groen, oranje de afdruk de vorm de textuur/structuur: hard, zacht, ruw, glad, etc. het portret het zelfportret de stempel de collage het beeld de vlakke vorm, halfruimtelijke vorm / reliëf, ruimtelijke vorm het schilderij de kunstenaar Nederlandse taal de werkelijkheid overmorgen de persoon het gevoel, de emotie: boos, blij, kwaad, verdrietig, gelukkig, vermoeid, etc. de identiteit het resultaat het deel, het gedeelte de nagel de vingerafdruk de vinger de stempel de hand de knokkel het lichaamsdeel de porie de huid de rimpel Werkwoorden klinken (muziek) combineren afbeelden uitbeelden mengen afdrukken boetseren vereeuwigen 11. Gerelateerde leergebieden Taal (woordenschat): leren van nieuwe woorden Taal (spreekvaardigheid): verwoorden van ideeën, vertellen Techniek: materialen herkennen en gebruiken Wereldoriëntatie (geschiedenis): historisch besef, kunstwerken in historische context Wereldoriëntatie (natuur): natuurlijk materiaal, eigen lichaam Wereldoriëntatie (aardrijkskunde): landen en culturen Rekenen/wiskunde: categoriseren Muziek: geluiden en muziek vanuit gevoel/emoties Drama: uitbeelden van gevoel/emoties 12. Bronnen Oriëntatie Het Mauritshuis Het Gemeentemuseum Lievelingsliedjes Deelopdracht 1 Gerjanne van Zuilen Marijke en Gerjanne van Zuilen Le carnaval des animaux van Charles Camille SaintSaëns Peter en de wolf

11 Kleuren mengen met Flip de Beer van NTR Schooltv Deelopdracht 2 My favourite colour (2015) door Gerjanne en Marijke van Zuilen Spelen met eetbare vingerverf, fragment van NTR Schooltv Deelopdracht 3 Hoelahoep, aflevering Portret van NTR Schooltv Portretschilder, fragment uit Huisje, Boompje, Beestje van NTR Schooltv 13. Tijdlijn Prehistorie 3000 v. C v. C 500 na C nu 14. Beoordelen Voor het beoordelen van de leerlingprestaties kunt u gebruikmaken van het beoordelingsformulier voor de leerkracht. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerlingprestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor het gebruik van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De beoordelingsformulieren voor leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u in de bijlagen van dit document. 15. Promotie Fotografeer de werkstukken van leerlingen en zet deze foto s op de website van uw school. 16. Van de Haagse collega s Licht de leerlingen van tevoren in dat er een kunstenaar op bezoek komt, wat zijn of haar bezoek in zal houden en attendeer ze erop dat ze vragen mogen stellen aan de kunstenaar. Begin tijdig met het verzamelen van het materiaal en schakel eventueel ouders in. Elk materiaal komt in aanmerking. Raadpleeg eventueel ook een scrapwinkel ( 17. Ouderbetrokkenheid Schakel ouders in bij een museumbezoek. Nodig ze uit bij de opening van de tentoonstelling van deelopdracht Bijlagen Het beoordelingsformulier voor de leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u op de volgende pagina s.

12 Beoordelingsmodel docent In te vullen door de leerkracht Naam leerling: Groep: School: Datum: Discipline: Project: ± nvt 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat de samenhang tussen de verschillende fases in het creatief proces Toelichting: Zeggingskracht Resultaat en Presentatie de zeggingskracht van het werk en de wijze van presenteren Toelichting: Reflectie zinvol mondeling/schriftelijk reflecteren op Oriëntatie, Onderzoek, Resultaat & Presentatie Toelichting: Attitude concentratie, doorzettingsvermogen, inzet, nieuwsgierigheid en samenwerking Toelichting: Tops Het volgende is echt goed gegaan: Tip Wat zou kunnen verbeteren:

13 Toelichting op het beoordelingsmodel 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat Hier beoordeelt u de samenhang tussen de verschillende stappen uit het creatief proces. De leerling heeft zich met de groep georiënteerd op het project, o.a. door deelname aan het filosofisch gesprek. De leerling heeft in totaal drie onderzoekjes uitgevoerd. De leerling heeft een product gemaakt of resultaat bereikt. 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie Hier beoordeelt u de zeggingskracht van het gemaakte product of het bereikte resultaat. De zeggingskracht wordt bepaald door de combinatie van de keuze en toepassing van de: 1. Betekenis: datgene wat het product uitdrukt, dat wat het betekent: het verhaal/de voorstelling. Het gaat om de betekenis die de leerling wil uitdrukken, maar ook om de betekenis die de beschouwer aan het beeld geeft. 2. Vorm: de vormgevingselementen die het resultaat bepalen: ruimte, kleur, textuur, compositie, vorm(soorten), herhaling, contrast, frasering, articulatie, etc. 3. Materiaal en techniek: het gebruik van de materialen, technieken, apparatuur, voorwerpen, attributen, belichting, geluid, kostuums, grime, decorstukken, instrumenten, etc. 3. Reflectie Bij elke stap van het creatief proces komt reflectie aan bod. Dat kan in de vorm van vragen die de leerling mondeling beantwoordt, een gesprekje of een schriftelijk verslag. Ook de zelfbeoordeling van de leerling kunt u hierin meenemen. 4. Attitude Hier beoordeelt u de verschillende aspecten van de werkhouding van de leerling: de concentratie, het doorzettingsvermogen, de inzet, de nieuwsgierigheid en de mate van samenwerking. 5. Tops Er zijn altijd positieve opmerkingen te plaatsen. Noem er twee. 6. Tip Noteer hier een aandachts of verbeterpunt. Dat kan over alle bovenstaande beoordelingspunten gaan.