Geslachts- en leeftijdsafhankelijke aandachtspunten bij een duurzaam inzetbaarheidsbeleid

Transcriptie

1 Geslachts- en leeftijdsafhankelijke aandachtspunten bij een duurzaam inzetbaarheidsbeleid Philippe Kiss Preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Securex Academisch Consulent UGent

2 1 Situering duurzaam inzetbaarheidsbeleid 2

3 Duurzaam duurzame ontwikkeling duurzaam ondernemen duurzame consumptie duurzaam materiaalgebruik duurzaam energiegebruik duurzaam mensgebruik? 3

4 Ouderewerknemersbeleid solitair ouderewerknemersbeleid schiet manifest tekort kortzichtig, werkt discriminatie en stereotypering in de hand vijgen na Pasen niet alleen oudere werknemers leeftijdsbewust personeelsbeleid reduceert inzetbaarheid tot een leeftijdsgebonden materie inzetbaarheid in wezen weinig met leeftijd te maken álle werknemers, ongeacht hun leeftijd niet zozeer een zaak van leeftijd, maar eerder een zaak van mensgebonden veranderingen, die zich voordoen gedurende de ganse loopbaan 4

5 Duurzaam inzetbaarheidsbeleid duurzaam personeelsbeleid, duurzaam mensbeleid, duurzame inzetbaarheid werknemers inzetbaar houden, ongeacht hun leeftijd beleid met een langetermijnvisie, waarbij verder gekeken wordt dan de huidige toestand dé grote uitdaging van een duurzaam inzetbaarheidsbeleid mensgebonden veranderingen verzoenen met veranderende noden van de organisatie en een veranderende job (inhoud, vereisten, omgeving, context, ) welslagen van een duurzaam inzetbaarheidsbeleid afh. van optimaal managen van de interactie tussen de drie niveaus van veranderingen (werknemer, organisatie, job) 5

6 Inzetbaarheid (duurzame -) 4 core questions (Hannover, 29/08/2012) must I work? economic necessity can I work? health and functional ability do I want to work? engagement and motivation is there a job for me? economic and structural situation at the labor market inzetbaar inzetbaarhei d work ability 6

7 Herstelbehoefte onvoldoend e herstel stress factoren korte termijn effecten lange termijn effecten hoge werkbelasting vermoeidheid einde werkdag herstelbehoefte psychosomatisch e aandoeningen (Ursin & Eriksen 2004; Sluiter et al en 2001) 7

8 Herstelbehoefte-schaal betrouwbaar instrument goede voorspeller van gezondheidsklachten (psychosomatische aandoeningen, burnout, depressie) en absenteïsme opsporing gezondheidseffecten in een vroeg stadium ingrijpen op de herstelbehoefte heeft een preventief effect op het ontwikkelen van gezondheidsklachten schaal hoe hoger, hoe slechter verhoogde herstelbehoefte: > 45 8

9 Resultaten multivariate logistische regressie-analyse (Odds Ratios) fysieke werkbelasting (0-10) 1.14** 1.13* 45jr. vs. <45jr. 1.74* 1.78* vrouwen vs. mannen N.S. hoge herstelbehoefte 7.16*** 7.53*** lage inzetbaarheid (Work Ability Index<37) sociaal kapitaal (0-10) individueel work unit 0.80** 0.74** *p<0.05 **p<0.01 ***p<0.001 n=836 publieke sector 63 work units 84.8% respons per WU (Kiss et al. submitted) 10

10 Herstelbehoefte vroegtijdige marker van onwelbevinden belang voor preventieve benadering belangrijke intermediaire factor voor inzetbaarheid leeftijds- en geslachtsgebonden risicofactoren voor een hoge herstelbehoefte? 11

11 2 Leeftijds- en geslachtsgebonden risicofactoren voor een verhoogde herstelbehoefte 12

12 Van praktijk naar wetenschap Welzijnswijzer -screening praktijkinstrument welzijn op het werk primair doel vertrekpunt voor preventieve acties in het bedrijf in kaart brengen van knelpunten inzake welzijn op het werk prioritaire actieterreinen/werknemersgroepen identificeren secundair doel gepoolde data bruikbaar voor wetenschappelijk onderzoek 13

13 Risicofactoren voor verhoogde herstelbehoefte data organisaties publieke sector: 31 privé-sector: 97 gemiddeld 180 werknemers/bedrijf ( ) aantal werknemers: (responsgraad 79.0%) publieke sector: 4766 (responsgraad 76.5%) privé-sector: (responsgraad 79.7%) 14

14 % verhoogde herstelbehoefte per leeftijdscategorie ,1 34,6 38,2 39,1 37,8 37,4 36,4 gemidd. 35.9% ,8 20 <25 (n=877) (n=1903) (n=2382) (n=2419) (n=2544) (n=2519) (n=2353) >54 (n=2030) total 15

15 % verhoogde herstelbehoefte per leeftijdscategorie en geslacht <25 (n=877) (n=1903) (n=2382) (n=2419) (n=2544) (n=2519) (n=2353) >54 (n=2030) total men women 16

16 Leeftijdsafhankelijke factoren geassocieerd aan verhoogde herstelbehoefte? beschouwde factoren per leeftijdscategorie fysieke werkbelasting erkenning en waardering kwantitatieve werkvereisten emotionele werkvereisten werktijd controle meer uren werken dan gewenst sociale ondersteuning van leidinggevende sociaal kapitaal rolduidelijkheid inspraak ontwikkelingsmogelijkheden doorgroeimogelijkheden grensoverschrijdend gedrag (pesten, roddel & laster, ruzies & conflicten, agressie, ongewenst seksueel gedrag) voldoende werkmiddelen hinder van fysische werkomstandigheden (onaangepaste temperaturen, onvoldoende frisse lucht, tocht, storend lawaai, onaangepaste verlichting) werk-privé-evenwicht jobonzekerheid 17

17 Leeftijdsafhankelijke factoren geassocieerd aan verhoogde herstelbehoefte multivariate log-binomiale regressie-analyse verband tussen blootstelling (factor) en effect (verhoogde herstelbehoefte) rekening houdend met alle beschouwde factoren 4 factoren zijn gedurende de ganse loopbaan van belang voor de herstelbehoefte : lichamelijke werkbelasting kwantitatieve werkvereisten werk-privé-onevenwicht hinder door fysische werkomstandigheden 18

18 Leeftijdsafhankelijke factoren geassocieerd aan verhoogde herstelbehoefte bijkomende geassocieerde factoren in de meeste leeftijdscategorieën emotionele werkvereisten (niet bij <25jr.) meer uren werken dan gewenst (niet bij <25jr.) ontwikkelingsmogelijkheden (niet bij 45-49jr.) jobonzekerheid (niet bij <25jr. en >54jr.) geslacht (niet bij 50-54jr.) bijkomende geassocieerde factoren in één of meerdere leeftijdscategorieën grensoverschrijdend gedrag (één van de types van -) sociaal kapitaal 19 inspraak

19 Lichamelijke werkbelasting per leeftijdscategorie en geslacht effect verhoogde herstelbehoefte total men women regressiecoëfficiënt 3,4 3,5 3,3 3,2 3,0 3,1 3,2 2,9 3,0 3,0 2,9 3,0 2,8 2,6 2,8 3,2 3,3 3,5 3,6 3,3 3,2 3,2 3,2 2,9 blootstelling lichamelijke werkbelasting <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) 20

20 Lichamelijke werkbelasting per leeftijdscategorie en geslacht 0,3 total men women regressiecoëfficiën t +/- = aanduiding grootte verband tussen blootstelling en effect 0,2 0,1 3,4 3,5 3,3 3,2 3,0 3,1 3,2 2,9 3,0 3,0 2,9 3,0 2,8 2,6 2,8 3,2 3,3 3,2 3,3 3,5 3,6 3,2 3,2 2,9 0 <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) 21

21 Kwantitatieve werkvereisten per leeftijdscategorie en geslacht 4,3 4,5 4,5 4,4 4,5 4,4 4,4 4,4 4,2 4,2 3,9 4,1 4,2 4,2 4,0 4,1 4,0 3,8 3,9 3,9 3,9 3,3 3,4 3,2 <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) total men women 22

22 Kwantitatieve werkvereisten per leeftijdscategorie en geslacht 0,3 total men women regressiecoëfficiën t 0,2 0,1 3,3 3,4 3,2 3,9 4,1 3,8 4,3 4,5 4,5 4,4 4,5 4,2 4,4 4,4 4,4 4,2 4,2 4,2 4,0 4,1 4,0 3,9 3,9 3,9 0 <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) 23

23 Hinder door fysische werkomstandigheden per leeftijdscategorie en geslacht 54,9 56,7 51,9 51,6 50,4 47,749,6 50,952,8 53,3 53,2 54,8 54,3 55,7 50,0 49,2 46,2 48,7 45,9 48,3 44,7 42,9 44,4 41,3 <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) total men women 24

24 Hinder door fysische werkomstandigheden per leeftijdscategorie en geslacht 0,8 total men women regressiecoëfficiën t 0,6 0,4 0,2 51,9 47,749,6 50,952,8 45,9 54,9 56,7 53,3 51,6 53,2 54,8 54,3 55,7 50,0 50,4 49,2 46,2 48,7 48,3 44,7 42,9 44,4 41,3 0 <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) 25

25 Werk-privé-onevenwicht per leeftijdscategorie en geslacht 21,1 21,320,921,6 20,8 19,2 19,8 18,8 17,3 17,3 17,217,7 17,7 17,9 16,7 15,5 16,0 13,7 13,9 14,7 11,411,0 11,8 10,7 <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) total men women 26

26 Werk-privé-onevenwicht per leeftijdscategorie en -0,6 geslacht -1,1 total men women regressiecoëfficiën t -1,6-2,1 11,411,0 11,8 17,3 15,5 13,7 21,1 21,320,921,6 20,8 19,2 19,8 18,8 17,3 17,217,7 17,7 17,9 16,7 16,0 13,9 14,7 10,7 <25 (n=833) (n=1826) (n=2280) (n=2322) (n=2463) (n=2410) (n=2249) >54 (n=1935) 27

27 3 Samenvatting 28

28 Belangrijkste vaststellingen fysieke werkbelasting, kwantitatieve werkvereisten (te weinig tijd voor teveel werk), hinder door fysische werkomstandigheden en werk-privé-onevenwicht zijn belangrijke risicofactoren gedurende de ganse loopbaan belang wisselt volgens leeftijd en geslacht blootstellingsevaluatie alleen is onvoldoende werk-privé-(on)evenwicht en kwantitatieve werkvereisten meest concordant met herstelbehoefte 29

29 Geslachts- en leeftijdsafhankelijke aandachtspunten (pieken) < >54 werk-privé evenwicht werk-privé evenwicht vrouwen kwantitatieve werkvereisten kwantitatieve werkvereisten fysische werkomgeving fysieke werkbelasting fysieke werkbelasting fysieke werkbelasting mannen fysische werkomgeving werk-privé evenwicht kwantitatieve werkvereisten emotionele werkvereisten emotionele werkvereisten 30

30 Suggesties voor aanpak - actoren fysieke werkbelasting ergonomie - preventie werknemers in fysiek zware beroepen voorbereiden op een andere, fysiek minder zware job (nog vóór er locomotorische klachten zijn) - HRM kwantitatieve werkbelasting preventie + HRM continu aandacht besteden aan de fysische werkomstandigheden (temperatuur, verluchting, verlichting, hinderlijk lawaai) - preventie optimaliseren werk-privé-evenwicht - HRM 31

31 Employability in the 21 st Century 2 nd International Conference on Sustainable Employability - Building Bridges between Science and Practice September 2018 Provinciehuis Flemish Brabant, Leuven, Belgium

32 DANK U philippe.kiss@securex.be philippe.kiss@ugent. be 33