INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT VERHALEN IN DE MUZIEK

Transcriptie

1 INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT VERHALEN IN DE MUZIEK Leerlijn Muziek Thema Identiteit Groep 3 en 4 Mei 2017

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Muziek Thema Identiteit Groep 3 en 4 Mei 2017 Met deze informatie en de projectbeschrijving kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in 68 lesuren van 45 minuten. 2

3 Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project Leerinhouden Leerdoelen ste eeuwse competenties Benodigdheden Didactische werkvormen Projectplanning Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Kunstenaar in de klas Nederlandse taal in het project Gerelateerde leergebieden Bronnen Tijdlijn Beoordelen Promotie Van de Haagse collega s Ouderbetrokkenheid Bijlagen

4 1. Korte beschrijving van het project Het thema van dit project binnen de discipline Muziek is Identiteit. Onder de titel Verhalen in de muziek ontdekken de leerlingen dat ze met muziek verhalen kunnen vertellen. Ze ontdekken dat muziek gevoel en sfeer geeft aan een verhaal. Het project gaat in op de koppeling tussen verhalen, muziek en identiteit. De leerlingen identificeren zich met een sprookjesfiguur en maken bijpassende muziek. Welk personage herken je? Wie zou je willen zijn? Met welk muziekinstrument zou kan je jouw personage verklanken? Deelopdracht 1: Zo klinken wij In deelopdracht 1 zoeken de leerlingen een passend instrument / geluid bij hun favoriete boeken of televisiepersonage. Vervolgens voegen ze geluiden die ze met de gekozen instrumenten maken toe aan het liedje Boem Pok Tsjak. Het op tijd beginnen met spelen en eindigen speelt hierbij een grote rol. Deelopdracht 2: Zo klinkt Sneeuwwitje In deelopdracht 2 onderzoeken de leerlingen personages in Sneeuwwitje en mogelijkheden om deze te verklanken. In groepjes bedenken ze passende klanken bij de personages uit Sneeuwwitje. Bij deze opdracht kan een kunstenaar in de klas komen om samen met de leerlingen muziek te zoeken en te componeren. Deelopdracht 3: Onze Sneeuwwitje Tenslotte komen de leerlingen in deelopdracht 3 tot een eigen versie van Sneeuwwitje in de vorm van een geluidenverhaal. Ze onderzoeken geluiden om een verhaallocatie, acties en personages te verklanken. Hierbij maken ze gebruik van de stem, voorwerpen en instrumenten. Vervolgens oefenen de leerlingen het geluidenverhaal waarbij ze extra letten op het maken van een afgesproken geluid op het juiste moment. Leefwereld leerling De leerlingen kiezen hun favoriete personage uit een sprookje, boek of televisieprogramma en verplaatsen zich daarin. Professionele kunst In de oriënterende opdrachten (Peter en de Wolf of De Notenkraker) en deelopdracht 2 (Musicus in de klas) staat professionele kunst centraal. Een bezoek aan een muziekvoorstelling over verhalen in de muziek geeft een kind de mogelijkheid om professionele spelers/muzikanten in het echt te zien. Bovendien ervaart de leerling hoe leuk het is om in de fantasie van het spel meegenomen te worden. Een kunstenaar in de klas kan laten zien, horen en vertellen op welke manier fantasie een rol speelt bij het maken van muziek. Maatschappelijke relevantie/context Het thema Verhalen in de muziek speelt in op burgerschap. Het betrokken voelen bij de maatschappij van jezelf en er onderdeel van uit maken. 2. Leerinhouden (Culturele) identiteit, muziek, verhalen, sprookjes, personages, zingen, instrumenten bespelen, verklanken, geluidenverhaal, musiceren,, geluid, stilte, spelen, fantaseren 3. Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: kent het verband tussen muziek en verhalen (algemeen) ontdekt de mogelijkheden van dynamiek (algemeen); 4

5 kent het verschil tussen geluid en stilte (algemeen); kent het verschil tussen hard en zacht (algemeen); kent verschillende sprookjes (zie 1.Introductie, 2.1 en 2.2 Oriëntatie); maakt kennis met het orkest (zie 2.2 Oriëntatie); maakt kennis met de levende marionet (zie 2.2 Oriëntatie) kent het liedje Boem Tsjak Pok van Zangexpress (zie 3.1 Onderzoek, 3.2 Uitvoeren, 3.3 Presenteren); kent de naam en speelwijze van enkele veelvoorkomende instrumenten (zie 2.2 Oriëntatie, 3.1 Onderzoek, 4.2 Onderzoek, 4.3 Uitvoeren). Vaardigheidsdoelen De leerling: geeft zijn ideeën vorm in beweging en klank (algemeen); geeft met hulp van de leerkracht betekenis aan geluid, muziek en tekst door luisteren, benoemen, praten en verhalen verzinnen (algemeen); ontdekt, door manipuleren en experimenteren, klankaspecten van diverse klankbronnen (algemeen); past zich tijdens het musiceren en zingen qua tempo en volume aan, aan dat van de groep (algemeen); verkent binnen de context van het thema klankeigenschappen van instrumenten (algemeen); onderscheidt hard en zacht bij het spelen (algemeen); beredeneert het verhaal in een muziekstuk (zie 2.2 Oriëntatie); beweegt op muziek als levende marionet (zie 2.2 Oriëntatie); dirigeert op muziek een levende marionet (zie 2.2 Oriëntatie); koppelt een instrument aan een boeken of televisiepersonage (zie 3.1 Onderzoek); voegt eigen geluiden toe aan een bestaand lied (zie 3.2 Uitvoeren, 3.3 Presenteren); bespeelt een instrument in de context van een lied en een verhaal (3.3 Presenteren, 4.4 Presenteren, 5.3 Presenteren); speelt muziek en stopt met geluid maken op het juiste moment (zie 3.2 Uitvoeren, 3.3 Presenteren, 5.1 Onderzoek); verklankt sprookjespersonages door het bespelen van instrumenten (zie 4.2 Onderzoek); verklankt met instrument, stem en lichaam geluiden bij een verhaal (zie 5.1 Onderzoek); maakt tijdens een verhaal een afgesproken geluid op het juiste moment (zie 3.2 Uitvoeren): geeft feedback over verbeteringen qua spanning in een muzikaal verhaal (zie 5.3 Presenteren). Houdingsdoelen De leerling: luistert met aandacht naar geluiden, verhalen, muziekvoorbeelden en naar het spel van medeleerlingen (algemeen); ste eeuwse competenties Informatie volgt binnenkort 5. Benodigdheden Algemeen Digibord Computer Introductie Het sprookje Sneeuwwitje en andere sprookjes (zie bijvoorbeeld de sprookjesboeken op de website Leesplein 612 jaar Oriëntatie Naar keuze: 5

6 Bijlage 1: Orkest en Peter en de Wolf.pptx Peter en de Wolf verteld door Paul de Leeuw of: De Notenkraker, An Leysen (Clavis, 2014) Bijlage 2a: Clara gaat slapen.mp3 Bijlage 2b: Het Muizenleger verschijnt.mp3 Bijlage 2c: Bloemenwals.mp3 Bijlage 2d: Finale: Dans Clara en Notenkraker of: Bloemenwals uit De Notenkraker of: Bijlage 2c: Bloemenwals.mp3 (Eventueel) De Notenkraker het hele ballet Deelopdracht 1 Bijlage 3a: Boem Pok Tsjak (ZangExpress) met zang Bijlage 3b: Boem Pok Tsjak (ZangExpress) karaoke Bijlage 4 Boem Pok Tsjak songtekst Vier of vijf verschillend klinkende instrumenten (wanneer deze niet voorhanden zijn, zie alternatieve lijst in de projectbeschrijving) Deelopdracht 2 Gebruik de instrumenten uit deelopdracht 1 (wanneer deze niet voorhanden zijn, zie alternatieve lijst in de projectbeschrijving) Deelopdracht 3 Bijlage 5: Sneeuwwitje geluiden verhaal Verschillende instrumenten (wanneer deze niet voorhanden zijn, zie alternatieve lijst in de projectbeschrijving) 6. Didactische werkvormen Informatie volgt binnenkort 7. Projectplanning Introductie project: Filosofisch gesprek: Oriëntatie: Deelopdracht 1: Deelopdracht 2: Deelopdracht 3: 1530 minuten 15 minuten 30 minuten 60 minuten 60 minuten minuten (afhankelijk van bezoek aan voorstelling en/of kunstenaar in de klas) 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Bij de uitvoering van het project is een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling van grote meerwaarde. Bij elk project is een wisselend aanbod van culturele activiteiten beschikbaar. Raadpleeg de website van CultuurSchakel voor het actuele aanbod of laat u informeren door de culturele instellingen. 6

7 9. Kunstenaar in de klas Bij de uitvoering van het project kan een kunstenaar betrokken worden. Raadpleeg hiervoor de website van CultuurSchakel. 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal Begrippenlijst Nederlandse taal Werkwoorden de stem het instrument het blaasinstrument het slaginstrument het strijkinstrument hoog / laag snel/langzaam het lied de kunstenaar de klank het orkest de dynamiek het tempo het samenspel hard / zacht het sprookje de rol het verschil Sneeuwwitje het geluid de stilte de heks de dwergen het bos de emotie het personage de notenkraker de dans de marionet de poppenspeler het ballet de prins het leger stoer het voorwerp het publiek de verteller luisteren geluid maken musiceren zingen fantaseren samenspelen uitvoeren bewegen verklanken 11. Gerelateerde leergebieden Taal (woordenschat): leren van nieuwe woorden Taal (spreekvaardigheid): verwoorden van ideeën, klank, vertellen, zingen Wereldoriëntatie (geschiedenis, natuur): historisch besef, een oud bos, oude verhalen Drama: uitbeelden van sneeuwwitje, heks, dwergen en prins Bewegingsonderwijs: bewegingsonderzoek naar verschillende personages, bewegen op muziek 12. Bronnen Introductie Leesplein 612 jaar Oriëntatie Peter en de Wolf verteld door Paul de Leeuw Bloemenwals uit De Notenkraker De Notenkraker het hele ballet 7

8 13. Tijdlijn Prehistorie 50 v. C 3000 v. C. 500 na C nu 14. Beoordelen Informatie volgt binnenkort 15. Promotie Film de uitvoeringen van de leerlingen en zet de filmpjes op de website van uw school. 16. Van de Haagse collega s Informatie volgt binnenkort 17. Ouderbetrokkenheid Schakel ouders in bij het bezoeken van een voorstelling. Nodig ze uit bij de uitvoering van deelopdracht Bijlagen Het beoordelingsformulier voor de leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u op de volgende pagina s. 8

9 Beoordelingsmodel docent In te vullen door de leerkracht Naam leerling: Groep: School: Datum: Discipline: Project: ± nvt 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat de samenhang tussen de verschillende fases in het creatief proces Toelichting: Zeggingskracht Resultaat en Presentatie de zeggingskracht van het werk en de wijze van presenteren Toelichting: Reflectie zinvol mondeling/schriftelijk reflecteren op Oriëntatie, Onderzoek, Resultaat & Presentatie Toelichting: Attitude concentratie, doorzettingsvermogen, inzet, nieuwsgierigheid en samenwerking Toelichting: Tops Het volgende is echt goed gegaan: Tip Wat zou kunnen verbeteren:

10 Toelichting op het beoordelingsmodel 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat Hier beoordeelt u de samenhang tussen de verschillende stappen uit het creatief proces. De leerling heeft zich met de groep georiënteerd op het project, o.a. door deelname aan het filosofisch gesprek. De leerling heeft in totaal drie onderzoekjes uitgevoerd. De leerling heeft een product gemaakt of resultaat bereikt. 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie Hier beoordeelt u de zeggingskracht van het gemaakte product of het bereikte resultaat. De zeggingskracht wordt bepaald door de combinatie van de keuze en toepassing van de: 1. Betekenis: datgene wat het product uitdrukt, dat wat het betekent: het verhaal/de voorstelling. Het gaat om de betekenis die de leerling wil uitdrukken, maar ook om de betekenis die de beschouwer aan het beeld geeft. 2. Vorm: de vormgevingselementen die het resultaat bepalen: ruimte, kleur, textuur, compositie, vorm(soorten), herhaling, contrast, frasering, articulatie, etc. 3. Materiaal en techniek: het gebruik van de materialen, technieken, apparatuur, voorwerpen, attributen, belichting, geluid, kostuums, grime, decorstukken, instrumenten, etc. 3. Reflectie Bij elke stap van het creatief proces komt reflectie aan bod. Dat kan in de vorm van vragen die de leerling mondeling beantwoordt, een gesprekje of een schriftelijk verslag. Ook de zelfbeoordeling van de leerling kunt u hierin meenemen. 4. Attitude Hier beoordeelt u de verschillende aspecten van de werkhouding van de leerling: de concentratie, het doorzettingsvermogen, de inzet, de nieuwsgierigheid en de mate van samenwerking. 5. Tops Er zijn altijd positieve opmerkingen te plaatsen. Noem er twee. 6. Tip Noteer hier een aandachts of verbeterpunt. Dat kan over alle bovenstaande beoordelingspunten gaan. 10