Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten"

Transcriptie

1 Hepatitis C, een update Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten

2 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk

3 Het hepatitis C virus (HCV) Capsid protein Envelope glycoproteïns Nucleic acid (RNA) Lipid envelope

4 De HCV patiënten.

5 Achtergrond Meer dan 170 miljoen mensen geïnfecteerd 3-4 miljoen nieuwe infecties per jaar doden per jaar Prevalentie in Europa: 0,1 tot 6,0 %

6 Prevalentie HCV infectie WHO. Wkly Epidemiol Rec

7 Natuurlijk beloop HCV infectie Acute infectie Klaring virus 15%-25%

8 Natuurlijk beloop HCV infectie Acute infectie Chronische infectie 75%-85% Klaring virus 15%-25% Extrahepatische manifestaties

9 Natuurlijk beloop HCV infectie Acute infectie Chronische infectie 75%-85% Cirrose 10%-20% na 20 jaar Klaring virus 15%-25% Extrahepatische manifestaties

10 Natuurlijk beloop HCV infectie Acute infectie Chronische infectie 75%-85% Cirrose 10%-20% na 20 jaar Leverkanker 1%-4% per jaar Gedecompenseerde cirrose 5-jaars overleving <50% Klaring virus 15%-25% Extrahepatische manifestaties

11

12 Complete eradicatie HCV is mogelijk HCV HCV HBV HIV Viral RNA Host Cell Host Cell cccdna Host Cell Proviral DNA Nucleus Host DNA Nucleus Host DNA Nucleus Host DNA Behandeldoel: Sustained virological response Behandeldoel: Levenslange onderdrukking virus Behandeldoel: Levenslange onderdrukking virus

13 Belang complete eradicatie HCV Van der Meer. JAMA Van der Meer AJ, et al. JAMA 2012;308:

14 Vroeger. Subcutane injectie 1x per week Duur: weken Slechts beperkte kans op respons Veel bijwerkingen

15 Heden: De DAA revolutie - Direct Acting Antivirals Oraal, 8-12 weken! UtDol.com

16 Goedgekeurde DAA combinaties Harvoni - Sofosbuvir (NS5B) + Ledipasvir (NS5A) Epclusa - Sofosbuvir (NS5B) + Velpatasvir (NS5A) Vosevi - Sofosbuvir (NS5B) + Velpatasvir (NS5A) + Voxilaprevir (PI) Maviret - Glecaprevir (PI) + Pibrentasvir (NS5A) Zepatier - Grazoprevir (PI) + Elbasvir (NS5A) Viekirax - Ombitasvir (NS5A) + Paritaprevir (PI) / Ritonavir + Exviera - Dasabuvir (NS5B)

17 Ongekend succes! SVR (%) DAAs Optimale DAA combinaties PegIFN RBV + DAA

18 De keerzijde van de medaille

19 DAAs: De belangrijkste interacties Er zijn talrijke potentiële interacties denkbaar Voorbeelden van belangrijke interacties: Ledipasvir (NS5A) / Velpatasvir (NS5A) en protonpompremmers, absorptie is ph afhankelijk Sofosbuvir en amiodarone: aritmie Zie ook:

20 Hepatitis C de wereld uit? Bij patiënten zonder comorbiditeit kan >99% worden genezen met 8-12 weken behandeling Er zijn regimes die kunnen worden gegeven ongeacht de nier- en leverfunctie Vrijwel alle geneesmiddelen interacties zijn te omzeilen met goede DAA keuze

21 WHO HCV eradicatie doelstellingen Incidentie 30% afname nieuwe HCV infecties in % afname nieuwe HCV infecties in 2030 Mortaliteit 10% afname mortaliteit in % afname mortaliteit in 2030 Besmetting Aantal schone naalden per jaar (van 20 in 2015): 200 in in 2030 Testen 90% gediagnosticeerd in 2030 Behandeling 80% behandeld

22 Maar hoe vinden we de patiënt? Iedere praktijk heeft minstens 8 HCV patiënten!

23 Hoe vinden we de patiënt? Heropsporing van reeds gediagnosticeerde patiënten die niet, of niet succesvol, zijn behandeld Opsporing van nog niet gediagnosticeerde patiënten: Risicogroepen Levertestafwijkingen Symptomatische patiënten (leverziekte of extrahepatische manifestaties)

24 Risicogroepen Afkomstig uit hoog-endemisch land Intraveneus druggebruik Bloedtransfusie (voor 1992) Prikaccident Tattoo s Verticale transmissie (~4%) Seksuele transmissie (<1%)

25 Levertestafwijkingen: Verhoogd ALAT Enzym dat voornamelijk voorkomt in hepatocyten Redelijk sensitief voor aanwezigheid leverziekte Normaal ALAT sluit echter actieve HCV infectie niet uit

26 Symptomatische patiënten Chronisch

27 BIBHEP Zie ook NHG standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen 2016.

28 Laboratoriumdiagnostiek bij HCV

29 Laboratoriumdiagnostiek bij HCV Anti-HCV Positief Negatief Geen HCV (tenzij infectie <3mnd)

30 Laboratoriumdiagnostiek bij HCV Anti-HCV Positief HCV RNA Negatief Negatief Geen HCV (tenzij infectie <3mnd) Doorgemaakte HCV infectie

31 Laboratoriumdiagnostiek bij HCV Anti-HCV Positief HCV RNA Positief Verwijzing naar Hepatitis Centrum Negatief Negatief Geen HCV (tenzij infectie <3mnd) Doorgemaakte HCV infectie

32 Conclusies Hepatitis C kan leiden tot cirrose en leverkanker Vrijwel iedere hepatitis C patiënt is nu te genezen met een orale behandeling van 8-12 weken Een HCV vrije samenleving is nu mogelijk Bij opsporing is er een belangrijke taak voor de huisarts

NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen

NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen Martijn Sijbom Huisarts Wetenschappelijk medewerker NHG Afdeling Richtlijnontwikkeling en Wetenschap Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling:

Nadere informatie

Het Hepatitis probleem in NL

Het Hepatitis probleem in NL Bewustwording Identificatie-Behandeling HEPATITIS B en C Het Hepatitis probleem in NL Virale hepatitis A-E : Wat is er aan het veranderen? Chronische hepatitis B & C: Sterfte, Impact behandeling Uitdaging

Nadere informatie

Hepatitis C: Update Nationale Hepatitis Dag 2017

Hepatitis C: Update Nationale Hepatitis Dag 2017 Hepatitis C: Update Nationale Hepatitis Dag 2017 Dr. M.J. Sonneveld AIOS MDL - epidemioloog Disclosures Speakers fees: Roche, BMS, Gilead Advisory boards: Roche, BMS, Gilead Research support: Roche, BMS

Nadere informatie

Opsporing HCV onder drugsverslaafden. Peter Vossenberg. Verslavingsarts KNMG/arts maatschappij en gezondheid

Opsporing HCV onder drugsverslaafden. Peter Vossenberg. Verslavingsarts KNMG/arts maatschappij en gezondheid Opsporing HCV onder drugsverslaafden Peter Vossenberg Verslavingsarts KNMG/arts maatschappij en gezondheid p.vossenberg@tactus.nl Disclosure belangen Peter Vossenberg (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Hepatitis C behandeling in Nederland, hoe hebben wij dat in 2016 gedaan?

Hepatitis C behandeling in Nederland, hoe hebben wij dat in 2016 gedaan? Hepatitis C behandeling in Nederland, hoe hebben wij dat in 2016 gedaan? Dinsdag 1 november, 2016 Robert J. De Knegt Erasmus MC Rotterdam, the Netherlands r.deknegt@erasmusmc.nl Disclosures Honoraria for

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

Hepatitis, met de nadruk op hepatitis B en C

Hepatitis, met de nadruk op hepatitis B en C Klinisch redeneren Hepatitis, met de nadruk op hepatitis B en C Yolanda Vis, 17 december 2015 Leerdoelen De verschillende vormen van hepatitis benoemen en aangeven wat het belang is van vroegtijdige diagnostiek

Nadere informatie

Disclosure belangen S.W. Schalm

Disclosure belangen S.W. Schalm Disclosure belangen S.W. Schalm Prof dr. S.W. Schalm is directeur van LiverDoc B.V., dat zich richt op het brengen van academische kennis naar de praktijk. Hij ontvangt geen salaris; gemaakte onkosten

Nadere informatie

Leverenzymstoornissen. Peter van Bommel, Dirk Bakkeren & Martijn ter Borg

Leverenzymstoornissen. Peter van Bommel, Dirk Bakkeren & Martijn ter Borg Leverenzymstoornissen Peter van Bommel, Dirk Bakkeren & Martijn ter Borg Vrouw, 30jaar komt op mijn spreekuur Na anamnese en LO sluit ik een leverprobleem niet uit. Ik vraag probleemgeoriënteerd labonderzoek

Nadere informatie

De cascade of care van hepatitis B en C in beeld. Irene Veldhuijzen

De cascade of care van hepatitis B en C in beeld. Irene Veldhuijzen De cascade of care van hepatitis B en C in beeld Irene Veldhuijzen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Nieuwe behandelingsopties HCV Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosure Sophie Willemse (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Wat gaat

Nadere informatie

Nieuwe tekst voor de productinformatie Uittreksels uit de PRAC-aanbevelingen met betrekking tot signalen

Nieuwe tekst voor de productinformatie Uittreksels uit de PRAC-aanbevelingen met betrekking tot signalen 15 September 2016 EMA/PRAC/603538/2016 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Nieuwe tekst voor de productinformatie Uittreksels uit de PRAC-aanbevelingen met betrekking tot Vastgesteld tijdens

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

Hepatitis B. www.hepatitisinfo.nl

Hepatitis B. www.hepatitisinfo.nl Hepatitis B www.hepatitisinfo.nl Hepatitis B Epidemiologie Transmissie Virologie HBV kliniek / symptomen Diagnostiek Behandeling Preventie Prevalentie chronische hepatitis B in volwassenen Bron: http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2016/infectious-diseases-related-to-travel/hepatitis-b#4621

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ 'S-GRAVENHAGE

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ 'S-GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE 0530. Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320 1110 AH Diemen www.zorginstituutnederland.nl

Nadere informatie

Focus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc

Focus wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden. Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc Focus 2016-2017 wie ooit gediagnosticeerd moet nog behandeld worden Prof. dr. Jan Hendrik Richardus Dr. Robine Hofman Abby Falla, MSc Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Nationale

Nadere informatie

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Disclosures Gilead, Pfizer, ViiV Eliminatie van infectie: Incidentie

Nadere informatie

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN Nederlandse richtlijn? (2008 en 2012) AASLD richtlijn? (2009) EASL richtlijn? (2012) Met dank aan Erik Buster en de overige

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 11

Samenvatting. Samenvatting 11 Samenvatting Dit advies gaat over de vraag of het wenselijk is om mensen die chronisch geïnfecteerd zijn met het hepatitis B-virus (HBV) of het hepatitis C-virus (HCV) op te sporen door middel van screening.

Nadere informatie

Heropsporing regio Arnhem: wat hebben we bereikt? Kirsten Wevers arts infectieziektenbestrijding i.o. GGD Gelderland-Midden

Heropsporing regio Arnhem: wat hebben we bereikt? Kirsten Wevers arts infectieziektenbestrijding i.o. GGD Gelderland-Midden Heropsporing regio Arnhem: wat hebben we bereikt? Kirsten Wevers arts infectieziektenbestrijding i.o. GGD Gelderland-Midden Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015

Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015 Dr.L.C. Baak MDL OLVG Februari 2015 Behandeling chronische hepatitis C- ook in 2015 Doel: HCV kwijtraken Histologische verbetering Cirrose voorkomen Hepatocellulair carcinoom voorkomen PegInterferon Ribavirine

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoudsopgave Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

1. Doelen en aanpak van een Amsterdams actieplan voor optimale hepatitis B en C preventie en zorg

1. Doelen en aanpak van een Amsterdams actieplan voor optimale hepatitis B en C preventie en zorg Amsterdams hepatitis B en C actieplan 22 april 2016 Inhoudsopgave 1 Doelen en aanpak van een Amsterdams actieplan voor optimale hepatitis B en C 1 preventie en zorg 2 Planning bijeenkomsten en lijst van

Nadere informatie

BIJLAGE IV WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES

BIJLAGE IV WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES BIJLAGE IV WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES Wetenschappelijke conclusies Co-infectie met hepatitis В-virus (HBV) en hepatitis C-virus (HCV) komt niet zelden voor als gevolg van overlappende overdrachtswijzen.

Nadere informatie

HEPATITIS C: NIEUWE MIDDELEN EN BEREIKTE RESULTATEN

HEPATITIS C: NIEUWE MIDDELEN EN BEREIKTE RESULTATEN HEPATITIS C: NIEUWE MIDDELEN EN BEREIKTE RESULTATEN Robert J. de Knegt, MDL-arts Erasmus MC, afd. Maag-Darm-Lever ziekten Rotterdam r.deknegt@erasmusmc.nl Disclosures Honoraria for consulting or speaking

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen

Inhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen Inhoudsopgave Inleiding 1 Voor wie is deze brochure? 1 1. Hepatitis B 1 1.1 Wanneer behandelen 1 1.2 Wanneer niet behandelen 2 1.3 Zwangerschap en behandeling 3 2. Behandeling en medicijnen 4 2.1 PEG-interferon

Nadere informatie

Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes

Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes HCV HCV Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes (a,b,c, ) Reservoir: mens ssrna + virus (9600b) Icosahedraal capside Lipidenbilayer enveloppe met

Nadere informatie

DE BEHANDELING VAN HEPATITIS C: RETROSPECTIEVE ANALYSE VAN HET GENEESMIDDELENGEBRUIK IN EEN TERTIAIR CENTRUM MET FOCUS OP GENEESMIDDELENINTERACTIES

DE BEHANDELING VAN HEPATITIS C: RETROSPECTIEVE ANALYSE VAN HET GENEESMIDDELENGEBRUIK IN EEN TERTIAIR CENTRUM MET FOCUS OP GENEESMIDDELENINTERACTIES UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN Universitair Ziekenhuis Gent Academiejaar 2015-2016 DE BEHANDELING VAN HEPATITIS C: RETROSPECTIEVE ANALYSE VAN HET GENEESMIDDELENGEBRUIK IN EEN

Nadere informatie

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018 HIV een kleine update Marjolijn Pronk 16 januari 2018 Hiv een kleine update HIV in Nederland Testen in de huisarts praktijk HIV en cart (combination antiretroviral therapy) De (nieuwe) HIV patient, wat

Nadere informatie

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Icterus na tropenbezoek Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Casus 1 Man, 51 jaar Voorgeschiedenis Niertransplantatie prednison, cellcept en tacrolimus M. Bechterew etanercept

Nadere informatie

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Inleiding Voorstellen sprekers/voorbereiders Quiz Virale hepatitis in de huisartsen praktijk Casuistiek hepatitis C Wat is er aan behandeling mogelijk

Nadere informatie

HBV-vaccinatieprogramma voor risicogroepen

HBV-vaccinatieprogramma voor risicogroepen HBV-vaccinatieprogramma voor risicogroepen Hans van den Kerkhof Paul van Beek Anouk Urbanus Landelijke Coördinatie Infectieziekte (LCI) Centrum Infectieziektebestrijding RIVM 1 Disclosure belangen Hans

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud Tabel met belangrijkste

Nadere informatie

Behandeling en monitoring

Behandeling en monitoring Behandeling en monitoring De behandeling van virale hepatitis bij opiaatafhankelijke patienten: knelpunten en nieuwe kansen D.M. Hotho Arts-assistent in opleiding tot MDL-arts Erasmus MC Rotterdam Disclosure

Nadere informatie

Monitoringrapport 2012

Monitoringrapport 2012 Monitoringrapport 2012 Humaan 12 immuundeficiëntievirus 217 (HIV) infectie in 6Nederland Nederlandse samenvatting Monitoring van HIV in Nederland Elk jaar rond 1 december, Wereld AIDS dag, publiceert de

Nadere informatie

Bevorderen van Hepatitis B screening in de Turkse gemeenschap in Rotterdam Ytje van der Veen Presentatie: Dr. Jan Hendrik Richardus

Bevorderen van Hepatitis B screening in de Turkse gemeenschap in Rotterdam Ytje van der Veen Presentatie: Dr. Jan Hendrik Richardus Bevorderen van Hepatitis B screening in de Turkse gemeenschap in Rotterdam 2007 2011 Ytje van der Veen Presentatie: Dr. Jan Hendrik Richardus - Hepatitis B (HBV) bij Turkse Nederlanders - Vooronderzoek

Nadere informatie

Bundeling van data over sterfte, identificatie en behandeling van hepatitis in Nederland, en het bewustzijn daarover

Bundeling van data over sterfte, identificatie en behandeling van hepatitis in Nederland, en het bewustzijn daarover Bundeling van data over sterfte, identificatie en behandeling van hepatitis in Nederland, en het bewustzijn daarover Robine Hofman, Irene Veldhuijzen, Solko Schalm, Jan Hendrik Richardus Colofon Auteurs

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Zorginstituut Nederland Pakket Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015065354 Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud 1. Inleiding... 4 1.1

Nadere informatie

De ziektelast aan hepatitis in Nederland feiten gebaseerd op cohortmonitoring en registratie

De ziektelast aan hepatitis in Nederland feiten gebaseerd op cohortmonitoring en registratie De ziektelast aan hepatitis in Nederland feiten gebaseerd op cohortmonitoring en registratie Joop Arends Internist-Infectioloog Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) Voorzitter van de European Study

Nadere informatie

Advies Gezondheidsraad. Screening van risicogroepen op hepatitis B en C

Advies Gezondheidsraad. Screening van risicogroepen op hepatitis B en C Advies Gezondheidsraad Screening van risicogroepen op hepatitis B en C Roel A Coutinho Hoogleraar Epidemiologie en bestrijding infectieziekten Universiteit of Utrecht Geen belangenverstrengeling 1 november

Nadere informatie

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam HEPATITIS B J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam Wat is Hepatitis B? Hepatitis B is een ontsteking van de lever veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV) en is een van de meest voorkomende infectieziekten

Nadere informatie

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Bart Takkenberg Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosures Speaker for Gore WL, Bayer, and Norgine Advisory

Nadere informatie

Dr. Steven Callens Dienst Algemeen Inwendige Geneeskunde, Infectieziekten en Psychosomatiek Universitair Ziekenhuis Gent

Dr. Steven Callens Dienst Algemeen Inwendige Geneeskunde, Infectieziekten en Psychosomatiek Universitair Ziekenhuis Gent HIV Dr. Steven Callens Dienst Algemeen Inwendige Geneeskunde, Infectieziekten en Psychosomatiek Universitair Ziekenhuis Gent 1 HIV Hepatitis C (&B) - TB HIV TB HCV HBV 2 HIV 3 4 5 Evolutie van HIV epidemie

Nadere informatie

Hepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A

Hepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.

Nadere informatie

Hepatitis 12 en 13 april Suzanne Marcelis, huisarts Ilse Overdevest, arts-microbioloog Anne-Marie Wensing, MDL-arts

Hepatitis 12 en 13 april Suzanne Marcelis, huisarts Ilse Overdevest, arts-microbioloog Anne-Marie Wensing, MDL-arts Hepatitis 12 en 13 april 2018 Suzanne Marcelis, huisarts Ilse Overdevest, arts-microbioloog Anne-Marie Wensing, MDL-arts CASUS Vrouw 52 jaar VG: geelzucht Med: Panadol, chronisch gebruik ivm hoofdpijn

Nadere informatie

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht Zwangerschap en HBV Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht 1 Virale aandoeningen die verticaal overdraagbaar zijn HIV Hepatitis B

Nadere informatie

Sofosbuvir en simeprevir: vernieuwing in hcv-therapie

Sofosbuvir en simeprevir: vernieuwing in hcv-therapie Hoge prijs maakt bezinning nodig op plaats in behandeling Sofosbuvir en simeprevir: vernieuwing in hcv-therapie Sofosbuvir en simeprevir zijn direct acting antivirals die naar verwachting zullen zorgen

Nadere informatie

Nationale Hepatitis Dag 2015. 1 oktober 2015. Screening en Opsporing

Nationale Hepatitis Dag 2015. 1 oktober 2015. Screening en Opsporing Nationale Hepatitis Dag 2015 1 oktober 2015 Screening en Opsporing Heropsporing -- Resultaten tot nu toe Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Disclosure belangen spreker Disclosure

Nadere informatie

Hepatitis E, wat moet je ermee?

Hepatitis E, wat moet je ermee? Hepatitis E, wat moet je ermee? Caroline Swanink, arts-microbioloog Rijnstate 11 oktober 2016 Wanneer verricht u diagnostiek naar hepatitis E virus? A. Altijd bij een acuut hepatitis beeld B. Bij een acuut

Nadere informatie

Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput

Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput Inleiding Monteurs van vooral de service en reparatie&renovatie lopen een kans geïnfecteerd te raken met een virus, tengevolge van het (per

Nadere informatie

HEPATITIS B. de feiten. U.Z. Gasthuisberg Leuven Dienst Hepatologie. Mevr. Els De Wit (verpleegkundig specialist) Prof. Dr. F. Nevens (Hepatoloog)

HEPATITIS B. de feiten. U.Z. Gasthuisberg Leuven Dienst Hepatologie. Mevr. Els De Wit (verpleegkundig specialist) Prof. Dr. F. Nevens (Hepatoloog) 03-05-UCB Hepsera A5 Hep B N5.4 14/07/05 16:34 Page 2 U.Z. Gasthuisberg Leuven Dienst Hepatologie HEPATITIS B de feiten Mevr. Els De Wit (verpleegkundig specialist) Prof. Dr. F. Nevens (Hepatoloog) 03-05-UCB

Nadere informatie

Hepatitis A.

Hepatitis A. Hepatitis A www.hepatitisinfo.nl Hepatitis A Epidemiologie Transmissie Virologie Symptomen van een infectie met hepatitis A Diagnostiek Behandeling Preventie Hepatitis A epidemiologie http://wwwnc.cdc.gov/travel/pdf/yellowbook-2012-map-03-03-estimated-prevalence-hepatitis-a.pdf

Nadere informatie

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Daardoor kan snel nieuwe veiligheidsinformatie worden vastgesteld. Beroepsbeoefenaren in de

Nadere informatie

Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen voor opname in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) Datum 03 april 2015 Status Defintief

Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen voor opname in het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) Datum 03 april 2015 Status Defintief Farmacotherapeutisch rapport ombitasvir/paritaprevir/ritonavir en dasabuvir (Viekirax en Exviera ) bij de behandeling van chronische hepatitis C genotype 1 en 4 Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen

Nadere informatie

Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C -

Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C - Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C - Maike Berghuijs NIGZ Charles Helsper Julius Centrum Landelijke Hepatitis Week - 19 januari 2009 M. Berghuijs, NIGZ & CW Helsper, Julius

Nadere informatie

Van testen tot behandeling Opsporen van HCV positieve bewoners van Maatschappelijke Opvanghuizen en bezoekers van Inloophuizen in Amsterdam

Van testen tot behandeling Opsporen van HCV positieve bewoners van Maatschappelijke Opvanghuizen en bezoekers van Inloophuizen in Amsterdam Van testen tot behandeling Opsporen van HCV positieve bewoners van Maatschappelijke Opvanghuizen en bezoekers van Inloophuizen in Amsterdam 3e Nederlands Harm Reduction congres - 17 april 2018 Hilje Logtenberg

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inleiding Wat doet de lever Wat is een virus? Wat is hepatitis? Hepatitis C Hoe wordt hepatitis C overgebracht?

Inhoudsopgave Inleiding Wat doet de lever Wat is een virus? Wat is hepatitis? Hepatitis C Hoe wordt hepatitis C overgebracht? Inhoudsopgave Inleiding 1 Wat doet de lever 1 Wat is een virus? 2 Wat is hepatitis? 2 Hepatitis C 3 Hoe wordt hepatitis C overgebracht? 3 Hoe uit zich een hepatitis C infectie? 5 Hoe verloopt een hepatitis

Nadere informatie

Optimalisatie regionale hepatitiszorg regio Arnhem

Optimalisatie regionale hepatitiszorg regio Arnhem Optimalisatie regionale hepatitiszorg regio Arnhem Analyse knelpunten C. Richter, internist-infectioloog 2 Vaststellen knelpunten regio Arnhem Expertmeeting met hepatitiscentrum, huisartsen,verloskundigen,

Nadere informatie

TTP. Anke te Stroet Hemovigilantiemedewerker

TTP. Anke te Stroet Hemovigilantiemedewerker TTP Anke te Stroet Hemovigilantiemedewerker Disclosure belangen spreker bijeenkomst Onderwijsbijeenkomst Kennisplatform Transfusiegeneeskunde ZO Geen (potentiële) belangenverstrengeling Naam: Anke te Stroet

Nadere informatie

Hepatitis C : Nieuwe ontwikkelingen

Hepatitis C : Nieuwe ontwikkelingen Hepatitis C : Nieuwe ontwikkelingen NATUURLIJK VERLOOP, (NIET-INVASIEVE) MANIEREN TOT DIAGNOSE "LEVERBESCHADIGING EN UITDAGINGEN VOOR DE NABIJE TOEKOMST Wim Laleman (Hepatologie, UZ Leuven) DE VERSCHILLENDE

Nadere informatie

Beoordelingsrapport peginterferon-α-2a (Pegasys ) en peginterferon-α-2b (Pegintron ) bij de indicatie acute hepatitis C

Beoordelingsrapport peginterferon-α-2a (Pegasys ) en peginterferon-α-2b (Pegintron ) bij de indicatie acute hepatitis C Beoordelingsrapport peginterferon-α-2a (Pegasys ) en peginterferon-α-2b (Pegintron ) bij de indicatie acute hepatitis C 1. Samenvatting De Commissie Farmaceutische Hulp heeft een beoordelingsrapport vastgesteld

Nadere informatie

Screening en opsporen HBV en HCV, WBO en VWS Stand van zaken. Ariene Rietveld, RAC

Screening en opsporen HBV en HCV, WBO en VWS Stand van zaken. Ariene Rietveld, RAC Screening en opsporen HBV en HCV, WBO en VWS Stand van zaken Ariene Rietveld, RAC Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren

Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren Marco Koppelman 1, Theo Cuypers 2, Harry Bos 1, Maarten Koot 2, Hans Zaaijer 3 1 afdeling Nationaal Screening laboratorium Sanquin (NSS), divisie Diagnostiek

Nadere informatie

Monitoringrapport 2011

Monitoringrapport 2011 4021 Monitoringrapport 2011 Human Immunodeficiency Virus (HIV) Infectie in Nederland Nederlandse samenvatting Monitoring van HIV in Nederland Elk jaar rondom 1 december, Wereld AIDS dag, publiceert de

Nadere informatie

Het hepatitis B -virus is heel besmettelijk en wordt overgedragen door seksueel contact, door bloed-op-bloed contact of bij de geboorte.

Het hepatitis B -virus is heel besmettelijk en wordt overgedragen door seksueel contact, door bloed-op-bloed contact of bij de geboorte. Hepatitis B CWZ is één van de door de NVMDL erkende hepatitis behandelcentra in Nederland. Op de polikliniek Maag-, darm- en leverziekte (MDL) werken meerdere MDL-artsen en een verpleegkundige specialist

Nadere informatie

Hepatitis B-vaccinatiebeleid voor drugsgebruikers. Nationale Hepatitis Dag 1 oktober 2015 Anouk de Gee

Hepatitis B-vaccinatiebeleid voor drugsgebruikers. Nationale Hepatitis Dag 1 oktober 2015 Anouk de Gee Hepatitis B-vaccinatiebeleid voor drugsgebruikers Nationale Hepatitis Dag 1 oktober 2015 Anouk de Gee Disclosure belangen spreker Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven: Projectfinanciering

Nadere informatie

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE INFECTIEZIEKTEN januari 2015 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Werkgroepleden: Mevrouw J.W. (Jolande) Bouwhuis, internist-infectioloog De heer P.H.P.

Nadere informatie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Meer dan opsporen Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Wat is het probleem? 450-500 sterfgevallen door de gevolgen van een infectie met het hepatitis B- of C-virus. 40.000 personen zijn naar

Nadere informatie

HIV en hepatitis C. Dr K.D. Lettinga SLAZ jan 2014

HIV en hepatitis C. Dr K.D. Lettinga SLAZ jan 2014 HIV en hepatitis C Dr K.D. Lettinga SLAZ jan 2014 Inhoud workshop Epidemiologie Pathofysiologie Acute HCV Chronische HCV HCV bij HIV + Behandeling Toekomst Epidemiologie Wereldwijd 250-300 milj geïnfecteerden

Nadere informatie

Farmacotherapeutisch rapport sofosbuvir/ledipasvir (Harvoni ) voor de behandeling van chronische hepatitis C infectie bij volwassenen.

Farmacotherapeutisch rapport sofosbuvir/ledipasvir (Harvoni ) voor de behandeling van chronische hepatitis C infectie bij volwassenen. Farmacotherapeutisch rapport sofosbuvir/ledipasvir (Harvoni ) voor de behandeling van chronische hepatitis C infectie bij volwassenen. Onderdeel van de beoordeling van geneesmiddelen voor opname in het

Nadere informatie

HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP. Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch 04-11-2014

HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP. Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch 04-11-2014 HEPATITIS B EN ZWANGERSCHAP Ann-Sophie Page & Gerbrich van den Bosch 04-11-2014 INTRODUCTIE HBV = dsdna virus, hoge viremie, zeer infectieus (50-100x infectieuzer dan HIV) Transmissie door contact met

Nadere informatie

Dataverzameling en datakwaliteit. Karakteristieken van de geregistreerde populatie

Dataverzameling en datakwaliteit. Karakteristieken van de geregistreerde populatie Dataverzameling en datakwaliteit De controle op de verzameling en de kwaliteit van de gegevens is cruciaal voor de waarde van observationele gegevens die door de Stichting HIV Monitoring (SHM) verzameld

Nadere informatie

Hepatitis C-resistentie heeft zelden invloed op de behandeling met antivirale middelen

Hepatitis C-resistentie heeft zelden invloed op de behandeling met antivirale middelen Hepatitis C-resistentie heeft zelden invloed op de behandeling met antivirale middelen 3 Hepatitis C resistance rarely influences antiviral treatment Dr. G.J. Boland 1, F.I. Lieveld 2, A.M. Newsum 3, dr.

Nadere informatie

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Daardoor kan snel nieuwe veiligheidsinformatie worden vastgesteld. Beroepsbeoefenaren in de

Nadere informatie

allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum MDL

allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum MDL allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose het virus z n strategie behandelmogelijkheden counseling de patiënt Van Hattum allemaal beestjes 2010 Hepatitis B en C ziektebeeld prognose

Nadere informatie

Voorwoord. L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland wensen u veel succes en plezier tijdens het volgen van deze MC+ hepatitiden.

Voorwoord. L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland wensen u veel succes en plezier tijdens het volgen van deze MC+ hepatitiden. Voorwoord Deze MasterClass+ Hepatitiden & hiv, afgekort MC+ is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland (expertisecentrum voor HIV/Aids en andere SOA). Samen

Nadere informatie

Viekirax. Ombitasvir + Paritaprevir + Ritonavir Product Informatie Fiche. T +32(0) F +32(0)

Viekirax. Ombitasvir + Paritaprevir + Ritonavir Product Informatie Fiche. T +32(0) F +32(0) Viekirax Ombitasvir + Paritaprevir + Ritonavir Product Informatie Fiche T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

Bescherming tegen hepatitis B

Bescherming tegen hepatitis B Bescherming tegen hepatitis B Voorlichtingsfolder voor personen die verhoogd risico lopen op hepatitis B door Werk of Reizen Hepatitis B: Wat is dat? Hepatitis B is een infectieziekte van de lever en één

Nadere informatie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie

Hartfalen. Manon van der Meer AIOS cardiologie Hartfalen Manon van der Meer AIOS cardiologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Complicaties bij griep. Nicole Kraaijvanger, SEH-arts KNMG Rijnstate

Complicaties bij griep. Nicole Kraaijvanger, SEH-arts KNMG Rijnstate Complicaties bij griep Nicole Kraaijvanger, SEH-arts KNMG Rijnstate (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie

Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie Richtsnoer behandeling hepatitis C infectie INITIATIEF NIV, NVHB, NVMDL, NVH, NVZA FINANCIERING Dit richtsnoer is op eigen initiatief zonder externe financiering geschreven 1 Inhoud 1. Inleiding... 4 1.1

Nadere informatie

X X X VAN TESTEN TOT BEHANDELING. Opsporen van HCV positieve bewoners van maatschappelijke opvanghuizen en bezoekers van inloopcentra in Amsterdam

X X X VAN TESTEN TOT BEHANDELING. Opsporen van HCV positieve bewoners van maatschappelijke opvanghuizen en bezoekers van inloopcentra in Amsterdam VAN TESTEN TOT BEHANDELING Opsporen van HCV positieve bewoners van maatschappelijke opvanghuizen en bezoekers van inloopcentra in Amsterdam Eindverslag X X X Wij willen de sponsoren van het project - MSD

Nadere informatie

Nieuwe therapie voor HCV. Einde van het virus? Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Tel 09 332 2374/ 09332 2371

Nieuwe therapie voor HCV. Einde van het virus? Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Tel 09 332 2374/ 09332 2371 Nieuwe therapie voor HCV. Einde van het virus? Prof.Dr.H.Van Vlierberghe Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten UZ Gent Tel 09 332 2374/ 09332 2371 Hepatitis C pipeline 2 1. Sarrazin et al, J Hepatol(2012);56:S88-100);

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1997 1998 25 600 XVI Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor

Nadere informatie

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum Personalized medicine bij niertransplantatie Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Dubbelpopulaties in de bloedgroepbepaling van twee zwangeren. Joost Groen AIOS Klinische chemie

Dubbelpopulaties in de bloedgroepbepaling van twee zwangeren. Joost Groen AIOS Klinische chemie Dubbelpopulaties in de bloedgroepbepaling van twee zwangeren Joost Groen AIOS Klinische chemie 05-07-2019 Disclosure Disclosure belangen spreker bijeenkomst Kliniek voor Bloedtransfusie 5 juli 2019 Naam:

Nadere informatie

MOSAIC studie Informatiebrief voor cases

MOSAIC studie Informatiebrief voor cases 1 MOSAIC studie Informatiebrief voor cases Informatiebrief betreffende het onderzoek (MOSAIC studie): de gevolgen van acute hepatitis C virus infectie bij HIV positieve en HIV negatieve mannen die seks

Nadere informatie

Hepatologie; naar een volwaardige discipline. Jeoffrey Schouten

Hepatologie; naar een volwaardige discipline. Jeoffrey Schouten Hepatologie; naar een volwaardige discipline Jeoffrey Schouten 3 Inleiding 1978: Stevie Wonder en Fleetwood Mac winnen de music awards Eerste aflevering van Dallas op de Amerikaanse TV Première van Grease

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november keer beoordeeld. Verzorging. Inhoud:

6,5. Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november keer beoordeeld. Verzorging. Inhoud: Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november 2003 6,5 46 keer beoordeeld Vak Verzorging Inhoud: -Inleiding; -Oorzaak van een HIV-infectie; -Vermenigvuldiging van dit virus; -Diagnose van een HIV-infectie;

Nadere informatie

HBV vaccinatie. Aanzet preventief veiligheidsbeleid AMC Interventieprogramma. Lessons learned

HBV vaccinatie. Aanzet preventief veiligheidsbeleid AMC Interventieprogramma. Lessons learned Veilig werken aan het bed Preventie van prikaccidenten loont! Jan Hortensius, veiligheidskundige AMC 18e symposium NVvA, april 2009 Inhoud Focus op Preventie van prikaccidenten! HBV vaccinatie AMC data

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter12

Samenvatting. Chapter12 Samenvatting Chapter12 Coinfectie met Mycobacterium Tuberculose tijdens HIV-infectie is een groot probleem in de derde wereld, daar dit leidt tot een grotere sterfte. (hoofdstuk I) In de studies beschreven

Nadere informatie

Kosten en baten van nieuwe hepatitis C middelen. Casestudy in opdracht van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen

Kosten en baten van nieuwe hepatitis C middelen. Casestudy in opdracht van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen Kosten en baten van nieuwe hepatitis C middelen Casestudy in opdracht van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen April 2019 Inhoud Samenvatting... 3 1. Hepatitis C: feiten en cijfers... 6 1.1. Oorzaken

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK 29 en 30 januari 2015 te Papendal KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen Nationaal Actieplan Soa, hiv en seksuele gezondheid Doelstellingen Pijlers actieplan Seksuele vorming Preventie opsporing en behandeling van soa Preventie opsporing en behandeling van hiv Preventie van

Nadere informatie

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum

Personalized medicine bij niertransplantatie. Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum Personalized medicine bij niertransplantatie Dirk Jan Moes, Ziekenhuisapotheker Laboratorium TDM & Toxicologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Hepatitis C in penitentiaire inrichtingen Een onderzoek naar prevalentie

Hepatitis C in penitentiaire inrichtingen Een onderzoek naar prevalentie Hepatitis C in penitentiaire inrichtingen Een onderzoek naar prevalentie C.J. Leemrijse M.Bongers M. Nielen W. Devillé ISBN 978-90-6905-995-2 http://www.nivel.nl nivel@nivel.nl Telefoon 030 2 729 700 Fax

Nadere informatie

Een nationaal hepatitis plan voor Nederland

Een nationaal hepatitis plan voor Nederland Een nationaal hepatitis plan voor Nederland 1 PROF. DR. JAN HENDRIK RICHARDUS AFDELING MAATSCHAPPELIJKE GEZONDHEIDSZORG ERASMUS MC, ROTTERDAM Disclosure belangen spreker 2 (potentiële) belangenverstrengeling:

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Het immuun systeem Het immuun systeem is erg complex en vele celtypes dragen bij aan de bescherming tegen virussen en bacteriën. Voor het begrip van dit proefschrift zijn vooral de T cellen van belang.

Nadere informatie