Hepatologie; naar een volwaardige discipline. Jeoffrey Schouten



Vergelijkbare documenten
Hepatitis, met de nadruk op hepatitis B en C


HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC

Leverenzymstoornissen. Peter van Bommel, Dirk Bakkeren & Martijn ter Borg

Leverfunctiestoornissen

Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten

Probleem-georienteerde kliniek Icterus. W. Van Steenbergen

Hepatitis B.

HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP. Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch

Wat as het misloopt met de lever! Slide Source:

Onderzoek naar leververvetting - Diabetes type 2

Het Hepatitis probleem in NL

Alcohol en leverziekten

Inhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen

Focus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht

Het hepatitis B -virus is heel besmettelijk en wordt overgedragen door seksueel contact, door bloed-op-bloed contact of bij de geboorte.

Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam

Casuïstiek levertestafwijkingen. Mark Stolk en Paul Stadhouders 30 september 2010

Inhoudsopgave Inleiding Wat doet de lever Wat is een virus? Wat is hepatitis? Hepatitis C Hoe wordt hepatitis C overgebracht?

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C

Jaarverslag Stichting Hepatitis Informatie Lomboklaan DG Leersum. KvK: E :

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum

HELP! ER ZIT EEN VLEK OP MIJN LEVER. Prof Dr. Anja Geerts Maag- darm en leverziekten

Onderwerpen. De lever en zijn functies PBC: oorzaak? Wat is het precies? Verschijnselen en klachten Natuurlijk beloop Behandeling Overlapsyndromen

Bevorderen van Hepatitis B screening in de Turkse gemeenschap in Rotterdam Ytje van der Veen Presentatie: Dr. Jan Hendrik Richardus

Dr. Steven Callens Dienst Algemeen Inwendige Geneeskunde, Infectieziekten en Psychosomatiek Universitair Ziekenhuis Gent

Hepatitis 12 en 13 april Suzanne Marcelis, huisarts Ilse Overdevest, arts-microbioloog Anne-Marie Wensing, MDL-arts

Functie van de lever Levercirrose Klachten Oorzaken Diagnose Behandeling Complicaties... 6


De cascade of care van hepatitis B en C in beeld. Irene Veldhuijzen

1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne

Schematische voorstelling van de normale afbraak en verwerking van hemoglobine en de vorming van de diverse kleurstoffen (bilirubine, urobiline en

Informatiebrochure. Elastografie van de lever. I Autonome verzorgingsinstelling

Internationale patiëntenenquête. Landenspecifiek rapport België


Nico Mensing van Charante Lezing Grenzen aan de Geneeskunde

Sectie Infectieziekten

Klinisch College Decentrale Selectie Klinisch College Decentrale Selectie 2013 AMC 3 juni Buikpijn. Prof. Dr. Paul Fockens, MDL-arts

Disclosure belangen S.W. Schalm

Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes

Samenvatting voor niet ingewijden

NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen

Een nationaal hepatitis plan voor Nederland

REIS GERELATEERDE VACCINATIES. Dr. Perry JJ van Genderen, internist Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten Rotterdam

Monitoringrapport. Humaan immuundeficiëntievirus (HIV) infectie in Nederland. Nederlandse samenvatting

Hepatitis C: Update Nationale Hepatitis Dag 2017

Kent u de cijfers van uw hart?

Lichttherapie bij pasgeborene. (op de couveuse- of kraamafdeling)

Wat te bespreken. De Eeuw van chronische ziekten. risico ziekten en lifestyle. Trends in obesitas Nederland

Prof. dr. B. van Hoek, MDL, LUMC

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Monitoringrapport 2012

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017

Nascholing verpleegkundig specialisten oncologie De Lever: anatomie, leverschade en leverfunctie

Hepatitis B besmetting

HEPATITIS B. de feiten. U.Z. Gasthuisberg Leuven Dienst Hepatologie. Mevr. Els De Wit (verpleegkundig specialist) Prof. Dr. F. Nevens (Hepatoloog)

Uw brief van Uw kenmerk Datum 27 maart 2006 PG/ZP juli 2007

Zeg nee! Tegen Hepatitis B. Hepatitis B-campagne voor en door Chinezen in Rotterdam e.o. Reinoud Wolter GGD Rotterdam-Rijnmond

HEPATITIS MASTERCLASS

1. Doelen en aanpak van een Amsterdams actieplan voor optimale hepatitis B en C preventie en zorg

SAMENVATTING VOOR DE NIET MEDISCH ONDERLEGDE LEZER

BIJLAGE IV WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES

Jaarverslag Stichting Hepatitis Informatie Lomboklaan DG Leersum. KvK: E :

Hepatitis C : Nieuwe ontwikkelingen

Legionella. Annemarie Essink Longziekten

De puzzel MS oplossen

De#Lever# Dr.#(H.J.)#Eric#Vermeer## specialist#klinische#chemie#

AbbVie sa/nv - BEHCV150309a - Oct2015. Spotlight HEPATITIS C GIDS

Voorwoord. L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland wensen u veel succes en plezier tijdens het volgen van deze MC+ hepatitiden.

K.B B.S In werking

Autoimmune pancreatitis

KLINISCHE BIOLOGIE Art. 24bis pag. 1 officieuze coördinatie Opsporen op kwalitatieve wijze van het hepatitis C virus (HCV) B 2000

Actieve opvolging bij prostaatkanker : Wat en voor wie? Dr. Christophe Ghysel. Urologisch Centrum Noord West-Vlaanderen.

Dierenkliniek Goeree Overflakkee

Inleiding. Virale hepatitis NAFLD AIH/PBC/PSC. Kennistest. Take home messages. Inleiding. Virale hepatitis NAFLD AFLD AIH/PBC/PSC.

Tim Schreuder, maag-darm-leverarts

Om foto s voor de casus te verkrijgen zal een fotosessie met een icterische patiënt nodig zijn. Dit kan niet eenvoudig van te voren gepland worden.

K.B In werking B.S

Hepatitis A.


Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam

Hoe krijg je hepatitis B?

Risk modelling of transfusion transmissible infections Mapako, Tonderai

1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne

MOSAIC studie Informatiebrief voor cases

Isolatieverpleging Op de algemene verpleegafdelingen

Nieuwsbrief Korte Keten september 2008

hepatitis B Beter voorkomen...

Vaccinatie hepatitis B Geneeskundestudenten

Hepatitis B, versie 20 (PDF aangemaakt op: ) Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland.

Samenvatting. Samenvatting 11

Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI)

Epidemiologie van HIV/AIDS en Testbeleid

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Ursofalk 250 mg capsules Ursodeoxycholzuur

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB

Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren

Transcriptie:

Hepatologie; naar een volwaardige discipline Jeoffrey Schouten 3

Inleiding 1978: Stevie Wonder en Fleetwood Mac winnen de music awards Eerste aflevering van Dallas op de Amerikaanse TV Première van Grease Garfield komt voor de eerste keer op TV Première van Evita in London Ontslag van de Belgische regering (2x) Spanje wordt een democratie na 40jaar dictatuur. Eerste test-buis baby wordt geboren Isolatie van de Legionella bacterie

Inleiding 1882: De eerste CD-speler wordt op de markt gebracht De Falklandenoorlog De eerste laptop wordt geproduceerd De Nederlandse groep het Goede Doel zingt over België Michael Jackson brengt Thriller uit Het eerste computervirus infecteert Apple2 via floppy disks Het eerste monoclonale antilichaam wordt geproduceerd

!!! 1978: Dokter Van Gysegem begint in Maria-Middelares! 1982: Dokter Nachtegaele begint in AZ Temse

Er komt een man bij de dokter in 1978 Dokter ik zie geel. Diagnostisch plan: Wat deden Dr Van Gysegem en Nachtegaele In de begin jaren 80 versus op het einde van hun carrière

De geschiedenis van het bilirubine 1806: eerste beschrijving van neonatale icterus Retentie van meconium! 1840: moedermelk verminderd icterus! 1875: aantonen van geel pigment in de hersenen van een kind met kernicterus! 1904: de term kernicterus wordt ingevoerd na analyse van 24 patienten

Schmorl 1904

De geschiedenis van het bilirubine 1916: biochemische bepaling bilirubine en onderverdeling in 2 verschillende fracties Direct en indirect bilirubine Hymans Van den Bergh (Gentse Nobelprijs voor de geneeskunde) 1953: chromatografisch onderscheid tussen direct en indirect bilirubine

Er komt een vrouw bij de dokter in 1978

Er komt een vrouw bij de dokter in 1976 Echografie in de jaren 70

First real time scanning at the end of the 70s

Early 80s ultrasound

Ultrasound 2014

Echo van de galwegen in 2014

The ultrasound machine in the 70s

Ultrasoundmachine 2014

CT scan 70s versus 2014

MRI scan/mrcp

Er komt een vrouw bij de dokter in 1978

Virale hepatitis Hepatitis A Geïsoleerd als virus sinds 1973 Eerste serologische testen in 1980! Hepatitis B virus 1970 geïsoleerd 1976 HBsAg geisoleerd! Hepatitis C nog niet gekend (nona/nonb hepatitis) 1990 isolatie van het virus

Autoimmune leverziekten PBC 1965 ontdekking Anti-mitochondriale antilichamen Beschikbaar in kliniek eind jaren 70! Auto-immune hepatitis Serologische testen ook pas beschikbaar eind jaren 70

Diagnose van leverziekten over de voorbije 30 jaar! Grote vooruitgang in diagnose van leverziekten Biochemisch Radiologisch Pathologisch Betere classificatie

Vooruitgang in de pathogenese van leverziekten

Verandering in behandeling van leverziekten?

Behandeling van autoimmune hepatitis

Epidemiologie alcoholgebruik

Symptomen van alcoholische hepatitis

Behandeling alcoholische hepatitis

Ursocholzuur in de behandeling van leverziekten Galzuur afkomstig uit berengal 1970-1980: behandeling voor het oplossen van galstenen 1980-1985: behandeling van chronische virale hepatitis 1987: behandeling van PBC

Behandeling Primaire biliaire cirrose

Prevalentie HBV infectie

Vaccinatie voor hepatitis B Sinds 1982 vaccin ter beschikking

Tijdslijn behandeling hepatitis B 1970-1985: corticosteroïden, echter verhoogde mortaliteit

Behandeling hepatitis B: response

Behandeling hepatitis B

Hepatitis C risk groups Injecting drug use (IDU) Blood/blood product transfusion (Before 1992) Needle accident Tattoo s Vertical transmission (~4%) Sexual transmission (< 1%)

Tijdslijn hepatitis C

Behandelingsopties hepatitis C

Economische prijs van het genezen van een virus. Beurskoersen van Gilead gestegen met 500%; BMS 200% en Janssen-cilag 200% Totaal bedrag voor 12 weken behandeling: 48.000 euro Prijs voor 1 pil= prijs iphone Totaal bedrag voor hepc cirrose: 200.000 euro Momenteel in België waarschijnlijk 600pt fibrose stadium 2; 200pt met fibrose stadium 3 en 800pt met cirrose. Totale kostprijs indien alle hepc behandelingen=80 miljoen euro

Current sofosbuvir costs for universal treatment and country budgets No. of HCV+ adults Current cost for universal treatment * UK 216,000 7.5 billion US 3.2 million $ 270 billion Proportion of annual health costs 7.5% of total NHS budget (75% of current drug budget) 25% of annual US federal health budget

Risicofactoren Overgewicht Dyslipidemie Hypertensie DM Normale lever Leververvetting

51

NAFLD in de algemene populatie 18% 1% 13% 68% Geen steatose

30% Normale lever 30% Leververvetting 30% Leverontsteking Levercirrose

Behandeling van leverziekten over de voorbije 30 jaar Anno 2014: PBC indien vroege diagnose goede prognose Auto-immune hepatitis goed te behandelen Alcoholische hepatitis: corticoiden hebben de prognose aanzienlijk verbeterd Hepatitis B onderdrukbaar Hepatitis C geneesbaar! MAAR nieuwe uitdagingen Efficientie van de medicatie heeft kostprijs!!! Wie wel en wie niet